Vísir - 24.01.1947, Blaðsíða 2

2
V 1 S I R
Föstudaginn 24. janúar 1947
I Ameríku er samankomii mikið af því
bezta og versta, sem til er í heiminum.
Steingrímur Arason og
kona hans komu heim fyrir
áramótin eftir nokkurra ára
dvöl vestan hafs. Tiðinda-
maður Vísis hefir átt tal við
Steingrím um dvölina í
Bandaríkjunum.
— Hvenær fórst þú vest-
.lir?
— I ágúst 1940. Eg liafði
aðeins gjaldeyri til eins árs
og ætlaði að nola tímann til
þess að kynna mér nýungar
i uppeldismálum. Eg fór til
kennaraháskólans í Colum-
hía, en þar hafði eg verið
nemandi fyrir 20 árum. Dean
Russel skólastjóri kennara-
háskólans, og sonur gamla
Russel, sem var skólastjóri á
námsárum mínum, tók mér
forkunnar vel og leyfði mér
að nota öll söfn skójans eftir
vild. Skólastjóri bauð mér
styrk, en eg afþakkaði það
góða hoð, aftur á móti þág
eg styrk handa gömlum nem-
anda mínum að lieiman.
— Hefir þú ekki úlvegað
fleii-i íslenzkum námsmönn-
um styrki?
— Jú, með aðstoð Alþjóða-
nppeldisstofnunarinnar (In-
stitute of Inlernational Edu-
cation) tókst mér að útvegá
nokkurum' íslendingum
námsstyrki; naut eg þar að-
stoðar dr. Fisliers fram-
kvæmdastjóra stofnunarinn-
ar og Miss Hubbard ritara
hans.
— Hefirðu ekki í hyggju
að skrifa bók um uppeldis-
mál ? ^
— Eg er eiginlega búinn
að því, eg var búinn að
semja drög að henni áður en
eg fór og laulc henni að
mestu fyrsta árið, sem eg var
vestra; er bókin nú að mestu
tilbúin til .prentunar.
— Hvernig alvikaðist það,
að þú komst ekki heim 1941 ?
— llm þær mundir þurfti
Vilhjálmur Stefánsson á að-
stoðármanni að lialda til
þess að semja Handbók
handa hafnsögumönnum i
Viðtal við uppeldisfrömuð-
inn Steingrím Arason.
Norðurhöfum, og vann eg að
lienni með honum. Þá unnum
við einnig að setningabók,
sem samin var hánda her-
mönnum. Eg vann að þessu
i liér um bil 2 ár en í lijáverk-
um mínum samdi eg litla
bók til að kynna ísland, það
er unglingabók og heitir
Smoky Bav. Aðalpersónan
er íslenzkur sveitadrengur,
sem langar mjög til Amer-
iku og kemst þangað loks-
ins eftir mikla erfiðleika.
Inn í frásögnina um dreng-
inn er fléttuð lýsing á ís-
lenzkum siðum og háttum.
Bókin er prýdd ljómandi
fallegum myndum, sem am-
erísk kona gerði að nokkuru
leyti eftir minni fyrirsögn
og að nokkuru leyti eftir
myndum að heiman. Þessi
ámeríska kona fékk svo mik-
inn áhuga fyrir íslandi, að
hún ráðgerií’ að koma liing-
að, ef tækifæri býðsl.
— Er bókin til í íslenzkri
þýðingu?
— Nei, en eg hefi leyfi út-
gáfufyrirtækisins til þess að
þýða hana.
— Hver var næsti áfang-
inn á leið þinni vestra?
— Er eg hafði lokið störf-
um mínum hjá Vilhjálmi að
mestu leyti réð hinn kunni
rithöfundur, Margaret
Schlaugh, mig sér til aðstoð-
ar, en hún kenndi um þær
mundir hermönnum af nor-
rænum ættum við háskólann
í New York. Eg hélt fvrir-
lestra um allt hið helzta í
norrænni menningu og naut
aðstoðar Landfræðifélagsins
við öflun heimilda, en mjög
örðugt reyndist að afla nýrra
heimilda frá þessum lönd-
uin þar eð þau voru flest lier-
numín..
— Hver var tilgangurinn
með námi þessara her-
manna ?
— Það var leyndarmál, en
sennilega hafa þeim verið
ætluð sérstök sförf á Norð-
urlöndum að stríðinu loknu.
Meðan eg kenhdi við New
York-háskóla skrifaði eg aðra
unglingabók, sem heitir Gol-
den Hair. Aðalpersónan er
stúlka í Norður-Dakóta, sem
flytzt til frænda síns, sem er
prestur á íslandi. Lesandinn
sér ástand til sjávar og
sveita með augum hennar,
og bókin lýsir líka síðustu
framförunum hér.
— Hvar voruð þið hjónin
síðustu mánuðina?
— Siðustu 7 mánuðina
vorum við í Galiforníu hjá
liálf gerðum f ósturbörnum,
sem við eigum þar. — Þar
skrifaði eg ýmislegt — sagði
Steingrímur.
— Um uppeldismál?
:— Það er allt í handritum
og enginn veit hvað það kann
að- vera.
— Þú varst fulltrúi ísjands
á U. N. E. S. C. O. eða AI-
þjóðasambaiidi fræðslu-, vís-
inda- og menningarmála.
— Já, eg sat 4 þing sam-
bandsins, en það vann að þvi
að uppeldismálunum yrði
ekki gleymt er stofna skyldi.
alheimsfrið.
— Hvernig leizt þér á þig
t Ameriku ?
— Þar er samankomið
mikið af því hezta og versta,
sem til er í heiminum.
— Hvað leizt þér vel á?
— Amerikanar eru koirm-
ir býzna langt í tækni og í
visindum og listum hefir
Amerika auðgast mjög á
stríðsárunum, þar eð fjöldi
vísinda- og listamanna Evr-
ópu liafa flúið þangað. Það er
ekki Einstein einn, sem hefir
Ieitað hælis í Vesturálfunni.
Mannúð 'og hjálpfýsi finnst
mér standa á háu stigi í Ame-
ríku.
— Og livað fannst þér mið-
ur fara?
— Sorglegast er livernig
búið er að negrunum í Suð-
urríkjunúm. Þar er enn þann
dag i dag fjöldi negra, sem
livorki kunna að lesa né
skrifa, enda liefir fram að
þessu verið lilið á negrana
sem húsdýr.
— Eru engir skólar fyrir
negra?
— Jú, þeim eru ætlaðir
sérskólar, þar eð þeir méga
ekki ganga i skóla með livít-
um mönnum, en sökum þess
hversu illa negrarnir eru
launaðir koma þessir sér-
skólar ekki að fullu gagni.
Hvert ríki Bandaríkjanna
skipar uppeldismálunum að
mestu eftir sínu höfði, af því
lejðir að talsverður munur
er á kjörum negranna i liin-
um ýmsu rikjum. Þó hefir
orðið mikil framför á þessu
sviði síðan eg kom fyrst tij.
Ameríku árið 1915, hinum ó-
læsu liefir fækkað mjög, og
eg veit um 40 negra, sem
kenna livítum mönnum, með-
«
al þeirra er hugvitsmaðurinn
frægi Washington Carver.
Núna á stríðsárunum kom
það í Ijós, að negrarnir voru
engu síðri til náms en livítu
merínirnir. Af hverjum 10 ó-
læsum negrahermönnum
lærðu 7 að lesa, en ekki nema
3 af 10 hinna hvítu. Þessi
munur stafar vitanlega af
því að negrarnir höfðu ekki
fengið tækifæri til að afla sér
Kosningar s
Dagsbrún.
N.k. sunnudag fer fram
stjórnarkosning’ í verkam.fé-
laginu Dagsbrún og verður
kosið um tvo lista.
Á A-lista, kommúnista eru
þessir menn: Sig. Guðnason
alþingism. Hannes Stephens-
scn, Edvard Sigurðsson, Er-
ling Óíafsson og Gunnar
Daníelsson. Á B-lista, lista
lýðræðissinnaðra verka-
manna, eru þessir menn
efstir: Sigurður Guðmunds-
son skrifstofumaður, Þórður
Gíslason, Kjartan. Guðnason,
Árni Kristjánsson bg IJclgi
Þorhjörnsson.
þekkirigar á borð við hvítu
mennina.
Eins og eg ságði þér áð-
an, sagði Steingrímur að sið-
ustu, má finna bæði gott og
illt í Ameríku og eg vil taka
það fram, að eg kynnist þvi
góða meðan eg dvaldi vestra.
1 ro iiioi n
vegwwn Æ.F.
Þann 26. janúar hefst mót
í Stokkhólmi á vegum Nor-
ræna félagsins fyrir leiðtoga
æskulýðsfélagsskapar" á
Norðúrlöndum og stendur
mót þetta til 1. febr. Mét
þetta verður ú setri sænska
íþróttasambandsins í Lid-
ingö. Gert er ráð fyrir að
þátttakendur verði 50 frá
öllum Norðurlöndunum, fé-
lagsskap skáta, stúdenta,
landbúnaðaríelögum æsku-
fólks; sfjórnmálafélögum,
binilindisfélögum o.fl. Á mót-
inu verða flutt fyrirlestrar,
og rædd ýms málefni, sem
þennán félagsskap varðar.
Þá verða farnar einhverjar
ferðir og loks verður séð
fyrír ýmsum skemmtiatrið-
um.
I sumar, 5.—8. ágúst, verð-
ur mót norrænna sállræð-
inga í Oslo á vegum Nor-
ræna félagsins. Þar munu
ýmsir af þekktustu sálfræð-
ingum og uppeldisfræðingum
Norðurlanda flytja fyrir-
lestra, þá mun og verða um-
ræðufundir um uppéldismál
og sálfræðileg efni. Gert er
ráð fyrir 160 þátttakendum,
þar af 5 frá íslandi. Þeir
sem hefðu hug á að sækja
mót þetta eru beðnir að'
sækja um það til Norræna
félagsins í Reykjavík, helzt
fyrir febrúarlok. Nánari upp-
lýsingar um mót þessi og
önnur mót cr kunna að yerða
á vegum Norrænu félaganna
veitir rítai’i félagsins Guðl.
Rosinkranz, en á riæstunni
munu öll mót og námskéíð
Norrænu félaganna, sem
haldin verða í sumar verða
ákveðin.
in nýja ntgáfa Islendingasagna
Því aðeins eignist þér allar Islendmgasögurnar, að þér kaupið útgáfu Islendingasagnaútgáfunnar.
Um þessa útgáfu sknfar emn þekktasti fræðimaður landsins: ,,I þessan útgáfu verða alls 122 rit* sögur og þættir, er
teljast til íslendingasagna. Af þesm eru 30 ekki tekin með í útgáfu Sigurðar Kristjánssonar, en 8 þeirra hafa aldrei verið prent-
aðar áður.
ÖIl þessi rit, 30 talsms, eru því mjög lítið kunn almenningi og sum þeirra allsendis ókunn, sérstaklega auðvitað þau,
sem legið hafa óprentuð í handntum til þessa. Jafnvel þótt hin nýja útgáfa' hefði ekki annað hlutverk en að kynna þjóðinni
þessi rit, hefði hún þó ærið erindi, enda meira en nóg til þess að gefa henni sjálfstætt og varanlegt gildi.“
fakmarkið er að gefa öllum landslýð kost'á að eignast þessar sögur ALLAR og HEILAR, vandaðan texta, með falleg-
um frágagni og samfelldum svip.
Kjörorð Islendingasagnaútgáfunnar eru:
EKKI BROT, HELDUR HEILDIR. SAMAN I HEILD, ÞAÐ SEM SAMAN Á.
Gerist áskrifendur, sendið pantanir yðar í- pósthólf 73, Reykjavík.
* ■ • ' ' ' ' rJ. • ■ U' .í' 'Ö. ;•;• i I
I.sien ffintjcÆstwfjn n wk tgúfaww
írn
Pósthólf 73, Reykjavík.