Vísir - 23.08.1948, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Mánudaginn 23. ágúst 1948
¥ÍSXE
DAGBLAÐ
Dtgefaodl: BLAÐAOTGAFAN VlSiR H/F.
ttiMtjónr: Krlatján Guölaugason, Hezstefam Pálssen.
Skriftrtofa: FélagsprentsmtöjunnL
Afgreiöck: Hverffegötu 12. Símar 1660 (fimm Unar).
Félagsprentsmiöjan kJ.
IiausafiBila 50 aurar.
Einstaklingsfaelsi og opinber
íhlutun.
Jftlþýðublaðið ræðir í ritstjórnargrein i gær J»á ráðstöfún
** Viðskiptanefndar að meina mönnum leyfi til utanfar-
ar, nema því aðeins að þeir tiafi áður tryggt sér gjald-
eyrisleyfi tiL fararinnar. Það er síður en 'syo að blaðið liajfi
við slíkar ráðstafanir að athuga, og furðar i raipiinui eng-
an, með því að hlutskipti þess hefur reynzt það aðaílega
á undanförijum árum að gérast málsvari hyers konar o-
frelsis. Hér-í blaðffiu hefur Jxví veriðjtjajdið frani, að ckki
væri skil janiegt á hvaða lagaákvörðumun yiðskiþtancfnd-
in byggi þegsa afstöði)-sina,'og fullyrða má að þau fýrir-
finnist epgin. Hitt -er -al'fur sennilegt að slílc afstáða opin-
h.errar nefndar verði að teljast misbeiting valds, semí yáfá-
Jaust má -telja Daarjkleysu.reipa og jafnframt verður að gerá
ráð fyrir að slíkt fefðfúíaíai hljóti' áð höggva iiijog nóérri
.stjórnskipunarlögum hiudsíns.
Oi* því að fárið éi* að ræða þessi mál, virðist ekki á-
stæðuláust að víkja að. yeitingu utanfararleyfa, svo sem
slíkar leyfisveitingar hafa, fíðkast nú á siðari árum. Það
hefur yerið gert að skilyrði fyrir útgáfu .vegabréfs, að
Tnenn sönnuðu fyrir. hlutaðeigandi yfiryþldum, að þeir
hefðu greití opinber gjöld jil bæjar °g ríkis. Ekki er alls-
kostar ljóst á hvaða lagahókstaf slík framkvæmd er byggð,
en vel má vera að hún sé verjanleg, með tilliti til allra
aðstæðna og þó einkum vanlialda á ppinberum gjöldum.
Þrátt fyrir þefta hafa menn ekld þurft að gera opinber-
wn aðilum grcin fyrir erindum sínum til útlanda, en Við-
skiptanefndin virðist munu gera það að skilyrði fyrir ut-
anfararleyfum að menn sanni íyrir nefndinni að þeir hafi
brýnum erindum að gegna. Að slíkri rannsókn framfar-
inni vegur ncfndin og m.etur, tivort slíkt leyfi verði veitt
og þeij’, sem ekki finna náð fyrir augum nefndarinnar verða
að sjálfsögðu >að sitja heima. Mönuurn befur' ekki verið
Jjóst tiJ þessa að nefndin liefði svo víðtækt vald, og sýn-
ist full ástæða fyi’ir ncfndina að leita umsagnar lögfræði-
legra ráðunauta, áður en nefndin lætur slíkan boðskap
frá sér fara. Byggi nefndin elrlci á lögum og rétti og verði
úrskurðum hennar hrundið fyrir dómstólum, leiðir ekki
einvörðungu af því að nefndin verður tii athlægis, heldur
verður einnig að gera ráð fyrir að nefndin geti orðið
skaðahótaskyld, — eða væntanlega. yílþssjóþur hennar
yegna, — ef mönnum tekst að sanna að þeir hafi orðjð
íyrir bcinu eða óJieinu tapi vegna leyfissynjúuar fiennar.
Með þessu er engan veginn mælt bót cr menn fára að
þarflausu til útlanda,en mjög hlýtur að reynasi. erfilt að
meta hvort svo er hverju sinni. Slíkar ferðir hafa vafa-
laust verið of margar á undanförnum árum og mega gjarn-
an liverfa úr sög.unni. Viðskiptanefnd liefur í hendi sinni
að' krefjast opinberrar rannsóknar, hafi hún rökstuddan
grun um að menn hafi hro.tið eða farið í kringum gjald-
eyrislögin og það ætti hcnni að vera nóg. 'Slík aðfcrð
tíðkast nú í öllum menningarlöndum, eu engin þjóð hefur
ialið ástæðu til að hanna ferðalög manna til annarra landa,
né rannsaka sérstaklega hvort njenn ætla þangað í erind-
isleysu eða ekki. Ilai'i þeir gcrst lirotlegir við lög, verða
]»eir að sæta ábyrgð er heim kemttr.bg eru þess dæmi að
sú hefur raunin orðið.
Á öllum sviðum er nú hcrt að rétti einstaklingsins og
frelsi hans skert. Hyerju opinberu málgagni ætti að vera
skvlt. að vcyja þegnana gegn misbeitingu válds og laga-
þvingun af opinherri hálfu. I 'þvílíku athæfi getur stór-
íelldur háski verið falinn. Viíji þjóðin sækja fram í átt-
jna til aukinnar menningar, ríðm* henni á að einangra sig
ekki um. of, með því að engin þjóð er eða getur verið
sjálfri sér nóg. Margar utanferðir manna borga sig þjóð-
hagslega séð beint eða óbeint og geta verið grundvölltir
i'yrir auknuin atyinnurekstri og útflutningsviðskiptum,
sem geta komið sér vel í gjaldeyrisleysinu. Þótt þröngt
pé uiu gjakleyrinn yerður að verja Jæim forða sem til
er hverju sinni á þann vcg, sem þjóðinni getur að mestu
gagiri kornið.
1 dag
ásúst, — 230,
^ur ársrns.
Sájviuíöll..
, »ði^egi,s£æði var kl. 03,20
•^ffSt^SÍ?flseði .vorjSur.kl. 20*40.
Næturrarzla.
I^jgtgryörðnr cr í LyfjabúSinni
Iðunni, simi 7911. -NæturJæknir er
í Læknavarðstofunni, ’simi 5030.
Næturakstur i nótt annast Hreyf-
ill, sími 6633.
Veðrið.
VISIR
FYRIR 35 ÁRLÍM.
: í bjyjaifréttum Visis 22. ágúst
cn iyrjr 35 árijgi segir meðal annars
’á þessá leið:
„Enginn kvýnmaðpi*. lilustnðji. á
umræður i þinginu í grer tim
kósni'ngal'élt ^kf’enna. 'Un3ir.
ræðuk>kin:k(>jn þó e-in* koníu og
lílkdrlpn. jjj* , ....J
Jónsson mymlliöggvari um Ölaf
Magnússon ljÓsmýnáara,’ sem þá
Við yesturströnd Skotlands er var nýselzttu* að Jfer 'i Reykjávik:
'tíj'úþ Isetgð' á hréýfingu norðaust-''..Liulff'skaniu uiwngai* *af myndrim
■ur eftir. Háþrýstisvæði yfir Ölafs 1'fan.i ú^Jjejm. Jjýsyjyntípni,
jsx-m áðu£tU%fjþ,verið tekimr. þjpr
um slóðir. Myndir hans* erii J>-
Gyænlandi.
yeðurhorfur.: Norðaustan
sunis staðar stinn'ingskaldi
dbgis. Léttskýjað.
'"' Mestur hiti i Reykjavik i
£tt um stóöir. ýfyndjr lians yru j>
sið- véfíjulé'gá 'forninkár, rjöshögiín-
-r ]in góðí stétlifigaiáiar^náttúrlégín*
gær g» óþyipgaiðipttSS .Ijau.rnajr snrelU':-
vyri43,3 stig, en minnstur hiti i,,i?fíai*.jýlafmv gr stpmurnsnillii^,-
Uí'ili ££ siig. . j ui' i iðn sinni, og er þeg:
Sólskin var í 10 minútur í gær al* þeir, sem menninguna spjkja,
í Reykjavik. , rékarsv(fctSkðí*úlé'ga'éííHSiásÍtt j
Dagbjört Bergmann,
Framnesvegi 57, er 55 ára
dajj.
Fegrunarfélagið. A
Talá stofnenda féiagsin til fegi*-
unar Reykjavikunbíejar, var tim
helgina komin. l)átt á 13. hundrað.
Allmörg f.élög og fyrirtæki hafa
einnig gerzt stofncndur og greitt
1000 króna tillag.
Bogi Ólafsson,
yfirkennari við Menntaskólann
i Reykjavik, hefir sótt um laiisn
frá cmbætti frá 1. september n.k.
Boga hefirenn.. ekki.. .verið ..vettt
lausn frá embættl en staða lians,
sem er kennarastaðan i enskit,
hefir verið aiiglýst lans til uní-
sóknar og er umsóknarfrestur tll
1. stíptember.
Ágóðijtn
j af skemintunum og merkjasöíu f
i tilefni af afmæli Reykjavikur- starfrœkt ei'u af Rússum
bæjar nam tun 16 þúsund króp- .iiiannáf la þeirra haldiö
'um. Svo sem kunnugt er, efncji leyndum, en íalið, að í þeim
,félagið til fcgrunar bæjarins tíl sé um2l,Ö00 kommúmstar.
■ murgvislegra skeinmtana þann ___________
•Tag.
■h^ferri grfcÍTi sétrrd>að ?r.“ 1
Þá niátti Jtaupa ■ i ',-«(crduninhj
Edinborg 'jfjfc ^guadir bollap.Ya
frá 12. aurum og upp í 2 krón,itr,
skv. auglýsingil r hlaðinu þciíriíui
dag.
Baráttusveitir
kommúnista I
þjonustu Rússa.
Utanríkisráðherra Austur-
ríkis hefir kraí'izt þess, að
baráttusveitir kommúnista
þar í landi vei’ði loyriter öþp.
Néfnast svéitir þessar
Werkschutg, eru vopnaðar
og stofnaðar af Rússum til að
gæta reglu í iðjuverum, sem
■^Er
1 fangabúðúm í Rússlandi
Viðskipta- "eru enn um 17,000 áustur-
Skömintunarstjóri
befir auglýst, að
I nefndin iii.fi heimilað úthlutun r'iskir stríðsfanga
' ' ' . —o—■
1 s. 1. viku biðu finim íiienn
i'á rúgmj(>!í til slátúrgerðar, þann
ig, að í hvert lambsslátur fáist 2
ikg. af rúgmjöli, 3 kg. i slátur af
;,fnllprðnu fé og 16 kg. í hvert stór-'fbana t Arnliem, er 3000punda
' gripaslátur. sprengja spraklc i húsi, sem
. j'þyzkí fiughérihn hafði á'ðtu*
Ölvatpið í kvöM. lAr-i ■ '
- .Vcðuríregpir. 19.30 Tón- í>Tr’
^lejkappLög úí’ ópeyettum cftir No-
*>? ’
Ein merkustu samtök, sem hér
þekkjast IiafíiÓMulié sÓr.lá'S cink-
unnar,prðupi: „Styðjið sjúka ,til
sjálfsbj,argar.“ Það er kunnara en
frá þ.iirfi að seg.jp, að‘ samtök
berklasjúkiinga liér á landi og
rtynþar viðar eru liin merkustu
sarntpk, sem bej'a þcss Ijósastan
voti hye. miklu má fá áorkað,
þegar hugur íylgir máli. Það er
ntérri ótrúlcgt hve iniklu sanitölc
þau, er almennt nefnast S. Í.B. S.
eða Samband islenzkra herkla-
sjúklinga, hafa getað koniið i
/rámkyænjíi á skömnynn tjma.
S. í. B. S. er aðeins 10 ára,
cn það var stofnað 20. ágúsf
1938. A föstudaginn vpru því
liðin 10 ár frá því að sam-
bandið, lók til siarfa og þessa
afmælis var minnzt að Reykja-
lufldi, íhiiu' merka hvíldar-
heimili,' sem sambandið hefir
k.omi upp. Reykjalundur tók
' fyrst til starfa 1. febrúar 1945,
ep þá flut.tu fyrstu v^stmenn-
irnir þangað. Nú dvelja þar
44 menn, en ^ekki verður látið
staðar numið, því núf' er nýtt
stórhýsf að verða fuljgert að
Keykjalun^i.
Sámbánd islenzkra berklasjúk-
linga ætlar ekki gð láta staðar
r.umið við að gcra heiniilið -að
■Reykjalundj að jnerku rivahir-
hcimili fyrir berkla.sjúklinga. það
hefir nú bejtt. jsér fyrjr. J>vi að
komið vcrði upp vinniistoí'um við
öll hcrklaheilHRi á lándinu til
Jiess að veita þeiin sjúkiíijgum, er
.fátgyist' hafa, tinpguleika ,lil, þess
Jk:u störf, .'
m
~ *' "Á' Lo ára áfmælisdegi S. f.
B. Si var G. stofnþing sam-
bandsins «eft að Reykjalundi
og' sátu stpfnþingið GOfulltrúar
Irúnaðarjnanna sambandsins.
Á þing þetta bauð stjórn S. í.
B. S. ýmsum ráðamönnum
landsins svo sem ráðherrum,
berklalæknum og öðrúm þcim,
er rnikil • afskipti hafa.lhaft af
berklavarnamálum lands-
' ' v ' l : t J I .
manna. Auk þess vörú þar hin-
ir norrænu ' fulltrúár -R¥fklá-
. vamasambahds Norðurlanda,
sem nú Jiefir vgrið sjpfnað.
Saga Samhands íslcnzkra1>erkla-
sj.úkHnga'er lærdóriísrik fyrir all-
an alnienriing og atorka þéirra
manna, sem fremstir hafa staðið
samíök u nj| 11 •>. eftii’b re$p is y e rð,
Almenningur ætti aldrei að iáta
undii’ höfuð Jcggjast að styrkjg
þetta harfa ag góða málefrii, þeg-
ar lil hans er leitað.
ét Coward (plötur). 20.30 Út-
J varpshljómsveitin: Lög eftlr is-
i lenzk tópsklád. 20.45 l'm daginn
(og v.cginu (Gils Guðmundssoji
ritstjóri). 21.05 Einsöngur (ung-
frú Anna Þórhallsdóttir): a) Þú
’ nafnkunna jandið (Markús Krist-
•jánsson). h) Bí hi og hlaka (Maríc-
j ús Kristjánssön raddsetti). c)
Tvö þjóðlög: „Góða veiziu
gera * inrii.
— i~
' fe
skal“ j.Sofðu unga ástin mín“
(Sveinbjörn Sveinbjörnsson radd-
■setti). d) Nafnið (Árni Thorsteins
son). c) • The Ri’ver’s Wispér
• (Svejrih.jörn Svejnbjörnsson).
21.20 Þýtt -og endursagt (Jón
Magnússon fréttastjóri)-. 21.40
Tónleikar; (plötur). 21.50 Spurn-
ingnr og syör .uiji náttúrufræði
(Ástvaldur Eydal licensiat). 22.00
.Fréttir. 22.05 Vinsæl lög (plöt-
uj’). 22.30 .Vcðurfrcgnir.
Nýir kaupendur
Vísis fá blaðið ókeypis til næstu
mánaðariióta.TIringið í Sima 1660
og tilkynnið nafn og heTmilisfang.
S ku l d i
. ~ ip ■ - *■
Höfiiðlausn hafa veriö
koeðin í Drápuhlíð?
-Sálfræðingui’ iiokknr- í
Boston lieldur því fram að
ko.ssar séu bæéjj list. og ,yís-
„Kossinn er eins og
hlaðinn hyssa, sein nauðsyn-
legt ér’að fara vurlega með,“
segir Dr. Leo Liberman pró-
fcssor í sálarfræði við SjLif-
folk-háskólann. Þegar menn
kyssast örfast bfóðrásin,
hjíixtað sl.ær iirju- og Uuigarn-
at’ titra. Þetta er atliöfn, sem
ekki cr rélt að.framkvæma i,
neinu lnigsunarleysi.
Eg kæri mig ekki um að
fá það orð á mig, að eg sé
andvígur Jíossuni, segir
Liebertnan. Þette cr hátíðieg
athöfn sé hún gerð af réttum
aðHnm á réttum tíma eða
ttndir hinuvn réttu kringum-
sbeðumv “Afftu” á inóíi érii
nokkrar grunrivallarregíur i
samþanrii við kossinn, .sem
rétt er að Iiafa hugfastar.
i Kai’íar og konur og^þá séi’-
staklega æskufólk ver'öur að
þekkja sálft sig og rannsaka
m'ikvæmlega áhrif kossins á
'sála tTiL þeiira. FólL í'SoiTi er
sérsiaklegæ- -iiiiiun inganæm t
1 íc'íti ávallt.,,að. takinarka
nolýlíuð kossana, þ\ö fcossinn
1 gehu- Jiaft jslæm áJjrii' á það
og valriið taugaæsingi. LLsk-
J enriur ættu til riæinis að
kunna sér hóf í ástarallotum,
því þeim er meiri liætla bú-
inn, en til riæmis fólki sem
hefir húið í hjónabanrii í
1 mörg ár.
j Rannsóknir haía leilt í
ljós, að kossar uriga fölksins
i Frh. á 8. s.