Vísir - 08.07.1949, Blaðsíða 5

Föstudaginn 8. júlí 1949
V I S I B
5
WINSTDN S. CHURCHILL
36.
GREIN.
Flugskólinn.
Framh. af 1. síðu.
Clmrcliill leggwr á
ráðiii iiiii töku Dakar.
lTichy-stjórmn vissi aí leiðangrin-
nm og Dakar var viðhúin.
Að kvöldi hins ágúst 1940 sendi eg sam|)vkki milt frá
Chequers, sveitaseíri fnrsætisráðherrans; við uppástungu
um að setja á tand horsveitir Frjálsra Frakka i V'estur-
Afríku. De Gaulle hershöföingi, Spears hershöfðingi og
Morton majór höfðu Jagt drög að þeirri fyrirætlan að
Jierlaka Dakar og þar með Irvggja de Gaulle nýl'endur
Frakka í Vestur- og Mið-Afríku og síðar ná á Jians band
frönsku nýleudunum í Norður-Afríku.
iiinn 1. ágúst ræddu yfirmenri lierforingjaráðsins þessa
ráðagerð í ölium •atriðum, eftir að umiirnefnd iiafði farið
farið iiöndum um hana og gáfu hermálaráðúneylinu
skýrslu sína um hana. Fppáslungur lierforingjaráðsins
voru byggðar á eflirfarandi forsenduni:
í fyrsta lagi. að hersveitin yrði að vera þaunig úlbúin og
lcomið þannig fyrir i skipúm, að unnt væri að setja lnrna á
land i hvaða liöl'n Frönsku Vestur-Afi iku, scm væri.
I öðru iagi, að i hersveitinni væru eimingis hcrmenn
Frjálsra Frakka, en alls engir Brctar, nema á skipitm
J>eim, er fiyttu liana og væru heimi til verndar.
í þriðja lagi? að mál þeila yrði lil lykta ieitt milii Frakka
sjálfra innliyrðis og að hersveilin gengi á land án veru-
iegi'ar mótspyrnu.
Þarí öííúgan sluðning Breta.
Það kom hráll á dagírin, að de Gaulle þnrfti að öflúgri
sluðning Breia en heri'oringjaráðið liöfðu gerl ráð fvrir.
Herforingjaráðið henti mér á. að þetta hefði í för með sér
meiri og þungbærari skuldbindingar. en gert liafði verið
ráð fyrir, og að með þessu væri leiðangurinnóðum aðmissa
hinn franska svip sinn. Við áttum um jiessar mnndif
mjög i vök að verjast, að.'ekki var umit að taka á sig frek-
ari skuldbindingar án þess að þaulhúgsa málið. I>ó átli
eg lal við de Gaulle liinn (i. ágúst og ki. 7 að kveidi hins 7.
ágúst var eg i forsæti á fundi herforingjaráðsins og við
i;æddum þessa ráðagerð. Mcnn voru sammála um, að iiezii
staðurinn til landgöngu væru Dakar. Eg liélt því fram, að
leiðangurinn yrði að njiita mogilegs siuðnings hrezkra
iiersveita til þess að tryggja, að hann tækist og bað um að
ítarlegri ráðagerð yrði lögð fyrir mig um þetta efni.
Hinn 13. ágúst lagði eg inálið fyrir striðsstjórnina, og
skýrði það fyrir henni, að það yrði viðtækara en upplmf-
iega var ráðgerl, með frönskum leiðangri einum saman.
Svo var til adlazt, að gengið yrði á land á íi slöðum í dög-
un náiaygt Dákar og þannig yrði vörnum setuliðsmanna
dreift og ekki gort ráö fyrir neinni mótspýrnu. Var þessi
ráðagerð tekin til atlmgunar af meðráðherrum minum.
Slriðsstjórnin sámþvkkti þetta, að því tilskvldu. að utan-
ríkisráðherrann ílmgaði inálið méð hliðsjón af því, hvort
til jiess gadi komið, að Vichy-stjórnin segði okkur stríð
á liendur. Að því er eg hezt fékk séð taldi eg engar horfur
á, að svo yrði.
Nú var eg orðinn ákveðinn í þessu máli. Eg féllst á tii-
nefningu Jolin Cunninghám flotaforingja og Irwin hers-
höfðingja sem leiðángursstjóra. I>eir komu til mín að
Cliequers að kvöldi hins 12. ágúst og við ræddum ilarlega
Jíetta vafasama og flókna fyrirtæki. Fg samdi sjálfur fvr-
irskipanir til þeirra.
Þannig átti eg sjálfur frumkvæðið og lagði á ráðin um
Dakar-leiðangurinn, sem var auðkennt dulsmálsorðinu
,.Menaee“ (ógnun). Eg iðraðist þessa a'ldrei, endá þótt
ekki tækist sem skvldi og éilieppnin elti okkur. Dakar var
mikill fengur, að ná frönsku nýlendunum umlir merki
okkar, var enn meiri i'engur. Sæmilegar horfitr voru á, að
þessi árangur næðist án blóðsúthellinga, og mér fannsl
cg finna á mér að Mchv-sljórnin myndi ekki segja okkur
stríð á hendur.
—o—
Töí og lausmælgi.
Nú steðjuðu að okkur tvenns konar hættur, töf og laus-
mælgi. Þegar hér var komið, var liðssafnaður Frjálsa
Frakka á Bretlandi hópur útiægra lietja, er liöfðu gripið
lil vopna gegu ríkjandi stjórn lands síns. Þessir memi
voru þess albúnir að skjóta á samlanda sína og lála sér
það lynda, að frönskum skipum yrði sökkt með brezkum
fallbvssuni. Forystumenn þeirra lágu undir dauðadómi.
Hver getur því láð Jieim taugaóstvrk og jafnvel lausmælgi?
Stríðsstjórnin gat gefið liersveitum okkar fyrirskipanir,
án þess að neinum. utan herforingjunum sjálfum og lier-
foringjaráðinu. væri tiikynnt um það. En de Gaulle hers-
höfðingi varð að fara méð liinn hrausta hóp Frakka með
sér. Margir l'engu pata af þessu. í miðdegisverðarboði í
Liverpool skáluðu frauskir liðsforingjar fvrir Dakar. Við
urðum að flytja landgöngufarkosti okkar landveg frá
Portsmouth lil Liverpool, og lierniennirnir, sem voru i
fvgld með ]>eim, voru í hitabeltisbúningum.
Síðan komu tafir. Við höfðum vonað að géta látið til
skarar skríða liinn 8. september, en nú var svo að sjá, sem.
megin flotinn vrði fyrst að fara til Ereetown til þess að
talca olíu og ljúka liinum siðasta undirbúningi. Ráðagerð-
in hyggðist á því, að herflutningaskipin færu til Dakar á
1(> dögum með 12 sjómilna liraða á klukkuslund. Það kom
saml á daginn, að skipin, er áttu að ílytja vélar og tæki,
gátú ekki farið nema með 8—9 sjómílna liraða, og þetta
var ekki upplýst fyrr en of seint var að umskipa farmi
þeirra i önnur hraðskreiðari skip. Allt i allt varð tíu daga
löf óumflýjanleg,: o cjagar í misreikning um hraða skip-
anna, 3 dagar i ófyrirsjáanlegar tafir á hleðslu og 2
ílagar i að taka olíu í Ereetown. Nú urðum við að gera
okkur ánægða með 18. septeiivber.
-o -
Eg var í forsæti á fundi herforingjaráðsins og de Gaulle
hershöfðiugja hinn 20. ágúst kl. 10.30 uni kvöldið og eft-
irfáyandi er hókað eftir mcr frá þeim fundi um ráðagerð-
ina: '
Brezk-franski flotinn átti að koma til Dakar i dögun.
Varpa álti flugnúðum og (lreifihréfmn úr flugvélum vfir
horgina, hrezki flotinn átli að vera við hafsbrún, en
frönskji skipin að sigla í áttina til hafnarinnar. Sendimað-
ur i léttibát iiieð franskan fána og hvilan við hún átti að
fara inn á höfnina með bréf lil landstjórans frá de Gaulle,
þar sem sagt var, að de Gaulle og Frjálsir Erakkar væru
komnir. De Gaulle hershöfðingjá átti að leggja á það á-
herzlu í bréfi sínu, að hann væri lil Dakar kominn fil þess
að frelsa borgina úr vfirvofandi árásarhættu Þjóðverja,
og liefði meðferðis mátvaúi og hjálp lil setuliðsins og ibú-
íinna.
Ef landstjórinn brygðist vel við. væri öllu borgið; ei'
svo væri ekki og strandvirkin skytu af fallbyssum sínum,
áttu brezku skipin að setja sig í skotfæri. Ef mótspyrnu
væri haldið áfram, áttu hrezku skipin aö liefja skothríö á
frönsku strandvirkin, en fara varlegá að öllu. Ef mót-
spyrna væri alvarleg og ákveðin, áttu Bretar að beita öll-
um ráðuiii lil ]>ess að brjóta liána á bak aftur. Nauðsyn-
legt var, að aðgerðinni væri lokið og de Gaulle hershöfð-
ingi hefði Dakar á sinu valdi fvrir myrkur. De Gaulle lét
í l.jós samþykki sitt.
Hinn 22. koinuni við saman á ný og var lesið nþp hréf
frá ulanrikisráðherranum, þar sem skýrt var frá þvi, að
orðrómur um leiöangurinn hefði borist út. Enginn vissi,
live mikill „lekinn ' var. Aðalkosturinn við flotaaðgerðir
Franih. a 7. siðu.
nenienduv um 20 og luku 17
þeirra prófi.
A s. 1. liausti hóf svd annar
20 manna hópur flugnám til
einkaflugs við skólaiin og
hafa flestir ]>eirra þegar lok-
ið lúnu hóklega próí'i.
En þár sem sýnl þótti að
margir þeirra, sem tóku þátt
i hinu fyrsta nánri, nivndu
vilja halda áí'ram á flug-
braulimii og taka meira þróf,
ákvað Flugmálastjórnin að
vikka út starfssvið skúlans
og gera væntanlegum at-
vinnuflugniönnum kleift a'ö
Ijúka bóklegu námi hér
heima. Viö J>elta spavast ekki
einvörðungu gjaldeyri í stór-
um. stil, heldur gefur það
f lugman naeln u nu m m ögu-
Jeika á því aö stunda nám
silt við sömu veðurskilyrði
og aöra aðstöðu, sein þeir
eiga síöar að búa við. En
cinmitt ]>eltá má telja mjög
mikilvægt atriði.
Af þessari ástæðu álcvað
Flugmálastjórnin að stofna
til framhaldsdeildar við Flug-
skólann og tók hún til starfa
i liaust sem leið. 20 manns
stunduðu þar nám, en það er
hámark þess nemendafjölda,
er slcólinn getur veitt viðtöku
vegna ónógs húsuæðis.
Aðalkennslan fór fram í
lnisnæði skólans á Reykja-
vikurflugvelli, en auk þess lét
Pálmi rektor Hánnesson
skólanum kennslustofu i lé í
lnisaky n num Men n taslcól-
ans. Voru það ncmcndur
þessarar deildar, sem luku
Iiinu bóklega námi sinu í
gær, 15 að tölu.
Þá niá geta þess, að enn
s’lendur yi'ir kennsla undir
A-próf (þ. e. til einkaílugs).
Ilófst kennsla í þeirri deild
eftir siðustu áramót og cru
nemendur 17 að tölu.
Mun flugskólinn starfa
með á]>ekklu sniði næsla
liaust og útskrifa nemendur
hæði til einka- og atvinnu-
flugs.
Sigurður Jónsson, sk.rif-
stofusljóri flugmálatjórnar
liefir liaft forvslu skólans á
liéndi, en kennarar eru:
B.jörn .lónsson, flugumferðar-
stjóri i flugreglum og flug-
eðlisfræði, og er hann jafn-
framt ýfirkerinari skólans,
Jónas Jakobsson veðurfræð-
ingur kerindi veðurfræði,
Rjörn Guðnnindsson flug-
maður kenndi loftsiglinga-
fræði (en þá grein kenndi
Brynjólfur Thorvaldsen flug-
maður, undir A-próf) og loks
kenndi Halldór Sigurjóns-
son, yfir-flugvclavirki hjá
Loftleiðiim h.f., vélfræði.
Aðeins tveir söludagar eftir í 7. flokki.
Happdrættið