Vísir - 19.05.1945, Qupperneq 4

4
VISIR
Laugardaginn 19. maí 1945
VlSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Islendingaz erlendis.
’Bjœr fregnir, sem borizt hafa allt til þessa,
*■ af Islendingum, sem erlendis dvelja, hafa
hermt, að þeir hafi ekki þolað skort, enda
hefir þeim verið veitt sú aðstoð af hálfu ís-
lenzkra stjórnarvalda, sem unnt hefir reynzt
að koma við. Má þannig telja víst, að hlutur
Islendinga í Norðurlöndunum öllum hafi ver-
ið sæmilegur, en hins vegar hafa engar frétt-
ir borizt af ísienzkum borgurum, sem í Mið-
Evrópu hafa dvalizt, og þá allra sízt í lönd-
um innan svokallaðs Stór-Þýzkalands. Ymsir
þeirra komust í upphafi styrjaldarinnar til
Norðurlanda og hafa dvalið þar síðan, en aðr-
ir munu hafa lialdið kyrru fyrir eða flutzt um
set, eftir því sem ófriðaraldan flæddi lengra
og lengra inn yfir Evrópu.
Þær fréttir eru sagðar hafa borizt hingað
Til lands, að eitthvað af þessu fólki væri hjálp-
arþurfi. Rauði kross Islands hefir því í sam-
ráði við ríkisstjórnina ákveðið að scnda full-
trúa til Mið-Evrópu til þess að greiða fyrir
þessu fólki, eftir þvi gem frekast verður við
homið, en jafnframt mun fulltrúinn ferðast
xun Norðurlönd og kynna sér viðhorf Islend-
inga þar, eftir því sem ástæða gefst til. Þetta
or nauðsyn, sem allir munu gleðjast yfir að
sinnt verður, en jafnframt þarf að gera sem
skjótastar ráðstafanir til að flytja þá alla
Iiingað heim, sem hingað óska að komast.
Ejöldí íslenzkra námsmanna hefir lokið námi
•á þessu tímabili. Hafa þeir sumir fengið ein-
hverja atvinnu erlcndis, en aðrir ekki, og hafa
þeir yfirleitt beðið þess eins, að styrjöldinni
yrði lokið, þannig að þeir kæmust til Islands
og gætu tekið þar upp störf sín.
Ríkisstjórnin mun nú þegar hafa ákveðið
að senda skip til Kaupmannahafnar í næsta
mánuði, enda verður það tæpast gert fyrr
■vegna margvíslegra erfiðleika og siglinga-
hættu. Síðustu fregnir lierma, að verið sé að
slæða tundurdufl í Eystrasalti og Norðursjó,
on jafnvel þótt siglingar yrðu með öllu liættu-
lausar, skortir okkur fullnægjahdi skip til að
halda slíkum siglingum uppi, þar eð íslenzk
farþegaskip hafa týnzt í ófriðinum, — og
raunar þau einu farþegaskip, sem við áttum
og hæf gátu talizt til Norðurlandasiglinga.
Verður því væntanlega að taka skip úr strand-
siglingu til þess að flytja heim þá Islcndinga,
scm dvalizt hafa erlendis, cn vilja nú að von-
nm komast hcim hið bráðasta.
Óstaðfestar fregnir ganga manna á mcðal
mn að erlend skipafélög, sem störfuðu hér fyr-
ir stríð, hafí í hyggju að taka upp nú þegar
Jslandssiglingar að nýju. Yrði sú raunin á,
.gæli það bætt nokkuð úr flutningaþörfinni í
Iiili, en annað mál er hitt, hvort slíkt reynd-
ist heppilegt til langframa, er ísienzkum skipa-
félögum vex fiskur um hrygg. Æskilegast
■væri, að við gætum þegar i upphafi fullnægt
þörfum okkar í þessu efni.
Þótt fregnir liafi borizt til landsins um erf-
Jðan hag íslenzkra þegna erlcndis, er engin
ástæða fyrir aðstandendur þeirra að örvænta
,nm hag þeirra. Islenzku sendiráðin munu veita
þeim alla þá lijálp, sem frekast er unnt og
eftir því, sem þau ná til. Ferð fulltmia Rauða
krossins greiðir vonandi úr fyrir hinum, eða
auðveldar alla fyrirgreiðslu í náinni íramtíð.
IMegi þessir menn allir heilir heim koma.
Játar sig kenna íúsk og gervimennsku
og viH síðan „fjarlægja” nemenduma.
Svar til Guðmundaz Hannessonaz.
Guðmundur Hannesson!
Þegar þú skrifaðir pistil
þinn til gerfimanns í Visi 24.
þ. m. reynir þú að klóra yfir
Iirakfarir þínar með því að
scgja, að svar mitt hafi ekki
verið annað en „auðvirðileg-
ur útúrsnúningur“ og „göm-
ul áróðurstugga á íslenzlui
1 j ósmyndaras téttina.“
Þetta er annað atriðið í
svari þínu, en hitt er það,
að eg persónulega taki vond-
ar ljósmyndir, að Carl Ólafs-
son ljósmyndari fyrirlíti mig,
að einhver náungi hafi feng-
ið eftirminnilega útreið hjá
útvarpsvirkjum, að það hefði
verið hægt að útvega full-
komna fagmenn með full-
komnar vélar til að ljúka við
kvikmynd af lýðveldistök-
unni og loks, að það þurfi
að f jarlægja vonda menn úr
þjóðfélaginu.
Þetta eru í liöfuðatriðum
sannanirnar fyrir þvi að Sig-
urður Guðmundsson sé betri
ljósmyndasmiður en Kjartan
Ö. Bjarnason, og svarið við
grein minni i Visi 14, þ. mt,
þar sem þó er ekki minnzt
einu orði á neitt ofangreindra
atriða. Þetta kallar þú víst
ekki útúrsnúning! Þú gætir
alveg eins lialdið því fram,
að vegna þess að tunglið sé
hnöttótt og vegna þess að
skór, sem Jón Jónsson á
Hornströndum gerði við í
fyrra hafi bilað, hljóti Sig-
urður Guðmundsson að
standa Kjartani Ó. Bjarna-
svni framar.
“ Sannleikurinn er liins veg-
ar sá, Guðmundur, að þú þor-
ir ekki að halda áfram við
umræðu- og deiluefni okkar,
af því að þú hefir orðið rök-
þrota fyrir staðreyndunum
og auk þess orðið að éta ofan
i þig öfugar allar fullvrðing-
arnar, sem þú slóst fram í
Þjóðviljagrein þinni 7. þ. m.
Þú gerir enga tilraun til þess
að bera hönd fyrir höfuð þér
og getur á engan hátt afsann-
,að þau rök, sem ég leiði fram
gegn fullyrðingum þínum.
Þess i stað'feynir þú að finna
upp alls konar persónulegt
nart, bæði i minn garð og
anriara, og heldur, að mcð
því móti hafir þú „svarað“
fyrir þig.
Aðeins í einni einustu setn-
ingu lcemurðu inn á vettvang
deilu okkar, og það er þegar
].m segir, að „allir heiðarleg-
ir mcnn mundu dæma verk
tveggja manna, þar serii báð-
ir stæðu jafnt að vígi“, og átt
þar við ljósmyndir Sigurðar
GuðmuiKlssonar og Kjartans
Ó. Bjarnasonar. Nú vill ein-
mitt svo vcl til í þessu sam-
bandi, að eg bað almenning
að lcveða upp slíkan dóm, og
það varst þú sjállur, Guð-
mundur Hannesson, sem
varðst manria\fyrstur til að
gera það. Sá dómur féll Sig-
urði í óhag, samkvæmt játn-
ingu þinni í „Þjóðviljanum“
7. þ. m., og ertu um það sjálf-
iáður, hvort þú telur það
hafa verið „óheiðarlega“ af
sér vikið eða ekki. Hinu verð-
ur að sjálfsögðu ekki neitað,
að mennirnir stóðu ójafnt að
vigi. Annar var faglærður
ljósmyndasmiður, sem hafði
um fjölda ára haft ljós-
myndaiðn að ævistarfi, hinn
var prentari að iðn og hafði
Ijósmyndatökur aðeins í hjá-
verkum. Þrátt fyrir þennan
ójafna samanburð, sem er
,.óheiðarlegur“ í augum G.
H., var kvartað fyrir hönd
atvinnumannsins en ekki á-
hugamannsins.
Eitt af höfuðákæruefnum
þínum á hendur mér, er það,
ao ég sé ’ með „óhróðurs-
tuggu á íslenzku ljósmynd-
arastéttina“, að það hafi ver-
ið ætlun mín „að sverta sam-
tök ljósmyndaranna og ljós-
myndarana sjálfra — um-
fram allt.“
Mér liefði þótt einkar við-
eigandi, Guðmundur Hannes-
son, að þú liefðir fært ein-
hver rök fyrir jafnþungri á-
sökun. En það gerir þú að
sjálfsögðu ekki frekar en
fyrir öðrum fullyrðingum
þínum, enda skal þér sagt
það í fullkominni hreinskilni,
að til þess ertu ekki máður.
Það væri fróðlegt að sjá,
livað úr þér yrði, ef þú ættir
að gera tilraun til að standa
við þessa fullyrðingu, t. d.
frammi fyrir dómstólunum.
Ilitt er svo annað mál, að
slíkum andlegum kújónaskap
mun ég þó ekki beita þig.
Til slikrar réttarverndar geta
þeir gripið, sem livorki hafa
Iiæfileika né hugrekki til að
standa fyrir máli sinu sjálfir.
Á mjög „smekkvísan“ hátt,
eins og þín var von og vísa,
Guðmundur, dylgjar þú um
]iað, að ég „eigi fyrirlitningu
Carls Ólafssonar skilið“. „Eg
geri svo vel og skil yður
ekki“, sagði karlinn og hið
sama verð ég að segja. Carl
Ólafsson hefur aldrei látið
neiria fyrirlitningu í ljós við
mig og aldrei neina óvild,
enda hefi ég lialdið Carl
þannig, að hann þyrði að
scgja meiningu sína við
mann sjálfan. Eg hefi skipt
miklu meir við Carl en nokk-
urn annan ljósmyndara —
einmitt af þvi að eg bar virð-
ingu fyrir vinnubrögðum
bans. Hann vann nær allar
mínar rriyndir þar til er ég
tók að vinna að þeim sjálf-
ur. Og ef það cr tilefni til
fyrirlitningar, fæ ég ekki að
þvi gert. En jafnvel þótt svo
væri, að Carli Ólafssyni væri
af einhverjum • ástæðum í
nöp við mig, dregur það þó
á engan hátt úr mati mínu
á honum sem alveg sérstak-
lega liæfum og velvirkum
fagmanni.
Þú heldur þvi fram —
þrátt fyrir allt — að cg sé
að reyna að veðra mig upp
við suma ljósmyndara (sbr.
þó fullyrðingar þínar um ó-
hróðurstuggu mína á ís-
lenzku ljósmyndarana, og að
ég sé að sverta samtök þeirra
og þá sjáll'a). Þetta á ég að
gera til þess að reyna að fá
hjá þeim vottorð um vinnu-
liæfni Kjartans Ó. Bjarnason-
ar! Og vegna þcss að ])ú ótt-
ast, að þetta vottorð kunni
að fást, villu fyrir ])itl leyti
láta vera útræft um þelta
mál. Gáfulegt af þér!
Margur hyggur mig sig!
En ég skal fullvissa ])ig um
það, Guðmundur, að ég þarf
c-kki að fá lánuð annara augu
til að dæma um þessa liluti.
Því aðeins sá ég mér fært að
lofa vinnubrögð Kjartans Ó.
Framh. á 8. síðu.
fsland í í gær og fyrradag var fslands
fréttunum. minnzt í fréttum brezka útvarps-
ins, en að þessu sinni með nokkuð
öðrum hætti en oft áður. Nú var landsins ekki
getið í sambandi við það, að þýzkum kafbáti
hefði verið sökkt við strendur þess eða að þýzk-
ur kafbátur hefði komið þar til liafnar til að
gefast upp. Nei, þetta var í sambandi við flug-
samgöngur framtíðarmnar, sem við vonum að
verði um ísland, að minnsta kosti að einhverju
leyti. Pað voru nokkrir æðrulausir flugmenn,
sem höfðu hrugðið sér i flugvél sinni norður
yfir heimskautið og tyngað aftur.
*
Aðeins Erlend blöð rita nú mikið um flug-
hin fyrsta. málin, og má á þeim skilja, að
flugsamgöngur allar muni reknar
með öðrum hætti eftir stríðið en fyrir það.
Kannsóknaleiðangrar — og frekar fleiri en einn
— verði farnir um allar leiðir, sem flognar.
verða, til þess að ganga úr skugga um hætt-
ur þær, sem þar kunna að vera „á fleti fyrir“,
og hvernig bezt muni að haga ferðum á hverri
„rútu“. Þessi flugferð frá íslandi er einhver
af hiuum fyrstu, sem farin er í þessu skyni,
og er áreiðanlegt, að hún er aðeins hin fyrsta.
Fleiri verða farnar -á eftir.
*
Hæltta á Þegar Early Duncan, flughershöfð-
ísingu. ingi, fór liéðan fyrir skenmistn, átti
hann tal við blaðamenn um störf sin
hér.. Sagði hann þá meðal annars um flug-
ferðir um ísland, að það væri ein hætta, sem
fylgdi flugferðum hér um land og flugmenn virt-
ust vera smeykir við. Sú hætta er ekki storm-
arnir, sem hér geysa svo tiðum, ekki úrkom-
ur, sem flestum útlendingi þykir nóg um eflir
sfutta dvöl hér, nci, það er hvorugt af þessu!
sem flugmennirnir óttast. Það, sem þeir hræð-
ast, þegar þeir eru á flugi hér við land, er
ísingin, sem sezt á vængi flugvélanna. Kannske
þeim finnist ísland réttnefni?
*
^ Fyrirspurn Mér hefir horizt fyrirspurn um
um benzín. það frá „bíleiganda“, hvort von
I muni á nokkuð auknum benzin-
skannnti i suruar, úr því að striðinu i Evrópu
sé lokið. Bendir hann á það, að einkabílar í
Bretlandi eigi að fá benzín á ný frá mánaða-
mótum. Eg veit ekki um skqmmtinn hér, en held,
að samanburður við Bretland sé ekki réttmæt-
ur, þvi að þar liafa einkabilar ekkert benzín
'fengið um nokkurra ára skeið. Þar bregður
mönnum eins í brún við að sjá einkabil á ferð
og sumir segja, að íbúum sumra hverfa í Reykja-
vík bregði í hrún við að sjá lögregluþjón!! En
eg lcem fyrirspurninni hér méð áleiðis.
*
Lands- Það varð fljótlega ljóst, að lands-
söfnimin. söfnunin handa bágstöddum Dönum
og Norðmönnum mundi verða mesta
og skjótasta söfnun, sem stofnað liefði verið
til liér á laiídi. Hún mætir alls staðar skiln-
ingi og góðvild þeirra, sem til er leitað, og
margir hafa látið af hendi rakna upphæðir,
sem fyrir nokkurum árum hefði talizt stór-
auður með þjóð vorri. Gildi hverrar krónu er
að vísu minna nú en áður, en það bæta gef-
endurnir upp með því að hafa þær fleiri. Gæti
eg trúað því, að söfnunin komist nokkuð á
aðra milljón króna síðdegis í dag.
*
Ekki öll kurl En því fer fjarri, að öll lrurl
komin til grafar. sé komin til grafar, því að
enn er ckki húið að tilkynna
nema lítið hrot þeirra gjafa, sem væntanleg-
ar er utan af landi. Svo að citt dæmi sé tek-
ið uin söfnunina utan Reykjavikur, má geta
þess, að Kirkjukór Húsavíkur hefir safnað 1050
lcrónum. Það er mikil fúlga frá svo lillum bæ
sem Húsavík er, en þó má íullyrða, að marg-
ir munu á eftir konut, sem hafa fullan hug á
þvi, að verða eklci eftirhátar Húsvíkinga. Ef
söfnunin gengur svo vel framvegis sem undan-
farið, þá nemur lnin 2—3 inilljónum um það
er lýkur.
*
Herðið róð- Nú fara í hönd tveir helgidagar
urinn í dag. — hvítasunnan — og má þá gera
ráð fyrir því, að eitlhvað kunni
að draga úr söfnuninni, þvi að margir munu
velja sér önnur umhugsunarefni um hátiðina
en þessa söfnun. En þó ætti það ekki að þurfa
að vera, því að þótt menn taki sér frí frá við-
skiptum og störfum, ætti ekki að þurfa að vera
um neitt frí í mannúðarmálum að ræða. En
fari þó svo, ættu menn að hafa vaðið fyrir
neðan sig með þvi að minnost söfnunarinn-
ar i dag og senda henni peninga eða flíkur.