Vísir - 23.07.1947, Blaðsíða 4

3
VISIA
Miðvikudagmn 23. júlí 1947
k m
DAGBLAÐ
dtgcfandl: BLAÐATJTGAFAN VlSm H/F
Ritstjörar: Kristjfin Gn5Iangason, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Föagsprentsmiðjunni.
Afgmfids: Hverfisgötn 12. Símar 1860 (fimm lHrar).
JjansasaU 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan hjf.
Veiðbólgan.
Erlendir iiiemi, scm hér dvelja þessa dagana, undröst
stórlega Verðljólgu þá, sem ríkjandi er í landinu. Flest-
ir hafa þeir gjaldeyri af skornum skammti og eru ekki
viðbúnir þcim ósköpum, sem hér er að mæta. Fyrir því
verður fyrsta verlc þeirra, ef verk skyldi kalla, að leita
hófanna um að komast héðan, í stað þess að lcitasl við að
kynnast landi og þjóð. Þegar út kemur hafa þeir að von-
um þá sögu að segja, að hér sé ólíft vegna vérðbólgu,
og hver skyldi undrast slíkar sagnir, sem reynir.
Við Islendingar crum orðnir háum tölum svo vanir,
að fullyrða má að hugtök okkar um peninga og verðgildi
þeirra er allt annað, en annarsstaðar á Norðurlöndum, en
ef til vill eins og í Kína, þar sem vísitalan hefur þúsund-
1 faldast, væri hún reiknuð út á annað borð. I þessu felst
stórkostlegur háski. Flestir lifa um efni fram, láta hverjum
clegi nægja sína þjáningu, en hirða á engan hátt um hvort
okkar muni vegna betur eða verr í framtíðinni. Nú þegar
‘gætir tilfinnanlegs vöruskorts, gjaldeyris og innflutnings-
leyfi eru ekki látin í té, en svo rammt kveður að beinum
vanskilum, að gjaldeyrir fæst ekki til nauðsynlegra skipa-
viðgerða, fyrr en 'eftir dúk og disk, en slík vanskil þekkjast
ékki nema ef til vill hjá gjaldþrota ríkjum. Er því ekki
• að furða þótt erlendir fjármálamenn vari við viðskiptum
við íslendinga, og erlendir bankamenn spyrji, er íslenzltír
■ seðlar eru sýndir þeim, hvort ætlast sé til að þeir verði
„innrammaðir og hengdir upp á vegg“. Vantraustið á is-
lenzkum gjaldeyri er þegar orðinn meira en við megum
við, en afleiðingarnar koma enn skýrar i ljós síðar.
Nú er svo ástatt að eina von okkur og aleina, er að
síldveiðarnar gangi að óskum, — þessi stopuli og kenjótti
atvinnuvegur, sem spakir menn töldu verri en eldgos og
hallæri, fyrir fáum árum. ÖIl afurðasala okkur er bein-
1 línis bundin við síldarlýsið. Gelum við ekki framleitt
nægjanlegt magn af síldarlýsi, verður önnur sala á fisk-
1 afurðum þeim mun minni. Aðrar fiskafurðir eru m. ö. o.
óseljanlegar, fyrir það verð, sem við óskum eftir, nema
því aðeins að við seljum síldarlýsi með þeim. Eftir skamma
hríð rénar feitmetishungríð í heiminum, enda að því unn-
ið kappsamlega af flestum þjóðum að bæta úr féitmetis-
skortinum. Hvað er þá framundan? Svari þar hver eftir
sinni getu, en gátan er auðleyst.
öll vonum við að síldveiðarnar bregðist ekki að þessu
' sinni, og þannig eignist þjóðin riflegan gjaldeyri og lang-
þráðan. Þótt sú verði raunin á er vafalaust að dregið verð-
' ur stórlega úr innflutningi, verzlunin dregst saman og
1 hópur kaupsýslumanna mun fara á vonarvöl. Ljóst er
’ennfremur, að nú í haust stöðvast allur atvinnurekstur til
sjávarins, með því að landvinnukaupið er svo hátt að út-
"vegurinn getur ekki staðist slíkar greiðslur. Algjörlega
er óvíst hvc langvinn slík stöðvun verður, en henni má
afstýra á þann einn vég, að‘innlent áíurðavérð og vísifáiá
verði fært verulega niður. Hækkun vísitölunnar stafar
‘annarsvegar af hækkun innlendra afurða, en hinsvegar
1 af beinum grunnkaupshækkunum. Engum heilvita manni
dettur í hug, að við ófremdarástandið verði unað til
t lengdar, en menn eru vantrúaðir á, að þjóðin beri gæfu
, og þroska til að bregðast svo gegn vandanum, sem þrosk-
! uðum mönnum sæmir. Ræða sumir í fullri alvöru um að
' grípa verði til gcngisskerðingar.
Þegar svo er komið verða menn að Iiugsa sig um
tvisvar. Gengislækkun ef ckltí annað en grímuklædd kaup-
* lækkun, en kauplækkun er í sjálfu sér óþörf, ef vísitalan
verður lækkuð á cinn eða annan hátt. Atvinnuvegirnir
1 geta jiolað grunnkaupið eins og jiað er, en þeir geta ekki
risið undir grunnkaupi og visifölu eins og lnin er nú.
1 Vísitöluna verður að lækka niður í 175—200 stig. Minni
iækkun kemur að óverulegu gagni og með öðru móti
' stöndumst við ekki erlénda samkeppni. Norðmenn halda
'vcrðbólgunni niðri méð öllum ráðum. Við höfum farið
' öfugt að og aukið hana með öllum ráðum.
! ;•
í ■
Framh. af 1. síðu.
Mjólkurstöðvárinnar hafa að
undanförnu verið óbyrgðar
sorptunnur, þrátt fyrir á-
kveðin fyrirmæli heilbrigðis-
samþykktar Reykjavíkur-
bæjar. Stendur af þessu
veruleg hætta, jþar sem við-
búið er að flugur beri sýkla
úr tunnunum og inn í bygg-
inguna.
Allt eru þetta atriði, sem
annt er að kippa í lag jiegar
í stað, en auk þess er ýmsr
um atriðum ábótavant, sem
naumast yérður bætt úr fyrr
en stöðin kemur í ný og full-
komnari húsakynni.
Vísir innti Eðvarð eftir
mjólkurmálunum úti um
byggðir landsins og hvað til
bóta stæði í þeim efnum.
Heildar-
skýrsla um
mjólkur-
málin.
„Eg er í þann veginn",
sagði Eðvarð, „að leggja af
stað í ferð um landið til þess
að kvnna mér ástandið i
mjólkurmálunum og safna
efni í héildarskýrslu um það.
Mér til aðstoðar verða hér-
aðslæknar í hverju byggðár-
lagi, en jiað eru þeir og heil-
brigðisnefndir hvers staðar,
sem eiga að annast eftirlit
með mjólkurbúum og mjólk-
urbúðum. Hinsvegar eiga
dýralæknar að annast eftirlit
með fjósum. Hvað mig og
mitt starf snertir, mun eg
endurskoða mjólkurreglu-
gerðina og taka hvert atriði
hennar til gaumgæfilegrar
athugunar.“
Selja þarf
lágmarks-
ákvæði.
„Hafið þér nolckurar til-
lögur fram að færa að svo
komnu máli?“
„Að órannsökuðu máli er
ckki unnt að segja mikið um
þessi. mál, en jj.ó mætti setja
lm*rju heimili jiað skilyrði,
að uppfyJIa dniiver lág-
marks ákvæði, ef það á að
fá Jevfi til jjess að selja
mjólk.
Ógeriisneydd
mjólk
varasöm.
Þá má og benda fólki á
}>að, að enginn skyldi drekka
ógerilsneydda mjólk. — Á
einkaheimilum skal fólki
bent á að hita mjólkina í
73—75° C. og kæla liana
síðan slrax í rennandi vatni.
Allsherjar
birgðageymsla.
Loks finnst mér ástæða lil
þess að benda á nauðsvn
þcss að koma upp allsherjar
birgðageymslu á ostum og
smjöri. Ástæðan fyrir því er
sú, að undanfarið hefir hor-
ið á því í ýmsum mjólkur-
búum, að meira eða minna af
ostunum, sem þar eru gerðir
fara til spillis, og verður
aiinaðhvorl að fleygja j>eim
eða nota j>á til skepnufóðurs.
Aðalástæðan er sú hvað léleg
mjólk cr notuð í ostaná,
samt eru ostar seldir á sama
verði hvort sem * þeir erii
framleiddir úr 1. eða 4. fl.
irijólk.
Ef komið yrði upp
allsherjar osta- og smjör-
geymslu, yrðu vörur sendar
þangað strax eltir að þær
hafa verið framleiddar í
mjólkurbúurtum. Þar yrði
osturinn flokkaður og gerj-
aður, en síðan seldur eftir
gæðum, er gerjun er okið.
Þama má framlgjða bræðsl^ ;
ost, reýktan ost o. s. frv. —-
Smjör yrði sent úr mjólkur-
búunum í 30 kg. kössum eða
kvartilum, en í vörugeymsl-
unni yrði j>að flokkað og
]>akkað í umbúðir, og j>ær
mun betri en áður hafa tíðk-
azt hér á laiidi. Slik ráðstöf-
un ætti að geta lækkað
viunslukostnaðinn til muna
á mjólkurafurðunum. Auk
þess verður namnast um
verulega vöruvöndun að
ræða í hcild, fyrr en þetta
fyrirkomulag kemst á.“
Fræðslurit.
Þessa dagana er Mjólkur-
samsalan í Reykjavík að
serida' út fræðslurit, lítinnr
bækling, sem nefmst „10
minnisatriði mjólkurfram-
Ieiðénda“. Tilgangurinn með
l>ví er sá að fræða bændur
og aðra mjólkurframleiðend-
ur um bætta meðferð á
mjólk, svo að bæði þeir sjálf-
ir fái hærra verð fyrir hana
og neytendurnir betri mjólk.
Hefir Mjólkursamsalan fyrir-
hugað að gefa út fleiri
fræðslurit varðandi mjólk og
mjólkurafurðir í framtíðinni,
og er þetta sá fyrsti i röð-
inni. Hefir Edvarð Friðriks-
son samið hann.
Námskeið.
Þá er fyrirhugað að Mjólk-
ureftirlitið haldi námskeið á
næstkomandi hausti fvrir
starfsmenn mjólkurbúanna,
sem hafa eiga með höndum
eftirlit með mjólkurfram-
leiðslu á sveitabæjum. Allt
þetta gæti orðið til þess að
auka þekkingu mjólkurfram-
leiðenda og bæta jafnframt
mjólkina til neytenda.
BERGMÁL
Ekki stóð það lengi.
Þar kom góöa veöriö, sumar-
iö, loksins sögSu mafgir í fyrra-
dag. En sólin var ekki lengi
hjá okkur. Það var oröiö æöi
langt sí'San maður haföi heyrt
aö stáðaldri urn annaS. en lægö-
ir yfir íslandi eöa viö'lanclíö‘á
hægri hreyfingu í einhverja átt,
sem mundi aftur -valda rigningu
og öðru slíku leiöindaveöri hér
á landi. Þó hefir Jietta ekki átt
viö um landiö allt því aö J>aö er
einkujú hér á suðvestur kjálk-
anum . og jafnvel noröur til
Húnavatnssýslu, sem illviörin
hafa veriö allsráðandi í einar
sjö vikur fram til síöustu helgi.
Mikið tjón.
Bændur á rigningasvæðinu
hafa áreiðanlega beöiö niikiö
tjón á þessu tímabili. Gras.
spretta var víöa góð í vor, þótt
mörgum þætti verða nokkur
biö áj - verulegum hlýindtun -dg
bændur tóku að slá á venjuleg-
um tíma eða sumir jafnvel fyrr
en venjulega. En Jiurrkurinn lét
standa á sér, svo að hey hrökt-
ust víöa og skemmdust. En jreir,
sem slógu i lok síöustu viku,
veröa ekki fyrir verulegu tjóni.
Síldin.
Sildveiöárnar eru nú búnar
að standa í rúmar jirjár vikur
og hafa ekki gengiö sem bezt.
VeSur hefir þó oft veriö gott
nyrðra, en j>aö hefir ekki
reynzt nóg. Síldin hefir sézt
hingað og jjangað, en j>egar til
hefir átt aö táka hefir aflinn-
oröið lítill. Hann er aðeins
minni en i fyrra, en J>á hvarf
síldin seinni hluta veiöitímans
og allur aflinn varö ekki nema
eitthvaö um 750.000 njál.
HeyþurrkunaraðferÖir.
Gainall bóndi, sem fluttur er
til bæjarins, hringdi til ntín í
gær út af erindi, sent flutt var
um heyjiurrkun og verkun, í
útvarpiöí í fyrrakveld. Þar vár
víst eitthvaö rninnzt á j>aö, sem
sagt var hér í blaSjnu á dögun-
uni um gildi súgþurrkunaráö-
feröarinnar. Bóndinn vildi aö
blaðið svaraöi þeim, sem í út-
varpið talaöi, en j>ví miöur
hlustaöi eg ekki á hann, svo aö
svariö veröur kannske ekki eins
gott, og ella.
V élasparnaðurinn.
Bóndinn kvað ræöumann
hafa sagt, aö það væri nú nokk-
uö langt gengiö hér í blaðinu aö
segja, 'aö hægt væri aö spara
ýmsar vélar, ef tekin yrði upp
súgjíurjrkun. Þó heföi ræðu-
maöur ekki taliö upp, hvaða
vélar j>yrfti auk sláttuvélarinn-
ar, og mundu níargir eiga erf-
itt meö aö sjá, hvaö gera ætti
við t. d. snúnings- og rakstrar-
vélar, þegár heyiö- er ekki leng-
ur látiö j>orna flatt á jöröinni
neldur inni í hlööu.
Á byrjúnarstigi.
Síöár í erindinu mun ræöu-
1 ....
máötir ‘þó hafa játað-, aö -miklTr--
kostir v'ærti á j>essari aöferö,
..... ió. Érb.Á3~,mvu'. 1«,