Vísir - 23.04.1945, Blaðsíða 4

4
VISIR
Mánudaginn 23, apríl 1945.
VlSÍR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Mistökin.
JJommúnistablöðin viðurkenna í gær að til-
finnanleg mistök hafi á orðið í sambandi
við fiskflutningana og skýra misfellurnar
sjálf nokkru nánar. Annars vegar lýsa þau
37fir því að allmikið magn af farmi einum
bafi verið úrskurðað ósöluhæft á brezkum
markaði, en hins vegar að faéreysku skipin
hafi sum farið eina söluferð yfir vertíð-
ina, en um ferðir annarra slíkra skipa er
ekki getið af eðlilegum ástæðum.
Alkunnugt er orðið að svo miklu magni af
farmi Lagarfoss varð að kasta í sjóinn, að
tjónið af því mun nema nokkur liundruð
þúsundum króna. Við þessu var varað þeg-
ar í upphafi, enda var full ástæða til, með
]jví að það hafði sýnt sig er fiskflutning-
arnir voru 1 höndum Breta, að allmikilla
skemmda varð vart í stóru fiskflutninga-
skipunum og háværar óánægjuraddir voru
uppi í Bretlandi af þessum sökum, og var
sökinni skellt að ástæðulausu á islenzka fisk-
ntflytjendur. Átti að vera nauðvelt að var-
ast þetla vítið, ef nægrar fyrirhyggju hefði
verið gætt. Ef dæma má af fyrri reynzlu
gefa slikar skemmdir í fiskinum valdið stór-
felldu tjoni og álitshnekki fýrir íslenzka út-
flytjendur, sem gæta þess vandlega að ísa
fiskinn svo vel sem frekast er unnt og gera
aðrar ráðstafanir til að varðveita
allar
A VETTVAHBI SOGUNNAR.
fiskinn óskemmdan, þannig að hann verði
góð markaðsvara. Þeir aðilar einir, sem með
mál þessi fara fyrir liönd íslenzku ríkis-
stjórnarinnar, hafa orðið fyrir alvarlegum
óhöppum í þessu efni, og liafa viðurkennt
])að. Bætir það að sjálfsögðu á engan hátt
úr mistökunum, þótt sendar séu fyrirspurn-
ir varðandi málið til erlendra aðila, eða ann-
að yfirklór haft í frannni.
Heyrst hefir að Fiskimálanefnd hafi sagt
Tipp leigumálanum á skipum Eimskipafé-
Jags íslands, enda liefði það fyrr mátt vera.
Engin þörf var fyrir skip þessi til fiskflutn-
inga, en til annarra flutnihga var þeirra brýn
]>örf og mun félagsstjórnin ekki hafa dulið
])að á nokkurn hátt, þótt hún hafi væntan
Jega orðið að beygja sig fyrir valdboðinu.
Fiskimálanefnd lýsir ennfremur yfir þvi
i kommúnistablöðunum að færeysku skipin
hafi farið cina söluferð til Bretlands og selt
■afla sinn á bámarksverði. Þegar þess er gætt
nð nú er vertíðin senn á enda, verður á eng-
■an hátt skilið að þessi eina ferð, — eða jafn-
vel þótt tvær yrðu, — geti skilað hagnaði
sem nemur leigu þeirri, sem ríkið verður
að greiða fyrir skipin til verlíðarloka, en þá
er leigumálinn útrunninn að því er sum
])eirra varðai’.
Sé þess ekki gætt vandlega að ísun og um-
húnaður fisks sé í góðu lagi hér eftii-, er við-
húið að miklu meira tjón geti orðið af fisk-
jflutriingunum, en þegar hefir komið á dag-
ánn. Hitar fara í vöxt og fiskurinn má ekki
yið miklu, einkum ef hann er hálfsmánaðar
gamall í geymslu áður enn honum er dreift
íx markað. Mat í íslenzkri höfn hefir þar litla
þýðingu, en reynslan á erlendum markaði er
iólygnust.
Innlent fréttayfirlit
Dagana 16.—21. apríl 1945.
I vikunni sem leið kvaddi
veturinn og sumarið hófst.
Má segja að þetta séu ein
veigamestu tímamót á ári
hverju og þau sem mestan
fögnuð vekja í hug og hjarta
hvers íslendings.
Fjölnisslysið.
Nánari fregnir bárust í
byrjun vikunnar um Fjölnis-
slysið. Er þar skýrt frá þvi,
að Fjölnir hafi lent í ásigl-
ingu við brezka gufuskipið
Laii’dsgrove, undan strönd-
um Skotlands. Sökk skipið á
fimm mínútum og varð
björgunai’bátum ekki komið
við. Þeir fimm skipverjar,
sem björguðust, komust á
b j örgunarfleka.
Njálumyndii'.
Þessa viku hefir verið opin
sýning i Hótel Heklu á rúrii-
lega 70 teikningum eftir þrjá
íslenzka listamenn, þá Gunn-
laug Scheving, Snorra Arin-
bjarnar og Þorvald Skúlason.
Myndir þessar munu verða
birtar í nýrri og vandaðri út-
gáfu af Njálu, sem Helgafell
géfur út.
Svíþjóðarbátarnir.
Fregnir hafa borizt fi’á Sví-
þjóð liingað til lands, sem
benda til þess, að dráttur
verði á smíði báta þeirra, senx
lslendingar hafa pantað frá
Svíþjóð. Stafar dráttur þessi
af verkfalli meðal sænskra
járniðnaðarmanna, og er ekki
búizt við, að bátarnir komist
hingað til larids fyrir síld-
veiðitímann. Tveir Islending-
ar hafa farið utan til þess að
liufa eftii’lit með smíði bát-
anna.
Sumardagurinn fyrsti .
Eins og að undanförnu
efndi Barnaviriafélagið Sum-
argjöf til hátíðahalda hér í
Reykjavík á sumardaginn
fyrsta. Börn gengu í skrúð-
fylkingum um bæinn, hiðra-
svcit lélc við Austurvöll og
síra Jakob Jónsson hélt þar
ræðu fyrir mörgum þúsund-
um manria. Inniskemmtanir
Barnadagsins sótt uum 6000
manns, en ])ær voru 19 tals-
ins í 11 samkomuhúsum. Alls
mun Sumai’gjöf hafa áskotn-
azt um 90 þús. kr. þennan
dag.
Víðavangshlaupið.
Víðavangshlaupið íor fram
á sumardaginn fyrsta, og var
það nú i 30. sin-n, senx það fer
fram á þeim degi. Keppendur
voru 13 frá 3 félögum. Fyrst-
ur að marki varð Ilaraldur
Björnsson (KR) á 13:10,8
íxiín., en sveitakeppnina
vann IR nxeð 10 stigiuxx. -—
Kcppt var um nýjan verð-
lauixagi’ip, senx Vísir hafði
gefiö.
Rauði krossinn.
Aðalfundur Rauða krossins
var haldinn s.l. föstudag.
Fornxaður hans skýrði frá
því, að í’áðstafanir hafi vei’ið
gei’ðar til þess að fá fyo nýja
sjúkrabíla fx’á Ameríku og
þann þriðja fær Rauði ki’oss-
inn á Islandi að gjö'f frá am-
érlska Rauða krössinum. Þá
hefir RKl fengið 2 geynxslu-
skemmur til afnota fyrir
hjúkrunai’gögn sín. Niu deild-
ir starfa innan RK. og flestar
þeirx-a af miklu fjöri.
Erlent fréfitayfirlit
Dagana 16. til 21. apríl 1945.
Holland.
í þessari viku komast Kan-
andamenn alla leið til Norð-
ursjávar í sókn sinni í Norð-
ur-HoIlandi og einangra þar
nxeð allt lið Þjóðverja sem
berst i landinu. Þegar líður á
vikuna hreinsa Kanadanienn
til í norðurhluta landsins og
taka allmargar borgir.
Þjóðvei’jar verjast í vestur
hluta landsins og bafa veitl
sjó yfir stór landsvæði.
Bandamenn ná um % hlut-
unx landsins í sínar liendur.
Búizt við liörðum vörnum
gegn sókn þeirra vestur til
stórborganna Amsterdam,
Rotterdam og Haag.
Bremen — Hamborg.
Sóknin til Bremen gengur
liægt. Þjóðverjar verjast af
öllum mætti og flytja sjóliða
úr liafnarborgununx til hjálp-
ar setuliðinu.
í lok vikunnar er borgin
umkringd og bílabrautin
riiilli hennar og Hanxborgar
rofin. Bretar sækja einnig
nxeð nxiklunx þunga til Hani-
borgar og eru í lok vikunn-
ar konxnir í skotmál við
hana. Bardagar hyrja um
Harburg, senx stendur við
ósa Saxelfar. Bretar taka
borgirriar Lauenburg og
Luneburg. Hinxnxler fer til
Ilamborgar og Bremen til
þess að skipuleggja vörnina.
Mið-vígstöðvamar.
9. her Bandarikjanxanna
sækir hratt fram fyrir austan
Saxelfi, en er stöðvaður af
harðvítugri gagnsókn Þjóð-
verja og verður að liverfa
vestur yfir ána fyrir norðan
Magdeburg. Fyrir suixnan
lxana lieldur þó lierinn brúar
stæði sínu. Þjóðv. gera gagn-
sókn til Harzfjalla- lil þess að
bjarga einangruðu liði, sem
berst þar, en sú sókn mis-
tekst og laka baridanxenn
berstjórn sóknarhersins til
fanga.
Leipzig — Dresden.
Bandamenn tóku Leipzig
í þriggja daga urixsát. Aðrar
borgir, sem féllu þeim í hend-
ur eru Halle fyrir norðan
Leipzig og Altenburg fyrir
sunnan. Þriðji her Banda-
ríkjanna sótti til landanxæra
Tékkóslóvakiu og tók Plau-
en rétt við þau og síðast í
vikunni var liann kominn ýf-
ir landmærin og lxafði tekið
Asch.
Niirnberg var einnig tek-
in í þessari viku eftir liarða
bardaga. Er hún merkust
þeirra borga, sem féllu
bandamönnunx í liendur i
vikunni, bæði að fólksfjölda
og vegna þýðingar Iierinaf
fyrir nazista senx liéldu þar
flokksþing sín.
Síðasla dag vikunnar komu
þær fréttir að Frakkar liefðu
unxkringt Stuttgart.
Rússar.
Eftir töku Vrn liéldu Rúss-
ar áfranx sókn sinni til Linz,
og liöfðu sólt um 100 km.
meðfram Dóná, þegar siðasl
frétlist. Herir Malinovskis
sóttu til norðurs inn í Tékkó-
slóvakíu og tóku bæinn IIou-
douni (Goding). Þegar sein-
ast fréttist voru þeir koirittir
fast að Brúnn, annarar
stærstu borgar í Tékkóslóv-
akíu.
Þjóðverjar greindu frá
Framh. á 6. síðu
HUGDETTUR HIMALDA
Nú er blessað sumárið komið enn á ný.
Það eru ekki innantóm orð, þegar ís-
lendingar óska liver öðrunx gleðilegs sum-
ars. Menn eru að gefa síriuiri eigin fögnuði
útrás, vor- og smnaröfl hafa verið að brjót-
ast uin í þeim og á sumardaginn fyrsta og
fyrstu dagana í sumri kenxur þessi sólar-
og gróðurgleði upp á vfirborðið. Það býr i
okkur aldaganxall geigur við mvrkrið og
kuldanri, nxinningarnar um langa vetur og
liarðá i fásinni og framkvænxdaleysi eru
djúpt ristar í þjóðarsálina, en sumardag-
urinn fvrsti cr lausnarstundin, þá er okiriu
IjTt af bug og herðunx.
Eg lieyrði nýlega einn bezta listamami
þjóðarinnar lesa Væringja eftir Einar
Benediktsson. Eg hefi margoft lesið kvæð-
ið, mér er það alltaf unun og uppörvun að
teyga af snilldarbrunni þessa mikla skálds,
láta kraftinn læsast um mig og gefa ftiér
von og trú og þrótt.
Það var nautn að heyra þennan leikará
fara með Væringja, liann gaf hverri setn-
irigu líf og fyllingu og lét ekkert tapast af
undramætti þessa óðar. Hann vissi, hvaða
lilutverki hann var að gegna og hafði
tækni og skilning og nxátt til að gera kvæð-
inu þau skil, sem því eru verðug.
Þetta er mikiís virði, að frábærir is-
lenzkir leikarar taki fegurstu perlurnar i
skáldskap okkar og rétti fólkinu .þær í
bikar binnar snjöllustu framsagnarlistar.
„Vort land er í dögun af annari öld.
Nú rís elding þess tíma, sem fáliðann
Virðir.
— Vor 'þ'jöð skal ei vinna með vopnanna
1 fjöld,
en með víkingum andans, unx slaði og
liirðir.
Vort lieimslif er tafl fyrir glöggeygan gest,
þar sem gæfan er ráðin, ef léikurinn sést —
og þá haukskyggnu sjón ala fjöll vor og
firðir“.
Nú er ný öld að renna upp, nýtt sumar i
lífi islenzku þjóðarinnar og við skulum
vona, að það verði þeir tímar, sem virða
fálioann, og við vitum, að við getum ekki
notað þau vopn, senx mest liafa verið
notað i bciminuin á undanförnum ár.
um, enda höfum við cnga löngun til að
beita slíkuin vígvélum. Einu vopnin, sem
líklegt er að bí4i og komi að gagni til að
hadla uppi rétti okkar, eru „vikingar and-
ans“. Ef við eigunx þá ekki eða ef við
teflum þeinx ekki fram, þá er voðinn vís,
sjálfstæðið ekki nema á pappírnum.
Útþráin befir auðkennt íslendinga. Unx
Væringjaun segir skáldið:
„Hann stendur hér enn, sem liann stóð
hér fyrl’,
með stórgerðari vilja, þögull og kyrr,
og langferðahugann við lágreista bæimi.“
Og útþráin rixun fá byr undir báða vængi
á riæstu árum. Það verður auðveldara en
nokkuru sinni áður að komast utan. Unga
fólkið ftxun viða fara til að leila sér nxennt-
uriar, fjár og frama, og þá verður það
lífsnauðsyn þjcVðarinnar, að lýsing skálds-
ins eigi í fyllsta nxáta vel við:
„En dalinn þau muna, með liainra og hlíð
og hljómandi fossa og ilmsins runna.
Og bandan þess alls skín svo fræg og fríð
vor forlið í sjónhring blóðbeilra unna.
Það sólarlag er þeirra árdegis ljós,
þar á upptök vor framtíð við hnígaridi rós,
þar skal yngjast vor saga við eldforna
brunna.“
Það er gleðiefni, Jxegar ungt fólk og al-
orkumikið getur farið til annara landa og
menntazt þar og mannazt, sótt þangað
þekkingu og reynslu, sem eklci er hægt
að fá Iiér heima. Sé dugurinn seigur og
úðin djúp, þá mun rætast drauinuririn
um dáðírnar. og listirnar, þegar gengið
er „í höfðingjans búð“. En far unga fólks-
ins verður að snúa heiiri, eins og Einar
segir, á þeim bug má ei vera brigð, þroski
þess „er skuldaður bernskunnar bvggð“
og því á að taka tveim höridunx, þegar það
kemur og fá því verkefni í bendur, hverj-
unx eftir sinni tegund, við sitt bæfi — þá
nýtist utanförin vel, þá rís „hámenning'
íslands, sem æskuna dreýinir,“ því að
„Vor landi vill mannast á heimsins liátt,
en hólminn á starf hans, líf hans og mátt“