Vísir - 07.03.1946, Blaðsíða 2

2
V 1 S I R
Fimmtudaginn 7. marz 1946
Um miðjan janúarmániið
hirti Morgunblaðið, í dállc-
lun Vikverja, grein um bygg-
ingu Þjóðleikhússins. Þjóð-
leikhúsnefnd sendi Mld. eft-
irfarandi leiðréttingu, og
birti bjaðið úr henni útdrátt,
en ekki atluigascmdir nefnd-
arinnar í hcild.
Nefnd.in, vill gjarnan að
athugasemdir liennar koipi
fyrir abnennings sjónir, og
hiður því N'isi um birtingu.
4 ,i
Víkfy’érji segir:
I. Að forstöðumenn leik-
húsbyg'gingariimar eigi sökj
á drættinum um innréítingu
leikhússins,
Svar:
Leikhúsnefndin og húsa-
meistarinn hófu verkið 1929.
Vorið 1932 var húsið fokhelt.
Fáum dögum eftir að ráðu-
neyli Tryggva Þórhallssonar
lét af völdum, hafði ný stjórn
og nýr þingmeirihluti breytt
ieikhúslögunum, þannig að
sjóður leikhússins var gerð-
ur að almennum eyðslueyri
ríkisins, og þar með bygg-
ingarframkvæmdir hússins
sföðvaðar. Húsið stóð þá
peningalaust og óviðgert í 8
ár. Allan þann tíma bar
furðu lítið á sérstökum á-
Iiuga fyrir „innréttingu“
leikhússins,
II. Að leíkhúsið hafi ver-
ið notað fyrir vöruskemmu.
Svar:
Er Bretar komu hingað
með setulið 1940, tóku þeir
Ieikliúsið fyrir geymsluhús.
Þegar leikhúsnefndin sótti á
að fá húsið frá setuliðinu,
svöruðu forráðamenn Breta:
„Islendingar létu liúsið bíða
8 ár óviðgert, áður en við
komum liingað af illri nauð-
syn. Hví skyldu þeir þá hafa
áhuga á að fullgera bygging-
una einmitt nú.“
Þegar dró að striðslokum
tókst nefndinni með góðri að-
stoð Vilhjálms Þór utanríkis-
ráðherra að fá Breta lil þess
að sleppa lausu Iiúsinu. Enn-
fremur tóksí þeim nefndar-
mönnum, sem sæti áttu á Al-
þingi, Jakob Möller og Jónasi
Jónssyni, að fá lögum brcyll,
þannig að lögmætar tekjur
hússins renna að nýju í bygg-
ingarsjóð. Hefir síðan verið
unnið að leikhúsinu eflir því
sem vinnuafl hefir leyft, svo
og úlveganir á ýmiskonar
vönduðu efni, sem til leik-
húsgerðarinnar þarf, en enn-
þá er torfengið erlendis.
III. Að skortur hafi verið
á undirbúningi um gerS á
nýjum veitingasal í kjallara
hússins.
Svar:
Þegar gengið var frá upp-
dráítum hússins 1929, voru
forráðamenn bæjarins ekki
farnir að hugsa til að hita
bæinn með liveravatni. Mikið
af kjallararúmi hússins var
,JJÖÍ3 ,8 j; ,lí j''l
því ætlað sem miðslöðvarhús
og eldneytisgeymzlur, ásarnt
nokkrum öðrum nauðsynleg-
um geymzlum leikhússins.
El'tir að hitaveitan kom í
bæinri, var óliætt að nýta á
annan hátt rúm það, sem áð-
ur var ætlað miðstöð og-ieldf-
við. Með því að . salanþypni
þessiueru i.greiðu sainþgndi
við gqtu, og rúmgóð, liefir
nýlega komið til tals, að gera
mætli þar veilingasal, opinn
bæjarbúum, eða nota til ann-
arra arðsamra þarfa.
IV. Að engar dyr hafi
verið á geymzlurúmi í kjall-
ara leikhússins.
Svarý .
Þar hafa frá uppliafi verið
4 útidyr, og einar þeirra
breiðari en tíðkast á húsum,
öðrum en vöruskemmum.
V. Að vegna vanrækslu
’hafi orðið að gera nýjar dyr
á kjallara leikhússins.
Svar:
í sambandi við fyrgreinda
breytingu miðstöðvarher-
bergja, varð að sjálfsögðu að
gera tvennar nýjar dyr á inn-
veggi, vegna annarrar liag-
nýtingu en ætlað var áður en
hitaveilan kom til sögunnar.
Greinarhöfundur gefur mjög
villandi upplýsingar um
veggjaþykktir í þessum kafla
„verklýsingarinnar“.
VI. Að múrsmiðir þeir,
sem vinna að endurbót kjall-
arans, eigi á hættu að lokast
þar inni.
Svar:
Slík hætla getu vrarla verið
yfirvofandi þar sem smið-
irnir geta valið um fernar
dyr til útgöngu.
VII. Að hinaj- nýju dyr í
kjallara verði of þröngar fyr-
ir leikhúsgesti, en þeir geta
orðið 7—800.
Svar:
Þetta er rangt. Dyrnar eru
greiðar og nægilega breiðar.
Anrars er eklci með vissu
unnt að átta sig á þessum
kafla gagnrýninnar. Sýnilega
lieldur greinarhöfundur að
kjallarinn eigi að vera aðal
veitingaskáli leikhússins, þar
sem leitað verði matborða í
hléum sýninga. Þessu fer
víðs fjarri. í fyrsfa lagi er,
eins og að framan greinir
ekki fullvíst hvort salarkynni
þessi verði notuð til veitinga,
og í öðru lagi er ríkulega séð
fyrir því frá upphafi, að á
hentugum stöðum út frá að
alsal, geti leikhúsgestir fengið
hressingar, svo scm tíðkast í
höfuðleikhúsum erlendis.
VIII. Að ýmsir gaman-
og sorgarleikir hafi verið
iðkaðir í sambandi við bygg-
ingu Þjóðleikhússins.
Svar:
Má þar margt til sanns
vegar færa. Án efa mun sjóð-'
takan og áhugaleysi margrá
manna um að koma leiksýn-
íngum burt úr Iðnó, í hæfi-
oiflij.hnú iíi Jrnije. !^o rajj'iovji
Tf.é.norftori 03 inn
lega samboðin. liúsakynni,
geta talist til sorgarleikjanna
Tafði það byggingu leikhúss-
ins um 12 ár.
Til gamanleikja má aftur
telja liinar tíðu blaðagreinar
eftir menn, sem ókunnugir
eru málavöxtum, og aldrei
hafa llið inn í leikhúsbygg-
inguna við Hverfisgötu. Menn
sem telja sig hæfa til þess að
Ieiðbeina þeim, sem fyrir
verkinu standa,' með því að
beita fyrír: sig villandi og
rörigurii líeimildum.
Leikhúsrief ndiri - vill1 bendá
slíkum rilhöfundur á það, að
néfndiri og'húraiheísláririii'ör:
á hverjum tíma fús til að gefri
allar nauðsynlegar upplýs-
ingar um gang málsins ef þeir
óska þess áður en þeir rita í
blöðin, enda ætti slík máls-
meðferð að verða lalsverður
styrkur þeim gagnrýnendum,
sem ekki hafa augum lit-
ið það, sem starfað er að, en
sem þeir dæma þó eftir sögu-
sögn mi'ður góðgjarnra heim-
ilda.
Að lokum þetta: Það er
ekki lengur tímabært að
vinna gegn leikhúsbygging-
unni. Mótbláslurinn liefir
þegar liaft þær afleiðingar að
starfsemi leikfélagsins er enn
í hinum gamla fundarsal iðn-
aðarmanna, frá síðustu alda-
mótum, en hefði fyrir löngu
að öðrum kosti verið flutt í
húsakynni, sem ætlunin er að
verði virðulegur rammi um
islenzka leiklisl og leikmenn-
ingu.
shúkblaöm
Þeir Gunnar Ólafsson og-
Gunnar Gissurarson hafa
lekið upp þá nýlundu að
gefa út fjölritaðar skákir frá
landsliðskeppni þeirri, sem
nú stendur yfir.
íslenzkir skákmenn og
skákunnendur hafa á undan-
förnum árum saknað þess
mjög, að ekki skuli vera gef-
ið út íslenzkt skákblað. Það
hefir því varla verið nokkuð
tækifæri til að birta skákir
islenzkra skákmeistara, og er
því illa farið. Það er ekki
einungis það menningarleysi,
sem því er samfara, að megn-
ið af skákum þessrim glalazt
fyrir fullt og allt, heldur fara
þeir, sem leggja vilja strind
á þessi fræði og ekki eiga
þess kost að horfa á meist-
ara tefla, varhluta af því, sem
læra má af þeim, sem lengra
eru lcomnir.
Það er ætlun þeirra félaga,
að gefa út skákirnar, úr
hverri umferð, strax og þeim
er lokið. Verða það væntan-
lega 2—3 blaðsíður. Einnig
mun Árni Snævarr, forseti
Skákmeistarasambandsins,
rita stutta yfirlitsgrein um
landsliðskeppnirnar og enn-
fremur birtist siðar eín skák
eftir Baldur Möller. Ætluniri
er, að hægt sé að setja þessi
liefti saman í einn bækling. ’
Fundur Barð-
strendinga-
féiagsins
Barðstrendingafélagið hélt
málfund og skemmtifund s. 1.
fimmtudagskvöld að Röðli.
Fór þar fram fánavígsla o. fl.
Hinn nýi fáni félagsins er
forkunnar fagur. Á honum
er sýsluriierki Barðastrandar-
sýslu, syanur á hvitum feldi.
Fyrir ofan svaninn er lieiti
félagsjns, en,. félagssvæðisins
(þ, e. Reykjavík) fyrir neð-
an. Fánann saumaði frú
Unpur Ólafsdóttir eftir leikn,-
ingu Tryggva Magnússonar,
en Theodór Theodórsson
og Marinó Guðjónsson gáfu
og smíðaði Theodór hana.
Nefnd kvenna innan félagsins
annaðist fjársöfnun til fána-
gerðarinnar og gaf félaginu
hann.
Aðal vigsluræðuna flutti
sira Böðvar Bjarnason, enn-
fremur fluttu ræður við þetta
tækifæri frú Margrét Jóns-
dóttir formaður félagsins.
Sunginn var fánasöngur eftir
síra Böðvar Bjarnason, með
nýju lagi eftir Hallgrím
Helgason tónskáld. Að lok-
inni fánavígslunni söng Barð-
strendingakórinn undir sljórn
Hallgríms Ilelgasonar.
Barðstrendingafélagið er
2ja ára og hefir um 400 fé-
laga. Það hefir lyft miklu á-
taki með byggingu gistiskála
í Berufjarðarlandi, sem hefir
kostað geysifé. I ár mun það
láta fullgera skálann og
hefja byggingu annars gisti-
skála á Brjánslæk. Hvor
þessara skála kemur til með,
að rúma 40—50 manns til
glstingar. Verða þeir hinir
myndarlegustu og ráða fram
úr brýnni gistiþörf á báðum
þessum fjölförnu stöðum.
Læknablaðið,
7.—8. tbl., 30 árg. hefir blaðinu
bcrizt. Efni þess er heildarefnis-
skrá Læknabla'ðsins, 1.—30. árg.
Útvarpstíðindi,
4. hefti 9. árgangs er koniið út
og flytur að þessu sinni margar
myndir af líkani útvarpshaltar-
innar nýju, sem reisa á við Mela-
veg. Þá er grein umi útvarpshöll-
ina og iýsing á byggingunni.
Ragnar Jóhannesson skrifar grein
um gagnrýni á dagskrá útvarps-
ins. Þá er viðial við Gunnlaug
Pálsson verkfræðing um sjúkra-
húsmál og byggingarlist íslend-
inga. Október og Júní nefnist
þýdd smásaga eftir O’Henry. Um
leikrit og höfunda þeirra, eftir
Gunnar Stefánsson. Sindur, Radd-
ir lilustenda og fleira.
Úrval,
1. hefti 5. árg. er nýkomið út.
Elytur það að venju fjölda ágætra
greina í samanþjöppuðu formi.
Efni þess er: Bráður bani, Eftir
kosningarnar, Réttvisin gegn Har-
old' Israel, Að rétta bogna fætur,
Frjóvgið ímyndunarafl yðar,
Fyrsta prestsverkið mitt, Til
læknanna; Mörg tiingl, Ilagfræði-
kenningar,dr. Alims Hansen, Katt-
areðlið er ónáttúrlegt, Úr heljar-
greipum ástarinnar, Jarðgöng
fangannn, þist ey elcki. f.vrir alla,
Seytján ‘ ára. ^Gerfiáburður,
Dæmdu sjálfur, Börn guðs, Sagan
endurtekur sig.
ÍJiiiuý
Fianskui sendi
kennari kominn.
Nú er kominn hingað til
lands franskur sendikenn-
ari. Hann mun kenna
frönsku á vegum Alliance
Francaise.
Nýlega áttu blaðamenn tal
við sendikcnnarann, er heit-
ir Pierra Ducrocq. Hann var
á stríðsárunum í her Frakka,
en kenndi í mennlaskóla í
Paris fyrir styrjöldina. Upp-
liaflega var gert ráð fyrir, að
liann kæmi liingað í október
s.l., en af því gal ekki orðið,
vegna erfiðleika á, að kom-
ast út úr landinu.
Durcocq er kunnur Is-
landi. Hann hafði lesið bæk-
ur þær er Nonni hefir skrif-
að og þýddar hafa verið á
frönsku, en þær eru mjög
útbreiddar í Frakklandi.
Skýrði hann frá þvi, að er
Nonni lézt, liefðu birzt grein-
ar um hann í frönskum
blöðum.
Durcocq kvað mikirin á-
huga fyrir íslandi ríkjandi
í Frakklandi, og að þeir
menn, er ætluðu sér að verða
„diplomatar“ hefðu kynnt
sér allítarlega skilnaðarmál-
ið við Dani.
I þessarí viku mriri hefjast
frönskuiiámskeið Háskól-
ans, ef Alliance Francaise
getur fengið húsnæði í Há-
skólanum til umráða, en
hingað til hefir rektor Há-
skólans sýnt mikla velvild í
því máli.
Eru námskeiðin bæði, fyr-
ir byrjendur,og þá, sem eru
kunnari málinu. Auk jjess
mun hann kenna frönsku
við B.A. deild Háskólans og
jflýtja nokkra fyrirlestra á
| frönsku.
Ducrocq mun dvelja hér
fram á næsta sumar.
Samtíðin,
marzheftið, er komin út, mjög
fiölbreytt og vönduð að efni og
fiágangi. Þar er m. a. þetta:
Rejkjavík (3 grein) eftir Sigurð:
Skúlason. Harpan (kvæði) eftir
Helgu Halldórsdóttur. Boðsund-
sveit Iðnskólans (með mynd)..
Gctgátur um uppruna tónlistar
eftir Róbert Áiiraham (upphaf
geinaflokks um tónlist). Vorkvöld
á Hafnarslóð (saga) eftir Sig-
Skúlason. Heilsugæzla og þjóðar-
iippchli eftir Jónas lækni Kristj-
ánsson. Nýstárlcg útgáfa af Völu-
spá eftir Halldór Stefánsson. ís-
[lepzkar manniýsingar (6. grein)..
Skopsögur. Þeir vitru sögðu.
Bókafregnir o. m. fl.
j -ÍUldlUMUl llT,UJr: JIHJ tsb
ii‘n go tgÍeM Illi .giií
golriígiufiujz •nJ’ó’i.
iiOtTi'U'lótiin^L 'j j Juull I jj)):>,; (jjj]yi .«1» ( .InilJiV.í ijtíIu