Alþýðublaðið - 15.09.1928, Síða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
\ ALÞÝÐUBLAÐIÐ j
! kemur út á hverjum virkum degi.
* Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við í
i Hverfisgötu 8 opin irá kl. 9 árd. |
} til kl. 7 síðd.
5 Skriistofa á sama stað opin kl. í
J 91/*—10 V* árd. og kl. 8 — 9 síðd. t
; Slmar: 988 (afgreiðslan) og 2394 ►
J (skrifstofan). í
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
J mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 J
; hver mm. eindálka. ;
J Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan J
; (i sama húsi, simi 1294). ►
Ein sagan enn.
' ----- NL
Fyrir nokkrum árum flutti kona
þessi með manni sínum og börn-
um hingað til Reykjavíkur. Hafði
maðurinn raist atvinnu sina og
ætlaði nú að útvega sér eitthvað
að gera, svo að hann gæti fram-
fieytt fjölskyldu sinni. En það
tókst ekki, og áttu þau hjónin
við hin mestu bágindi að búa.
Maðurinn vildi ekki leita sveitar-
styrks, og kom þar högum þeirra,
að börnin brast fæði og klæði. . .
En hvernig í ósköpunum gat kon-
an séð börnin sin svöng og klæð-
lítil, án þess að leita til fátækra-
stjórnarinnar, hvað sem maðurinn
sagði? Svo munu menn ef til vill
spyrja. Jú, konan hafði í æsku
vitað um atburði í sveit skmi,
er höfðu fylt hana viðbjóði á at-
ferli þeirra, er höfðu á hendi
stjórn fátækramálanna, og á lög-
um þeim, er heknila sveitastjórn-
um að fara ver með fátæklinga
en leyft er að fara með skynilaus-
ar skepnur. _
Hjón .voru heima í sveit kon-
unnar, bláfátæk og|Jjeilsuveil. Þau
áttu 4 börn.. Maðurinn gat ekki
framfleytt fjölskyldu sinni, og
voru tekin tvö elztu börnin af
þeim hjónum, en þéim gefið lof-
orð um að fá að halda hinmn.
Voru hjónin síðan flutt í næsta
kauptún. Var maðurinu við sjó
um sumarið, þótt lasburða væri,
og þurfti fjölskyldan ekki að
þiggja af sveit yfir sumarmánuð-
ina. Um haustið iskorti hjóniin
vetrarforða og heilsa mannsins
hafði stórum versnað. Sótti
hreppsnefindin þá drenginn, sem
eftir var hjá þeim hjónum. Fór
hann grátandi og að foreldrum
hans nauðugum. En við þetta var
ekki látið sitja. Manninum var
komíð fyrir á afskektúm bæ, og
þar dó hann. En konan, sem var
þunguð, var flutt með telpu, ssm
eftir Vár hjá henni, í kalt og ó-
vistlegt þinghús sveitarinnar.
Konan fékk nú að heyra, að
telpan yrði tekin frá henni. För
hún þá að'reyna að koma henni
fyrir hjá góðu fólki, er hún þekti,
og tókst henní það. En ákaflega
féll henni þungt að verða að láta
hana frá sél. Nú ól konan barn,
og var látið i Ijós við hana, að
hún myndi fá að hafa það hjá
sér. Hafði hún það á brjósti og
var það nú hin eina huggun
hennar. En þá er barnið var fárra
mánaða, kom oddvitinn og kona
hans og sóttu það, tóku brjóst-
barnið með valdi af móðurinni.
. . J, En eftir þetta varð móðirin
vangæf á geði.
Þessi atburður hefir aldrei liðið
konuimi, sem fyrst er um getið,
úr minni. Hún kveið því mest
af öllu, að hún og börn hennar
þyrftu að sæta slíkri meðferð. Til
manns hennar tók að venja komur
sínar rnaður eimi, er stundaði ó-
leyfilega atvinnu. Hann hvatti
mann hennar til að gera hið saimai,
sýndi honum fram á, að með því
móti gæti hann lifað eins og kon-
ungur, þar eð lagaeftirlitið væri
ekki sérlega strangt. Maður kon-
unnar fór að ráðum kunn-
ingja síns, og smátt og smátt
varð líferni hans í fullu samræmi
við félagsskap þann, er hann nú
komst í. Réttvísin Irafði hendur í
hári hans, en þá er hann varð
aftur frjáls, hélt hann áfram hinni
óleyfilegu atvinnu sinmi. Konan
varð að þoia allar þær þjáningfar,
sem félagsskapur manns hennar
og atvinna hans höfðu í för með
sér. Svo að segja hver dagur var
henni óblandin kvöl. En hún
hikaði við að slíta þau bönd, er
bundu hana við heimilið, hikaði
við«að taka á sig eina ábyrgð á
barnahópnum, sem ekkert gat
legið fyrir annað en að vera
tvístrað um framfærslusveit henn-
ar og manns heninar, ef hún segði
skilið við hann.
Svo veiktist maðurinn, og á ný
drap neyðin á dyr. Öll fjölskyld-
an leið skort — og loks komu
fátækrafulltrúarnir á heimilið að
tUvísun óviðkomandi manna. Varð
það þá úr, að hjónin færu að þiggja
sveitarstyxk. En brátt kom krafa
um það, að þau yrðu flutt á fram-
færslusveit sína. En það kaus
kónan siður öllu öðru. Hún vissi,
að barnahópnum mundi verða'
sundrað. Hún mundi atburði'nn frá
æskuárunum um fátæku konuha,
er svift var öllum börnum sírxum
— brjóstbarninu líka — og hún
hafði fengið fregnir heiman úr
sveit sinni, er skelfdu halna.
Göð hjón heima í sveit henhar
höfðu tekið afhenni dreng, ogleiö
honurn vel hjá þeim. Nú frétti
hún frá 'þessum hjónurn, að ný-
lega hefðu komið að máli við
þau bændur úr sveitidni og
spurt þau, hvort þau ætluðu ekkr
að fara að ta'ka meðlag með
drengnum, þar eð foreldrar hans
væru farnir að þiggja af sveit,
hvort sem væri. Hjónin spurðu,
hvað þeim kærni það við. Jú,
bænduroir svöruðu nokkuð. á
sama veg álif: Ja, mig vantar
unglihig og ég var að hugsa um
að undirbjóða þig. Það er munur
að taka ungling af sveitiinni og
fá með honum nokkrar krónur
upp í útsvarið sitt, en að þurfa
að taka ungling, sem maður
kann ske þarf að borga kaup.
Konan frétti það einnig, að búið!
væri að ráðstafa börnum hennar.
Þeirn ætti að tvístra sveitarend-
anna á milli. Hún var nú orðin
veikluð af striti og hugarstríði og
fanst hún alls ekki mundu geta
afborið það, að verða að sjá af
börnunum. Henni til mikillar
huggunar sagði læknir henni, að
heilsa hennar væri svo bágborin,
að alls ekki gæti komið til mála
að flytja hana sveitarflutningi. En
sveitin gerði ítrekaða kröfu til
þess, að fjölskyldan yrði flutt, og
þa® var að eins fyrir harðfylgi.
lækndsins, að konan slapp við aö
vera send heinr á sveit sína og að
öll börnin væru tekin frá hemni.
Þá er manninum skánaði sjúk-
leikinn, hóf hann á ný fyrri starf-
semi sana, og varð nú líferni hans
á allan veg svo óþolandi, að
konan loks beiddist skilnaðar.
Fékk hún skilnaðmn, og var
manni hennar dæmt að greiða
henni 100 kr. á mánuði, henni til
«
framfæris, og 50 kr. mánaðarlega
með hvoru barninu, * þeirra
tveggja, sem eftir voru hjá henni.
Aúk þessara barna, sem eru bæði
ung, er hjá konunni fullorðin
dóttir hennar, sem er svo heilsu-
laus, -að hún er ekki fær til
vinnu. Koman sjálf er svo tauga-
veikluð og hjartabiluð, að hún
liggur rúmföst öðru hvoru. Má
nærri geta, hvort ekki hefir nfátt
halda vel á, til þess að 200 kr.
á mánuði dygðu til framfæris,
fæðis, klæðis og húsnæðis tveim
fullorðnum og tveinr börnum. En
konan kvartaði ekki. Svo kom þar
að fyrverandi maður hennar
tjáði sig ekki geta greitt það,
sem honium bar að greiða. Koim
þá tií kasta sveitarinnar. Fókk
sveitarstjórnin því þá til vegar
komið, að dómsmálaráðuneytið
lækkaði framlagið tii koniunnar
'niður í 30 kr. á mánuði og með-
lagið með börnunum niður í sama
og gjalda ber með óskilgetnum
börnunr. Konan á þá að frarn-
fleyta sér og sínum á 360+270+
240 = 870 kr. á ári — éða 72,50
kr. á mánuði! Af þessu greiöir
konan í húsaleigu 50 krónur á
mánuði eöa 600 krónur á ári,
veröa þá eftir 270 krónur til fæð-
is og klæða. — Þetta er sama og
að skipa konunni að svelta með
börnin ölil. Því ef hún sjálf
þiggur, þá verður hún flutt sveit-
arflutniingi og heimilinu sundrað,
og dóttirin uppkomin fer á sveit.
Og nú sparar konan við sig hvem
bita og sopa, skelfur af kvíða fyr-
i-r- komandi tíð og hugsar með
hryllingi til sveitar sininiar og fá-
tækraframf ærs lunna r þar, sem
konúnni finst voöalegri en sultur
og kiæðleysi, og þó er þessi fá-
tækraframfærsla ekki annað en
það, sem er fyllilega samkvæmt
lögum hin'S íslenzka ríkis.
Hvað hefir nú þessi kona unnið
til saka? Hví á að sVifta hana,
börnum hennar og flytja hana
sjálfa sárveika og nauðuga sveit-
arflutningi, ef hún neyðist tiJ að
I>iggja af sveit? Sjá það ek'ki aliir
menn, ríkir og snauðir, hver sví-
virða það er siðuðu þjóöfélagi,
að lögfest sé, að þjóðfélagið aukii
byrðar þeirra, sem saklausir hafai
orðið að líða meira en þeir and-
lega og iíkamlega eru menin til að
þoia, en þeir, sem sektin liggutB
bjá, sleppi tiltölulega vel, og fái
áð lifa líferni, er evkur á sekt
þeirxa og skaðar náunga þeirra?
Jú, þetta hljóta allir að sjá. Og
þeir, sem ekki taka það ráð aö
svæfa samvizfcu sína, þeir munu
setja sér fyrir að vinna að rétt-
látara þjóðskipulagi og mannúð-
legri löggjöf. En það geta þeur
að eins með þvi að skipa sér
undir merki þeirra manna, sem
ekki loka augunum fyrjr því, sem
umhverfis þá er og segja:
Alt er gott eins og það er. Hér
er enginn ríkur og engiirn snauð-
ur. Hér hafa aUir nög fyrir sig —
og hér ríkir réttlæti og mannúð.
Erlend simskeyti*
Brezka ihaldið mótmælir pvi»
að afvopnunarnefnd verði
kölluð saman.
Khöfn, FB,, 14. sept..
Frá Genf er símað: Þingnefnd
Þjóðabandalagsims hefir haft af-
vopnunarmálið til athugunar. Á-
líta sumir nefndarmanna, að ófrið-
arbannssáttmáli Kelioggs hafl
aukiö möguleikana til þéss að
ráða afvopnunarmálinu til farsæl-
legra lykta. FulJtrúar Þýzkalands
og Frakklands hafa lagt þáð til,
áð bráðum verði kölluð sarnan
afvopnunarnefnd. Fulltrúi Breta,
•Cushendun, andmælti' tillögunní
um nefndarskipunina og drap í
því sambandi á mótspymu þá,
sem frákknesk-brezka flotasarix-
þykti'n hefði mætt, aðallega í
Bandaríkjunum og ítalíu.
Heimköllun setuliðsins úr
Rínarbygðunum.
FuIItrúar Þjóðverja og Banda-
manna komu saman í gær á ann-
an sameiginlegan fund sinn um
heimköllun setuliðsins úr Rínar-
bygöum. Ekkert hefir frézt af
umræðunium, en tilkynt hefir ver-
iö, að þriðji fundurinn verði hald-
iinn á sunnudaginn. Er það talinn
góðs viti, að fundahöldin haldé
áfram.
Sigur visindanna.
Frá Lundúnum er simað: Merk-
ur efnafræðingur, prófessor Don-
nan, hefir sikýrt frá rannsóknum
prófessors Hills viövikjandi eðli
lifandi oelia. Kvað hann raunsókn-
ir prófessors Hills vlövíkjandi
taugaoelium sýna, að eðli þeirra
væri chemodynaimis'kt; imoJecuI-
samsetning þeirra sundurleystist,
ef aðfærsla súrefnis stöðvaðist.
Donnan væntiir mikils af rann-
sóknum prófessor Hiils, áiítur aö
þær muni ieiða til þess, að vís-
xndunum takist að skilja insta
eðli lífsins og ef til vill geri rann-
sóknirnar mögulegt að framleiðe.