Vísir - 31.10.1949, Blaðsíða 4

v I 3 I R
Mánudaginn ,31.. o.ktwbt*r 1949
drlög Tékkóslóvalda.
Tkkneska ríkið fagnaði í gær þrítugasta og fyrsta af-
mælisdegi lýðveldisins. Gottwald forseti flutti ræðn i
tilefni dagsins, en nú brá svo við, að hvorki minntist hami
Masaryks, sem nefndur hefur verið faðir lýðveldisins og ei
heldur Benes forseta, sem fórnaði lífi sínu og starfi í |»águ
lýðveldisins. Mikið var um hersýningar í Prag og æsku-
liðasveitir kommúnista gengu fylktu liði um göturnar og
liylfu Gottwald forseta, sein jafnframt liefur séð svo um,
að Stalin fengi sinn skammt hollustunnar. Haj'a mvndir
af Stalin, Gottwald og öðrum konmninistiskum hyitinga-
seggjum verið hengdar upp í skólum landsins, jjannig að
æskan læri að mcta þessa meim og virða allt frá hlautu
barnsbéini.
Að undanförnu hel'ur viðtæk hreinsiun lárið fram í
Ijel/.tu borgum Tékkóslóvakiu, sem miðað hefur að |*ví
fyrst og fremst að hrjóta millistéttirnar á hak attur og
efla einræði kommúnistallokksins í landinu. Hafa slíkar
hreinsanir valdið stórfelldum trufhmum á öllum atvinnu-
i-ekstri og |>á elcki sí/t í viðskiptamálmn landsins, inn á
við sem út á við. Púsundum saman hafa meim verið svift-
ir frelsi, en verið koniið fyrir i kommúnistískuni fang-
elsum og fangahúðum. Algert öryggisléysi er ríkjandi,
samfara tortryggui í annarra garð, enda dylst engum, sem
landið sækiv heiin, að þar er ógnarstjórn ríkjandi. Lýð-
j-æði er ekki lengur til í landimi og má því segja, að ekki
hafi verið sérstök ástæða til að fagna afmælisdegi lýð-
veídisins, sem nú lýtur hreinni einræðisstjórn, er sést
lítt fyrh í þjónkun sinni við kommúnismann og ráða-
menn flokksins austur í Moskva. Þegar svo er ástatt í
landinu hefði vissulega ekki farið vel á, að Gottwald hærj
nöfn Masaryks og Benes á tungu sér, og má það teljast
viss smekkvísi af hans hálfu að minnast þeirra að engu.
Nú er svo komið, að öllum hel/tu atvinnurekendum
í Tékkódövakíu hefur verið vikið frá störfum, en nýir
menn með réttum kommúnistiskum lit hafa tekið þar við
slörfum. Memx þessir eru flestir litt kunnandi í slaifi
sínu, sem ekki er að undra og fullyrl er, að flést fram-
leiðslustörf hafi beðið stórfelldan hnekki af þessunx sökum.
ÖU miðar þessi þróun í öfuga átt við það, sein stofnendur
tékkneska lýðveldisins höfðu liugsað sér og rauuar har-
ist fyrir, meðan þeirra naut við. Masaryk og Benes vildu
efla el'nahagsstarfsemi þjóðarinnai’ fyrst og fremst, með
aukinni menntun og tæknilegri þróun. Varð þeim vel á-
gengt í því efni, enda stóð tékkneska lýðveldið mjög fram-
ailega í hópi menningarlanda og dafnaði hagur almenn-
ings á alla lund. Benes forseti hvarf að því ráði að efna
til samvinnu við kommúnista, i þeirri trú, að unnt væri
i'yrir lýðræðisflokkana að halda hlut sínum gagnvart
þeim. Raunin varð sú, að Benes dó sem vonsvikinn maður
•og raunar í'angi í íorsetahöllinni. Masaryk utanríkisráð-
berra, sem cinnig hafði trúað því, að iinnt myndi reyn-
ast að vinna mcð kommúnistum, valdi þann koslinn að
stytta líf sitt, ef slíkt inætli vérða öðrunl þjóðiim lil að-
yörunar, scm líkur voru til að gættu sín ekki sem skyldi
gagnvart kommúnistisku hættunni.
Kommúnistar í Tékkóslóyakíu sitja að völdum í skjóli
hervalds og lögreglu, sem þeir hafa lagt allt kapp á að
efla. Ilai'a þeir í einu og öllu fylgt fordæmi Rástjórnar-
ríkjanna og eru dyggir í þjónusiu við þau. Gollwald l'or-
seti hefur sótt alla lTokksmenntun sina til B'áðstjórnar-
ríkjanna, og sagt er að þar hafi hann setið á skólabckk
við hlið íslen/kra flokksagenta, sem mjög hafa haft sig
hér í frammi, enda leggja íslenzku kommúnistarnir nú
leið sína til Prag, til þess að móitaka hlessun Gottwalds
og fá í'rá honum fyrirmæli varðandi starfsemina. Mmnt
tveir íslen/kir erindrekar dvelja í Prag um þessar mund-
ir, til þess að auka á flokksmenntun sína og miðla öðrum
er heim kemur. örlög* Tékjkóslóvakíu mætti verða öðrum
þjóðum til viðvörunar, með því að hVergi hefur dugandi
þjóð verið harðar leikin, né góðu efni spillt á verri veg.
" 1;
VflSIB.. upinl jerir starf smenn vtlja auna-
DAGBLAÐ Otgefandi: BLAÐAOTGAFAN VISIR H/F, m ibætur unz ný launaiög eru
RJtatjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson. Skrifstofa: Austurstræti 7. Aigrdðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur). sampykkt Frá tólfta þingi B.S.R.B.
Lausasala 50 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f. Tólfta fting Bandalt gs' Alþingi aÓ atgreióa þegar á
starfsmanna ríkis og bn •ja næsta þingi xiý iaitnalög, þar ,
höfst hér í Heijkjaoik s.l,
Utagardag.
Formaður BSRB, Ólafur
Björnsson, prófessor, setti
þingið og flutti skýrslu um
störf bandalágsins á s.l. ári.
Þá í'hitti Guðjón B. Bald-
vinsson, sem er starsmaður
handalágsins. skýrslu mn
störf þess.
Aðalmál þingsins að þessu
sinni cru tauna- og kjara-
íuálin. Fer hér á eftir áiyktr
un, sem stjórn bandalagsins
lagði fyrir þingið:
. „12. þing BSRB skorar á
lög. hafa,veriþ samþykkt.
Má á það benda, að frá því
er laurialög voru Undirhúin
(Í94d- 1949) hefir kaup
gjald stétlarféiaga með
frjálsum samiiingsrétti
iiækkað um ca. 45%, tekjur
hænda um"50% o. s. frv.
Er nú svo komið, vegna
hinna sifeJIdu verðhtvkkana
að iægra lauraðjr- opinherir
ffeytl fjölskyldiini sínuin
sem núgildandi launalög eru núveraudi launum, ef
úreit prðin m. a. vegna hinmj l,e‘* l' ekki sérstakra
Isífelhlu hækkana á kaup- bhmninda a'ð þvi er snertir
gjaldi og, verðlagi, sem orSið, húsaleigu °- s-
hafa frá því er þau voru ‘
sett. |
Þar sem fyrirsjáanlegt er, i ,,
c .J i . ' , 1 , . Gunnarsson
að algretðsla launalaga r
muni þó taka nokkurn thna, I
skorar þingið á Alþingi aði
véíta til bráðabirgða lieim-
Id til þess að halda áfram
þeim upphötargreiðslum á
laun opinberra starfsmanna,
er greiiddar háfa verið i'rá
j 1. júlí s.l., þar t'ilt ný'launa-
Á 'fundinum i gær voru
lagðir fraiii og samþykktir
reikningar og Kristinn
hagfræðingui-
flutti erindi iiin hagsnuina-
harátlu launþega. Hót’nst þyí
næst uinræður um launamál-
| in. Framhaldsfundiu' hófst
siðdegis i dag.
Ríkisstjórnin mun í dag
taka ákvörðun varðandi
Frh. ó 8, síðu.

Göíurykið
^Jndanfariö hefir verið óvenju-
leg staðvetmrstið, logn og
bjarl viðri daglega. Ef allt væri
með felldu, ætti hin reyklausa-
höfuöborg aö vera dásanilegur
I dvalarstaöur og heilnæmur,
' þegar loft er tært, og veöur
j bjarf. En þá ken.iur i-stað hins
forna fjanda kbíareyksins, sem
uú má að heita horfinn, — ann-
aö ekkí hetra, og er þaÖ ryki'Ö
af götuntlm, sem þyrlast upp,
ug hylur heil liyerfi | svörtuni
íiiekki,- Eg man ekki eítir þvi
verra eu eiiunitt undanfarna
góöviörisdaga. 'l'il aft sjá, eöa
í þegar kouiiö er aö bænuin, ligg-
ur yfir horiuin öskugrá slæða,
sem hylur byggöina.
*
Mylega hefir einnig veriö bor-
iö ofan í stmiar fjfjlfarnar
gjjtur, svo sem Miklubraut, en
lítiö af þeim ofaníhuröi mun
enn vera á götunum. L.íklegra
þykir mér að hann sé rnest all-
tir kominn inn í aðíiggjandi
ír
vistarverur manna, pg -drjúgui
skerfur í innýflm:
Aunars er leiöinlegast at
hurfa á hiirniu'viö leiki nálægt
verstu giitúnum, gi-á af götu-
rvki pg pireygö af sandroki.
hegar þetta hirtist, má vel
vera aö rignt hati eöa snjóai
og dregiö úr.göturyki liðinuai
viku, en það -ev fullvíst, aö ekki
má til langírama treysta á úr-
kovnu eina til hjálpar i þessun-
efnuin. Eitthvaö verðtir að gera
til þess að hin.da göturykið. A.
m. k. láta Vatnsbíla bæjarins
haía meira aö gera á. þurrviör-
isdögum.
*
Sjómannaskólalóðin.
J^nnaö slagið er méö réttu á
þaö minnst i suiáletursdálk-
itm blaðanna, aö lóÖ hins mynd-
arlega Sjómannaskóla sé tn
háöungar fyrir hæijin og ríkið,
vegíia vanhirðu og afskipta-
leysis. — Hér í dálkunum
hefir oft yeriö á þaö bent.
aö bygging á ekki aö teljast
fullgerð, fyrr en gengið hefir
verið frá lóö, og er slikt nféir
áherandi hálfkák, eftir þvi sem
uni sta;rri ug fegurri niannvirki
er að ræöa.
Er því enn skpraö á hlutaö-
eigandi aðila að sýua rögg aí
sér i þessuni efnum, og fara aö
t'ordæmi Tláskólans og hins
nýjá satnahúss, meö því aö láta
ganga frá iimhveríi Sjóintuma -
sltólans strax á næsta vori. og
undirbúa átakiö til þess tíma.
Skólavörðuholtiö.
I tveiin síöustu nránudagshug-
leiðingutn, voru birtar til
frekari frýöleiks inyndir :tf
fyrirlvugúöú skipulagi;: -viö
Þjóöleikhúsið, og tiljögur áö
framlengingu. Lækjargötunnar,
sem fyrjt' hafa legiö til um-
ræöu.
Að þessu sinni hirtist mynd,
er sýnír skipulag á Skólavöröu-
holti meö Hallgrímskirkju liinni
fyrirhuguöu.
Freymóöur Jóhannsson list-
tnálari íiefir teiknaö niyndina
eftir skipulagsuppdrsetti, og
staösetningu aðalhygginga skv.
tillögum húsanteistara ríkisins.
Af byggingum á sjálfu torgimi,
og í brekkunni niöur aö Baróns-
stíg, hefir verið byggöur kjall-
ari úndir kór kirkjunnar og
Ingimarsskólinu (Gagiifræöa-
skóli Ausfurhæjar).
Skipulag á Skólavörðuholti.