Vísir - 18.11.1948, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Fimmtudaginn 18. nóveniber 1948
WÍSIR
DAGBLAÐ 'I
Dtgefandi: BLAÐAÚTGAFAN VlSIR H/F.
Ritstjórai’: Ki’istján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgi-eiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Greiða má leigu fyrir amerískar kvik-
myndir É hluta í sterlmgspundum
myiidainsiflutningur ekki rýmkaður.
þriðjung greiðslunnar i
sterlingspundum. Það nægði
ekki lieldur og féllust félögin
þá á, að greiða mætti mynda-
leigu til lxelminga i dollurum
. ,, + % m j.n ,°g pundum. Sum þeirra hafa
Kvikmyndahusm sja fram a lokun, verðs' þegar samþylckt þetta, en
önnur konra væntanlega í
kjölfarið. En í þessu sam-
bandi kemur einnig það til
greina, að amerískar kvik-
A3 afla og eyða.
Tléi- eftir verður þjóðin að lifa á því, senx hún aflar frá
" ári til árs, sögðu kommúnistar á „nýsköpunartímabil-
inu“, og var það að því leyti rétt að öllunx erlendum inn-
eignum hafði verið ráðstafað til nýbygginga, og raunar
betur, auk þess sem ekki hafði verið í'áð fyrií’ gert að
nýsköpunartækin þörfnuðust innflutts fylgifjár, og þar af
leiðandi enginn gjaldeyi'ir lagður til hliðar, til þess að greiða
úr slíkum þörfum. Gjaldeyrisbruðlið hlaut að hafa þær
afleiðingar, að þjóðin yrði að leggja liart að sér, ætti hún
að viðhalda eðlilegu atvinnulífi og framförum, auk þess
sem kaup á nauðsynjum verða aldrei umflúin.
Samkvæmt yfirliti hagstofunnar, er miðast við lok
októbermánaðar, hefur heildarmnflutningur til landsins
numið kr. 356,8 millj., en heildarútflutningur kr. 339,3
millj. og er vöruskiptajöfnuðurinn því óhagstæður urn kr.
20,5 millj. Duldar greiðslur munu ekki bæta þennan mis-
mun upp, nema síður sé. Þótt vöruskiptajöfnðurinn sá lítið
cittt óhagstæður, er hann okkur mun hagkvæmari en á
undanförnum árum, en í því sambandi skal þess eins getið
að á sama tíma í fyrir var vöruskiptajöfnuðurinn óliag-
stæður um kr. 157 millj. Sýnist allt miða í rétta átt að
þessu leyti, og jafnframt verður þess að geta að haldið
Nú er hægl að fá amerísk-
ar kvikmyndir leigðar gegn
greiðslu í sterlingspundurn
að hálfu leyti og hálfu leyti í
dollurum.
Þetta táknar þó ekki, að
við megum eiga von á ame-
í’ískum kvikmyndum á næst-
unni, því að það er undir
Fjárhagsráði og Viðskipta-
nefnd komið, hvort dollarar
fást til kvikmyndaleigummi*.
Þessar upplýsingar gáfu
forstjórar Nýja bíós Bjarni
Jónsson og Guðmundur Jens-
son, tíðindamanni Vísis nýh,
er hann átti tal við þá.
„Undánfarið ár Iiöfum við
verið alveg í vandræðum með
kvikmyndahúsiii verði rekin
með halla — þ. e. a. s. þau,
scm verða að greiða alla |myndir eru miklu ódýrari en
skatta og skyldur — og þvi myndir frá öðrum löndum,
fylgir vitanlega, að riki og'svo að munurimx er allt að
hær fá minni tekjur. Þau fimmtungur eftir gæðurn. En
þrjú kvikmyndahús, sem til þess að njóta þessarra
verða að standa straum af fríðinda, verður að gera
öllunx opinberum gjöldum, Isamning við félögin um leigu
greiddu á þriðju milljón á allri ái'sframleiðslu þeirra.
króna í fyrra og það munar | Á það til dæmis við um Fox-
um minna, ef þau verða að félagið, sem er eitt hið stærsta
hætta sýningum að einhverju í lieimi
levli.“
Sé hinsvegar leigð aðeins
„Nevðast kvikmyndahúsin (ein og ein mynd úr öllum
til að loka að óbreyttum að- hópnum, þá verður leigan
stæðum í þessum efnum?“ |mjög liá, svo að hún getur
„Já, við sjáuin ekki fi-am kostað jafmnikið og allur
á annað. Við liöfum og get-' samninguriim, sé um veru-
að útvega myndir til sýning-j um fengið gamlar kvikmvnd-j lega góða kvikmynd að ræða.
ar,“ sögðu þeir. „Við höfum ir frá Danmörku, svo og Slík viðskipti er þvi .ómögu-
livorki fengið nægan gjald- jfranskar og enskar myndir ^legt að gera, nema samning-
eyri né lientugan. Við liöfunx fyrir þann gjaldeyri, sem við ur fáist gerður.“
„Og það er þá undir yfir-
völdunum komið. hvort kvik-
fengið pund — skorin við . ráðum yfir, en varla er með-
nögl — og það liefir neytt al ' þeirra nema 10—15%
okkur til að leigja ódýrari og mynda, sem fólk telur þess myndahúsin geta náð þessuin
því lélegri myndir en við Lvert að sjá eða fyllir húsin tiL hagstæðu samningum,
hefðu æskt, til þess að þuirfa að sjá fleiri en tvö eða þrjú skennnt almenningi og stuðl-
ekki lireinlega að liætta sýn- jkveld.“ jað að því að ríkissjóður fái
En hvað um amerískar sein mestar tekjur?“
mgum.
Það hefir að vísu hjálpað kvikmyndir, sem til eru i
hefur verið uppi blómlegu athafnalífi og ráðizt hefur verið nolckuð, að við höfum liaft mestu úrvali?“
í nýjar framkvæmdir á þessu ári, þannig að fyllilega stenzt
það samanburð við fyrri ár að því leyti.
Þess ber þó að geta þegar rætt er um vöruskipta-
jöfnuðinn, að liinn miklu innflutningur til fjárfestmgai*
(kapitalvörur) hefur því aðeins getað átt sér stað, að
dregið hafi verið stórlega úr innflutningi neyzluvara og
það raunar frekar en góðu hófi gegnir. Skönuntun hefur
verið upp tekin á öllum nauðsynjum, og var vissulega
skorið við neglur þegar í upphafi. En svo herfilega tólcst
þó til að* fyrirhugað skömmtunarkerfi fór allt í hund-.
ana, og draga varð stórlega úr þeim skammti, sem hverjum
einstaklingi var ætlaður, auk þess sem margar þær vörur
liafa ekki verið fáanlcgar á innanlandsmarkaði, sem ætlun-
in var að úthluta til almennings. Er auðsætt að slíku verð-
ur ekki áfram haldið, en vegna vöruskorts þess, sem ríkt
hefur í ár, verður þcgar á næsta ári að auka innflutning
neyzluvara mjög verulega til þess eins að þjóðin standi
ekki i svelti eða neyðist til að feta í fótspor forfeðra okk-
ar í aldingarðinum Eden fyrir syndafallið, að því er tízku-
búning snertir. (
Fjárfesting er í sjálfu sér góð og þjóðinni nauðsyn
vilji hún efla atvinnulífið, svo sem vera ber. En þess munu
engin dæmi að jafn stórfeld fjárfesting hafi farið fram
og hér i landi, miðað við heildartekjurnar, en þó er þörf-
in til fjárfestingar víða meiri en hér, ekki sízt í þeirn lönd-
um, sem harðast urðu úti í loftárásum á styrjaldarárunum
og þurfa að reisa hús og mannvirki úr rústum. Meðan
þjóðin auðgast að atvinnutækjum, verður hún snauðari
af öðrum lífsgæðum, en þegar hver einstaklingur er orðinn
örsnauður, er þjóðiri orðin fátæk, jafnvel þóft einhvér
atvinnutæki séu fyrir hendi í landinu. Hér er vissulega
vandratað meðalhóf. Viljum við lifa hér menningarlífi,
má ekki svifta almenningi venjulegum lífsgæðum.
Takist ekki að auka útflutninginn enn til muna,
vcrður að draga úr óhóflegri fjárfestingu, en miða hana
við raunverulega getu þjóðarinnar, en ekki óskadraum
hennar um framkvæmdir. Þrátt fyrir innflutningshömlurn-
ar á neyzluvarningi, verður ekki sagt að almenningur búi
við beinan skort, enda hyggh’ hver níaður þar á gömlum
merg styrjaldaráranna. Þá tókst almenningi að klæða sig
og skæða sæmilega, og að því er enn þá búið víðast hvar.
Það er ekki versta eyðslan, þegar fé og erlendum gjald-
eyri er varið til kaupa á slíkum nauðþurftum, en hitt væri
miklu verra, ef of nærri væri gengið almenningi þannig
að beinn skorfur kæmi .til sögumiai’. ..-u. ; :
reynt að ná
við félögin
gamlar amerískar myndir, J „Við höfum
sem við liöfum getað tekið til samkomulagi
sýningar á ný, en nú sendum \cstra um að greiða eittlivað
við þær sem óðast út, svo að af leigunni í pundum. Vildu
þær eru úr sögunni að fullu. þau fyrst ekkert annað cn
A erði ekki greitt úr kvik- dollara, en síðan gekk Thor
myndaskortinum, þá sjáum Tliors sendiherra í málið og
við varla fram á annað, en að samþykktu þau þá, að taka
„Já, og það er ekki úr vegi
að geta þess í sambandi við
þetta, að Bretar telja sér ckki
síður mikilsvert að fá ame-
rískar lcvikmyndir til sýning-
ar en matvæli og vélar til
uppbyggingar efnaliags síns.
Þeir hafa liug á því að fá eitt-
hvað af kvikmyndum fyrir
Framh. á 8. síðu.
í dag.
er fimnitudagur 18. nóvember,
323. dagur ársins.
Sjávarföll.
Árdegisfóð var kl. (i.10.
degisflóð verður kl. 18.35.
Síð-
Næturvarzla.
Næturvörður er í L.yfjabúð-
inni Iðunni, sími 7911. Nælur-
læknir er í Læknavarðstofunni,
simi 5030. Næturakstur annast
Hreyfili, sími 0G33.
Bólusetning gegn barnaveiki
heldur ófram og er fólk minnt
á, að láta endurbólusetja börn
sín. Pöntunuin er veitt móttaka
á þriðjudogum frá kl. 10—12 i
sima 2781.
Veðrið.
Um 400 km. vestur af Hcykja-
nesi cr þvínsér kyrrstæð lægð, er
grynnist. Ömlur lægð yfir liaf-
inu fyrir norðveslan land.
Horfur: Austan goja eða káldi
og síðan slydduél fyrst, en norð-
austan kaldi og léttir til síðdegis.
Mestur hiti í Reykjavík 1 gær
var 4.3 stig, en minnstur hiti í
nótt 0,6 stig.
Fjalakötturinn
sýnir gamanleikinn Grænu
lyftuna i Iðnó í kvöld kl. 8.
K.R.-ingar
cfnd til skemmtiferðar i Tjarn-
arcafé kl. 9 í kvöld:
Afmælisgjafir,
er undanfarið liafa borizt til
S.Í.BiS.: Starfsfólk Ilelga Magn-
ússonar & Co. 300 kr. Bræðurnir
Ormsson — starfsfólkið 405 kr.
Starfsfólk Niðursuðuverksmiðju
S.Í.F. 1400 kr. Safnað af Skúla G.
Bjarnasyni, Ásvallagötu 13 480
kr. Safnað af Hauk Erlendssyni,
Öldugötu 42 000 kr. A. Bridde og
starfsfólk 520 kr. Safnað af Ás-
geiri Ólafssyni, Vonarstræti 12
446 kr. Starfsfólk Burstagerðar-
innar 230 kr. Starfsfólk Ræsis
h.f. 925 kr. Gömul kona 100 kr.
— Kærar þakkir.
Menningarplágan mikla,
rit Náttúrulækningafélags ís-
lands, er nýkomið lit. Ritið hefir
að flytja þýðjngu á hók Are
'Waerlands „Elden inom oss“ og
ritgérð eftir svissncskean lækni
I grein
i Vísi í gær um Skiðafél. Rvík-
ur hefir misprentazt: 1 skíðaferð
í stað 17 skíðaferðir, og síðar í
greininni 38 mcðlimir í stað 738
mcðlimir. Ennfremur láðists að
geta þess, að önnur ályktun, sem
samþykkt var, var varðandi af-
stöðu félagsins til B. Æ. R. —
Þá hefir misprentazt afmælis-
dagur félagsins, sem er 26. febr-
úar næstk., en ekki 20. febrúar.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.30 Dönskukennsla. 19.00
Ensluikcnnsla. 19.25 Þingfréttir.
19.40 Lesin dagskrá næstu viku.
20.20 Útvarpshljómsveitin (Þór-
arinn Guðmundsson stjórnar):
a) Lagaflokkur eftir Tschaikow-
sky. b) Mansöngur eftir Drigo. c)
Bysadans eftir Meyerbeer. 20.45
Lestur fornrita: Úr fornaldarsög-
og visindamann, dr. E. Bertholet, , w
í, ... ,r . . .... . um Norðurlanda (Andres Biorns-
„Ahní afengis a hffæn manns- 1
ins og andlega liæfileika hans“.
Er í hvorulveggja ritum þessum
rætt um skaðsemi tóbaks og á-
fengis á mannslíkamann. Ritið er
134 bls. að stærð og frágangur
góður. Jónas Krjstjánsson lækn-
ir ritar formála að því, en Björn
L. Jónsson eftirmála.
Styrktarvinir
og félagskonur Kvcnnadeildar
SVFI eru beðnar að skila nmnum
á hlutveltuna á sunnudag sein
fyrst í vcrzlun Gunnþörunuár
Halldórsdóltur.
son). 21.10 Tónleikar (plötur).
21.15 Dagskrá Kvenréttindafélags
íslands. — a) Erndi: Um skatta-
mál lijóna (Soffía Ólafsdóttir).
b) Erindi: Hvatningarorð lil
kvenna (Viktoría H.alldórsdóttir.
— Sigríður J. Magnússon flytur).
21.40 Tónleikar (plötur). 21.45
Spurningar og svör um íslenzkt
mál (Bjarni Vilhjálmsson). 22.00
Fréttir og veðurfregnir. 22.05
Symfónískir tóneikar (pötur). a)
Víólukonsert cftir William
'Walton. b) Symfónía i Es-dúr cft-
ir Mozart.