Vísir - 06.09.1948, Blaðsíða 4

%
V I S I R
Mánudaginn 6. septeniber 1948
WÍSX'R
DAGBLAÐ
Ctgefandl: BLAÐAUTGAFAN YlSIR H/F.
Wtstjörsr: Eristján GuSlangsson, Hersteinn Páksozu
Skrifstofa: Féíagsprentsmiðjunni,
ligreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linar).
Féiagsprentsmiðjan lúf.
Lansasala 60 aurar.
ilbrigt viðskiptalíí.
Vinstri blöðin ræða annað vqil'ið um nauðsyn þess, að
landsverzlun verði sett á stoí'n, sem taki alla innflutn-
ingsverzlunina i sínar hendur, en sum þqirra telja þó npg
að landsyerzlun sé upp tekin á þeim vörum> sem frqkast
er skortur á nú i bili. Tíminn telur hinsvegar verzlunar-
ástandið svo hágt að tæpast sé unnt að hugsa sér það verra,
en telur þó að með stofnun landsverzlunar sé farið úr ösk-
unni í eldinn og oflangt megi ganga í þeim el'num. Virðist
blaðið ekki telja loku fyrir það skotið að til landsverzlunar
verði efiit í einhverri mynd, en tvístígur þó, svo að afstaða.
hlaðsins er óljós. Alþýðublaðið viðurkcnnir ekki yöruskort-
inn, en vill þó landsverzlun annað veifið.
Það skai fúslega viðurkennt að verzlunarmálm eru.
engan veginn í þvi horfi, sem æskilegt væri, en til þess ber
öllu öðru frekar, að vegna aukinna hafta og gjaldeyris-
skorts lrefur vcrzlunin ekki fengið að þróast á þann veg,
sem allri þjóðinni var fyrir beztu. Öllum cr mætavel kunn-
ugt að í nýbyggingarvímunni var meginkapp lagt á að
flytja skip og önnur framleiðslutæki til landsins, en liitt
mátti tæpast hqyrast að einnig væri þess nauðsyn, að séð
yi’ði fyi-ir daglegum neyzluþörfum þjóðarinnar. Má þcss
eínnig minnast að'ekki var gert ráð fyrir að kaupa þyrfti
margskyns fylgifé til hinna nýju fi’amleiðslutækja og var,
þegar af þeirri ástæðu gengið svo nærri gjaldeyrissjóðum
þjóðax’innar, að þeir máttu heita uppui-nir með öllu. Dt-
í'lutningsverðmætm hafa orðið að bera uppi allan innflutn-
inginn, frá viku til viku, bæðx daglegan neyzluvarning og
einnig margskyns fjárfestingu, sem farið hefur fram eða
liefur verið undirbúin. Er í sjálfu sér ekki að undra að sú
þjóð, sem leggur svo hart að sér við nýsköpunina, sem
Islendingar, verðum að spenna lítillega að okkur sultar-
ólina og mai’gar þjóðir hafa orðið að búa við þx-engx’i kost
allt til þess. Hitt er rnjög viðsjái’vert, að svo virðist sem
Iijá okkur sígi allt á ógæfuhlið, einkum vegna haftastefnu,
sem er svifasein í framkvæmd og fjái’gráðug í í’ekstx’i, auk
þess sem hún bindur hóp manna við störf, sem öll ein-
kennast af óþai’fa skrifstofumennsku og auðveldlega mætti
vera án, og myndi ekkert tjón baka þjóðinni þótt niður
væri lögð. Haftafai’ganið Ixakar . vei’zluninni óhóflegan
kostnað og fyrirhöfn auk annara annmai’ka.
Allir flokkar hafa —- annað veifið — lýst yfir því að
þeir telja nauðsyn til bera að höftum verði aflétt svo
fljótt, sem verða má. Þó hefur huginyndin um lands-
verzlun skotið upp höfði innan vinstri flokkanna allra,
þannig að i því efni hafa þeir engir allskostar hreixjar
hendui’. Ki’afan um landsverzltm byggist á því einu að
haftastefnan sé og hafi verið réttmæt, og þótt allar aðrar
þjóðir fordæmi hana og telji að stefna beri að rýmkvun á
höftunum, vii’ðist eindi’eginn vilji fyi’ir hendi hér á landi
lxjá ýmsum áhrifamönnum, í þá átt að auka enn á höftin
með algjöru banni gegn innflutningsyerzlun einstaklinga en
jafnfx’amt verði í’íkinu veittur eiiikai’éttur á því sviði,
Danir búa við minnihlutastjórn sósialdeiuokrata þessa
slundina, cn nýlega hefur viðskiptamálai'áðherra Dana lýst
yfir því að stefna bæri að afnánxi hafta og hefur þegar
létt verulega af slíkum hömlum þar í landi. Hefur slíkt
vakið óblandna ánægju Jjorgaranna. Er þess að vænta að á
sinunx. tíma gæti hér sama frjálslyndis og þar, þannig að
stefnt vprði að afnámi hafta á öllum sviðum og með því
einu móti verður skapað heilhrigt viðskiptalíf í landinu,
í stað þess ósóma sem nú á sér stað og alnxenningur foi’-
dæmir. Innflutningshömlur annai’svegar og skipulagsleysi
lxinsvegar leiðir af sér skort á möi’gum nauðsynjum, en
gjaldeyrisskorturinn ræður Jxó að sjálfsögðu mestu um, að
neyzluþörf Jijóðarinnar er að óverulegu leyti fullnægt, ef
matvöi’ur eru frátaldar. Kaupmáttur almennings er vafa-
laust óeðlilega mikill, en hefði mexni tiú á peningakei’fi
landsins, myndu menn ekki kaupa uinfi’am nauðsyn vai’n-
ing til heimila sinna né annan óþarfá. Viðskiptafrelsið
jskapar héilbrigt viðskiptáíif. , ý . v.
Norræna listsýniiigin var
opnuð í Listamannaskálan-
um á laugardag.
Þi’iðja sýning- Noiræna
listabandalagsins var opnuð
í Listamannaskálanum s. I.
laugardag, að viðstöddu
miklu fjölmenni. Jón Þor-
leifsson ávrpaði gesti og bauð
þá veikomna, en gerði jafn-
framt nokkra grein fyrir
undirbúningi og tilhögun
sýningarinnar. Hefir svo at-
vikast að íslenzkir málarar
sýna ekki verk sín að þessu
sinni, með því að gert hafði
veiið ráð fyrir að sýnt yrði
einnig í byggingu Þjóðminja-
safnsins, en hún er svo
skammt á veg komin, að ekki
reyndist unt að koma því
við, enda má bæta slíkan
missi upp síðar.
Forseti Islands, herra
Sveinn Björnsson, opnaði því
hæst sýiiinguna með stuttri
ræðu. Fór forsetinn nokkriim
oi’ðum um gildi lista al-
mennt, og taldi að mikill
fengur væi’i íslenzku þjóð-
inni að listsýningum sem
þessum þar eð menn fengju
þá kost á að kynnast lista-
starfsemi l'rændþjóðanna á
Norðurlöndum, en hingað til
hefði þjóðin vei’ið um of ein-
angruð að þessu leyti. Taldi
fox’setinn sýninguna bei’a
ánægjulegan vott um aukna
noi’X’æna samvinnu og óskaði
að slík samvinna mætti verða
ti-austust. Forsetinn er vernd-
ax’i sýningarinnai’.
Af hálfu hinna ci’lendu
fulltrúa, sem hér pru mætlir
tók Ex’ick Struckman list-
málari til máls. Þakkaði hann
af hálfu sýningai’nefndanna
l'orsela Islands þann lieiður,
‘ að hann gjöi’ðist verndari
| sýningarinnar og opnaði
| hana formlega. Lét hr.
ýSti’uckman í ljós hryggð sína
; yfir því, að íslenzkir lista-
j mcnn skyldu ekki hafa átt
þess k-ost húsnæðisins vegna,
að taka þátt í sýningunni,
eu. vgjf jafnframt lítillega að
þeixn framförum, senx hér
hefðu, pi’ðið á; síðashx. aldar-
fjpi’ðungi, Þakkaði,: hr.
Struckinan að lokum inóttök-
ur . þígr, scpi hinir., erlendu
fulltrúar hefðu hér fengið,
en léjt :í ;ljós,þá,..ósk,; að ís-
Jeixzhir ináltarai’. tækju, fullan
,þátt í .næstn sýiiing.u nori’-
ænna .lisfabapdalagsiigs, sem
lialdjn, .yerðug, f Kgixypmanna-
höfn.
| Aij .athöfn þes&ari lokinni
drpifðusl ínepn , uux. salinn,
, ép,. gestirnir vpru , margix-,
þajinig.að lílið tóm gafst til
j verulegrar atliugunar á sýn-
ingunni í heild. Þess dylst þó
engum, að hér er um mjög
eftirtektarverða sýningu að
ræða, sem her nokkurt vitni,
en nað sjálfsögðu ekki tæm-
andi um h'stþroska lxinna
norrænu þjóða. Á sýning-
unni eru 'fögur vei;k eftir
fulltrúa frá Norðurlöndun-
um öllum, og svo önnur senx
lýsa nýrri viðleitni til list-
þroska og valdið geta ágrein-
ingi. Sýningin ætti að vei’a
íslenzkum listunnendum
gleðiefni og þeir nxunu held-
j ur eklci láta undir höfuð
I leggjast að sækja hana og at-
huga gaumgæfilega.
500 hafa skoð-
að norrænu
sýninguna.
Eins og kunnugt er var
Norræna listsýningin sctt á
laugardag.
Klukkan fjögur á laugai’-
dag var sýningin opnuð fyr-
ir almenning og vax’ð þegai’
fjölsótt. í gærkvöldi höfðu
á fimnxta hundrað nxanns
kpmið á sýninguna, auk
boðsgesta.
Á moi’gun fara nox’rænu
fullti’úarnir til Þingvalla í
hoði ríkissljórixarinnar.
VISIR
FYRIR 3D ÁRUM
Tíniarnir brcytast og niennirn-
ir mcð. Nú cr kvartað yfir skorti
á amerískum vindlingum, cn í
Vísi fyrir 30 árum var kvartað
yfir munntóbaksleysi. Segip svo
uin það í blaðinu:
,fTóbaksIeysi þykir ekki betra
en hvað annað, þó að ekki sé tó-
hak nauðsynjavara og sumuin
finnist það mætti aiyeg niissa sig.
Nú er orðið munntóbakslaust í
Reykjavík að lieita má, aS
minnsta kosti fæst það ckki í búð-
UHl,. en reyktóbak og vindla má
fá að vild, þó crumargar revktó-
bakstegundir ófáanlegar, senx
mest voru reyktar lxér undanfar-
in ár,
Munntóbak flytzt hingað frá
Danmörku, en cr nú sagt ófáan-
legt þar og vindla og tóbaksbirgð-
ir eru þar svo litlar, að verk-
sniiðjurnar cru farnar að halda
í við kaupinenn, selja þeim nú
fyrir jafnmikla uppliæð á mán-
uði, eins og á $ama tíma í fyrra,
en vegna þess hvc tóbak hefir
stigið mikið í verði, fæst nú
miklu minna tóbak en þá fyrir
sömu upphæð. ... Reynt hefir
verið að fá tóbak frá Hollandi
til Danmcrkur og er von unx að
eittlivað fáist af vindlum og
vindlingum, en tóbaksblöð lil
iðnaðar fást ekki þaðan, því aö
birgðir Hollendinga eru líka á
þrotíiin.“

f dag
er mánudagur G. september,
250 dagur ársins.
Sjávarföll.
Árdegisflæði var kl. 08,20, síð-
degisflæði verður kl. 20.40.
Næturvarzla.
Næturvörður er í Laugavegs
apóteki, síixxi 101(5. Næturl,æknir i
Læknayarðstofunnj, sinii 5030.
Næturakstur i nótt annast Hreyf-
ill, simi 6633.
Veðrið.
Fyrir suðaustan land er grilnn
lægð, sem fer minnkandi. 1700
kin. suðvestur í hafi er lægð, senx
fer hrgjt norðgxjst.ur eftir og
dýpkar.
Horfur: Norðan kaldi. Stinn-
ingskaldi síðdegis og víðast létt-
skýjað.
. iMestur liiti í Reykjavik i gær
var 13 stig, en minn.stur þiti i nótt
8 stig.
Sólskin var i Reykjavík i 114
klst. í gær.
Aheit ,á Hallgrímskirkju
i Reykjavik, afh. Visi: 25 kr.
frá G. i
i Bankablaðið,
ágúsfheíti þe&sa árs, er nýkonx-
ið út. BÍaðjð flytur ýmisjegan
fróðleik og fréttir um málefni
bankanna, og það er prýtt mörg-
um snotrum myndum. Ritstjóri
er Bjarni G. Magnússop.
Itánghermi
var það liér i blaðinu síðasll.
föstudag, að þórarinn Magnússon
væri fonnaður í Skósmiðafélagi
Reykjavíkur. Ilins vegar er hann
formaður Landssambands skó-
smiða. Leiðréttist þetta liér ineð.
Félag Vestur-fslendinga
lieldur fund í Öddfeilowhúsiiíú
annað kvöld kh 8%. Heiðursgest-
irr verða frú Jakobina Johnson
og aðrir Vesturríslcndingar, sem
hér eru staddir. Verður drukkið
kaffi, Birgir Halldórssoix syngur
en l'oks yerður dansað. Aðgöngu-
iniðar fást í verzíuninni Kjöt &
fiskur.
Bólusetning gegn barnaveiki
heldur áfram og er fójk ininnt
á að láta endurból.usetja börn sín.
Pöntunum er veitt móttaka á
þriðjudögum og fimintudögxirn
frá kbil6r"12 í síma-27$L
Þórunn Jóhannsdóttir,
p í a n ó sjxi 1J ing u ri n n litli, hélt
aðra hljómieika sína á Akureyri
fyrir helgjna í Nýja bíó. Hvert
sæti var skipáð i húsinu og var
Þórunni tekið forkunnar vei.
Útvarpið í kvöld.
19.25 Veðurfregnir. 19.30 Tón-
Icikar: Lög úr óþerunrii „Þorgy
and Bess“ eftir Gershwin (þlöt-
úr). 20.30 Útvarpshljómsveitin:
íslenzk alþýðulög. 20.4p-Uin.dag-
inn og veginn (Karl ísfeid rit-
stjórj). 21.,05 Einsöngur (Gunnar
Kristinsson): a) Fegursta rósin
ildainuis (Árni Thorsteinsson).
Aria ú.r óp. „La Tpayja.la“
(Verdi). c) Aría úr óp, „Tann-
hauser“ (Wagner). d) Aría jp- óp.
„Troifbádour" (Verdi). 21.20 Þýtt
og endursagt (Sveinbjörn Jóns-
són). 21.45 Tónlcikar: Kóijög úr
óperum (plptur). 22.00 Fréttir.
Létt lög (plötutj. 22,30 yeður-
fregnir.
Áheit á Slrandarkirkju,
afjj. Vísi: 10 kr. frá ónefndum,
$0 kr. frá gamplli konu, 30 kr.
frá G. R. M , 100 kr. frá Á. J. E.,
10 kr. frá Jónu.