Vísir - 16.06.1945, Síða 6

VISIR
Laugardaginn 16. júni 1945
iL®mg ap(d a -g s sa ga '5/fl$Ml<
VOGUN VINNUR VOGUN TAPAB.

Saga frá Skandinavíu.
Bóndinn stóð úti á túni og
gáði til veðurs. — Það hafði
verið rigning, en nú var kom-
inn frostkali og hrím á jörð-
ina.
Bóndinn var að hugsa um
þreskinguna. Það var mikið
verk að þreskja allt kornið
með þeim tækjum, sem hann
hafði. Það var nægileg vinna
fyrir tvo menn allan vetur-
inn. Hann hafði engan mann
ráðið. Og Even landseli hans
var orðinn gamall, svo lítið
lið var að honum. Þetta var
ekki efnilegt.
— Ókunnur maður nálgao-
ist bæinn. Bóndinn sá að
hann hafði tösku á bakinu.
Það lcomu sjaldan gestir til
þessa bæjar, sem stóð langt
uppi millum hárra fjalla. —
Maðurinn ókunni var hár,
herðabreiður og miðmjór,
sem sagt vel vaxinn. Fram-
undan húfunni sást svart og
mikið hár.
Ökunni maðurinn kvaddi
bónda og sagðist vera kom-
inn til þess að eiga kaup við
hann.
„Hm!“ mælti bóndi; „eg á
litla peninga.“
Sá ókunni brosti svo skein
í mjallhvítar tennurnar.
Hann mælti: „Átt þú ekld
þessa stóru jörð og mikla
skóg?“
„Jú, eg á skóg, en ekki pen-
inga,“ svaraði bóndi cg tog-
aði buxurnar betur iipp um
sig.
„Hvað hefirðu á hoðstól-
um ?“
„Klúta, silfurnælur og
fleira,“ svaraði ungi maður-
inn.
„Dót handa kvenfólki,“
tífutaði bóndinn. „Þá verður
þú að tala við konuna mína
og Margit dóttur mína.“ —
Bóndi fylgdi svo gestinum til
stofu, bauð stól, og ferða-
maðurinn settist. Konan var
að kemba ull, en Margit sauð
graut. Hún vanung, ljóshærð,
með blá, fögur augu.
„Jæja, nú skalt þú sýna
það, sem þú hefir meðferðis,"
mælti bóndinn við gestimi.
Bóndi var forvitinn. Hinn
opnaði tösku sína og tók upp
vörurnar. Það voru skraut-
legar nýsilfurnælur, hringir,
fallegir klútar o. 11.
„En hvað þetta er fagurt,“
mælti Margit. Hún tólc feim-
in mjög hina stóru silfurnæiu
og hélt á hcnni milli fingur-
gómanna. „Þessi er líklega
dýr,“ sagði hún brosandi.
„Kostar tvo dali,“ sagði
maðiirinn. Ilann haíði tekið
ofan húfuna. Hár hans var
svart og mikið. Ennið fallegt,
hörundsliturinn hvítur.
„Kauptu hana handa dótt-
ur þinni, bóndi sæll. Hún er
falleg stúlka og'þarf að eiga
l'agra nælu.“
Bóndinn strauk skeggi'ð.
„Hm, eg býð hálfan annan
dal fyrir næluna. Hvað seg-
irðu um það?“
Margit roðnaði og lagði
næluna frá sér. Enginn liafði
fyrr sagt hana fallega. Það
var svo gaman að hlusta á
þetta.
Hún fór að skammta graut-
inn.
Gesturinn mælti: „B.g skal
slá hálfum dal af spennunni.“
Hann stóð á fætur og lagði
næluna í lófann á Margit.
Hún þakkaði og roðnaði
enn meir en áður. Margit fór
inn í herbergið sitt og lét næl-
una í saumaskrínið. Hún
stanzaði þar dálitla stund, til
þess að ná sér og láta roðann
minnka í kinnunum. Er liún
kom fram í dagstofuna var
pahhi hennar að borga mann-
ýium hálfa dalinn.
Gesturinn borðaði árbítinn
með heimilisfólkinu. Er hann
hafði þakkað fyrir matinn,
spurði hann hvernig veðrið
væri. Svo spurði hann hvort
nokkra vinnu mundi vera
hægt að fá í byggðinni.
„Kanntu að þreskja?“
spurði bóndi. „Ef þú kannt
það, geturðu fengið vinnu
hér í vetur. Mig vantar vetr-
armann.“
„Eg hefi unnið við jiresk-
ingu tvo vetur,“ svaraði hinn.
„Og borgir þú mér vel, skal
eg vinna hjá þér.“
„Já, þú verður ánægður
með kaup það, er eg greiði
þér, ef þú vinnur vel,“ svar-
aði bóndi.
Þannig var samningurinn
gerður.
Töskuna geymdi húsráð-
andi inni í stóra skápnum.
Svo fóru þeir út í hlöðu og
nýi vinnumaðurinn fór að
þreskja með gamaldags á-
höldum, því að þessi saga
gerðist árið 1701.
Bóndi var ánægður með
vinnubrögð unga mannsins
og strauk skegg sitt hýr í
bragði.
Þegar Margit stundu síðar
fór út í fjósið, heyrði hún
söng vinnumannsins: „Eg að
starfi vel geng, þreski og
hamast í fleng, huga eftir
gullkorni í hálmi. Eg hoppa
og eg treð og ef heppnin er
með, mun eg handfylli ná af
þeim málmi.“
Margit fann einhverja nýja
tilfinningu bærast í hjartanu.
Hann var svo kátur, þessi
ungi, fallegi sveinn. Og aug-
un hans voru svo fjörleg. —
Það var nóg að horfa á hann
til þess að komast í gott
skap. Kf til vill, cf til vill.
Nei, það var óhugsandi, hún
þekkti liann ekkert. Hún
roðnaði, og flj'tti sér inn í
fjósið, til þeirra starfa, sem
biðu hennar.
— Dagarnir liðu, og þresk-
ingin gekk vel. Bóndi þóttist
aldrei lial'a haft svo dugleg-
an mann. En hann varð á-
hyggjnfullur yfir þvi, livað
vel þcim kom saman, Margit
og vinnumanninum. Þau
hrostu alltof oft hvort til
annars. En honum skyldi
ekki verða kápan úr því
klæðinu, að ná í hcimasæt-
una. Þetta er bara l'læking-
ur, umrénningur. Hann var
að hugsa um að reka hann af
heimilinu. En hann mátti
ekki inissa hann. Og Margit
er sjálfsagt ekki svo lítilþæg,
að hún vilji eiga þennan ó-
þekkta piltung. Þannig hugs-
aði bóndi.
En svo þurfti Margit dag
nokkurn að sækja hey handa
kálfunum út í hlöðu. Hún
stóð og tók hey úr stabban-
um í fang sitt. Þá fann hún
sterkum, mjúkum örmum
tekið um sig aftan frá.
„Nú fann eg gullkorn í
hálininum," sagði pilturinn
og hló.
Margit sneri sér að hon-
um. Hún mælti: „Þau gull-
korn, er þú hér finnur, eru
elcki þín eign.“
Hann svaraði: „Þau geta
síðar orðið mín.“
„Já, en þá verðurðu fyrst
að sýna, að þú sért verður
þess að eignast þau.“ Hún
þreif heyfangið og flýtti sér
burt.
Hann stóð brosandi litla
stund; svo fór hann að
þreskja. Hann söng sömu vís-
una aftur og áftur.Margit stóð
í fjósgöngunum og heyrði
sönginn. Hún smeygði, rjóð í
kinnum, lokkunum undir
skýluna og gekk inn í fjósið.
Henni fundust armar hans
ennþá faðma sig. Allt var
orðið svo yndislegt.
I vikunni fyrir jólin gekk
bóndi fýldur um, úti og inni.
Hann skuldaði nágranna sin-
um, Thor á Espistað, tvö
hundruð dali. Og nú gekk
maðurinn eftir peningunum.
Hann vildi fá þá fyrir jól. —
Þetta var í fyrsta skiptið,
sem bóndi gat ekki greitt
það, sem á honum hvíldi.
Einn dag, er hann var hjá
vinnumanninum, er var að
þreskja, bar þejta á góma.
Ökunni vinnumaðurinn
stóð litla stund hugsandi:
Svo leit hann á bónda og
brosti. „Eg skal spyrja
skreppu mína, hvort hún geti
hjálpað þér.“ Hann fékk lyk-
ilinn að stóra skápnum, gekk
inn og kom aftur með 200
dali.
Bónda kom vel að fá pen-
ingana. Og frá þessum degi
virti hann vinnumanninn
meir en áður. „Svo hann átti
pcninga,“ sagði bóndi við
sjálfan sig. „Ef til vill er
hann elcki allur þar sem hann
er séður.“
Margit og vinnumaðurinn
voru orðin alvarlega ástfang-
in hvort af öðru.
Þau hittust í rökkrinu,
með lcynd, í þreskihúsinu.
Þau sátu í faðmlögum á
hálmhaugnum og nutu ástar-
innar. Margit var þau kvöld
lengur fram eftir við fjós-
verkin, og þögn ríkti í
þreskihúsinu.
Þeim virtist lífið dásam-
legt ævintýr.
Kvöld nokkurt sátu þau á
sínuin stað og töluðu saman
í hálfum hljóðum.
Þá kom bóndi. Hann hafði
ekkert hljóð heyrt frá vinnu-
manninum við þreskinguna.
Bóndi stóð og liorfði þegj-
andi á þau.
Svo mælti hann: „Jæja.
Þið liafið það þá þannig.“
Margit greip höndunum fyr-
ir andlitið og fór að gráta.
Hún stóð fljótt upp og flýtti
sér inn í fjósið. Vinnumaður-
inn stóð rólega á fætur. Hann
sagði hónda að þau elskuðu
hvort annað. Hann tók ofan
húfuna og bað um Margit
fyrir konu. „Hvorugt okkar
verður liamingjusamt, ef við
fáum ekki að eigast,“ mælti
hann.
Bóndi þagði um stund. Svo
spýtti liann í hálmhauginn
og tók til máls á þessa leið:
„Eg veit ekki hvers konar
maður þú ert. En ef þú ert
milcill fyrir þér, mun þér
ekki vísað frá. Skilyrði það,
er eg set, svo þú fáir Margit,
er þetta: Þú skalt hafa skotið
björn fyrir páska. Mun eg
hafa bjarnarfeldinn á sæti í
sleða mínum.“
Biðillinn brosti og hristi
höfuðið.
„Þú verður einhversstaðar
að finna bjarndýr. Veiztu um
nokkurt híði, bóndi sæll?“
„Það hefir verið híði uppi í
Nýseljafjalli. Eg er nú orðinn
gamall, og enginn þorir að
eiga við dýrið. Það er
grimmt, maður minn.“
„Jæja, eg geng að þessum
samningi. Þann dag, er eg
færi þér bjarndýrsffeldinn, fæ
eg Margit,“ mælti ungi mað-
urinn brosandi.
Svo fór hann að þreskja.
Hann söng við vinnuna.
— Veturinn leið. Það var
lokið við að þreska rétt fyrir
Gregoríusarmessu. Nú var
rúm vika til páska. Dag
nokkurn tók farandsveinn-
inn stór skíði og framhlaðna
byssu, er bóndinn átti, og
lagði af stað áleiðis til Ný-
seljafjalls.
Margit fyldgi unnustanum
út á túnið.
Svo stóð hún náhvít í and-
liti og barðist við grátinn.
Hún vissi að þetta var hættu-
för. Hún hafði beðið föður
sinn að senda ekki unnust-
ann út í opinn dauðann á
þennan liátt.
En sá gamli lét sig ekki.
Hann var kaldur og ákveð-
inn. Hann hafði sagt: „Ef
hann á að verða bóndi á
Hestabóli, verður hann. að
sýna hugrekki og afl.“ Og
nú var stundin komin.
„Ef þú kemur ekki aftur
lifandi, steypi eg mér í
Hestabólsfossinn,“ sagði Mar-
git við unnustann og lagði
hendur um háls hans. „Eg
elska þig svo heitt. Eg má
ekki iriissa þig.“'
Hann klappaði henni
mjúklega og strauk hár
hennar. „Ekki gráta, Margit.
Bráðum cignast eg gullkorn-
ið.“ Svo hló hann, steig á
skíðin og hélt af stað. Hann
hvarf brátt sjónum hennar,
eða strax og hann var kom-
inn upp fyrir hálsinn, sem
var vaxinn lágum trjám. —
Margit stóð lengi og liorfði í
áttina, scm hann hélt. Sól-
skinið var hcitt þennan vor-
dag. „Pabbi var of harður
við hann,“ sagði hún við
sjálfa sig og þerraði tárin
úr augunum. Henni leið illa.
En hann, sem hún elskaði,
liélt syngjandi leið sína. —
Veðrið var agætt. Hann sá
fjallið út við sjóndeildar-
hringinn. Það líktist svörtum
kolli, er teygði sig í átt til
liimins.
Skíðin voru góð, og skíða-
færið ágætt. Eftir nokkurn
tíma var hann kominn að
rótum f jallsins. „Hér á eg að
taka prófið,“ hugsaði hann.
Svo aðgætti hann byssuna.
Það var skot í henni. Nú var
um líf lians og Margit að
tefla.
Framh. á 8. síðu.
BÆIABFBETTIR
Messur á morgun.
Dómkirkjan: Engin messæ
verður i kirkjunni ó morgun kk
11 f. h. Síra Bjarni Jónsson.
Fríkirkjan: Messað kl. 11 f. h.,
síra Arni Sigurðsson. Fólk er
beðið að athuga að messutíminn.
er hreyttur, vegna liátíðahald-
anna.
Kálfatjörn: Messað kl. 2 e. h.,
síra Garðar Þorsteinsson.
Nesprestakall: Messað í Mýrar-
húsaskóla kl. 11 árd., síra Jón
Thorarensen.
Frjálslj'ndi söfnuðurinn: Mess-
að kl. 5 e. h., síra Jón Auðuns.
Hjónaband.
1 gær voru gefin saman í hjóna-
band af síra Jóni Thorarensen,
Hjörtur Pétursson, cand. oecon.
og ungfrú Laura Claessen. Heim-
ili þeirra verður að Reynisstað
í Skerjafirði.
Hjónaband.
1 dag verða gefin saman í
hjónaband af síra Jóni Thorar-
ensen, Jóhann Friðriksson for-
stjóri og Oddný Friðrikka Ingi-
marsdóttir. Heimili þeirra verð-
ur á Bergstaðastræti 28.
Hjónaband.
Gefin verða saman í lijónaband
í dag: Asegir Einarsson verzl-
unarm. og ungfrú Guðrún ólafs-
dóttir. Heimili hrúðhjónanna
verður á Hverfisgötu 92B. Síra
Jón Thorarensen gaf þau saman.
Hjónaband.
1 dag gefué síra Jón Thoraren-
sen saman í hjónaband Helga
Magnússon sjóinann og Guðbjörgu
Magnúsdóttur. Heimili þeirra
verður á Ilellubraut 7, Hafnar-
firði.
Hjónaband.
í dag verða gefin saman, af sira
Garðari Svavarssyni ungfrú Anna
Gísladóttir og Ivarl Einarsson,
starfsmaður hjá verðlagseftirlit-
inu. Heimili þeirar verður á
Vífilsgötu 24.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.25 Hljómplötur: Sænsk
tóniist. 20.00 Fréltir. 20.30 Sænskt
kvöld: a) Erindi: Um Esaias
Tegnér (Peter Hallherg lektor).
b) Upplestur (Sigurður Skúlason
magister). c) Einsöngur (frú
Guðrún Ágústsdóttir). d) Tvi-
söngvar úr Friðþjófssögú (Pétur
Jónsson ogÁrni Jónsson frá Múla..
— Plötur). e) Illjómplötur::
Sænsk tónlist (Kurt Atterberg).
22.05 Fréttir. 22.10 Danslög til
24.00.
Höfðingleg gjöf.
Kaupfélag Skaftfellinga sam-
þykkti ó aðalfundi sinum þann
5. þ. m. að' gefa Vinnuheimili
S.í.B.S. 5000 krónur. Stjórn
Vinnuheimilisins flytur gefend-
unum sínar alúðarfyllstu þakkir
fyrir þetla rauSnarlega framlag:
til stofnunar vorrar.
Hjónaband.
í dag kl. 5 verða gefin saman
í hjónaband í Kaþólsku lcirkjunni
ungfrú Ágústa Kristín Mar, Leifs-
götu 7, og S/Sgt. William J».
Smith, U.S. Army Air Corps.
Menntaskólanum
verður sagt upp á morgun, 17..
júni, kl. 2 e. h.
Næturlæknir
er í Læknavarðstofunni, síml
5030.
Næturakstur
í nótt: Bst. Bifröst, sími 1508.
Aðra nótt: Litla bilastöðin, símL
1383.
Næturvörður
er i Laugavegs Apóteki.
Helgidagslæknir
er dr. Jóhannes Björnsson,
Hverfisgötu 117, simi 5989.