Vísir - 21.08.1948, Side 5

Laugardaginn 21. ágúst 1948
VlSIR
5
Amiens er senn að
risa úr rústum.
Effir Huga:
Það cr með Amiens eins
margar aðrar smáborgir í
stóru landi, að henriar er lít-
ið getið í fréttum á venju-
legum tímum, en af að nafn
hennar kemst ' dálka heima-
hlaðanna eða á ti'ldum ljós-
vakans, þá er það af' því að
eitthvað óvenjulegt er að ger-
ast þar. Húu var tíðnefnd í
fréttum í síðustu lieimsstvrj-
öld, enda fór hún ekki var-
liluta af eyðileggingu stríðs-
ins. En þess er meira getið,
sem miður fer en hetur, því
að i þögn og meS þrautseygju
vinna boi’garhúar að endur-
hyggingu bsejarins. Eg dvaldi
spurningum um Island, og
varðist ég eftir föngum.
Hann hafði heyrt getið um
hitaveituna og spurði mig
mikið um hana og notkun
hveravatnsins. Þáð var ekki
laust við að hann öfundaði
okkur af því, enda var skrif-
stofan lians óupphituð og
köld. Þetta var fyrsta vetr-
ardag, samkvæmt íslenzka
almanakinu, og þennan dag
féll fyrsti snjórinn á þessu
hausti í Amiens. Ég er ekki
frá því, að fyrir nokkur tonn
af heitu vatni mætti fá hann
til þess að klæða alla Islen<l-
inga í velour.
Frá hernaðarlegu sjónar-
miði, mun Amicns vera all
þar iynr skomnui i nokkra(mikilvæg ,borg> Fyrir utan ustu s,tyrj&ld um
<laga og hatði tækifæri t^l Somme er nvikil sam-' ]);ir ag julki sk(
undum, sem þar bjuggu. Þá
um sumarið var komið upp
all miklu af bráðabirgðahús-
um, sem að vísu standa flest
enn. I lok ársins 1943 og í
byrjun árs 1944 varð borg-
in fyrir miklum loftárásmn
Bandamanna og voru þá báð-
ar járnbrautarstöðvarnar
eyðilagðar og stór svæði um-
hverfis þær. Sérstaklega var
eyðileggingin inikil umhverif-
is aðal járnbrautarstöðina.
Það hafði fallið í hlut am-
críska lofthersins að gera
sprengjuárásir á hana og réði
þar meira magnið en nnð-
unin, eins og Frakkar orða
það, þegar þeir eru að segja
frá loftárásum ameríska hers
i ins á franskar borgir, scm
voru í höndum Þjóðverja.
| 1 öllu Département de la
! Sommc, sem telur 835 bæj-
arfélög nieð um hálfri millj-
ón ihúa, -eyðilögðust í síð-
180:000 hús.
pwjiy ■
■
þess að kynna mér ástandið
þar.
Borgin stendur á bökkum
árinnar Somme um 130 km.
norður af París og um (50
km. frá Ermarsundsströnd-
inni. Það má því segja, að
hún hafi legið all vel í þjóð-
braut í síðustu heimsstyrjöld.
Hún er höfuðborg Somme-
héraðsins, Départcment de la' j0ftárásir,’ sem eyðilögðu báð-
Somme, sem er mjög frjó-'ar járnbrautarstöðvarnar og
samt akurlendi. I borgínni cr'
inikill vefnaðariðnaður og er
æmmdust að
gönguæð, þá cr þar aðal járn-| aðeinhverju leyti um 80.000
hrautarskiptistöð fyrir lm-’hús. það Cr talið, að þctta
urnar niður að Ermai'sundi ^ départemént hafi í þessu
og norður og austur í land- stríöi orðið fyrir mestum
ið. I lvrri lleimsstyrjöldinni skemnulum af öllum héruð-
var þrisvar barizt í borginni um Frakklands. I Amiens
og skemmdist hún þá mikið.1 cinni eyðflögðnst 10.’296 hús.
1 síðustu styrjöld tóku Þjóð- Ég var í fyrstu dálítið undr- luæj(li j húðinni
verjar haria í júní 1940, eftir
að hafa gert á hana miklar
sérgrein liennar velour, enda
er hún mesta velourfram-
leiðsluborg Frakklands. Ég
ætlaði því að nota tækifærið
og kaupa mér nokkra metra
af velour. Ég fór í margar
búðir, cn það var hvergi l'á-
aulegt í velourborginni
sjátfri. Mér var sagt að það
væri allt saman 'flutt út. Þá
var að grípa það tælcifæri.
Ég fór því til mes'ta vélour-
tramleiðarndaris og sagði hon-
um, að mig vantaði véloúr
handa ö'lltim Islcndingum.
Hann kvaðst elcki framleiða
nærri nóg handa gömlum við-
skijjtavinum, hvað þá að
bann gætiliætt við sig heillri
íþjóð. Ég sagði honum, að
við værum lítið l'lciri hcldur
en Amiensbúar og að frá Is-
landi gæti hann feiigið fisk
i alla malaJianila öllum borg-
arbúum, en þá hóf hann á
mig leiftursókn með ótal
æn'di á þessafi tölu, én
ber að g;eta, að þessi tala
nær ekki einungis yfir ibúð-
arhús, -hehlur og allar bygg-
ingar, sem eyðilögðust. Og
iþar sem eyðileggingin
Tvö sambyggð einbýlishús með fjögurra herbergja íbúðum.
Byg’gingarkostnaðurinn er 620 þúsund frankar pr. íbúð.
íbuð. Það var lijá matvöru- annarra húsa. Allur miðbær-
kaupmanni, sem fvrir stríð- inn verður endurskipulagð-
ið átti sex íbúðarhús í Ami- ur og eru þar að rísa upp
ens. Nú hafði liann endur- stór og mvndarleg fjögra og
byggt til bráðabirgða neðstu fimin liæða liús úr járn-
hæðina í einu þeirra og liafði bentri steinsteypu. I þeim
þar verzlunina. sæmilega verða rúmgóðar þriggja og
rumgóða búð. Þar inn af fjögra herbergja ibúðir með
voru tvö herbergi, sem liann öllum nútíma þægindum. Eg
hafði til íbúðar, og ehlhús skoðaði einnig hús, sem verið
sem var um leið notað sem er að bvggja úr músteini.
borðstofa og setustofa. Eitt- Það er fljótlegri byggingarað-
hvað mun honum hafa brugð ferð, eins og kunnugt er, en
ið við luisakynnin. En liann ekki eins varanleg. Eg sá t. <1.
var lrinn kátasti, vóg og einnar hæðar liús, sem voru
og vonaðist bvggð tvö og tvö saman, mcð
var
umhverfi þeirra, og svo all-
an miðhluta borgarinnar,
sem eyðilagðist mestmegnis
af eldi. Það var elzti hluti um, var mikið al' þessu mjög
liennar, að mes'tu leyti timb-
urhús. Þar stendur nu svo stcini, eins og þaii gcrasl i
að scgja á auðu svæði hin ýmsum smærri og eldri borg-
l'agra dómkirkja, liyggð í um Frakklands. Eyðilegg-
gotneskum stíl á l'yrra hluta 1 ingarsvæðið i sjálfr-i 'borg-
13. aldar. Hún hefir sama'inni nær samtals yfir 115
sem ekkert skemmst og var hektara og gefur það einnig
mér sagt, að Göring hafi gef- dáliila hugmynd um hvað
ettir að gcta byggt á næsta fjögra lierbergja íbúðum, að
ári. Fyrst þyrfti liann að vísu elcki stórum, en mjög
ljúka við að borga luisið, snotrum og þægilegum. Það
sem liann var að enda við Var lokið við að byggja nokk-
að lata byggja, þegar það ur slik liús i sumar og kost-
eyðilagðist i loftárás. Það var aði i þeim liver ibúð 620.000
mest i gamla bor.garhlutan- tkki vig aimað komandi en franka. Það jiætti ekki dýrt i
. ............... , ið ég og kunningi minn, sem Reykjavík. Einnig er verið
litil Iuks ur timbn og mur- var meg mér, kæmum inn að hyggja allmikið af tveggja
til hans og drykkjum með bæða tvíbýlishúsum úr múr-
honum eina flösku af ágætu, steini. Þau eru mjög einföld
frönsku víni. Hann var óðfús og jaUs við alll skraut, enda
að fræðast um Island og var er bvggingarkostnaður þeirra
rnjög hrifinn af því að Is- ekki áætlaður nema 1 millj.
lendingar hefðu lagt skerf franka.
ið strangar fyrirskjpanir um eyðileggingin hefir verið gíf-
að liíífa þessari dómkirkju J urleg.
vegna þess að horium liafi 1 loftárásunum á borgina
•þólt hún svo fögtir. Ekki veit I er áætlað, að í'arizt hafi alls
ég um sannleiksgildi þcssar- J um ellci'u þúsund manns.
ar sagnar, en -vera má að'Það verður þó aldrei vitað
kirkjan standi öllu heldur nákvæmlega, jiví að þegar
til emlurbyggingarinnar í.
Avranches.
I Amiens átti eg tal við for-
s tj ó ra s tj ó rna rsk rifs lof u na r,
sem sér um endurbygginguna
i 'Départmeiít de la Soimnc.
Hann var mjög áhugasamur
vegna þess að eldurinn liafi • Þjóðverjar gerðu loftárásirn- og vongóður urn að vel mið-
síður unnið á henni, hehlur ' ar á borgina, var þar mikið aði áfram cndurbyggingunni,
__________o___ . þ ýmsa
Þegar Þjóðverjar og fórst margt af því í Ami-
ís nan
sóttutþærna fram, flýðu.borg-' errs: I’’lestir, sem fórust, létu
arbúar suður á bóginn, og lífið í sjirengingunum sjálf-
var talið að um tíma hal’i um, en stnnir köfnuðu eða
aðeins verið í borginni um
(5000 manns'af þeim 100 Jnis-
drukknuðu í loftvarnabyrgj
unum.
Eins. og áður er sagt, var tvær orsakir sem liggja
þegar á árinu 1940 komið þess. í fyrsla lagi hafa Ami-
ýupp all niiklu af bráðabirgða cusbúar brugðist vel við og
húsum og voru það borgar- lagt fram mikið fé til endur-
búar sjálfir, sem gengust fyr-, byggingarinnar og í öðru
ir því. A árinu 1944 þurftu lagi eru þar miklar múr-
jreir að byrja að nýju, en steinavcrksmiðjur og grjót-
!fengu þá cinhverja aðstóð nániur skammt frá borginni.
hjá herstjórn Bandamanna. J Þær þrjár múrsteinaverk-
’ Ég skoðaði nokkur Iiverfi til- smiðjur, sem þar eru, fram-
búirina húsa og voru þau J leiða 13,009 mú
jflest amerísk, en nokkuð af
sænskum og frönskum hús-
um. Ekki virtust mér þau
hlýleg til íbúðar. Sums stað-
Það hefir vitanlega fallið
til mikið af múrsteini úr
luisarústunum og er hanu
hreinsaður og notaður éftir
jivi scm liægt er, en það sem
er ónothæft er mulið og nat-
að í stevpu. Eitt af þvi sem
licfir valdið örðugleikum við
öflun hyggingarefnis, er sem-
þrátt fvrir ýmsa erfiðleika, entspokaleysið. Það ráð hefh
svo sem skort á bvgginarefni l)v* vcrið tekjð, að flytja sem
og vlnnukrafti. Hann kvað
umdæmi sitt vcra lengst á veg
komið, enda væt'i þar mesl
yerkefni. Sérstaklega miðar
vel áfram i Amiens og. eru
stcina á <lag.
Endurbyggingin hóísl ekki
fyrr en seinl á árinu 1945 pg
miðaði henni lítið áfram í
fvrstu. En nú ér verið að
við fyrstu
Smábýlishús 4 miðbænum -f Amiens. Ðómkirkjan
«ýn til hægri.
ar bjuggu meim ennjiá í rúst-j-ijúka við fvrstu úælhiniua,
um húsa sinna, höfðu hreins- byggingu á 240 sambýlishús-
að til i rústunum og )>yggt(um og 195 einbýlisluisum
í bak- sér eina hæð úr múrsteinim-(með samtals 435 íbúðum.
mn. Ég kom imi í>eina slíka Éimiig er byrjað á fjölda
entið laust frá verksmiðjun-
um 1 fljötaprömmum eða á
hilum. Það er ekki ihcntugt
að flytja það þannig, on er
þó franikvæmanlegt hér i
jjj Erakldandi, þar scm veðl'átta
er livorki vinda né rigninga-
söm. En hætl er við að slilc
flutningaaðferð á sementi
væri ekki hcntug á íslandi.
Það er mikið verkefni
framundan fyrir Amiensbúa
að endurreisa horgina siiia,
og j)að eru margar eyður <’>-
fvlltar ennþá. En þeir eru
vinnusamir og vanir að táká
höndunum til slikra liluta,
þvi að þetta er eklci í fyrsla
sinni, sem borgiu þeirra verð-
urfyrir skemmdum, þó.tt að
jicssu sinni hafi það orðið
öllu mest. Samkvæmt upplýs-
ingurn, sem eg fékk hjá áð-
urnefndri skrifstofu, er gert
Frh. á 6. s. .