Vísir - 24.10.1947, Qupperneq 2

2
V 1 S I R
Föstudaginn 24. október 1947
I
Skip kemur ai landi í Palestínu.
Qaglega hefja gamlar Lan-
castervélar sig til flugs
frá Ein Shemar-vellinum
suður af Haifa á ströndinni
við Miðjarðarhaf og fljúga
yfir austanvert Miðjarðar-
haf.
Þetta eru samt ekki neinar
liernaðaraðgerðir, því nú er
kominn október 1947. Enda
þótt sprengjugeymslurnar
séu tómar eru flugvélar þess-
ar i nokkurs konar stríði.
Stríð þetta cr háð gegn ólög-
legum mannflutningum til
Paleslinu.
Einu sinni
í hálfúm mánuði.
Einu sinni á hájfum mán-
uði gefa þær merki um, að
þær liafi orðið einhvers varar.
Þá eru send skeyti til Stella
Maris, gamla franska klaust-
ursins, sem baðar sig í sól-
inni hátt uppi í hlíðum Kar-
inelfjallsins, en þar eru eng-
ir munkar lengur. í stað
þeirra eru komnir árvakrir
brezkir menn — úr sjóher
Breta, — og er þefta eina
bækistöð brczka sjóhersins,
þar sem agi er allur sem á
stríðslímum.
Tundurspillar.
Undir eins og tekið liefir
verið við merki flugvélanna,
kemst skriður á atburðina.
Niðri i höfninni í Iiaifa liggja
tveir tundurspillar tilbúnir
til þess að leggja úr höfn,
þegar kallið kemur. Nægri
olíu bafði verið dælt í þá, er
þeir komu úr síðasta leið-
angri, og þeir hafa heðið eft-
ir því, að nýtt verkefni byð-
ist. Eftir hálfa klukkstund
eru þeir farnir úr liöfn, sigla
hratt til liafs og hverfa brátt
sjónum manna.
Tvö skip koma.
í þetta skipti voru það tvö
skip meðólöglega innflytjend-
ur Gyðinga, Nortlilands og
Paducah. Skip þessi voru
með 3000 ólöglega innflytj-
endur, sem ætluðu sér til
„landsins helga“ gcgn vilja
og án leyfis yfirvaldanna í
Þalestinu. Búist er við þeim
til Ilaifa eftir einn eða tvo
daga, en j)á verður tala ólög-
legra innflytjenda komin
upp í 44 þúsund. í gær kom
liskiskútan Demetrios með
tuttugu ólöglega innflytjend-
ur. Flotnn hafði gert skyldu
sína og fylgt þeim í höfn.
1 Tel Aviv.
Fréttin um að .yon væri á
nýjum innfly-tjcndum á tveim
Skiþuní til Palestiiiu, hefir
breiðzl óðfhiga úfb Tel Aviv.
Brátt vita éimiig allir hinir
050 jiúsund Gvðingar í Pale-
stinu um komu skipanna. Það
er líklegt, að Gyðingar hafi
skiptar skoðanif á liryðju-
vcrkum, en gagnvart ólögleg-
um innflutningi standa þeir |
sem einn maður — með bon-
um. Opinberir fundir eru
haldnir, krafizt er að tala
innflytjenda á mánuði bverj-
um sé liækkuð i 1500. Sumir
laka þátt í kröfum þessum
vegna lieildarinnar, aðrir
vegna jtess að jieir eiga von
á ættingjum. Ileiðarlegir og
löghlýðnir borgarar segja frá
jiví, að „með næsta slcipi“ sé
frændi eða frænka væntan-
leg.
Haganah.
Haganah, hinn „leynilegi“
lter Gyðinga, undirbýr mót-
tökurnar; j)að er alltaf von til
less, að skipin sleppi undan
timdurspillunum, l'lugvélun-
tmi eða árvökrum strand-
vörðum Araha. Ilaganah er
ávallt reiðubúinn til að gera
eina tilraun enn. Hann hefir
léeypt hraðskreið skip i jtess-
um tilgangi. Um skeið hafði
hann tvær kanadiskar kor-
vetlur í þessum ferðum, en
þær reyndust ekki jafn hrað-
skreiðar og brezku tundur-
spillarnir.
Tundurspillar
á verði.
TundurspiIIarnir eru aftur
farnir að gæta skyldustarfa
sinna. Samkvæmt alþjóða-
Fréttaritari brezka stór-
blaðsins, Daily Express,
skrifaði grein þessa um
það leyti, sem síðast varð
vart við skip á leið til
Landsins helga með ólög-
lega innflytjendur. Grein-
in er hálfsinánaðar gömul.
löguin mega j)eir ekki stöðva
skip og gera leit í þeim, fyrr
cn j)au eru komin inn lyrir
landhelgislínuria. Þeir geta
J)ó spurt skipin á merkjamáli
um j)jóðerni, nafn og ákvörð-
unarstað. Fari allt eins og
vcnja er til, er gangur máls-
ins á næstu tveim sólarhring-
um Jiannig: Um leið og skipið
lceinur í kallfæri, kallar ein-
liver liðsforinginn spurning-
arnar gegnum kallara. Svör-
in eru ekki ávallt J)au sömu,
og geta verið nokkuð mis-
munandi.
Sé um hraðskreitt skip að
ræða, sem er ákvcðið í j)ví
að skjóta brezka flolanum
ref fyrir rass, fela Gyðingarn-
ir sig undir Jiiljum og er j>á
erfilt að segja um, livort
jiarna fari ekki aðeins, algcr-
lega saklaust flutningaskip.
Aniiars raða Gyðingarnir sér
oft við borðstbkkinn og vcifa
fána sínum og ögra Bretum
eða spyrja hvört saurga eigi
hið góða nafn Breta með ])ví
áð útiloka beimilislausa Gyð-
inga frá landi Jieirra.
Fylgt eftir.
Svarið skiptir að vísu litlu
m'áli, því gát er höfð á skip-
unum og jieim fvlgt eftir.
Þegar nóttin skcllur á rcyna
þau að komast undan í
skjóli myrkurs. Þetta getur
endurtekið sig oftar en einu
sinni, . en oftast eru vatns-
birgðir litlar um borð í skip-
unum og farþegar orðnir
þreyttir á 10 daga ferðalagi,
j)ar sem eru mikil J)rengsli
og öll önnur slcilyrði slæm.
Þá lætur foringi leiðangurs-
ins draga blá-livitan fána
Gyðinga að hún og sigla
hraðbyri til Tel-Aviv.
Yfir
landamærin.
Þegar skipið fer inn fyrir
landhelgislínuna sigla tund-
urspillarnir nær og gefa skip-
un um að skipið verði stöðv-
að. Ef boðinu er ekki hlýtt,
er skotið aðvörunarslcoti fyr-
ir stefni slcipsins. Þeir tutt-
ugu sjóliðar, sem skikkaðir
eru i sveit J)á, er á að fara um
horð, láta á sig stálhjálma og
vopna sig gúmkylfum. Síðan
kallar liðsforinginn í síðasta
skipti: „Ætlið Júð að fylgjasl
með okkur til Haifa?“
Gyðingarnir svara þá með
ögrunarorðum og sumir
þeirra lilaupa undir þiljur,
lil J)ess að skeriima vélar
skipsins og loftskeytatæki.
Aðrir raða sér við borðstokk-
ana og láta sæðadrífu af
allskonar dósum og járna-
rusli dynja á sjóliðunum,
sem svara árásinni með þvi
að dæla vatni með aflmiklum
dælrim á mannfjöldann í
skipi Gyðinga. Sjóliðarnir
ganga síðan um borð i skipið
og eftir klukkustund liafa
J)eir náð yfirhöndinni. Fáni
Gyðinga er dreginn niður og
skipið lieldur af stað til
Haifa.
Þyngsta
þrautin.
Þá er eftir þyngsta þraut-
in — að skipa Gyðingunum
úr innfiytjendasldpinu og í
skip J)að, er á að flytja þá í
Gyðingabúðir utan Pelastinu.
Það er ekki víst, að farið
verði með J)á til Cyprus, því
að ])etta er fyrsta sldpið, sem
tckið hefir verið síðan farið
var með Gyðingana til Ham-
borgar. Það J>ýðir lítið að
segja þéim, að J)eir muni að-
eins verða i þéssum búðum
í nokkura mánuði og síðan
verði þéim Jeyft að fara til
Palestinu. Þeir vilja komast
])angað undir eihs og skilja
ekki hvers vegna þeir mega
þáð ekki. Þeir eru komnir
svo nálægt frelsinu, cn nú er
J)eim snúið á braut aftur.
Þeir gráta, veita mótspyrnu
og sárbiðja.
Framkoma
hermanna.
Eg liefi séð átta slíka fluln-
inga Gyðinga milli skipa og
mig langar ekki fil þess að
sjá fleiri. Og sömu spgu segja
flestir brezku hermannanna,
sem þurft hafa að aðstoða
við miííiflutningana. Her-
mennirnir reyna að koma
eins mannúðlega fram og
frekast er unnt. Þeim er J)að
flestum J)vert um geð, að
þurfa að taka Gyðinga með
valdi úr einu skipinu og flytja
J)á í annað. Því fer betur, að
vénjulega eru það aðeins
fyrslu hóparnir, er sýna
verulegan mótj)róa. Þeir,
sem á eftir korna, fylgjast
með straumnum eins og í
leiðslu, vonsviknir og ör-
vilnaðir. Þegar komið er um
borð í skipið, er flytja á Gyð-
ingana í burtu aftur, fei
skapið venjulega batnandi
Aðbúðin J)ar er góð og séð
sr um, að bæði matur oí
ábreiður séu fyrir héridi
handa hverjum manni. Þaf
liefir jafnvel borið við, að
trúaðir Gyðingar liafa flutt
þakkarávarp til skipverja.
Cyprus.
Ef ferðinni er lieitið til
Cyprris, er ákvörðunarstað-
urinn borgin Famagusta.
Hermennirnir bera börnin á
land, en allt, scm Gyðingarn-
ir hafa mcðferðis er vandlcga
skoðað. Einu sinni bar ])að
við, að sprengiefni fannst i
barnafötum. Átti að nola J)að
til þess að sprengja upp Gyð-
ingabúðirnariCyprus.ífanga-
búðum Gyðinga J)ar eru
14.500 Gyðingar, sem liafa
reynt að komast löglega til
Palestinu. Þeir eru nú fluttir
J)angað síðar, í smáhópum,
750 í einu, og er J)að sá inn-
flutningur, sem Bretar hafa
leyft á mánuði. Aðrir 750
Gyðingar fá að flytjast til
Palestinu á mánuði hverjum
eftir venjulegum löglegum
leiðum.
Hvað er unnið?
Hvað er það J)á, sem Gyð-
ingar vinna með J)ví að reyna
að komast til Palestinu með
ólöglegu móti? 1 fyrsta lagi
er þetta hvatriing til þeirra
Gyðinga, sem ennþá dvelja
í búðum landlausra Gyðinga
i Þýzkalandi, um að eittlivað
sé verið að gera, J)ótt stjórnir
landanna virðist ekki geta
komið sér saman um, að
finna varanlegt heimili fyrir
Gyðinga. I öðru lagi er þessi
aðferð (að dómi Gyðinga
sjálfra) bezt til J)ess fallin
að lialda vakandi þeirri kröfu
Gyðinga um allan lieim, að
J)eim sé fundinn samastaður,
land, sem J)eir geti talið föð-
urland sitt.

25 söngvar handa
karlakórum. -----
Enn eitt nýtt liefti af
„Ljóðum og lögum“, hinu
vinsæla söngvasafni Þórðai
kenriara Kristleifssonar á
Laugarvatni, er fyrir stuttu
komið á bókamarkaðinn. Að
J>essu sinni eru J)að 25 karla-
kórslög.
Alls cru heftin nú orðin 6
að tölu. Fyrsta heftið kom úl
1939, og önnur útgáfa þess
1916; 2. og 3. hefti 1942, og
hin þrjú síðuslu í ráð árin
1915—1947. Heftin hafa selst
ört og má af Jjví marka, að
slíkrar bókar var þörf, svo
og það, að útgefanda liefir
tekist vel að velja ljóð og
lög, sem ratað hafa rétta veg-
inn til J)jóðarinnar, en J)að er
vandasamara cn í fljótn
bragði mætti virðast, og mun
varla öðrum takast en Jieim.
sem hefir milda reynslu á
Jiessu sviði.
Af heftunum eru 4 með
lögrim fyrir samkóra, en 2
eru með karlakórslögum. Er
Jæssi tilhögun hqppileg, J)ví
að stilhreinna eri að liafa
karlakórslögin sér í heftum.
Við efnisvalið hefir útgef-
andi farið eftir sömu megin-
reglii og áður. Hann gengur
af ásettu ráði fram hjá vand-
sungnum lögum með flókn-
um og óvenjulegum liljóm-
samböndum og óþjálnm
raddgangi, seiri sérstaklega
eru ætluð úrvalskórum, en
velrir lög, sem eru eðlileg og
lipurt samin. Ilann gleymir
þvi samt ekki, að lögin verða
að vera falleg og hafa góða
músík að geyma, cnda eru
mörg þeirra hreinar perlur.
Með öðrum orðum, liann
leggur áherzlu á, að lögin
séu við aljiýðuskap í beztu
merkingu orðsins. Reynslan
hefir margsýnt J)að, að golt
lag næi- sjaldan útbreiðslu,
nema textinn sé einnig góð-
ur. Mörg falleg lög, sem kór-
arnir okkar liafa sungið á er-
lendri tungu, liefir J)jóðin
ekki viljað líta við fyrr en
J>au liafa verið sungin við
góðan íslenzkan texta. Hver
myndi kunna lagið „Um
sumardag er sólin sldn“, ef
Benedikt Þ. Gröndal hefði
ekki ort undir laginu íslenzk-
an texta, eða „Einu sinni
svanur fagur“, ef Gestur
hefði ekki flutt lagið yfir í
íslenzkan jarðveg með kvæði
sínu? Útgefandinn gerir sér.
J)ví far um að vanda textana
sem bezt má verða, enda er
liann sjálfur skáldmæltur og
smekkmaður á þessu sviði.
Þetta sjónarmið, að velja
lög og ljóð við alþýðuskap,
þar sem hvorttveggja er lik-
legt lil að finna hljómgr.unn
hjá J)jóðinni, finnst mér eiga
rétt á sér og vera sjálfsagt í
slíku safni sem J)essu, sem
bæði er ætlað slcólum og
söngflokkum um land allt.
I beftinu eru 10 íslenzk
sönglög og 15 erindi. Tvö is-
lenz þjóðlög eru J)ar radd-
sett af Emil Thoroddsen:
„Blástjarnan“ og „Undir
bláum sóíarsali“. Ennfrem-
ur er þar verðlaunalag Emils:
„Iivei’ á sér fegra föðurland“.
Nýtt lag er þar eftir Pál ís-
ólfsSon: „Er haustið ýfir
sævarsvið“. Ennfrennir vil