Vísir - 29.05.1947, Blaðsíða 4

V l S I R
DAGBLAÐ
Otgefandi: BLAÐAtTTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Eristján Gaðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan hJ'.
Bærinn og „Búkolla".
XJm það Jíefir oft verið rætt, að nauðsynlegt væri, að
sérstök barnamjólk væri fáanleg í bænum. Nú er
mál þetta enn á dagskrá og að þessu sinni er málið til
athugunar í bæjarráði. Flestir bæjarbúar mundu fagna
því, að gerðar yrði skynsamlegar ráðstafanir til fram-
leiðslu á barnamjólk fyrir bæinn. En ef bæjarfélagið
blandar sér í slíkar ráðstafanir, þá verður það að vera
með þeim liætti, að náð sé fullkomlega því marki, scm
að er stefnt og' að framkvæmdin sé bæjarfélaginu lil
sóma.
Komið hefir til umræðu, að bærinn gerist liluthafi i
fyrirtæki, sem nefnist „BúkolIa“ og stofnað var af nokkr-
um læknum til framleiðslu mjólkur. Fyrirtæki þetta
keypti hálfa jörðina Laxnes í Mosfellssveit og hefir þar
nú að sögn 54 kýr. Heyfengur af lxálfri jörðinni er sagð-
ur vera 10 kýrfóður. Byggt hefir verið fjós og hlaða úr
timbri og bárujárni og auk þess lítið mjóíkurhús með
nokkrum vélum. Auk þess eru útungunarvélar og hænsi
i braggabyggingu. Ekki er blaðinu kunnugt um hvað
talið er raunverulegt verðmæti þessara eigna, en því lief-
ir verið skýrt frá, að álivilandi skuldir séu kr. 1.150.000
— ein milljón og eitt hundrað og fimmtíu þúsund krón-
ur, —- auk hlutafjárins, sem er nú 438 þús. kr. Virðist
því svo sem eignir þessar kosti nú eigendurna rúma eina
og hálfa milljón kr. Engum getum skal að því leitt,
hversu mikils virði eignirnar eru, en talsvert hátt verð
þyrfti á þeim að vera til þess að jafnast við skuldirnar.
Bænum er boðið að Ieggja fx-am 400 þús. kr. í hlutafé
og gerast meðeigandi að liálfu leyti. Þótt bærinn sem
liluthafi sé ekki ábyrgur fyrir skuldum félagsins, þá get-
ur engum dulizt, að cf svo færi að fyrirtækið gæti ekki
staðið undir skuldunum, þá mundi bærinn verða neydd-
ur til að taka að sér fyrirtækið og skuldirnar, til þess
að halda rekstrinum gangandi, úr því hann hefir bland-
að sér í framkvæmdirnar.
Um þetta mál er nú talsvert rætt í bænum. Margir
borgarar bæjarins furða sig á því, livers vegna hæjar-
stjórnin notar ekki sínar eigin jarðir, 8 að tölu, til mjólk-
ui-framleiðvslu. Á Korpúlfsstöðuixi eru nú 40 mjólkandi
kýr. Fjósið þar getúr tekið 160 nautgripi og viðgerð á
3>vi kostar varla meira en nauðsynlegar umbætur í Lax-
xiesi. Á Koi’púlfsstöðum hefir bærinn mikinn lnisakost
og góð skilyrði til að setja upp fyrirmyndar mjólkurbú,
ef lxann óskar þess. Þar er heyfengur mikill, ef túnum
cr lialdið í rækt. Hvers vegna ætti bærinn ekki að nota
sínar eigin jarðir og haga svo rekstrinum að honum sé
sómi að?
Þegar mál þetla er athugað gaumgæfilega, vekur það
talsverða furðu, að yfirvöld bæjai’ins skuli ræða í fullri
alvöru að gerast hluthafi í fyrirtæki, sem hoðið er fyrir
ofurverð, en vanrækja að notfæra sér í sama skyni eigin
jai’ðir og hús, seni er að öllu leyti betur fallið til mjólk-
iirframleiðslu.
ÁvaxtaÍMiflutmngur.
T*yrir nokkuru lagði Alþingi Ixlessun sína á það, að ávaxta-
* innflutningUr vrði aukinn til landsins, þar sem það
'mundi stuðla að auknu heilbrigði landsmanna. Hefur síðan
komið ein sending af ýmiskonar ávöxtum, en þeir seldust
upp á skammri stundu eins og við var að búast. Síðan hefur
verið ávaxtalaust hér eins og áður, en væntanlega verður
jxess ekki langt að bíða, að þcssi heilsugjafi, ávextiniir,
laist á ný. Það er til lítils fyrir æðstu stofnun landsins að
láta í Ijós vilja sinn, ef undirtyllurnar svíkjast um að fara
eftir honum. Það er skylda gjaldeyrisyfirvaldanna, að láta
af hendi gjaldeyi’i til ávaxtakaupa og frá þeim stöðum, sem
hafa góða áyexti.
Heyr á endemi.
Þegar eg las leiðai’a Þjóð-
viljans um það, að nú væri
rikisstjórnin að gera árás á
sparifé almennings með
eignakönnuninni, þá . varð
mér að orði: Aldrei læra
Þjóðviljamenn að skammast
sín.
Foi’sprakkar kommúnista
telja, að þessi árás stjómar-
innar tí fátækan almenning
sé alveg xlæmalaus, að ekki
rnegi vera liærri uppliæð
skattfrjáls „af þvi fé, sem
mönnum hefir láðst að telja
fram“, en tuttugu og fimm
þúsund krónur.
Eg verð nú að segja það,
að einhverntima liefði það
ekki þólt til fyrirmyndar, að
skattsvíkja tuttugu og fimm
þúsund krónur, þótt Þjóð-
viljamönnum finnist það nú,
og virðist því vera vægilega
farið í sakirnar við allan al-
menning, þar sem menn eiga
hka kost á því að greiða
venjulegan skatt samkv.
skattalögum af upphæð frá
25—45 þúsundum. Efast eg
um, að almenningur þurfi
eða æski eftir frekari aðstoð
livað þetta snertir.
Annars liLýtur það að vekja
atliygli manna sérstaklega,
hversu kommúnistum er illa
við eignakönnunina, og á-
kvæði laganna um fjársekt-
ir af miklum skattsvikum.
Er engu líkara, eftir skrifum
Þjóðviljans, en að forsprakk-
arnir séu eitthvað hræddir
um sig, og er það ólíkt, livað
heildsalarnir hera sig karl-
mannlegar í þessu máli, og
hefir þó Þjóðviljinn jagslag-
ast á því að þeir væru allra
manna syndugastir með
skattsvik. Ætla þeir auðsjá-
anlega að sýna meiri þegn-
skap í þessu máh, lieldur en
kommúnistar, eins og vænta
mátti.
Nei, það er ekki núverandi
rikisstjórn sem ætlar að gera
árásá sparifé almennings, en
forsprakkar kommúnista
liafa oftlega gert það, og skal
það nú rökstutt með nokkur-
um orðum.
Eg, sem slcrifa þessar lín-
ur. hefi legið lengi veikur á
spítala. Eg liefi mjög litlar
tekjur, og verður því fjöl-
skylda mín að lifa af því
sparifé, sem hafði safnazt
áður en eg veiktist, og svo
eru tryggingarlögin byrjuð
að hjálpa mér, en samt geng-
ur ört á spariféð — hvers
vegna? vegna þcirrar miklu
verðbólgu, sem búið er að
skapa í landinu.
Hvernig hefir dýrtíðin
myndazf? Ilún hefir mynd-
azt af tvcim megin ástæðum.
Hækkun á útlendum vörum,
sem þjóðin notar og kaupir,
sem við ráðum ekki við, og
svo í öðru lagi af liækkun,
sem þjóðin hefir búið til
sjálf, mcð allskonar ráðstöf-
unum, og nemur mun meira
en hækkun útlendu varanna,
sem keyptar eru.
Forsprakkar komniúnista
hafa tekið alveg sérstöku ást-
fóstri við dýrtíðina. Þeir liafa
hlúð að henni á allan hátt, og
aldrei borið fram neinar til-
lögur um að lækka hana.
Þcgar sýnt var að atvinnu-
vegirnir hér þoldu ekki
hærra kaupgjald, og fram-
leiðsla okkar var orðin miklu
dýrari en nágrannaþjóðanna,
þá knúðu þeir ennþá fram
grunnkaupshækkanir, og
vísitalan blómgaðist, en
sparifé landsmanna rýrnaði
að sama, skapi vegna aukiiin-
ar dýrtíðar.
Um s. I. áramót varð svo
rikissjóður raunverulega að
ganga inn á þá óvenjulegu
Ieið, að kaupa allan fisk
landsmanna til þess að alll
atvinnulíf hér á landi stöðv-
aðist ekki. Svo þegar sýnt
var, að halli yrði af þessutn
ráðstöfunum, þá fóru Þjóð-
viljamenn af stað með stór-
fellda kröfu um nýja grunn-
kaupshækkun. Er þelta lang-
stærsta tilraun sem ennþá
hefir verið gerð til að koma
af slað nýrri dýrtíðaröldu, og
þá um leið atvinnuleysi og
kreppu í þessu landi.
Það sanna er, að með þess-
um ráðstöfunum eru for-
sprakkar kommúnista að
gera eina stórárásina til á
sparifé almennings, minnka
verðgildi krónunnar ennþá
með aukinni* dýrtíð. Gamalt
fólk, börn, sjúklingar og lág-
launamenn verða einkúni
fyrir þessari árás, og ef hún
tekst, sem vonandi verður
eklci, þá á allt þetla fólk,
„fimmtu hefdeildihni“ það
að þakka, að það missir enn-
þá verulegan liluta eigna
sinna.
En kommúnistaforingjana
munar ekki um, að fara einn
liringsnúninginn til. Þeir geta
sagt: Okkur varðar ekkert
um þótl spariféð minnki að
verðgildi, við erum bara að
Framh. á 7. síðu.
BERGMAL
Smámyntin
og innköllun peninga.
„Smámyntin er nú sem ó'ðast
aS hverfa úr umferð og mun
það ?tafa af því a'ð þeir, sem
svikið hafa undan skatti undan-
farin ár og liggja með fúlgur í
handraðanum ætla aö reyna a'ð
fela þær með því aö skipta
þcim að svo miklu leyti og hægt
er i smámynt, því hún mun ekki
verða innkölluö, þótt ástæöa
væri til að gera það.“ Þannig
liljóðar upphaf bréfs frá „Lög-
hlýðnum“, sem skrifað hefir
Bergmáli um eignakönnunina
og sérstaklega þá hli'ð hennar,
sem veit að innköllun peninga.
Hér á eftir fara nokkurir kaílar
úr bréfinu:
t
Ekki af baki dottnir.
„Eins og öllum er kunnugt
hefir niikill skortur verið á
smámynt á stríðsárunum.
Fékkst nokkur bót ráðin á þvi
með prentun krónuseðlanna og
siðar útvegun nýrrar myntar frá
Englandi, sem komin er í um-
ferð fyrir skömmu. En þrátt
fyrir þessa aukningu á smá-
myntinni er hún nú sem óðast
að hverfa úr umíerð aftur. Ma
segja, að skattsvikararnir séu
ekki af baki dottnir við að ’reyna
að fela sem mest, þó að þeim sé
gefinn kostur á að bæta ráð
sitt og telja rétt fram eigur sín-
ar.
Hækkar krónan í verði?
Senn líður að peningainn-
kölluninni. Þaö má e. t. v. gera
ráð fyrir því, að krónan
„hækki“ allmikið í verði, er
nær innkölluninni líður. A'ð
minnsta kosti varð raunin sú i
Danmörku, er innköllun pen-
mga þar stóð fyrir dyrum.
T-.eggja krónu peningurinnyar
selclur á ío—r j krónur og gcng-
ið a annari smámýnt vái eftir
l>\ í. Þeir, sc. m -st hófðu rakað
saman af i'é > óeöiilegan hátt,
sömdu auk þés við ýius slj’rkt-
j'rfélö,
g. um að ereiða
.•iin
srórar fúlgut gegn því að fá
vissau hluta l.eirra endur-
greiddan, er irmköllnnin rar
um garð gengin. S.ik slyrktar-
félög höfðu rétt til þess að skila
ótakmörkuöu fé'við innköllun-
ina og þótti stór'gróðámömiun-
um þetta þjóðráð til þess að
fara á bak við yfirvöldin. Þetta
er ekki hægt hér.
Á fjórðu milljón í umferð.
Áreiðanlegar heimildir herma,
að alls sé hátt á fjórðu milljón
króna i umferö í ýmiskonar
smámynt.-Iif meiri hluti þessar-
ar upphæðar hverfur fyrir inn-
köllun, þá er það, ekki litii fjár-
hæð, sem ríkissjóður er „snuð-
aður“; um. Yæri ekki rétt að at-
liuga hvort ekki sé heppilegt, að
stöðva frekari dreifingu á smá-
myut, þ. e. a. s. ef eitthvað er
eftir af henni?
Líti'ð lagðisí ....
Lítið lagðist fyrir kappann,
er oft sagt og má segja úm þá
menn, sem leggja sig niöur við
áð fara í eltingaleik við eins-
eyringa eingöngu til þess að
lækka lítið eitt þá úpphæð, seni
þeir verða að gefa upp við
eignakönnunina. Það mega vera
„meiri“ stríðsgróðamennirnir,
sem réyna að fela hluta af gróöa
sínum á svona' auðvirðilegan
hátt.“