Vísir - 13.10.1945, Qupperneq 4

4
V I S I R
Laugardaginn 13. oktpber 1945.
VISIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAtJTGÁFAN VISIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
.Verð kr. 5,00 á mánuðn
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Tungur tvær.
®aul Winterton cr maður nefndur. Hann
* var fréttaritari brezka útvarpsins og
brezkra blaða í Moskva á stríðsárunum öll-
um, og scndi að staðaldri fréttaskcyti. Þjóð-
viljinn dáðist mjög að fréttaritara þessum og
skírskotaði að jafnaði til hans, er rætt var
um mál ráðstjórnarríkjanna. Nú er Winter-
ton kominn til Brctlands fyrir nokkru. Hann
lýsir dvöl sinni í Rússlandi á þá leið, að þar
hafi hann verið ófrjáls maður, og öll skcyti
lians hafi borið blæ af því. Nú mim Winter-
ton ekki eiga sérstökum vinsældum að fagna
hj,á kommúnistum og svo einkennilega hefur
hrugðið við, að Þjóðviljinn birtir ekki staf
úr skrifum hans. Vísir reyndi í fyrradag að
ráða lítillega bót á þcssu, cn nógu er af að
taka og vel er líklegt að almenningur fái
innan skams að heyra meira frá Winterton.
Er rætt var um ráðstjórnarríkin og stjórn-
arskipun þeirra, vitnaði Þjóðviljinn til Wint-
erton um að þar væri algjört lýðræði ríkjandi,
og talaði mcð miklum fjáglcik um baráttu
lýðræðisríkjanna gegn einræðisstcl'num í
hvaða mynd, sem þær birtust. Varð ekki
annað skilið á öllum slíkum ummælum blaðs-
ins en að lýðræði ráðstjórnarríkjanna væri
algjörlega í anda vestræns lýðræðis, svo sem
það hefur gerst og gengið frá dögum stjórn-
arbyltingarinnar miklu í Frakklandi. Þessi
stefna var uppi hjá blaðinu öll styrjaldar-
árin, eða þar trl stórveldin tóku að semja um
væntanlegan frið og ráðstafanir í því sam-
bandi, en þá virðist hafa komið snurða á
þráðinn.
Svo sem kunnugt er verða allir þeir, scm
ganga í kommúnistaflokkinn vísindamenn og
hugsuðir, að hætti helztu forystumanna
ráðstjórnarríkjanna, og »þeir verða þetta
skyndilega, svo sem sjá má samanbitnum
kjálkum og skjálgsaugum eftir að einstakling-
urinn hefur verið innlimaður í flokkinn.
Einn af hugsuðum fokksins hefur nýlega
lialdið tvo fyrirlestra í ríkisútvarpinu. Skal
tekið fram að sá maður er hrot úr vísinda-
m'anni upp á borgaralega vísu, og vill yfirleitt
kryfja mál til mergjar. Þessi maður, sem
vissulega má taka mark á, heldur því bcin-
línis fram að lýðræðið í ráðstjórnarríkjunum
eigi ekkcrt skylt við vestrænt lýðræði, þar
eigi einn flokkur tilverurétt og áðrír ekki.
3 fyrrakvöld vakti ræðumaðurinn að vísu
athygli á því að þetta væri ekki með öllu
rétt, með því að félagafrelsi væri ríkjandi
samkvæmt stjórnarskránni, cn svo sem
ræðumanni er kunnugt er starfandi í lýðræðis-
löndum margskonar félagsskapur án J)ess að
þar sé um stjómmálabaráttu að ræða eða
framboðsstarfsemi. A slíkt starf að sjálfsögðu
ekkert skylt við flokksstarfsemi. Við getum
því slegið löslu að lýðræði ráðstjórnar-
ríkjanna viðurkenni aðeins einn flokk, en
um leið er sannað, að slíkt lýðræði er annað,
"en ])að, sem vestrænar þjóðir þekkja,' og
annað en það, sem þær kalla lýðræði. Hugsuð-
ririnn vitnar J)vi gegn Þjóðvilja stríðsáranna,
<^n svo fyllir Winterton í eyðurnar. Með sam-
anburði á J)essum tveim 'tungum, sem Þjóð-
viljinn dáði og dáir, má komast nolckuð nærri
Skynsamlegri niðurstöðu um austræns lýðræði.
eóóen
skólaátjóri l 30 ar.
Árið 1911 kom hingað lil
landsins óþekktur danskur
maður, sem ráðinn hafði ver-
ið sem kennari við nýstofn-
aða vélstjóradeild Stýri-
mannaskólans, í Reykjavík.
Skólastjóri Vélstjóraskólans
í Kaupmannahöfn hafði ver-
ið beðinn að útvega inann til
])ess að annast kennslu i vél-
fræði við deild þessa og nú
var maður sá kominn, sem
fyrir valinu hafði orðið.
Maður J)essi var M. E.
.Tessen núverandi skólastjóri
Vélskólans í Reylcjavík. Þeir
sem nokkuð til þessara mála
J)ekkja, geta gert sér í hugar-
lund, hverjir örðugleikar
mættu Jessen á liinum fyrstu
kennaraárum lians. Slrax á
öðru ári var J)ess krafist, að
kennsla hans færi fram á ís-
lenzku, og varð það því citt
af fyrstu skrefum hans á
kennarabrautinni, að setjast
sjálfur á skólabekk og neina
tungu J)á sem liann átti að
kenna á.
Við deild J)cssa starfaði
.Tessen í fjögur ár, eða þar
til haustið 1915 að Vélstjóra-
skóli Islands var stofnaður,
cn J)ar var honuni l'alin
stjórn skólans jafnframt J)ví
að vera áfram eini kennar-
inn i vélfræðifögunum.
Undir handleiðslu Jessen
hefir skólinn starfað síðan,
Iengi vel að eins í tveim
deildum, en árið 1935 var
þriðju deildinni, — raf-
magnsdeild skólans bætt
við.
Á þeim ,árum sem .Tessen
Iiefir starfað liér á landi,
J hefir íslenzki fiskiskipa-
[flolinn tekið stórkostlegum
stakkaskiptum og má segja
að á þessum tíma hafi vél-
skipaflotinn orðið til, en með
Vélskólanum skapast mögu-
Jeikar til J)ess að sjá skipa-
stólnum fyrir vel menntuð-
jum vélamönnum.
Þó aðal tilgangur skólans
hafi verið að búa vélstjóra
undir starf sitt, hafa fjöl-
margir aðrir, en ])eir, sem
slunda vélgæzlu útskrifast
frá skólanum og notað
mennlun Jiá sem J)eir hafa
hlotið J)ar, til ýmissa starfa
á sviði véltœkninnar á landi.
Margir Jæirra sem framar-
lega standa liér á landi á
sviði vélaiðnaðarins hafa
stundað nám við Vélskólann
hg ldolið þár staðgóða und-
irstöðumenntun undir fram-
haldsnám erlendis.
Eg bcfi ált J)ví láni að
fagna að vera nemandi lijá
.Tessen skólastjóra og eg vil
segja að tæiúega liefði val
hins danska skólastjóra get-
að tekist betur, J)vi sem
kennari er Jessen sá af-
burðamaður að eg hef fáum
einum kynnst, sem standa
, honum á sporði.
Á þeim þrjátíu árum, sem
Vélskólinn he'fir starfað, hef-
ir hann lengst af átt við ó-
nógan húsakost að búa. Á
aniian áratug hafði liann
tvær stofur í Iðnskólanum,
en fluttist J)aðan og liefir nú
all lengi verið til liúsa í
Stýrimannaskólanum. Allan
timann hefir Jessen J)ráð, að
geta unnið við betri skilyrði
og nú loks eftir þrjátíu ár
verður honum að ósk sinni,
er skólinn flytur í hið glæsi-
Iega skólaliús á vatnsgeym-
ishæðinni.
Það lætur að líkum, að
starfskraflar .Tessen hafa
verið notaðir víðar en við
kennsluna og ótalin eru þau
verkefni á sviði tækninnar,
sem hann hefir þurft að fást
ið á liðnum árum.
Um leið og eg þakka .Tess-
en vel unnið starf óska eg að
við megum sem lengst njóta
starfskrafta lians. Undir
J)etta veit eg að allur J)orri
nemenda hans tekur mcð
mer.
Þ. R.
Þurrkudregill
Handklæðadregill
BorðdúkadregiII
Munndúkar
\Jet'zlu.nLn Ujörn Oóristjánóóon
f^ón UjörnóSon (S? Cóo.
Hátíðarkvikmynd
LOFTS
tekin í eðlilegum litum, verður sýnd í Tjarnarbíó
á morgun, sunnudaginn 14. þ. m., kl. 1,30.
Aukamynd:
Hlufti úr fiskikvikmyndinui.
Aðgöngumiðar seldir í Tjarnarbíó frá.kl. 1 í dag.
Lélegar Söfnun Rauða krossins til handa
undirtektir. bágstöddunj fslendingum erlend-
is hefir nú staðið' í röska viku og
aðeins hafa safnazt rúmlega 4000 krónur. Það
eru daufar undirtektir og ekki sæmandi ís-
lendingum. Við söfnum milljónum lianda er-
lendum mönnum á fáeinum vikum, en þegar
til þess kemur, að við þurfum að hjálpa bræðr-
um og systrum, sem eru ofurseld liungri og
harðnétti, ef þeim herst ekki hjálp frá okkur,
þá er ekki „tekið undir“.
*
Lesið ðlenn þurfa ekki annað en að lesa
fréttirnar. fréttir blaðanna eða hlusta á út-
varpið, til þess að geta gert' sér
Ijósa grein fyrir, hver voði er búinn þvi fólki,
sem enn er á meginlandi Evrópu. Alls stað-
ar er hungur yfirvofandi, þar scm það hefir
ekki þegar gert vart við sig, milljónir manna
verða að hverfa á brott frá heimilum sínúm
og borgirnar eru flakandi rústir. Hverjúm 300
börnum í Berlín eru ætlaðir 15 lítrar af mjólk
•— hér fæ.r hver fullorðinn fjórum sinnum stærri
skammt. Það sér hver maður, að fólk, sem uni
kyrrt er á meginlandinu, býr ekki við nein
sældarkjör, sízt þeir, sem eru i Þýzkalandi eða
þeim löndum, sem þeir höfðu á valdi sinu.
*
Voldugt Við mégum ekki láta söfnunina til
átak. Rauða krossins íognast út af við svo
búið. Hann vinnur gott starf og þarft
og við verðuin að sýna, að við kuhnum að
meta það, að hann hefir forgöngu i máli þessu.
Við niegum heldur ekki láta það um okkur
spyrjast, að það hafi orðið að liætta matvæla-
sendingunum i miðju kafi,.vegna þess eins, að
þeim, sem heimá sátu við alls nægtir, hafi ekki
þótt taka því að gefa nokkrar krónur, sem
gætu ef til vill riðið baggamuninn um það,
hvort landar vorir lifa eða deyja í vetur. Með
voldugu átaki verðum við að styðja Rauða
ltrossinn í þessu mannúðarmáli.
*
Björn aftur. Frá „M. S.“ hefi eg fengið eftir-
farandi bréf: „Eg er eklti vanur
að láta það opinberlega uppi, þótt eg hneyksl-
isl á útvarpinu okkar, annað hvort yfir flutn-
ingi á ýmsu lélegu efni eða viðleitni þess i
seinni tið til að reka áróður fyrir konnnún-
ista, en þó fannst mér kasta tólfunum í gær-
kveldi (fimmtudagskveld), þegar Björn Franz-
son fl.utti þáttinn frá útlöndum. Eg gat ekki
belur heyrt, en að þátturinn fjallaði meira um
gagnrýni á Birni en atburði á erlendum vett-
vangi og notaði hann nær allan tímann til að
svara réttmætri gagnrýni á sjálfan sig.
*
Fleiri verða Eg fæ ekki betur séð en að
að komast að. útvarpið geti aðeins bætt úr
þessu á þann hátt, að það leyfi
þeim, sem gagnrýnt hafa Björn, að svara hon-
um i útvarpinu. Það yi'ði þá líklega helzt Al-
þýðublaðið, sem fengi einhvern tíma til and-
svara, þar eð B. F. las grein sem þar birtist,
til að sanna alþjóð, hvað hann væri gersam-
lega laus við alía hlutdrægni og „kemiskt
hreinsaður“ af ákærunni. Annars er það mála
sannast, að á undanförnum mánuðum hefir út-
varpið orðið æ greinilegra áróðurstæki kom-
múnista og Rússavina.
*
Hvað var Menn hafa kannske gaman af smá-
lesið? >ögu, sem kom fyrir i sumar. Það
var nokkuru eflir að nýja röddin
var farin að lesa morgunfrétlirnar. Eg hafði
komið til kunningja míns snemma um morg-
uninn og áður en við fórum út, hlustuðum
við á morgunfréttinar. Iíunningi minn var að
glugga í Þjóðviljann á meðan. Svo segir
hann: „Ja, það má mikið vera, ef liann (þul-
urinn) hefir ekki lesið erlendu fréttirnar beint
úr Þjóðviljanum, svo líkar eru þær að orða-
lagi!“ Hver veit, nema pilturinn liafi liaft blað-
ið fyrir framan sig þegar hann las fréttirnar
— svona til að tyggja hlullcysið, kannske?
*
♦
Dýrt er drott- Ef að likum lætur, þá höfum
ins orðið. við nú aðeins s'éð upphaf kom-
múnistaáróðursins í útvarpinu.
Þeir munu áreiðanlega* hal.da áfram.meðan æðsti
ýfirmaður útvarpsins er sá, sem nú er. En varla
ætti það að kosta samvinnuslit milli stjórnar-
flokkanna, þótt yfirmönnum útýarpsins væri
bent á, að allur þorri þjóðarinnar hefir óbeit á
slíku atferli. Það kemur í Ijós á næstu mán-
uðum, hvert stefnir. Eg hefi heyrt, að þ.að eigi
að. hækka afnotagjöhlin. Ef til vill á aukning-
in að notast til að greiða áróður kominúnista?
Já, dýrt er drottins orðið.“