Vísir - 20.09.1948, Blaðsíða 4

I
V I S I R
Múnudaginn 20. septeníber 194S
VlSIR
D A G B L A Ð
Gtgefandi: BLAÐACTGÁFAN VlSlR H/F.
Ritstjórar: Ivrisíján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Félagsprentsmiðjan h.f.
Lausasala 50 aurar.
Sextugur
Ríkarður Jónsson.
I þágu íriðarins.
Þrátt fyrii’ margskyns ólgu f)g ófrið í heiminum, vinnur
fjölmennur hópur manna í fíestum löndum starf i j)águ
friðsamlegra samskipta menningai'þjóða. Sá xnaður, sem er
lxorið hefur höfuð og lierðar yfir flesta samtíðai'menn
sína í slíkri starfsemi síðustu árin, er Bei-nadotte greifi,
Starf hans i þágu Rauða krössins var i senn langvarandi
og umfangsmikið. Greifinn vann eitthvert mesta afrek sitt
er hann kom því til leiðar, að jyvzka nazistastjói'nin heim-
ilaði lxeimflutning fanga í lpk síðustu styi'jaldax’, cn jafn-
framt sá greifinn um flutningana og stjóruaði þcinx. Fyrir
íi'iðai'starf þessa eina manns var huudrxiðiun fanga hjai'g-
að frá hráðum lxana, en þeiri-a á nieðal voru sumir þeir
cinstaklingar, sem hezt lxafa talað máli friðar og frelsis
á seinni tímunx.
Fyi'ir stai'fsemi sína á ófi'iðarárunum naut Bex'nadotfce
greifi trausts um allan heim, og kom það skýrast í ljós,
er honnin var falið hið vandasama stai'f að lcysa Pale-
stinudeiluna, sem reynzt hafði Sameinuðu þjóðununx ;cði
Rikaiður Jónsson mynd-
lxöggvari og myndskeri er
sextugur i dag.
Eg hefi alltaf lialdið þvi
fi'axn að iandslag setji svip á
sálarlif fólks og nxóli jxað.
Enn eina sönnun ]xessarar
skoðunar finn eg í vini mín-
um Rikarði Jónssyni. llann
er alinn upp við rætur Rú-
landstinds, eins iiins sér-
kennilegasta fjalls íslaiids.
Þar ólst lxann upp fyrstu
æskuár sín og þar naut lxann
fyrstu áhrifa til lislrænnar
áltar.
í náimuada við Búlandstind
mikit auðlcgð litfagurra
og sérkennilegra steina, sem
sxxmir liverjir hafa þótt dýr-
gripir á erlendiun vettvangi.
Athugut augxi og glögg-
skyggn lxeindnst að steimui-
um og’ brátt varð pil.timun
ljóst, að suxna þeirra gat txann
tátgað og mótað í þá mynd,
sem Ixonum sýndist. JJelta
urðu örlög lians — og gæfa.
Nánii liélt Rikarður siðan
áfram i Kaupmánnahöfn,
fyrst á einkas.tofmmum, en
siðaxi á „Det Tekniske Sel-
skatxs Skote“ og loks á lista-
háskólanum. Þar kom liin
f jölþætta listgáfa hans i Ijós
og sýudi að hánn var elcki
við eina fjötina felldur. Hann
mótaði og skar út, teiknaði,
og |>. á m. teiknaði liann
skránt á leikbúninga við
Ríkarður fæddist að Tuiigu
i háskrúðsfirði 20. sepi. ISS'.I,
en ólst upp að Strýtn í Iláls-jKonunglega leikhúsið. Kn
þinghá við Hamarsfjörð lil
fermingaraldurs. Haun er
sonur Jóns Þórarinssoxiar frá
viðsjái'verð og stöfxxað gat friðimifn i vóða. öllum var.Núpi á Berufjarðarsti'önd og
Ijóst að hér var xim vandasaxnt verkefni að ra'ða, sem lólafar
færustu mömmm var einum ætlandi að levsa. Til þcssa Tungu
slarfs var Bernadotte greifi sjálfkjörinn vegna þekkingarj.tön faðir liaus var
^ stai'fs síns í þágu fx-iðarins á'nxgður svo af bax'.
sinnar á ál]xjóðamálinxx og
Finnsclóttur frá
Iáskrúðsfíxði, en
hagleiks-
liðnum árum. Greifinn, skoi’áðist ekki undan vandánum,
«ix tók til starfá af dúgnaði og þi’autseigju, sem cinkenndi
íillan feril lxans og starfsemi. Þótt óvaénlega lioi'fði örvænti
hann aldrei um árangui', og fullyrða má að þau afrek,
scm Bcrnadotte greifi Ixafði þegar unnið við lausn þessa
xnáls, voru einstæð pg háru ixnmninum vitni sem afreks-
manni.
öfgaflpkkur Gyðinga nxuix lxafa ráðið þennan lxraut-
ryðjanda friðarins af dögunx. Verkið lxefxir mælzt ilta fyrir
um lxcinx allan, og víst er um það, að sízt er það líklegt
til að efla samúð með Gyðingum i haráttu Jxeirra fyi-ir
samastað, Sennilegt er einnig að afleiðingarnar kunni að
verða örlagaríkar fyrir Gyðinga í Palestinu, mcð því að
óvíst er tivc lengi vopnalilé það varir, sem Beruadotte
greifi hafði tclcix t með harðlylgi að koma á. Hei’xna lregnir
áð hvenær senx er geti koifiið til vopnaviðskipta milli Gyð-
inga og Ai-aixa, jafnvel þótt því starfi vei'ði haldið áfi-am,
sem Bernadotte greifi auðnaðist ekki að inna af hendi til
fulls. Verka lxans er skylt að minnast, sem og íi'iðarstai'fs
sænsku þjóðux’innar í heild, sem átalið hefiir verið af
sumura þjóðum, þótt sannazt hafi síðar að rétt var stefnt.
Svíar hafa misst einn af sínum mætustu sonuni, svo sem
þegar hefur verið getið á fundum Sameinuðu þjóðanna,
< n skai'ðið stendur opið og ófyllt.
Friðarhorfur í heiniinym hafa sízt hatnað við óhappa-
vei'kið í Jerú.salem. Þar voru öfl að verki, sem að engu
öðru hyggja en ófriði, en Iivort slík pfl fá vilja sínum
framgengt -er óráðin gátá. Stórþjóðirnar sitja við samn-
ingabprðið, en þar gengur livorki né rekur. Þungur vandi
cr þeim á hönduin og ági’ciningsefnin óteljandi um allan
Ixeim. Hitt er vafalaust að lief jist styi’jöld lyrir betni Aljð-
jarðarliafs, getur luin steliit hcimsfriðinum í voða vcgna
hagsmuna altra þeirra stórvelda, scm ná deila. Samein-
uðu þjóðirnai' hafa tinnið mikið og gott starf, Jxótt þeim
iiafi enn ekki tekizt að ráða fi'am xir stærstu vandam;d-
xmum. Starfi þeirra má vafalaust þakka, að ófriður lxefur
enn ekki brptiz.t út. Þing Sameiuuðu þjóðanna situr á
rökstólum í Pai’is næstu rnámiðina. A. því þingi vei’ður
i rauniinii tir hvi skorið, livprt friður liclzt enn unx skeið
í heiminurn.' Megi giffn fylgja jxví í siörfuin þess. í þágu
'i'riðarins.
Listgáfa Rikarðs var svo
sterk að luin varð að fá
franu'ás, enda var maðurinn
ákafanxaður, haráttumaður
þegar því yar að skipla, kjark-
góður og þrautscigur. Hann
brauzt til náms lxjá Stcfáxxi
Eiríkssyni txésmiðameislara
og þar lauk Ríkarður prófi —
því fyx’sta i myndskurði, sem
lckið hefir verið liér á landi.
svo liafði Iiann enn eina lisl-
gáfu í i'ikum mæli, og það
var sönggáfa. Munaði litlu,
að liann gæfi sig tienni á
vald, enda livöttu ýmsir fær-
xislu söngmenn Dana hann til
þess, ]x. á m. bæði Höéherg
og Cornelius.
Eftir nokkui'x’a ára dvöl
vtra kom Ríkarður Jxeinx og
scttisl tiér að. Hér liefir liaim
dvalið og liér hefir txann
nxöjguin árum konx út hók
með xnyndunx af nokkuruin
helztu og veigamestu við-
faiTgsefmim Rikai'ðs. Rók
]>essi mun aldrei háfa vei'ið
gcfin át i mikluni cintaka-
fjölda og þvi í fárra manna
höndum. Hefði fai'ið vel á þvi
að sýna afmælisbarninu þá
sáénxd, að gefa ná át nýja bók
nxeð myndum af ötlunx
lielztu verkum Ríkarðs, sexn
hann liefir gert frá því að
fyrrj hixkin kom út. Þjóðiuní.
í lieild myiHÍi vcrða fengur
að slikri hók, ekki aðeins til
að kyuuast lisl Ríkayðs pg
lxinum fjölþættu viðfangsdn-
um hans, lxeldur miklu fi:e,m-
xii' til að lxcra af licumi, því
lián yrði hruniiur —- a.lis-
lenzks myndskm ðar —r þjóð-
lcgi’.ar, listar.
Ríkax’ður er viunxargui
mað.ur pg margir inuiiif
jsaxnfagna lxojuinx í dag. Qg
það er ásUyða til. Hamx er
ekki aðéins glaðvær i liópi
góðra, vina og lu'ókur alls
fagnaðai', liá.dújr hitt, senx
íneiru máli skiptir, að liaxxn
er heilsteyplur i skapgej'ð,
traxislur senx Ixjarg, alvöru-
nxaður undir íxiðri og niinnir
I séi’kemiileik á fjallið, sexu
gnæföi við tániið þans, lxinu
tigulega Bálaxidslind.
Þ. J.
slarfað æ síðan.
| Um lisl Ríkarðs þarf ekki
að ræða liér. Hán er kunn
1 um land allt og verlc liaixs
}
. sennilega viðar en nokkurs
annars islenzks listamanns.
i
Hins nxá geta, að fyrir all-
VISiR
FYRIR 25 ÁRUM.
í bæjarfréttum Vísis fyrir 25
áriuxi var nx. a. þessi klausa:
„Magnxis Pétursspn, bæjarheknir,
kom til bæjarins i gær úr lcosn-
ingaleiðangri 'uin Strandasýslu.
Hafa þcir sira Tryggvi I>úrhalls-
son og hann Iialdið fimm fimdi í
sýslunni og stóðu sumjy allt að 10
klukkustiindum.“ — Sama dag
birtist þessi auglýsing i blaðinu:
,J>að cr ekki mikill vandi að
komast í Skeiðaréttir núxia, bara
að fá sér far sem fyrst í bifreið-
upum góðu frá Steindóri."
1 dag
Stuart □ 59489237 — Fjárh. Uppt.
204. dagur ársins.
Sjávarföll.
Árdegisflóð var kl. 7,20: Siðdeg-
isflóð verður kl. 19.40.
Næturvarzlai
Næturvörður er i Lyfjabúðinni
Iðunni, simi 7911. Næturheknir i
Læknavarðstofunni, simi 5030. —
Næturakstur í nótt annast Litla
bílastöðin, sími 1380.
Veðrið.
Iþe'ð fyrir su'ðvestan land. I.ægð
yl'ir Norðjjrlönduin.
Veðurhorfur: Vestan og silð-
vestan gola, úrkomuhmst og Víð-
ast léttskýjað. 4
Mestur biti i Reykjayik i gær
var 5 stig, en minnstur hiti í nótt
2.4 stiga frost. — í gær voru 3
sólskinsstundir i Reykjavík.
75 ára
er i dag frú Sigriður Sigurðar-
dóttir, scm lengi bjó a'ð Laugar-
nesvcgi 03, en nú að Smyrilsvegi
29 F.
Islandsk Aarbog,
J940—-47, nítjáfldi pg tuttugasti.
árgaugur, er nýkominn út. Chr.
Westcrgaard-Nielsen magister
annast ritstjórnina og hefir ber-
sýnilega lagt mikla vinnu og vand
virkni i árbókina, enda er lnin
bin fróðlegasta og frágangur
með ágætuxn.
Útvarpstíðindi
eru nýkomin út. Af efni þeirra
má nefna greinina Clvarpslui-
skóli, hugsjón Bandaríkjamanua
og samtal við Ilendrik ,1. S. Ottós-
son um nýja bók, er hann licfir
í smíðum o. fl. Auk þess-cru i rit-
inu Raddir hlustenda, framlxalds-
sfxga og margt fleira. Ritstjórar
eru'i Vfllijj. S. Villijálmsson og
Itqrsteinn Jósepsson.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman i
hjónaband í Kaupmannaliöfn,
ungfrú Svanhiklur Jó'hamiesdótt-
ir frá Húsavík og Einar Þórir
Sigurðsson garðyrkjum., Reykja-
vík. Heimiti úngu hjórianna er
fyrst um sinn Hallandsvci 5 A,
Kgs. Lyjigley. — Rrúðhjónin em
væntanleg beim i haust og heim-
*U jxoirra- verður. þá yiiðtúii 22,
-Be-Mtófivik.,; öiá ÖÍÝ íh;öiin ... ;i
Hjónaefni.
Nýlega opiuberuðu trúlofun
sina ungfrú Jarþrúður Péturs-
dóttir og Antori Lindal, yfirmats-
sveinn á in. s. Goðafossi.
Aheit á Strandarkirkkju,
aflx. Visi: 37 ,kr. frá þakklátrl
móður, 25 kr. frá N. N. 100 kr. frá
óiiefndum, 20 kr, frá K. S.
Utvarpið í kvöld.
19.25 Veðurfrcgnir. 19.30 Tófl-
leikar: Lög cftir Cole Porter
(plötip’). 20.30 Últ.varpsliljójn-
svéitin: íslenzk alþýðulög. 20.45
:llm daginn og veginn (Benedikt
Gröfldal blaðamaður). 21.05 Kin-
söngur (Sigurður Öiafsson): a)
'Ijoner’na (Sjöberg). b) Una
(Guiihar Sigurgeirssö’n). c) Sól-
arlag (Þnrhallur Árnason). d) Nú
er þreyttur Nonni' niinn (Þórar-
iun Guðmundsson). e) Svaiiurinn
uiinn syngur (Sigv. Kaldalóns).
21.20 Endurvarp frá Osló: Leik-
ril Samcinuðu þjóðanna: „Á
mörkum' friðar“ eftir Gcorge
Ivari Smith (Norskir lcikarar
flytja iindir stjórn Gunnars
Njels-Hansson). 22.00 Fréttir.
22.05 VinsæJ lög (plötur). 22.30
- VeðipTregniií. ^ , au,gj Ö :Vi....