Vísir - 14.01.1948, Blaðsíða 2

2
VISIR
Miðvikudaginn 14. janúar 1948
Hlutafé er safnað i 3000 mála
sildarverksmlðiu I Hafnarfirt
Æ mS
- ú ssmsím hsimstL
Eins og augiýst var í blað-
inu í gær, hefir lilutafélagið
Lýsi og mjöl í Hafnarfirði
áformað að stækka; verk-
smiðju sína á komandi
sumri þannig, að hún geti á
næsta liausti hafið vinnslu á
3000 málum sildaf á sólar-
hring.
Verksmiðja sú, er félagið
reisíi í sumar og er senn að
verða fullbúin, -var upphaf-
lega bvggð til lýsisvinnslu og
framleiðslu fiskimjöls á vetr-
arvertíð. Voru afköst þá
þannig áætluð, að verk-
smiðjan væri nægilega stór
fyrir bátaflota Ilafnfirðinga
. og frystihúsin í bænum, og
þá miðað við aukningu og að-
komubáta, sem undanfarnar
vertíðir hafa róið frá Hafnar-
firði.
Þegar síldveiði á Faxa.
f'lóa varð jafnmikil og raun
varð nú í ár, festu forráðam.
félagsins Lýsj og mjöl kaup
á auknum vélalcosti svo að
verksmiðjan mun gela 'á
þeim tima, sem hvorki
þorskalifur né fiskibein
berast, unnið úr a. m. k. 1000
málum sildar á sólarliring.
Ilin geisimikla síldveiði
hér sunnanlands í vetur hefir
að vonum vakið menn til
umhugsunar um betri nýt-
ingu aflans í framtíðinni, en
fengizt hcfir fyrir úlvegs-
menn og sjómenn með
dýrum flutningum frá
Reýkjavík til Siglufjarðar.
Fyrir þá illu nauðsyn hafa
veiðiskip einnig þurft að
bíðá löndunar dögum sam-
an og tapað mörgum veiði-
dögum. ;
Verksmiðja
á Akranesi
og hér.
Til ómetanlegra úrbóta
hefir orðið, að nokkrar smá-
verksmiðjur við Faxaflóa
hafa hafið vinnslu silldar á
Akranési, i Kcflavík og í
Njarðvíkunum. A Alþingi
hefir vqrið flutt frumvarp
um að rikið byggj 5000 mála
verksmiðju á Akranesi. Um
afgreiðslu þess frumvárps er
alls ókunnugt enn, en senni-
legt er að eigi komi lil þeirra
framkvæmda á þessu ári, því
að fleiri bvggðarlög bafa far-
ið slíka bónarför til þingsins
og ekki orðið náðar aðnjót-
andi.
I Reykjavik er í undirbún-
ingi bjrgging 5000 mála verk-
smiðju, sem verður sameign
útvegsmanna og fleiri áliuga-
manna um útvegsmál. Mun
hún að sjálfsögðu fullnægja
afköstum alls afla Reykja-
víkurbátanna og skapa þeim
meira verð fyrir sildina og
miklu betri og fljótari lönd-
un. En á slíkri síldarvertíð
og nú sténdur vfir eru litlar
líkur eða engar að utanbæj-
arbátar mundu komast að til
afgreiðslu.
Allt þarf að vera
á staðnum.
Hvert byggðarlag, þar seni
sjávarútvegur er rckinn, þarf
auk bátaflota, að vera þaimig
sett, að þar séu fiskverkunar-
stöðvar, verbúðir, frystihús,
lýsisvinnsla, fiskmjölsverk-
smiðja og síldarverksmiðja.
Þarf hvað eina að fullnægja
a. m. k. heimaflotanum til
fullkomnunar nýlingu alls
, afla sem úr sjó kemur. En
i þess er ekki að vænta að ríkið
reisi slikar stöðvar á einum
jstað og látið önnur bj7ggða-
lög afskipt.
| I Iiverju byggðalagi þarf
1 sameiginleg átök allra hugs-
landi manna að lirinda máhun
' þessum í framkvæmd og
I fullkomið lag. Af órðum ein-
1 unx risa engar verksmiðjur
laf grunni.
Hlutaf jár-
! söfnun.,
j í Ilafnai'firði er nú unnið
að því að safna nicðal félaga
jog einstaldinga auknu hluta.
fé í Lýsi og mjöl h.f. með
það fyi’ir augum, að félagið
, festi þegár í stað kaup á
auknum vélakosti og hefji á
voi’i komandi viðbótarbygg-
ingu, svo að unnt verði að
vinna þar úr 3000 málum
síldar á sólarhring og að auki
vei-ði einnig liægt að vinna
úr fiskibeinum frá frystihús-
unum. Yegna afgreiðslutafa
á vélurii bæði í Ameríku og
Evrópu er knýjandi nauðsyn
að gera þantanir þegar í stað,
ef tryggt á að vér'a að vél-
arnar komj svo tímanlega
að starfræksla geti náfizt
um leið og veiði hefst í Hval-
firði.
Slíkar framkvæmdir og
hér er um ráé’tt, kosta mikið
fé, og án jxess, cru alla'r
auknar framkvæmdir ó-
hugsandi. Ér því nú heitið
á Hafnfirðinga og.aðra sem
áhuga liafa á útvegsmálum
þár i bæ, að bregðast vel og
skjótlega við Iilutafjárútboði
félagsins.
Mikið
hagsmunamák
Það er eltki eingöngu hlut-
ur bátaeigenda, sem batnar
með byggingu 3000 mála
sildarverksmiðju í Hafnar.
firði, heldur yrði um að ræða
stórkostlegt hagsmunamál
bæjarfélagsihs í heild og
livers og eins bæjarbúa. Slík
verksmiðja myndj nægja
bátaflota Hafnfirðinga og
greiða mun hærra verð fyrir
síldina cn gert er, þegar hún
er sell i flutningaskip.
Hefði slík verksmiðja ver-
ið tilbúin til vinnslu í baust.
þegar Hvalf j a rðárveið i n
hófst, væi'i hlutur Ilafnar-
fjarðarbátanna unx einni
milljón króna meiri cn hann
cr til þessa dags, og það enda
þótt tekið sé fullt tillit til
löndunartafa, sem sennilega
hefðu ekki orðið eins nxildar
| og aflamágnið því meira. Af
tþeirri upphæð hefðu sjó-
nxannahlutir hækkað um
rúnia bálfa milljón. Að auki
hcfði atvinnxiaukning orðið
nxjög rnikil i bænum hjá
verkamönnum og vörubíl-
stjórum, senx íxeixia nxyndi
4—5 niilljónunx ki'óxxa. t)l!
önnur viðskipti hefðu á saixxa
hátl aukizt og skapað bætta
afkoixxu. Á saixia tíma hefði
slík verksmiðja aflað þjóð-
inni 15—20 íxxillj. króna í cx’-
lendum gjaldeyri, en brot af
þeiri'i uppliæð nxyndi allur
kostnaður nema.
Væntanlega
góðar viðtökur.
Það má því að óreyndu
telja annað ólíklegt en að
þessháttar frámkvænxdir fái
góðar viðtökur og skilning
lijá í’íkisstjórii og lánastofn-
unum. En félagið þarf þann-
ig að byggjast upp að fyrst sé
safnað hlutaféi og síðan leit-
að eftir lántökum. Stjórn fé-
lagsins hefir í'ætl um þessar
fyri í'huguðu f ranxkVænxdi r
við forráðamenn bæjarfé-
lagsins og fengið beztu við-
tökur. Þar á félagið stuðning
vísan.
Nú veltur á því einu, að al-
memxingur taki rösklega
böndum sanxan og hrindi
þessu riliklá og sameiginlega
hagsmunamáli Hafnfirðinga
í framkvæmd. Félög ættu
einnig að léggja fram sinn
skerf.
Vérum nxi saixitaka Ilafn-
firðingar og látum síldar-
verksmiðju í Hafnarfirði
reisa af grunni á hausti konx-
anda.
Hafnfii'ðingur.
Islenzk ævinfýrL
Ba'rnahei'taúlgáfan nefnist
nýtt fýi'irtæki, seixi fekizt
hefir á Ixendur útgáfri ís-
lenzkra ævinlýra við barná
hæfi. Er hvert ævinlýi'i gef-
ið út ei’tt og út af fyrir sig,
en þau valin úr þjóðsögum
Jóns Árnasonar. Engar
breytingar eru gei’ðar á æv-
intýrunum frá því, sem þar
er, að öðru leyti en því, að
máli er lítillega vikið við og
það sniðið sérstaklega við
barna hæfi. Ér það þó öllu
í hóf stilll og af fullri smekk-
vísi, erida lifefir Dr. Sveinn
Bergsteinsson annazt það
starf.
Margir riiunu fagna því að
fá íslenzku ævintýrin útgef-
in i þéssu formi, sem er hið
smekklegasta. I ævintýrun-
unx cr nxikil fegurð fólgin
og standa þau sízt að baki
sambærilegum bókmenntunx
ei’lendra þjóða, enda sum
þangað sótt að einhverju
leyli, en nxóluð í nxeðförun-
um eftir íslenzkum anda.
Hvert hefti er myndskreytt
af Ilalldóri Péturssyni, sem
er ágætur og þjóðlegur lista-
maðui', en liann fær þarria
viðfangsefni, scm er í senn
skemmtilegt og við hæfi
hans. Hefir réttilega verið
vakin athvgli á því áðux', án
þess að um væri vitað, að
hann hefði þegar tekizt þetta
verkéfni á hendur. Kápa lit-
prentuð er um hvert hefli,
en myndirnar hefir Halldór
cinnig gert á kápuna. Eru
þær mjög skemmtilega út-
fæi'ðar og í anda ævintýi'-
anna, cn allar eru myndirn-
ar skemmtilegar.
Þjóðsögur Jóns Árnasonar
finnast ekki á hverju heimili
og eru heldur ckki fyllilega
heppilegar fyrir börn, en með
því að kaupa barnahefti æv-
intýranna má kynna þeinx
liið' fegui'sta og hezta, senx í
þjóðsögunum finnst og er við
barnahæfi. Ber að þakka
þessa uígáfu og taka henni
að verðlcikum. Ævintýri þau,
scm á markaðinn hafa bor-
izt, éru: Sagan af Hringi
kóngssyni, Sagan af Vilfríði
Völiifcgði, Gorvömb,. Þor-
steiim kóngsson og Rauði-
boli. Fléiri ævinlýri munxi
svo á eftir fará.
X.
Mikil hátíðahöld voru í
lýrradag í Rúðuboi’g', er
fyrsta brezka skipið kom
þangað nxeð kolafarm.
Þessi fyrsti kolafarmur, er
BretarsendaFrökkum,kemur
j til Fx’akldands 4 mánuSum á
! undan áæílun eða þéinx tímá,
|er Bretar töldu sig geta flutt
, kol úl þaixgað. Kolafranx-
leiðsla Breta hefir aukizt
mikið undanfarna mánuði
og liorfir því vænlegar um
útflutning kola ]xaðan. Frá-
söng af konxu skipsins var
útvax'pað og héll viðskipta-
málai'áðhei'ra Frakka ræðu
og sagðist vona að við-
skipti Frakka * og Breta
er þau hefðu verið fyrir stríð.
Bretar og Frakkar liafa ný-
lega gert með sér viðskipta-
sanxninga.
Ai
var
S^sþjoðar.
í fyrradag kom fyrsti kolá-
fármurinn frá Bretlandi tii
Málmeyjar í Svíþjóð í tVö ár.
Sanxkvænxt nýjum við-
skiptasamningum milli Brfeta
og Svia ciga Svíar að fá hálfa
milljón Icsta af kolum frá
Englandi á þessu ári.
segir Síari
faðir hans.
Karl fyri'vei'andi Rúmeníu-
konungur hefir lýst yfir
þeirri skoðun sinni, að
Michael sonur hans hafi ver-
ið neyddur frá völdum.
Talsmaður Michaels liefir
skýrt fi’á því, að Karl kon-
ungur liafi látið uppi þessa
skoðuix 'sina án beiðni eða
vitundar Micliaels. Hiixs veg-
ar var engin athugasemd
gerð við yfirlýsingu Karls,
enda almennt talið að
Miclxael Iiafi verið neyddur
til þess að fara frá.
30 farþegaskíp í för-
um á Maxttshafi.
Þrjátíu stór skip eru nú í
farþegaflutningunx yfir At-
lantshaf, segir í fréttum frá
New York„
Álta skipamxa voru upp-
runalegá sriiíðuð i Bandarikj-
unum, cn afhent ýnxsum
þjóðum, senx hafa breytt
þeim í farþegaskip til bráða-
birgða. Stærslu skipin éru
„droftningarnar“ enslcu. —
Skiþastóll þess? getur flutt
unx 19.000 mamxs yfir hafið í
einni ferð.
Nýir kaupendur
Vísis fá blaðið ókeypis til næstu
mánaðamóta. Hringið í síma 1660
og tilkynnið nafn og heimilis-
fang.
Ssðasti söludagur í dag.
t* i. ■ • , i■
í K-’cykjavík og ISaSoai’firlli
hafa ©jjjið til k!„