Vísir - 23.08.1945, Blaðsíða 2

V I S I R
Fimmtudag;inn 23. ágúst 1945-
Til sjós með Sindra:
ýtum
lir
• •
vor
i.
ÞriÖjudag, 14. júlí ’45.
Þegar eg kom fram í brúna
i morgun á áttunda tíman-
um, eftir draumlausan og
liressandi þriggja stunda
hlund, sé eg aö þegar var
hyrjað að béa Sindra til
ferðar. Tveir bílar voru
komnir fram á bryggjuna,
iilaðnir veiðarfærum, sem
geymd eru í landi, meðan
ski])ið er í Englandsferðum.
Sindri er allra skipa minnst,
togaranna í ísleiizka flotán-
um, eða aðeins 91 nettósmá-
lest að stærð (243 smál.
hrútto) og munar því mikið
um að geta-létt af sér þunga
veiðax’færanna (2 botnvörp-
ur), — sem ekki eru nein
léttavarai — þegar hann fer
með fullfermi fiskjar.
Eg bafði ásett mér, að láta
sexxi eg sæi ekki höfuðborg-
síðan um borð.
Vörpurnar voru komnar
út í skipið og búið að ganga
frá þeim, að mestu — sinni
undir bvorum borðstokk. Og
nu var verið að renna muld-
um ís af bifreiðum ofan í
tvær fremri lestirnar og kol-
um i kolahólfin, — og mikið
annríki á skipinu.
Eg fór upp i brúna og ætl-
aði inn í „minn“ klefa, sem
er aftur af brúnni. En eg
hafði þá í ógáti skelt í lás,
þegar eg fór í land og komst
nú ekki inn, því að lykil hafði
eg engan.
Eftir ])ví tók eg, að skip-
verjar gáfu mér auga. „Hvað
er þessi skarfur að gei’a sig
heimakominn á okkar skip?“
munu þeir hafa bugsað, því
að enn vissi það víst enginn,
að eg var orðinn „skipverji“
á Sindra og var búinn að
ina fyrr en við kæmum heim vera með þeim heila nótt, án
aftur. En nú skildist mér, að þess þeir befði bugmynd um.1
hjá því yrði ekki komizt að I Eg býmdi í einum brúar-
eiga við bana nokkur mök, glugganum og borfði á gt-
því að skipsmenn voru flestir hafnir háseta. Þeir virtust
i landi enn, og þar á meðal leika á als oddi, eins og þeir
matsveinninn. Eg myndi því hlökkuðu til að „leggja í’ann''
hvorki fá vott né þurrt um enn af nýju. I’yrir verkum
liorð, fyrr en lagt yrði af skipaði bátsmaðurinn, rosk-
stað. En nú var eg harla mjög jnn Qg snakarlegur „sjóúlk-
þurfandi fyrir eitthvað heitt! ur“ 'Þrekinn um lierðar og
í skrokkinn. Eg á lieima uppi gildur um miðju, en ekki
í sveit og hefi ekki að neinu nema meðalmaður á bæð.
að bverfa í borginni. Það var iSjálfur vinnur hann eins og
því ekki um annað að gera,1 hamhleypa og skipar fyrir
en að fara á einhverja Hafn- j verkum skörulega, en verður
arstrætis-„sIioppuna“ til þess strax byrstur ef ekki er
að fá sér hressingu. Og eg fór jbrugðið við sti-ax, eða ef ein-
eins og eg stóð — búinn til liver handtök verða öðru visi
sjóferðarinnar. Ekki var nú en hann ætlast til. Þessum
kannske beinlínis hægt að karli langar mig til að kynn-
sjá það á mér, að eg væri bú- ast.
inn í „togaratúr“ því eg hafði
gripið það sem hendi var
Það er eins og landvei’ka-
mennirnir smitist af kappi
næst í gær, þegar eg var að sjómaniianna. Þeirra liandtöl
búa mig að heiman í flýti: j verða skjótari. Þeir kippa ís-
Gamlar skíðabuxur, togleist- j p0kunum af bílunum, þeyta
skíðaskór, lopapeysa, j þejni j rennuna, sem liggur
blar vaðmals-jakki, og „six- j af bryggjubrúninni, niður í
, lestaropið, og hella úr þeim í
pensarx", — þetta var minn
,,sjóaragalli“ og þannig búinn
skálmaði eg inn á „Hvol“
klukkan átta.
Þar var fátt manna, —- fá-
einir síðbúnir hafnar- og
síma-verkamenn að fá sér
morgunkaffi. Einar, gest-
gjafinn, snöggklæddur við
afgreiðslu og með honum
glaðlegt stúlkutetur.
Einar lcoin strax auga á
mig.
„Jæja, — svo að þú ætlar
á skíði!“ sagði hann góðlát-
lega og glotti við. „En mér
er spurn,“ bætti liann við, „—
hvar er skíðafæri um þetta
ley ti ?“
,Gefðu ekki um það, minn
hendingskasti.
Við þennan sjónleik uni eg
til kl. rúml. 11, -— þá kemur
skipstjórinn um borð og opn-
ar fyrir mér klefanri „minn“.
Kl. um 12 fer hann í land afí-
ur og tjáir mér þá, að lagt
verði af stað kl. 5 síðd.
Eg rölti aftur í land og fæ
mér miðdegisverð á Hvoli. Á
meðan eg er að borða, róta eg
til i huga mér til þess að
komast fyrir, hvort mig
muni vanhaga um eitthvað
til ferðarinnar. Ekki eru það
nema smámunir og eg rölti í
fáeinar búið við höfnina. Ein-
bvern veginn verð eg að eyða
tímanum. Um þrjú leytið fer
góði mann,“ svaraði eg, drýg- 1 eg jnn á knæpu, fæ mér kaffi
indalega að vísu, en nú ætlaði og skrifa bréf. Klukkan hálf-
eg ekki að brenna mig á
sama soðinu og í vor. Nú
ætlaði eg engu að fleipra um
fyrirætlanir mínar. „Láttu
mig bara fá velheitt og þræl-
sterkt kaffi. Það er hrollur í
mér.“
„Þessu trúi eg,“ sagði Ein-
ar glottandi, — „í þessu líka
frostinu!!“ En úti var 15
stiga biti og suddarigning.
Kaffið fékk eg, — kol-
ramma og hvellheita blöndu,
og tvær þumlungs-þykkar
jólakökusneiðar „meððí“.
Karlarnir voru að gefa mér
hornauga, — fannst mér.
„Hann er bærilegur, þessi —
skíðabúinn í miðjurn ágúst!“
sagði einhver.
Eg lét mig það einu skipta,
sötraði kaffið og lötraði
fjögur kaupi eg Vísi á póst-
liúshorninu og eldspýtur hjá
Pusa í Kolasundi. Nú er mér
ekkert að vanbúnaði og eg
sigli um borð i Sindra og
klöngrast niður á þilfarið
eftir löngum sligagarmi.
Lofthræddur? Já, hamingjan
góða! IJroðalega Joftbrædd-
ur, — og stirður líka, því að
eg er að verða gamall, og
gigtarskömm hefir hlaupið í
bakið á mér í nótt, eftir
rassaköstin, sem á mér voru
í gær, þegar eg var að búast
til ferðarinnar. Eg byrja á
því, þegar eg kem niður á þil-
farið, að reka tærnar i kað-
alshönk og skella á hramm-
ana. Strákar tveir, sem eru
að moka kolum ofan í hólf
(box) skellihlæja. Eg kóf-
svitna. Hvað mun seinna
verða, þegar Sindri fer að
saxa og kjaga á úfnum öld-
um Halámiða. Því að á ferli
ætla eg mér að verða í ferð-
inni, hvað sem raular og
tautar.
Eg sé, að langt muni vera
komið afgreiðslu skipsins og
nú eru skipverjar að „leggja
síðustu hönd á verkið“, —
ganga frá lestaropum, hag-
ræða og binda vörpurnar
meðfram borðstokkunum.
Síðasta verkið þeirra er það,
að þræða uxahúðir á vörpu-
„pokann“, þeirrar sem er
stjórnborðsmeginn. Þetta eru
ferlegar, órakaðar, erlendar
uxabúðir, þræddar á þá hlið
pokans sem með botni dregst
þegar togað er. Gefst engin
verja haldbetri til þess. að
hlífa pokanum. Eg sé að í
þetta sinn þræða þeir á hann
þrjár húðir.
Allt stendur beima. öllum
viðbúnaði virðist vera lokið
kl. 4.45. Um svipað leyti
kemur skipstjóri um borð.
Ilann bregður sér niður í sína
káetu, sem er undir brúnni-
og kemur að vörum spori
upp aftur, í blýlegum „vinnu-
fötum“ sínum, — hár maður
og þrekinn, ljóshærður og
svi-phreinn.
Ilann kallar fram á þiljur
og spyr, livort allir séu komn-
ir um borð, — og sömu
spurninguna kallar liann í
talpípuna niður í vélarúm.
Henni er svarað játandi á
báðum stöðurn. Jónmundi
liggur heldur lágt rómur, en
röddin er mjúk og liljóm-
falleg. Enginn vottur mkil-
lætis í henni að finna. Eg
finn það strax, að það muni
verða notalegt að umgangast
þennan mann.
í því nær þrjár vikur liafa
gengið sífeldar rigningar og
hrakviðri, og i gærkveldi var
slík hellirigning á Akranesi,
að ekki var á mér „þur þráð-
ur“ þegar eg kom á skipsfjöl.
Nú bregður svo, við, að í dag
er skaplegt veður, — að vísu
dumbungsdimmt í lofti, en
þurrt og hlýtt og á Faxaflóa
er sléttur sjór.
Á kvöldvökunni kynntist
eg stýrimanninum. Hann
heitir Helgi Jónssön, maður
á bezta skeiði, Vestfirðingur
að uppruna, hægur maður
og íhugull. Hann hafði verið
annar stýrimaður á b.v. Max
Pemberton, en kvöldið áður bezt um mig.
en skipið lagði ut i hina sið
in á Sindra. —- Eg spyr hann,
hvort hann hafi ekki komizt
í nein æfintýri á þessum ár-
um, en hann eyðir því tali.
Yfirleitt halda þeir því lítt á
lofti, okkar ágætu sjómenn,
þó að þeir lcomizt í liann
krappan. Þá spyr eg hann
hvort það hafi ekki reynt á
taugaþrekið, að vera þannig
sífellt í hættu árum saman.
Því svarar hann eitthvað á
þessa leið: „Eg held,“ segir
liann, „að flestir böfum við
Iítið eða ekkert liugsað um
hætturnar. Ef við heföum si-
feilt verið að hugsa um þær
og alltaf verið með „lífið í
lúkunum“, hefðum við hreint
og beint ekki getað verið i
siglingunum, eða þeir, sem
þannig hefði verið ástatt um.
Og eg lield, að þessar sigling-
ar okkar íslenzku logarasjó-
manna á stríðsárunum, hafi
miklu meira reynt á fólkið
okkar heima en okkur sjálfa.
Margar konunrnar og unn-
usturnar gátu ekki á beilum
sér lekið meðan á liverri
Englandsför stóð, síkvaldar
af kvíða um ástvini sína. Á
þessum árum hefir fólkið
heima hugsað miklu meira
um okkur en ella. En þó er
það nú svo, að á friðartim-
um ermn við togaramenn-
irnir þráfalldlega í engu
minni hættum, en við höfum
verið á þessum árum, — en
þá er heimafólkið ekkert um
það að hugsa. Telur bara
sjálfsagt ^að allt slarki, —
þangað til að það kemur fyr.
ir, endrum og eins, að út af
])vi bregður og til lands ber-
ast ömurlegar fréttir um ein-
bvern eða einhverja, sem
hafa „oirðið eftir“ á Halan-
um eða einhversstaðar ann-
arsstaðar.“
. Líklega er þetta rétt hjá
Ársæli. En sem betur fer er
líklega ekki lengur neitt að
óttast drápsvélar styrjaldar-
innar. Og þó mun enn vera
talsvcrt eftir af slikum voða
sumsstaðar í sjónum hér
með ströndum. Er þess að
vænta, að gangskör verði að
því gerð,’ að slæða þessar vít-
isvélar og gera þær óvirkar.
Eg er á rölti fram yfir
miðnætti og rabba við þá,
sem í brúnni eru. Kl. 12 er
okkur fært kaffi og „biti“
með. Litlu siðar förum við
fram hjá Malarrifs-vitanum.
Þegar við erum komnir fram
bjá öndverðarnesi, fer eg i
liáttinn. Á Breiðafirðinum
virðist vera svipað veðurlag
og í Faxaflóa: Þungskýjað
en úrkomulaust og sjólaust.
Eg skríð ofan i svefnpokann
á hvílubekk loftskeyta-
mannsins og læt fara sem
HelBnakirkja
vigð.
SunnudagtnR-(T2. ágúst s. L
vígði biskupinn síra Sigur-
geir Sigurðsson, kirkju er
reisí hefir verið að Hellnum
á Snæfellsnesi. ■ .*
Þetta er ný steínkirkja,
vönduð og falleg, og mun
hafa kostað söfnuðinn um
90—70 þús. kr. Er það gifur-
lega mikið átak fyrir jafn
Iitinn söfnuð, þvi að gjald-
endur mun tæj)lega vera yf-
ir 50 samtals. Ilefir söfnuð-
Urinn sýnt mikla ósérplægni
og fórnarlund við að koma
kirkjubyggingunni upp.
Kirkja var el>ki að Ilelln-
um fyrr en skömmu fynr
aldamót. Áður var hun að
Laugarbrekku, en lögð þar
inður undir aldamótin og
ílutt að Hellnum. Yar kirkj-
an orðin mjög hrörleg, sem
þar var á undan iiinni nýiu
Idrkju, og ógerlegt að íáta
hana standa lengur.
Við kirkjuvígsluna mælti
fjöldi manns, bæði úr Hellna-
sokn og nærliggjandi sók.i-
um. Þangað komu og fjóru”
prestar úr Snæfellsnessýslu,,
þeir síra Jósef Jónsson pró-
fastur að Setbergi, síra Sig-
urður Lárusson í Stykkis-
hólmi, sira Þorsteinn L. Jóns—
son í Söðulsliolti og síra Þor-
grimur Sigurðsson á Staðar-
stað, ep hann er sóknarprest—
Ur að Hellnum.
ustu ferð sina kendi hann ó-
venjulegs lasleika, en leitaði
þó læknis, sem bannaði hon-
um að fara út. Þannig var
honum ósjálfrátt „frá feigð
for.ðað". Og einkennilegt er
það, að svipaða sögu hefir
Jónmundur, Sindraskipstjóri
að segja. Ilann var stýrimað-
ur á Braga, en heima í fríi,
þegar sá togari var kafsigld-
ur. Og báðir hafa þessir menn
síðan siglt á Sindra lilla öll
styrjaldarárin og aldrei
hlekkzt á.
í kvöld kyntist eg lika
bátsmanninum, Ársæli
Brynjólfssyni. Hann er gam-
all Reykvíkingur og mikið
má vera, ef hann er ekki
Vesturbæingur. Gleymdi að
spyrja hann um það, en hann
er því líkur. Kotroskinn karl
og kálur, þegar maður fer að
tala við hann. Hann hefir
siglt á togurum öll styrjald-
arárin, — síðustu fjögur ár-
Veit svo ekkert meira um
tilveruna þennan daginn.
Theodór Árnason.
Slys á SigluiirðL
Magnús Blöndal, forstjóri
Síldarverksmiðja rílcisins d
Siglufirði, fórst af slysi í
bgrjun vikunnar.
Á sunnudagsmorgun datt
Magnús af hestbaki og hlaut
þá áverka sem leiddi liann
lil dauða nóttina eftir./
Magnús var fæddur 6. nóv.
1897. Foreldrar hans voru
þau Björn Blöndal læknir og
Sigriður kona lians.
Magnús var kvæntur og
lætur eftir sig tvö börn.
Yfirlýsing færeyskra
sjómanna.
Færeyingafélaginu í Rvik
hefir borizt svohljóðandi
símskeyti frá Skipstjóra- ogr;
stýrimannafélagi Færeyjæ
til birtingar í blöðum og út-
varpi hér:
„Skipstjóra- og stýri—
mannafélag Færeyja liarm-
ar það, að tveir Færeyingar*.
A. Samuelssen og L. Zachar-
iassen, sem eru í stjórhmála—
erindum í Danmörku, hafa
viðhaft særandi ummæli um
endurreisn islenzka lýðveld-
isins.
í tilefni af þessu leljum,
við, færeysku sjómennirnir,,.
það vera skyldu okkar að>
senda Islendingum kveðju
og votta þeim samhug og
virðingu fyrir hinum stór-
brotna einhug á úrslitaslund
og ósk um áframhaldandi
framfarir á sjálfstæðisbraut-
inni.“
Ski])stjóríT- og stýrimanna-
félág Færeyja,
0. J. Jensen..
20,000 hús löskuðust af
loftárásum eða bardögum i
Vínarborg. Á að reyna að
'fTékhar B'vka
29(þ millj„
Mnmtnft.
Um 2,6 milljónir manna’
munu verða fluttar á brott
frá Tékkóslóvakiu.
Tvær milljónir eru Þjóð-
verjar eða fólk af þýzkum
ættum, sem skipaði sér i
fylkingu gegn Tékkóslóvak-
íu, en hitt eru Ungverjar.
Brottflutningar þessir verða
framkvæmdir á næstu átján
mánuðum.
Byrjað er að flytja brasil-
islui hersveitirnar, sem börð-
ust með bandamönnum á
gera við þau fyrir veturinn. Italíu, heim til Brasilíu.