Vísir - 13.01.1948, Qupperneq 2

2
VISIR
Þriðjudaginn 13. janúar 1948
Eftir Alberí Lane.
Maður nokkur noíatíi
hagnaðinn af venjuleg-
um, frímerkjum, sem
hann hafði safnað, til
þess að greiða náms-
kosínað sonar síns. —
Hann vissi hvað hann
var að gera, — en f jöldi
fólks veit ekki, hvað
það er að gera, þegar
það safnar frímerkjum.
Fyrir mörgura árum, þeg-
ar eg var drenghnokici i
Maine-fylki, fékk eg og f*é-
lagi rainn mikinn áhuga fyr.
ir frímerkjasöfnun. Við átl-
um nóg af hugkvænmi og
kjallarar og háaloft nábúans
voru þeir staðir, þar sem við
öfluðum okkur frimerkja.
Dag nokkurn fenguin við
leyfi til þess að grúska í gam-
ine og eftir skannna slund
vsr eg búinn að gleynia Bill,
en hélt ef.tir sem áður áfram
aö safna frímerkjum.
Svo liðu mörg ár. Það var
ekki fyrr en árið 192(5, að eg
frimerkjasýningu í New
York.
„Sæll og blessaður,“ sagði
hann. „Hvað segir þú, gamli
félagi ? Mér var skyndilega
liugsað til þin fyrir slundu.
Einhver hauð mér í frimerk-
in, sem við fundum í gömlu
kistunni. Manstu eftir þeim?“
Eg mundi vel eftir þeim.
„Iívað var þér boðið?“ spurði
eg.
„Níu þúsund dollarar,“
sagði Bill. . „Eg hefi ekki
hugsað mér að selja þau.“
I dag, mörgum árum eftir
að Bill voru boðnir 9 þús.
alli ferðakistu, sem við höfð- j dollatfar fyrir fríinerkin sex,
um fundið í kjallaranum lijá myndi verð þeirra faia nokk-
kunningja okkar. Kista þessi
var öllum gleymd og grafin,
þótt hún innihéldi mikil
verðmæti. í henni fundum
við gömul búlgörsk og þýzk
frímerki. Voru frímerki þessi
mjög skrautleg og við „verð-
lögðum“ þau eftir því, hve
skrautleg þau voru og frá
hvaða landi. Þau voru „er-
lend“.
Gömul
fr'merki.
Samt sem áður var þessi
fundur ekki sá merkilegasli.
Við fundum nefnilega um-
slag, sem inniliélt 12 tíu
centa frimerki, sem liöfðu
ekki verið stimpluð. Þau voru
frá árinu 1847, fyrsta útgáfa.
Ilöfðu þau verið send sem
greiðsla fyrir óborgaðan
réikning að upphæð 1.20 dóll.
arar.
Við gleymdum frímerkja-
söfnuninni á stundinni.
Hérna voru auðfengnir pen-
ingar, út í hönd eða allt að
þvi. Við flýttum okkur til
næstu þóststöðvar, til þess að
láta virða frímerkin, svo að
við gætum fengið andvirði
þeirra endurgreitt, þar sem
þau voru ónoíuð. Okkur til
mikilla leiðinda var okkur
sagt, að stjórnin, þá eins og
nú, bannaði að póstslofurnar
íækju aflur frímerki, sem
sedl höfðu verið og'er við sá-
um að „auðæfi“ okkar voru
ekkert nema 12 frímerki,
sem enginn kærði sig um,
skiptuni við fundinum á milli
okicar.
Fengnum
skipt.
Mínum hluta af þessum
frímerkjum, sem öll voru
dökk og farin að lata á sjá',
skiptj eg fyrir nokkur frónsk
merki, sem voru litskrúðug
mjög og falleg í útliíi Verð-
mæti þeirra var um einn
dollar. Bill, en svo hét féíagi
minn, sagðist ætla að geyma
sín og stakk þeim i vasann.
Slcömmu cftir þetta fluttist
eg og fjölskylda mín frá Ma-
uð eftir áhuga-i’ikra safnara.
Eg hvgg, að 29 þús. dollarar
væru samivirði fyrir þessi 12
frímerlci, sem við fundum í
kistunni forðum. Og eftir 20
ár? Ilver og einn gctur gert
sér í hugarlund verðmæti
þeirra þá.
Hátíðafrímerki.
Eftir óslc ýmissa borgara og
f rímerkjasafnara í Banda-
ríkjunum hel'ir stjórnin ann-
að slagið gcfið út frímcrki í
tilefni af merkum tímamót-
um í sögu þjóðarinnar.
Fyrstu frímerlcin af þcssu
tagi voru gefin út árið
1893' til minningar um
Krislófer Koliunbus, s.em
fór vestur um haf árið 1492.
A frímerkjum þessum voru
myndir af málverkum, sem
gerð höfðu verið af einsstök-
Júm atburðum i lífi sægarps-
ins.
| Þessi útgáfa er alls 14 frí-
inei-ki og cr værðmæti þeirra
frá 1 senti og upp í 5 dollara.
Þessi úlgáfa er ein hin allra
eftirsóttasta , af sérstökum
frímerkjaútgáfum. Yerðmæti
fjögurra og finnn dollara
frímerkjanna, sem voru í út-
gáfunni, er í dag um 2000
dollarar. Til samanburðar
má geta þess, að árið 191,7, —
þcgar safnarar höfðu lítinn
áliuga fyrir einstökum út-
gáfum, — . var hægt að fá
alla Kolumbus-útgáfuna
keypla fyrir um tuttugu af
hundraði undir nafnverði.
Alls eru það uni 250 frí
mei’kjasamstæður, scm gefn-
ar hafa verið út í Bandaríkj-
unum og er hver útgáfa til-
einlcuð einhverjum minnis-
slæðum atburði í sogu lands-
ins. Verðmæti þeirra er
nokkuð misjafnt, cn clztu
samstæðurnar eiga það sam.
ciginlegt, að þær eru allar
mjög eftirsóttar og verð
mikið safn fræðabóka og
arfleiddi liann unga dóttur
sina að eigum sínum. Er
stúlkan fór að athuga bóka-
safnið rakst hún. á gamalt
umslag, sem auðsjáanléga
hafði verið nolað sem bólc-
merki.
Frímerkið á umslaginu var
mjög einfalt í útliti, hvítt, og
bar einhverjar myndir og
líkingu af eiginhandarundir-
skrift “James M. Buchanan,
eins af forsetum Bandaríkj-
anna.
Næsía dag sýndi slúlkan
kunuingja sinum þetta „ein-
kennilega“ frímerki. Kunn-
inginn var sjáll’ur frimerkja-
safnari og varð honiun orð-
fall, er hann sá merkið.
Hann sagði: „Það er eins og
hamingjan elti sumt fólk á
röndum, en láti mig liggja á
milli hluta. Þetla frímerki,
sem þú hefir fundið, er geisi-
lega verðmætt“.
Stúlkan gerðj sér alls ckki
ljóst, við hvað hann átti, en
áttaði sig, þegar hann slcýrði
fyrir henni verðmæti mcrk-
isins.
„Fyrstu frímerkin, scni
Bandarikjastjórn gaf út,“
sagði hann, „lcomu á niarlc-
aðinn snemma á árinu 1847,
Næstu ár á undan, 1845—1(5,
gáfu einstök fylki og borgir
út sín eigin frimerki og þetta
frimerki sem þú hefir fundið
er eilt þeirra. Það var gefið úl,
í Baltimore og er nú mjög
verðmikið. Viltu selja mér
frímerkið?“
jiéirra fer eltir jjvi.
UmsIaSið
i bókinni.
Nýlega Iézt efnaður maður
í . Washington. Hgnn átti
65 þús. kr.
fyrir frimerkið.
Stúlkan vildi auðvitað
selja frímerki jiella og áður
en 24 klukkuslundir voru
liðnar var hún búin að selja
jiað fyrir 10 þúsund dollara
(65 jiús. ísl. krónur).
Skömmu áður en síðasta
heimsstyrjöld brauzt út, var
haldið frímerkjaþing á Wal.
dorf-Astoria hótelinu í New
Yorlc. Þar sem eg og kunningi
minn höfðum í hyggju að’
bjóða í nokkur frímerki, sem
þar yrðu boðin upp, lögðum
við leið olckar til hótelsins
daginn, sem uppboðið áltj að
fara fram.
Aldraður maður var að
fletta í gegnum „albúmið“,
sem eg hafði mestan áhuga
fyrir. Þegar liann rak augun í
svokallaða „Trans Missis-
sippi“-útgáfu frá 1$98 and-
varpaði hann.
„Það er löng saga, sem eg
gét sagt í sambandi við þessi
frímerki," sagði hann liugs-
andi. „Eg efast um að nolck-
urt frímerki hafi haft eins
milcil áhrif á líf mitt og fjöl-
skyldu minnar og þctla
hérna.“
Hann tauk við setninguna
og horfði á okkur, eins og
hann byggist við, að við liefð-
um engan áhuga fyrir því,
sem hann var að segja: Ifann
liélt áfram án nokkurrar upp-
örvunar frá okkur.
Keypti frímerki fyrir
1000 dollara.
„Eg kvæntist árið sem þessi
frimerkj voru gefin út,“ sagði i
hann. „Eg og lconan mín fór-1
um lil Chicago, lil þess að
evða hveilbrauðsdögum oldc-
ar. Ilún vissi, að eg hafði
mikinn áliuga fyrir frí-
merkjasöfnun, en eg hygg,
að hún hafi álitið jiann vana
mi,nn eingöngu til þess áð
hafa eittvað að dunda við í
frístundum mínum, eitthvað
svipað jiví jiegar maður tek-
ur upp á þvi að safna tómum
eldspýtnastokkum. Og jió að
eg hafi verið ungur ])á, lét eg
liana álila jiað ,sem hún sjálf
kaus.
Það var elcki fyrr en við
höfðum verið í borginni í
noklcura daga, að eg evddi
nokkurum klukkustundum
einn míns liðs. Eg fór rakleitt
á pósthúsið og lceypti jiessi
„Trans-Missisippi“merki fyr-
ir 1000 dollara. Eg gerði þctta
með það fyrir augum að
geyma frimerkin og nota þau
í framtíðinni.
Svo fórum við hjónin aft-
ur til New Hampshire, þar
sem eg rak litið fyrirtæki. Eg
gekk frá frimerkjunum og
setti þau í peningaskápinn
minn og ætlaði að geyma
þau, þar til þau kæmusl í
verð.
Á næstu þrem árum fædd-
ust synir minir tveir. Og þeg-
ar tími var til kominn, að
þeir l'æru i gagnfræðaskóla,
svo scm eg og kon-
an mín höfðum alltaf gerl
ráð fýrir, var fjárliagsleg að-
staða min þánnig, að eg gat
elcki með nokkuru móti kost-
að nám þeirra.“
Háskóknám greilt
með frímerkjum.
. Gamli mnðurinn andvarp-
aði.
„Með j)ví að selja nokkur
frímerki í einu,“ liéJt liann á-
fram, „var mér kleift að
standast straum af námi
þeirra i Harvard-liáskólan-
um. Yngri sonurinn minn er
nú kennari, en sá eldri les
lælcnisfræði. En sagan er ekki
öll. Eg á ennþá nægilega
mikið af frimerkjum eftir,
svo að eg kona mín getum
e^'tt ævikvöldi okkar á-
hyggjulaust.“
Þegar maðurinn hafði yf-
irgefið okkur sagði kunningi
minn: „Eg þori að ábyrgjast,
að gamli maðurinn sagði
okkur sannleikann. En við
skulum aðeins gera að gamni
okkar og reikna verðmæti
frímerkjanna saman.“
Flugvélin
var á hvolfi.
Eftir skamma stund vor-
um við komnir að þeirri nið-
urslöðiU, að „Trans-Missi-
sippi“ frímerki, sem voru
slcráð á 1000 dollara, eru i
keypt á 100 þús. dollara
virði. En á þeim tíma, sem
maðurinn seldi merkin, mun
liann liafa fengið um 60 þús.
dollara fyrir þau.
Fyrstu flugfrímerkin i
Bandarikjunum voru gefin
út árið 1918. Þau mistök urðu
við prenlun þeirra, að mynd
af flugvél, sem var á merkj-
unum snéri öfugt, þannig að
bún flaug á livolfi. Maður
nokkur keypti um 100 slik
frímerki útgáfudaginn. Er
liann hafði tekið við merkj-
unum og greitt þau, sá af-
greiðslumaðurinn, að eitt-
hvað var einkennilegt við frí-
merkin.. Sala jicirra var
stöðvuð og upplagið eyðilagt.
En maðurinn, sem hafði
keypt um 100 flugfrímerld,
seldi þau síðar frímerkjasala,
í New York fyrir 15 þúsundj
dollara.
jSiadí»Mrös§r
VlSI vantar börn, unglinga eða roskið fólk
til að bera blaðið til kaupenda um
»
SKJÖLIN".
Uagblaðið VÍSISt