Vísir - 13.09.1949, Qupperneq 4

4
V I S I R
Þriðjudaginn 13. september 1949
"irfsiR
DA6BLAÐ
Dtgefandi: BLAÐACTGÁFAN VISIR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Ný kauphækkunaralda.
Verðlag landbúnaðaraíurða hefur samkvæmt allra hæst-
um úrskurði lögskipaðrar nefndar hækkað nokkuð frá
því, sem gerðist í fyrra, en þau rók liggja þar til að fram-
leiðslukostnaður hefur hækkað nokkuð, en verðlagið er
miðað við tekjuþörf meðalbús, með hliðsjón af tekjum
annarra stétta. Engum kemur slík hækkun á óvart, þótt
það sé að vonum illa séð af almenningi, er stöðugt berast
nýjar og nýjar tilkynningar um hækkun á verði landbún-
aðarafurða, sem flestir kaupstaðabúar hafa brýnasta þörf
fyrir. Mætti þar nefna mjólk og mjólkurafurðir, sem öll
heimili verða að tryggja sér, ef búið skal við sæmilega
fæðu, en raunar gegnir einnig sama máli um kjöt og kjöt-
afurðir, sem aliir neyta að einhverju marki, j)ótt menn
geti sparað útgjöldin þar frekar með aukinni neyzlu
sjávarfangs.
Samtök iðnaðarmanna liafa ekki látið á sér standa, en
hafa sett undir lekann, mcð því að segja upp samningum,
með áskildum fyrirvara, en ýmsir slíkir kaups- og kjara-
samningar munu ganga úr gildi nú um mánaðamótin.
Heyrst hefur að allvérulegar kauphækkunarkröfur hafi
komið fram og véríð ræddar af sanininganefndum þehn,
sem hlut eiga að máli, en að öðru leyti er ekki tímabært
að ræða slikar kröfugerðir í einstökum atriðum.
1 þessu sambandi er vert að athuga, að verkamenn,
iðnaðarmenn og aðrir J)eir, sem laun jnggja fyrir vinnu
sína, hafa gert sér það ljóst fyrir mörgum árum, að kaup-
streitan ein getur engu góðu til vegar komið. A árinu
1946 lýsti trúnaðarráð Dagsbrúnar yfir því, „að þrátt fyrir
grunnkaupshækkun, veittist verkamönnum, sem við lægst
laun eiga að búa, æ erfiðara að framfæra fjölskyldur sín-
ar.“ Blað komnnmista Þjóðviljirin hefur þráfaldlega lýst
yfir ])ví að hlutur verkamanna sé miklu lakari nú, en hann
var fyrir nokkrum árum. Bændur telja hinsvegar sinn
hlut skertan, þar eð þeir hafi orðið aftiir úr i kapphlaup-
inu milli kaupgjalds og verðlags, er þeir á sínum tíma
greiddu fyrir stjórnarmyndun, með því að falla frá kröf-
um sínum um fulla hækkun afurðaverðsins, þótt þeir
hinsvegar viðurkenni, að þeir geti ekki lengur gert kröfur
til auðjöfnunar milli sveita og sjávar.
Samband íslenzkra útvegsmanna hefur þráfaldlega lýst
yfir því, að útveginum verði ekki haldið uppi, nema því
aðeins að viðhlítandi starfsgrundvöllur yrði skapaður fyrir
þessa mikilvægu atvinnugrein. Þeim kröfum hefur ekki
verið sinnt af opinberri hálfu, en horfið að því ráði að
ríkið hefur tekið ábyrgð á afurðaverðinu ár eftir ár, þótt
engum hafi dulist að verðfall hlyti að skella á fvrr en
síðar, enda verður ekki annað séð, en að ríkisábyrgðin ]
hljóti að bitna með miklum þunga á ríkissjóði og þarmeð
öllum almenningi, J)ar eð sumar útílutningsafurðir eru nú1
óseljanlegar á viðunandi verði og Islendingar J)egar horn- ]
rekur á erlendum markaði sökum heimabruggaðrar dýr-.
tíðar.
Kommúnistar hafa stöðugt alið á aukinni kröfugerð af |
hálfu launj)ega, og látið ekkert færi ónotað til þess að ýta
nndir kjaradeilur og annan óróa í sambandi við atvinnu-
málin. Alþýðusambandið var lengi vel handbendi þeirra,
en J)ótt J)að sé nú að nafninu til óháð J)essum vandræða-
ílokki, er það „óbeinlínis háð“ honum og miðar alla af-
stöðu sína við kröfugerðir lcommanna. Má segja að svo
bregðist þar krosstré sem önnur, og er þess J)á heldur ekki
að vænta að varist verði áföllum. Verðbólga reynist ávallt
láglaunastéttunum þyngst í skauti, en svo er að sjá, sem
nllir hafi lokað öllum skilningarvitum fyrir svo óþægilegri
staðreynd, — að minnsta kosti fram yfir haustkosningar
J)ær, sem í hönd fara. Þetta á eftir að hefna sín Jnmglega,
og vist er um J)að, að hlutskipti J)eirra manna, sem nú
keppa um þingsætin, verður að engu leyti ánægjulegt, til
hverra úrræða, sem grij)ið verður. Ný kaúphækkunaralda
hefur þegar skotið upp faldinum og er í uppsiglingu. Fyrr
onn varir brotnar hún á boðunum allt umhverl'is landið,
en þá verðrir engu skipi hleypt úr naust og engri atvinnu-
jgrein tippi haldið úr J)ví með aðkeyptu vinnuafli.
Bílliim §em vakið hefir heimsathygli
Hi Gírskipting á stýri.
Vökvahemlar.
Framhjól á gormum.
Vökvastillar á afturfjöðrum.
STERKUR - ÞÝÐUR
Grindin öfi ryðvarin.
Hæð frá vegi 8 þuml.
Tankur tekur 68 lítra.
Rúmgott pláss fyrir farangur.
SPARMYTIM
Allar nánari upj)lýsingar hjá umboðsmönnum
##„ Oiafssan ék M&rnhöft
Réýkjavík.
STtJLKU
vantar okkur nú Jægar.
Upplýsingar kl. 5~6 í dag.
Sveinubókbnndið
Borgartún 4.
Uttflingsstúlka
óskast til að gæta barna.
Uj)þl. í síma 5576.
Laufey Snævarr,
Laufásveg 46.
8EZT AÐ AUGLYSAI VISl
♦ BERGMAL ♦
Verkamaður, sem eg er bú-
inn að ])ekkja í mörg ár, bauð
mér um daginn að líta inn í
íbúö sína, en hann flutti í vetur
sem leiö inn í bæjarhúsin nýju
á, horni Lönguhlíðar og Miklu-
brautar. Hafði eg aldrei komið
í hús þessi, svo að eg þá boð
hans og lék raunar forvitni á
að sjá, hvernig J)ar væri um-
horfs. Verð eg að segja, aö mér
fannst þar mjög vistlegt og
öllu vel fyrir komið. Mönnum
fannst verðið hátt á þessum
íbúöum, þegar skýrt var frá því
á sínum tíma og er nokkuö til
í því.
*
Þá var þess getið, aö þetta
stafaði af því, aö íbúðirnar
væru mjög vandaðar og er
það vissulega góðra gjalda
vert, að vðl sé byggt, en hins
verður og að gæta, að þeir,
sem sækjast eftir slikum
íbúðum, hafa sjaldnast ótak-
mörkuð auraráð.
*
En slej>pum öllum hugleiö-
inguin um þau efni. Viö skulum
skoöa eina íbúð þarna í bæjar-
húsunum. í kjallara er geymsla
fyrir hverja íbúö og auk þess er
]>ar sameiginlegt J>vottahús,
miöstöð og svo framvegis. Þar
niðri er einnig geymt allt sorp,
þvi að rennur eru af hverri
hæö, sem sorj)inu er kastaö í
og fellur þaö niöur i sorpilátin.
sem eru i sérstökum klefa í
kjallaranum, Loks er þar
geymsla fyrir reiöhjól íbúanna,
barnavagna og annaö, sem til-
hevrir íbúunum en óhentugt er
að geyma i sjálfri íbúöinni.
*
Þegar við vorum búnir að
skoða kjallarann, gengum
við upp í íbúðina. Á gang-
inum fyrir framan var opið
fyrir sorprennuna, en auk
þess innbyggður skápur,
mjög hentugur. Er hann ætl-
aður fyrir yfirhafnir og
vinnuföt, sem menn vilja
síður fara með inn í íbúð-
irnar.
í hverri ibúö er siðan stór
stofa móti vestrj — en sumir
hólfa hana j tvennt, af ]>ví aö
hún er mjög rúmgóö eða 28
fermetrar, skilst mér — og að
auki minna herbergi, eldhús og
baö. Þetta þrennt er gegn austri.
Veröur ekki annað séö, en aö
allt sé ])etta mjög vandað, Er
J>að vissulega mikill munur
fyrir ])á, sem verið liafa í léleg-
um íbúöum, kjöllurum eöa
bröggum, aö komast í svo heil-
næm og björt hibýli. Verka-
maöurinn, sem sýndi mér íbúö-
sína, haföi t. d. verið í kjallara,.
þar sem hann gat aðeins staöið-
uppréttur.
*
„Eg var heppinn að fá
þetta,“ sagði hann við mig,
„og talaði eg þó ekki við
nokkurn mann til þess að
tryggja mér íbúðina. Eg er
bara Reykvíkingur, var í
lélegu húsnæði, á börn, upp-
fyllti sem sagt þau skilyrði,
sem sett voru fyrir því, að
menn gætu fengið svona
íbúð.“
*
Þaö mælir ])vi enginn í mót
lengur, aö bænum ber skylda
til aö lijálj)a þeim bæjarbúum
um húsnæði, sem hafa ’ekki
fjárhagslegt bolmagn til þess.
Sumum hentar aö fá ibúðir í
störum sambyggingum. en öör-
um éinbýlis- eöa- tvíbýlishús,
eins og bærinn ætlar aö hjálj>a
mönnum til aö koma upp fyrir
innan bæ. Aðalatriöið er, aö
bæjarbúar fái mannsæmandi
ibúöir og eins og þeir eiga
^kyldur við bæinn, • á hann
skyldur viö J)á, til dæmis aö
J>essu leyti. Reykjavík á ekki
aðeins aö vera tiltölulega mann-
flesta höfuðborg í heimi. heldur
og hin bezt byggða.