Vísir - 18.01.1947, Page 4

4
V IS I R
Laugardaginn 18. janúar 19-1"
D A, G B L A Ð
Utgefandi: BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
a
við Faxáflóa.

HættulegS náfeflL
jrlagaríkar ákvarðanir þjóða á milli eru flestar teknar
„á bak við tjöldin,“ cn berast ekki almenningi lil
eyrna fyrr enn uppfylla lier álcveðin formsskilyrði. Trún-
aðarmcnn stórþjóðanna fylgjast binsvegar vel með öllu
því, sem fram fcr i skiptum þjóðanna og gera þær gagn-
j'áðstafanir, sem talið er við eiga bverju sinni.
N\dega hefur oi'ðið heyrin kunnugt að Rússar bafi
krafizt af Norðmönnum árið 1944, að þeim væru lálnarj
i te bækistöövar á Svalbarða. Samkvæmt sartmingi, seinj
gerður var 1920 fcngu Norðmcnn yfirráð þéssa eyjaklasa
i Norðurhöfum, gegn því að engar herstöðvar yrðu ]iar
gerðar, hvorki af þeim né öðrum þjóðum. Að samningi
þessum voru 10 þjóðir aðilar, en brystu ofangreindar for-
sendur fyrir yfirráðarétti Norðmanna á Svalbarða, hlaut
það að skipta allar jiessar þjóðir miklu máli. Nú hefur
ntanríkismálaráðherra ráðstjórnarríkjanna lýst yfir því,
,að samningurinn um Svalbarða sé úr gildi fallinn, en
jafnframt tilkynnir Tass-fréttastofan að samningar hafi
(ekizt milli Norðmanna og Rússa um vígluinað og Iicr-
bækistöðvar á Svalbarða og er látið í veðri vaka að
jiessar tvær jijóðir munu þar sameiginlega eiga þar hlut
oð máli.
Norska stjórnin svaraði orðscndingu Rússa árið 1944
■á þá lund, að afstaða yrði ekki til hennar felcin fyrr, cn
stjórnin hefði flutzt til lands .sírts, en svo sem kunnugt
vr dvaldi hin löglega norska stjórn þá í London. Svo virð-
ist þó, sem einhverjir baksamningar hafi verið gerðir. þá|
«ða síðar, með því að norska þingið telur ástæðu til að(
krefjast skýrslna af ríkisstjórninni varðandi málið, ogj
befur utanríkismálaráðherrann gefið slíka skýrslu um
málið, þar sem fullyrt er, að sameinuðu þjóðunum liafi
verið kunnugt um samningana.
Um samninga Rússa og Norðmanna, sem verið hafa
4 döfinni frá því árið 1944, hefur verið liljótt, en vafa-
fi döfinni frá því árið 1944, hefur verið hljótt, en hafi
stórþjóðunum verið kunnugt um |)á, getur það skýrt
afstöðu þe-irra varðandi ósk um herbækistöðvar hér
á landi, sem á sínum tíma var synjað. Athyglisvert er,
að í þessu sambandi ræða heimsblöðinn þann möguleika,
að frekari kröfur vcrði gerðar um herbækistöðvar á Is-
landi, að því cr virðist af hálfu Bandaríkjanna. Reynist
það rétt lcynir sér heldur ekki, að vígbúnaðarkapphlaup
<‘i' á milli Bandaríkjanna og Rússlands, en það getur haft
hinar alvarlcgustu afleiðingar í för með sér fyrir þæ.r
þ.jóðir, sem byggja norðurhjara heims. Bandaríkin munu
líla svo á, að vegna örvggis þeirra megi engar þjóðir
bvggja hcrbækistöðvar á Svalbarða, en sé það samt sem
áður gert, leiðir aftur af því að gagnráðstafanir verða
gerðar, sem Jiítna bcint cða óbeint á smáþjóðum þeim,
scm eiga lönd eða hafa hagsmuna að gæta í Norðurliöf-
um. Að sjálfsögðu.mun þær standa á verðinum effir föng-
um, en sagan sannar að nauðsyn stófþjóðanna hefur ávallt
lu'otið log smáþjóðanna, og gegn jieirri síaðreynd verða
menn að snúast svo sem hverjum er lagið.
Vígbúnaðurinn á Svalbarða eru örlagarílt tíðindi fyrir
< kkur Islendingá og mjög uggvænleg. Þótt menn voni
«ð ófriði verði afstýrt, er augljóst að- vígbúnaði verður
haldið uppi þrátt fyrir það, að meðan svo er, virðist hags-
inunum okkar tel'It í tvisýnu eða hreinan voða. Norð-
menn hafa ekki virðurkennt enn þá' opinberlega, að þeir
Jiafi lálið bækistöðvar á Svalbarða af hendi við Rússa,
en þrát't fyrir það bendir allt til að svo sé. Vonandi geta
stórþjóðir þær, scm að samninginum standa frá árinu
1920, komið i veg fyrir vígbúnað á Svalbarða, on tak-
ist það ekki verður slíku vafalaust svarað með auknum
viðbúnaði á þeim stöðvum, sem til þess eru taldar hcnta.
Líklegt er að ósk Bandaríkjastjórnar um bækistöðvár hér
á landi, liafi komið fram sökum þess, að Rússar höfðu
þá þegar óskað eftir bækistöðvum á Svalharða, cn hver
verður svo afleiðingin fyrir okkur, er ]>cir hafa fengið
stöðvarnar?
Vegna greinar, sem birl er
í Tímanum í l'yrradág um
skort á verbúðum vi'ð Faxa-
flóa þykir rctt að taka fram
eftirfarandi:
Méð tilliti til þeirrar aukn-
ingar, sem varð á bátaflot-
anum á s. 1. ári 'voru á s. 1.
liausli albugaðir möguleik-
ar á því að fá aukin viðlegu-
pláss fyi'ir báta við Faxáflóa
á vertíð þeÍL'i'i, sem nú er að
hefjast. Það var þegár fyrir-
sjáanlegt, að hafnarskilyrði
voru ckki næg í veiðistöðv-
ununi á Reykjancsi til þess
að utínt væri að bæta þar við
óðkomubátum frám yfir
það, sem verið liafði undan-
farin ár, enda heimabátum
þar fjölgað all-verulega, svo
sem í Keflavík. Þær veiði-
stöðvar, sem til greina komu
að því cr hafnarskilyrðin
snerti voru því Hafnarfjörð-
ur, Reykjavik og Akranes.
Möguleikar til útvegunar
lnisnæðis voru þó misjafnir
á þessum stöðum og mátti
telja, að Reykjavik væri eini
staðurinn, scm til greina
kom í því sambandi, með því
að þar var gert ráð fyrir, að
allmikið af herskálum yrði
afbent íslenzkum aðilum og
var talið að nota mætti þau
húsakynni til bráðabirgða
])ar til lokið væri við að koma
upp hentugum verhúðum á
þeim stöðum, þar sem að þvi
er unnið, svo sem i Reykja-
vík og í Vogum á Vatnsleysu-
strönd, en þar er ráðgert áð
verbúðir fyrir a. m. k. 10
báta verði byggðar í sam-
bandi við hafnargerðina eigi
siðar en fyrir vertið 1948.
Einnig mun væntanleg lands-
höfn í Njarðvíkum bæta
mjög skilyrði fyrir aðkomu-
báta.
Snemma á s. 1. liausti leit-
uðum vér oss upplýsinga um
])að, um allt land, liversu
marga aðkomubáta ælli að
gera út við Faxaflóa og
hverja skorti viðlegupláss.
Þær athuganir leiddu i ljós,
að 15—20 báta skorti pláss
og voru þá taldir með nokk-
urir af þéim. bátum, setti
gert var ráð fyrir að lokið
vrði smiði á innanlands svo
þeir kæmust á vertið.
Var þá háfizt lian'da um
útvegun á viðleguplássi í
Reykjavik, enda liöfðu ýms-
ir bátaeigendur óskað eftir
því að gera lit þaðan. Voru á
því ýmsir annmarkar, m. a.
vegna þess að herskálar, sem
hugsað var að nota í þessu
skyni, voru afhentir síðar en
ráð hafði verið gert fyrir.
Undir áramótin var þó svo
komið m. a. vegna fyrir-
greiðslu sjávai'útvegsnefnd-
ar Reykjavíkurbæjar, að
iekizt liafði að útvega við-
legupláss fyrir að minnsta
kosli 12— 15 báta.
Nú hafði það skeð, að
ýmsir eigendur þeirra báta,
sem óskað höfðu eftir að
þeim yrði útvegað viðlegu-
pláss, höfðu þegar getað
komið bátum sinum fvrir
annarsstaðar og ennfremur
gat Reykjavíkurhöfn tekið
fleiri báta en ráð hafði verið
fyrir gert. Loks höfðu eig-
endiu' nokkurra háta tekið
aðrar ákvarðanir um útgerð
báta sinna.'
Þegar'vér þvi rétt upp úr
áramótunum óskuðum éftir
því í tilkynningu í Rikisút-
varpinu, að ]>eir bátaeigend-
ur,'sem enn beíðú eigi tryggt
sér viðléguplásS en ætluðu
að gera lit á vertið, létu oss
vita strax, gaf sig enginn
frám. Má þvi telja fullvist,
að öllum þeini bátum, sem
ákveðið var að gera út við
Faxaflóa, liafi verið komið
fyrir að þessu sinni.
Fiskifélag íslands.
Gjafir 01 Mæðrasíyrksnefndar:
Sigrún Bryndís 50 kr. Sigurður
Tómasson 400 kr. Herdís Þórðar-
dóttir 75 kr. tnga Lárusdóttir 100
kr. Ragnlieiður Guðmundsdóttir
50 lcr. Elín Gísladóttir 100 kr. I).
G. 50 kr. Lára 20 kr. E. R. 50 kr.
A. G. 40 kr. Vélsmið.jan Héðinn
500 lcr S. Þ. 15 kr. N. N. 10 kr.
Guðmundur Amlrésson gullsmið-
ur 1000 kr. N. N. 40 kr. Frú Frið-
riksson 50 kr. Kona 100 kr. H.f.
Hamar 1000 kr. H.f. Slietl á ís-
landi 1000 kr. G. 100 kr. Bæjar-
skrifstofurnar 480 kr. Starfsmenn
Stálsmiðjunnar 750 kr. Státsmiðj-
an h.f. 700 kr. Járnsteypan h.f.
300 kr. H. Benediktsson & Co. 500
kr. G. G. 100 kr. Verzlunin Nóva
200- kr. J. G. 40 kr. A. M. 10 kr.
S. G. 50 kr. N. N. 50 kr. I V. 20
kr. N. N. 100 kr. Frá Ásu og Palla
100 kr. Ónefnt 15 kr. Guðrún 40
lcr. Sigfús Thórurensen 50 kr. Frá
Helgu og Sillu 50 kr. Þ. H. 50 kr.
Bagga, Danni, Erla 150 kr. II. J.
20 kr. Ó. II. 100 kr. Ragnheiður
25 kr. N. N. 50 kr. J. S. 50 kr.
Systúr 70 kr. J. A. 200 kr. Check
400 kr. Ólöf 100 kr. Halla Lofts-
dóttir 50 kr. Guðrún 15 kr.
Pálína 35 kr. Ragnliciður 30 kr.
Sigmundur 50 krónur. T. G.
200 krónur. Þrjú ystkini 50 kr.
Kristín Ingimundardóttir 100 kr.
Sigurður Björnsson 60 kr. Hall-
ur L,- Ilallsson tannlæknir 200 kr.
G. B. 10 kr. Guðríður Einarsdótt-
ir 25 kr. Áheit 50 kr. Stefán
I'ranklin 200 kr. Skrifstpfufólk
Kron 30 kr. Belgjagerðin 500 kr.
N. N. 30 kr. Naníel Þorsteinsson
& Co, 300 kr. Ónefndur 50 kr.
Óskar 100 kr. Hótel Borg 500 kr.
Eirikur Hjartarson & Co. 200 kr.
Garðar Gíslason 300 kr. Starfs-
fólk lijá G. Gíslasyni 200 kr. Jón-
as Sólmundsson 300 lcr. Starfsfólk
Vélsmiðjunnar 250 kr. — Kærar
hakkir. Mæðrast.vrksnefndin.
Enn er dráttur.
Menn hafa vist gert sér von-
ir um það —■ ýmsir að minnsta
kosti — að eitthvað kýnni að
fara að .gerast, þegar forseti
haíði falið nýjum manni að
leitast við að mynda stjórn nú
fyrir skemmstu. I’ó Itefir ekk-
ert gerzt enn, það dregst að
stjórnin fæðist, en sögurnar
ganga um að nú sé Stefán hætt-
ur eöa að verða búinn og allt
þar á milli. \
Þegar veðrið fkánaði.
Veðrið hefii" verið heldur
skárra allra síðustu dagana en
vikurnar, sem liðnar eru frá
áramótum Þótt verra sé aft-
ur í dag. Ekki svo að skilja,
að menn hafi þurít að kvarta
heldur hafa veriö sífelldir
stormar og hvassviðri. Sutn-
ir, sem voru orönir leiðir á að
biða eftir nýju stjórninni, voru
að vona, að liún kæmi meö
betra veðurfari. Það er ekki
gott að segja, en einhvern tím-
ann hlýtur hún að koma og því
fyrr því betra, bvort sem er í
góðu veöri eða vondu.
Kolaleysið.
„Margt er það, sepi a-mar að,
í okkar kæra höfuöstað.“ Ofan
á allt annað, sem menn barma
sér yfir nú í stjórnleysinu, er
kolaleysi. Bærinn er kolalaus,
kolaverzlanirnar taka ekki við
fleiri pöntunum, því aS þær
treystast varla ti! að úppfylla
þær, sem þær eru btinar að
taka við, Vonandi fæst einbver
lausn á þessu með aðsto'S út-
gerðarinnar, en cnn er ekki að
vita, bve langt sú bjálp hrekk-
ur.
Hitaveitan.
Þeir eru sdilir núna, sem bafa
bitaveituna, þurfa ekki annáð
en að snúa tveimur — eða jafn-
vel aðeins einum bana — til
þess að fá funhita í búsin, Já,
en bvernig færi, ef bún „klikk-
aði“ núna, meðan bærinn er
kölalaus'■ IVi.færi líldega að
kárna gamanið. Ekkert kola-
blað 'að fá, engan innlendan
eldivið eins og liér á árun.um,
þegar móvagnarnir vorn á ferð
um bverja götu bæjárins,
Það kólnaði um claginn.
Það fundu ý'.nsir smjörþef-
inn af því um daginnvþegar há-
spennulinan upp að Reykjuni
bilaði og dælurnar gátu ekki
gengið. Þá var það til litillar
bjálpar, þótt kvenfólkiö léti
dæluna ganga! Það eru c-kki
allir svo fórnbýlir, að þeir eigi
kol aö gríjta til, ef svo illa skyldi
vilja til, að bitaveitan tæki sér
bvild i nokkra daga. Ilitaveitan
ætti jafnvel að eignast kolabing
til að geta hjálpaö mönnum, ef'
bún bregzt — einn góöan veður-
dag í vondu veðri.