Vísir - 06.04.1949, Blaðsíða 4

T
Xt S I R
Miðvikiuiagixm. 6, apríl 1949
m
DAGBLAÐ
Ctgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hei’steinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Ilvex'fisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagspx'entsmiðjan h.f.
svo að rekstur þess verÖi
viðunanlegur.
t*örf fyrir uwn þaö bil
ntitljj. br. til aö
fultgeru þuö.
Mæna sem hundtík á hena sinn.
Þvi var spáð hér í hlaðinu, að íslenzku kommunistarnir
hefðu efnt til róstanna við Alþingisliúsið, til þess að
standa ekki öðrum kommúnistum Norðurlanda að liaki i
löðuraugiiin Stalins. Frá afrekunum vrði skýrt i sím-
skeyti, og nú er sannreynt, að skeytið hefur komizt til
skila. Blöð og útvarp í Ráðstjórnarríkjunum Iiafa skýrt
fvá afrekum kommúnista á eftirfarandi liátt; að fimm
til tiu þúsund manns hafi safnast saman utan við Alþingis-
húsið, til þess að mótniæla Atlántshafssáttmálanum. Ikig-
reglan liafi ráðist á mannfjöldamr með táragasi og kvlf-
um, en hann hafi varpað gi’jóti á glugga þinghússins.
Fullyrða rússnesku blöðin, að liægri sosiakfemoki'a tinn
Benediklsson hafi lyrirskipað stonnsveitum Framsóknai'-
flokksins að veita lögreglunni aðstoð, en lögreglulið þetta
hafi lotið sljórn nafngreinds manns, sem talinn er í skeyt-
inu fasist.
Þeir, sem þekkja eðli og innræti kommúnista, undr-
asl ekki slíkan frétlahurð. Þessi flokksnefna hefur að und-
anförnu rcynt að dvl.ja nafn og númer, eins og veiðiþjófur
í landhelgi, en upp á síðkastið hefur flokkurinn gengið
svo langt í þjónustu sinni við „Kominíorni“, að hann
hefur á engan veg dulið kommúnistískt eðli sitt og ætti
))\ í að taka upp rétt nafn að nýju. 'l'il |k'ss að koma sér í
mjúkinn hjá yfirhoðurunum austrænu, skirrast íslenzku
kommúnistarnir ekki \ið að grípa til ofheldisráðstafana
gegn löggjafarsamkomu sinnar eigin þjóðar, cf vera!
mætfi að slíkt athæfi fyndi náð fyrir aúgum „æðsta ráðs-(
ins“ og þætti launavert, eftir aÖ þénanlegum fréttahurði
hefði verið komið á framfieri.
; I
Atlantshafssáttmálinn hefur þegar verið undirritaðui’|
og mun öðlast nauðsynlega staðfestingu innan skammsj
tíma. 'falið er líklegt, að sáttmálinn verði ræddur á þingi
Sameinuðu þjóðanini, er nú stendur yfir, enda hafa Ráð-
stjórnarrikin tilkynnt aðilum sáttmálans, að vel geti til
þess komið, :ið málið verði lagt fyrir þingið. Hinsvegar
leiðir af samþvkkt sáttmálans, að kommúnistar verða að
hreyta um haráttu, og mun hún nú aðallega heinast að
því, að torvelda framkvæmd sátlmálans. Munu konimim-1
istar leitast við að elna til verkfalla og óeirða, reyna að
torvelda alla framleiðslu og trufla allt atvinnulíf eftir
ítrustu getu. Höfuðkapp munu þeir leggja á að skapa öng-
þveiti í efnahagsmálum, og leitast við að auka á verð-
þenslu og dýrtíð. Slík harátta verður háð í öllum löndum,
sem að Atlantshafssáttmálanum standa, en mun koma að
inisjöfnuin notum, |)ótt hún geti stórskaðað þær þjóðir,
sem standa þegar höllum fæti í efnahagsmálunum, svo
sem við gerum Islendingar.
Um slíka baráttu hafa kommúuistarnir íslenzku þegar
gefið margvísleg fyriidieit, þannig að ekki er ástæða'til
að ætla, að þjóðin verði að taka viljann fyrir verkið.
Þeir munu framfylgja slíkum héituinun cftir getu, nema
því aðeins, að íslenzkir verkamenn og iðnaðarmenn lireki
þá af höndum sér og sýni þeim engán trúnað í félags-
starfsemi. Kommúnistar munu hér eftir scm hingað til,
elna lil samskota vegna starfsemi sinnar, cða áskrifenda-
söfnunar fyrir hlöð sín, og þeim mun héreltir sem hingað
til áskotnast fé til starfserninnar nqkkuð eftir þörfum.
.Jafnvel þótt islenzka þjóðin daufheyrist við bænakvakinu,
er á vísan að róa. Það vita íslenzku kommúnistarnir
manna hezt. Þeir hafa valið sér veg og leiðarstjörnu. Þóttj
þeir viti að barátta þeirra heri aldrei þann árangur, að
þeir komist til valda fyrir eigin verðleika hér á landi,
léita þeir til milljónanna í austri um styrk og hald. I
minnimáttarkcnnd leita þeir styrks í öfgurn á liinu and-
lega sviði, en á þvi veraldlega mæna þeir „sem hundtík á
herra sinn“.
Fram er komið á Alþingi
frumvarp frá ríkisstjórninni
um fiskiðjuver ríkisins í
Reykjavík.
Segir m. a. í frumvarpinu,
að ríkisstjórninni sé heimilt
að ábvrgjast lán allt að 1.2
millj. króna lil að fullgera
fiskiðjuvcrið. Knnfremur
heimilast henni að ábyrgjast
rekstrarlán, allt að 500 þús.
kr., er tekið verður lil að
framleiða nýjar tegundir af-
urða, sem fiskiðjuverið reyn-
ir að afla markaða fyrir er-
lendis.
Með athugasemdunum um
frumvarpið er hirt greinar-
gcrð frá stjórn fiskimálajóðs,
sem hefir á liendi sljórn fyr-
irtækisins og segir m. a. svo
i greinargerðinni:
„.... árið 1918 fluttu
Norðmenn út niðursoðnar
fiskafurðir fyrir h. u. h. 120
milljónir norskra króna, og
þar af voru vörur unnar úr
stórsíld fyrir hér um hil 25
inillj., en úr smásild, eins og
sums staðar vciðisl á fjörð-
um hér við land, fyrir h. u. h.
15 millj. norskra kr. Er það
augljóst, að íslendingum her
að legg.ja áherzlu á að auka
þessa framleiðslu, en jafn-
framt er fyrirsjáanlegt, að
ekki verður hægt að ná góð-
um árangri, nema hún sé
rekin í allstórum stil og með
þcim heztu vélum, sem kost-
ur er á, þannig að vinnslu-
kostnaðurinn.verði sem allra
minnstur.
Fiskiðjuverið Iiefir nú
þegár h. u. h. fullgerðar véla-
samstæður til þess að sjóða
niður sild í allstórum stíl,
eða um 25—30 þús. dósir á
8 klst., og hafa vörur þær,
sem þð hefir selt til útlanda,
líkð mjög sæmilega. Hér er
þó aðeins um hvrjun að ræða,
og verður vafalaust nauðsvn-
legt að auka lil muna fjöl-
hrevtni varanna og haf þá
jafnframt um það samráð
við væn tanlega kaupendur,
hvað hezt hentar í hverju
Jandi. Ennfremur hefir fisk-
iðjuverið þegar aðslöðu til
að sjóða niður fisk og þunn-
ildi, og er svo til ætlazt, að
það heiti scr ineðal annars
fyrir því að vinna ýmsar vör-
u r lil manneldis úr þeim
hluta fsiksins, sem hingað til
hafa að mestu farið forgörð-
um eða einungis verið notað-
ir sem hráefni í fiskimjöl.
Auðvitað hlýtur tilrauna-
slarfsemi af þessu lagi að
verða ærið koslnaðarsöm,
en vonir standa til, að reksl-
urinn geti staðið undir þeim
kostnaði að nokkuru leyti, og
er þó gert ráð fyrirý að u.m
sérstakar fjárveitingar til
slíkra starfa getl orðið að
ræða. Er eðlilegt,-að liið op-
inbera þurfi að standa
straunr af slikri tilrauna-
starfsemi til aukínnar fjöl-
hrevtni i fiskiðnaði hér á
landi, ekki siður cn i ná-
grannalöndunum, þar sem
fjöldi faglærðra manna vinn-
úr stöðugt að því með ærn-
Lim tilkostnaði að endurbæta
og aiika fjölbreytni i fram-
leiðslu á fiskafurðum.
Þá er gert ráð fyrir að
framleiða i fiskiðjuverinu
allt að 45 tonn af ís á sólár
hring, og ætti sala á ís að
geta orðið allveruleg tekju-
lind fyrir fyrirtækið.
Ank þess að reka ofan-
greinda starfsemi, er gert
ráð fyrir. að fiskiðjuverið
annist heildsölu á fiski í
Reykjavík, og hefir það þeg-
ar gert samning um það við
Reykjavíkurbæ. Ilúsmeði
fvrir slarfrækslu ]>cssa er
þegar fullgert, og stendur m’i
aðeins á því, að hærinn gefi
út reglugerð um sölu þessa,
svo sem gert er ráð fyrir í
samningnum.......
.... Rekstur fiskiðjuvers-
ins hefir hingað til orðið é>-
hagstæður og stafar ])að af
j)ví, að fyrirtækið er alls ekki
fullgert, og licfir ekki tekizt
að afla fjár Jiess, sem þarf lil
jiess að fullgera það. Eini lið-
ur starfrækslunnar, sem
segja má, að geti slarfað með
fullum afköstum og eðlileg-
um framleiðslukostnaði, er
frvstingin. Niðursuðuverk-
smiðjan er hins vegar aðeins
að nolckuru leyli starfhæf,
og verður kostnaður við
framleiðsluna þar hærri en
BERGMAl
..F.inn af nieSlimum Fegrun-
arfélagsins” helir sent mcr
stuttan jiistil í sambandi Vifi
það. sem sagt var liér um dag-
inn um frágangiun á liökkum
tjarnarinnar. Bréfritarinn seg-
ir: „l£g las í dagblaðinu Vísi í
dag (30. marzl Bergmálsgrein,
þar sem fundið er að hirðuleysi
bæjaryfirvaldanna, hvað tjörn-
ina snertir. Kr þar aðallega tal-
að um bakka hennar. Það er
satt, að oft getur manni gram-
izt. hvað lítið er hirt um tjörn-
ina sjálfa og umhverfi hennar.
*
Eg vildi nú aðeins minn-
ast á tjarnarhólmann í þetta
skipti. Tjörnin gæti verið
einhver. bezti mælikvarði á
fegrun bæjarins, ef henni
væri sómi sýndur, sem hún á
skilið. Ætti Fegrunarfélagið
að taka það mál upp í sína
arma og gera tillögur þar að
lútandi.
*
Eg vil nú leyfa mér að slá í
hér fram tiliöginn um tjarnar-!
hé)lmann, sem mætti þá taka til
athugunar. ef. eithvað sýudist
tiltækilegt að gera fvrir liann:
Eg vildi láta steypa áttstrend-
an, breiðan garð umhverfis
hólmann. I.iklega væri bezt að
steypa átta lítil ker, sem mætti
sökkva umhsverfis hann.
svo tjörnina , og ausa
leðjunni upj) i kerin innan við
þau. Steypa svo yfir kerin svo
aö þar myndaðist ca. meters
breiður garður. Græða svo*.upp
hólmann, gróöursetja þar tré
og' blóm, en setja einhvcr listá-
verk, sem við ættu, á garðinn
allt í kring.
» *
Eg er viss um, að það yrði
metnaöarmál listamanna að
fá að geyma verk sín þarna.
Einnig ætti að koma fyrir
fallegum gosbrunni f hólm-
anum, sem stjórna mætti úr
landi. Svo vildi eg láta setja
göngubretti fyrir sundfugl-
ana á einhverja brúnina,
sem minnst bæri á. Þetta er
aðeins lauslega athuguð til-
laga, sem eg leyfi mér að
leggja fyrir dómbærari
menn.“
*
Þaö er gleðilegt, að nieðlim-
ur i Fegrunarfélaginu skuli
hafa svo mikinn áhuga fyrir
ft'grun bæjarius. Mætti stjórn
þess ágæta félags gjarnan taka
hann sér til fvrirmvndar. því
aö þótt eg leggi ekki dóm á
uppástungu þá, sem bréfritar-
inn hefir komiö hér á framfæri.
]>á er hitt víst, að hann er á-
hugasamur og hugsar málin.
Nú er’líka rétti tíminn til að
velta þessum málum fvrir sér
og kóma fram með tillögur, því
að vorið veröur helzti starfstími
fegrunarfélags af því tagi, sein
hér hefir verið stofnað. Undir-
búning fyrir vorverkin þarf
því að liefja strax, ef af þeim
á að verða.
%
Það er líklega óhætt að
fullyrða, að tjörnin og um-
hverfi hennar getur orðið
fegursti bletturinn f bænum,
ef eitthvað væri fyrir þau
gert eða meira en nú er, því
að norðurhluti tjarnarinnar
er heldur leiðinlegur, þótt
syðri tjörnin sé í ágætri um-
gerð.
*
Einn liður í fegrun tjárnar-
innar yrði áreiðanlega að dýpka
liana og atisa úr henni leðjunni.
Á það mál hefir oft verið
minnzt á undanförnum ártug-
um og margar uppástungur
komið fram um ])að, livaða aö-
ferð mundi bezt til að hreinsa
botninn. Sumir hafa viljað láta
höggva leðjuna upp aö vetrar-
lági, er vatninu hefði verið
hleypt úr lienni, svo að frost
kæmist að botninuin. en aðrir
liafa kunnaö önnur ráð. Arang-
urinn hefir alltaf orðiö liinn
sami, nefnilega enginn. l'.n ]iá
var ekkert Fégrúnarfélag til,
svo að nú geta menn væntan-
lega verið rólegir.