Vísir - 14.03.1950, Blaðsíða 5

Þiiðjudaginn 14. marz 1950
V 1 S I R
{&
Margur vandi steijar að Rússum.
Eftir ESIsworth Raymond.
Höíundur er sérí'ræðingur í rússneskri sögu og tungu.
Á árunum 1938—1943 var hanti ráðunautur í sendiráði
Bandaríkjanna i Moskva, og ráðgjafi í Rússlandsmálum
hjá hermálaráðuneytí Bahdaríkjanna frá 1944—1‘46. —
Hann er nu prófessor í Iiagfræði og stjómarháttum
Sovétríkjanna og heflr góð sambönd við Rússiand og
i'yligist með ölEu. seni þar geríst.
MIKIL HREINSUN hóíst hagga
snémma á árinu 1949 í hópi
icðsta ‘emhætti.smanna Rúss-
lands, en það gei'ðist i kyrr-
þei án sýndarrétterhalda og
játninga. Meðal mektar
maiuia, sem misst hafa siöð-
ur sínar eða horfið, er hátt-
settur foríngi úr Jierfræð-
ingadfiM kommúnistafloklis- þær kostuðu. Hann var æðsti
urn margt sem gert
var í utanríkismálum og á-
hrifaríkt reyndist, og þetta
hlýtur að hafa, stigið honum
til höfuðs. Hann hegðaði scr
eins og hann hefði allan
heiminn j hendi sér, Hann
hratt af stað skjótum byll-
ingum utanlands, hvað sem
Og endurgjaldið frá vestri
fór i vöxl. Imftbrúin flutti
meira magn er lestir höfðu
i'lutt áður. Tito hélt lifi og
Verðfækkunin | ýniislcgt, setn styður hyy-
í fyrra. S gagnaiðnaðiun, svo sem elds-
Þetta ér enginn (iii)úning-1 neyli, orka, hráefni og véíár.
ur, én sönn írásögn uffi vörur Ekki er þar heldui’ taliún
var sauðþrár. Atlantshafs- þær, sem fjamleiddar cru í falnaður hemiaima eða fæði.
bandalagið varð til og jafn- ineslu iðnfyrirtækjum í En áætluuarnefnd.Rússlands
vel nágranni Rússa, smáþjóð- Moskva og Lcningrad. Vör- lelur að herínn þurfi helm-
m norska, þorði að ganga í ur eru þar mjög lélegar og ing ársframléiðsluunar af
handalagið. Kommúnistar feikilcga dýrar. Einir skór haðmullarvöðum í einkennis-
sigruðu að vísu rnestan liluta I jafngilda mánaðarlaunum búninga á ári hverju (á frið-
Kína, þó að Rússar væri svo verkamanns og tvemi mán- artímum) og helming þess
óhróðurlegir að hrífsa iðnað-; aðarlann þarf til að kaupa kjöts, sem úr sveitum fæst.
artæki Mansjúríu. En óvíst karlhumnsföt. 'StjörnÍH læ;kk-1 Borgarar hafa nauman
er hversu þægir kinverskir aði í fyrra verð á ýmsum skammt af öllu.
kommúnistar verða við Stal-'óhófsvörum, en það furðu-j Nú verður og nauðsyn á að>
in, þó að þeir þykist tigna legá var, að nauðsynjar, svo rifa seglin í iðnaði og her-
hann. Þeir hafa sjálfir ráðið sem baðmuMrföt, skór og húnaði. Þegar Zhdanov og;
yfh' stórum iandsvæðum í húsgögn, héldu sinu gamla,' fylgifiskar hans sýndu sem
22 ár. Og Kinverjar þurfajháá verði. {mestan yfirgáng, bannaði
iðnaðarhjálp, semRússumerj Lífsskilyrði eru mjög á, Bandaríkjastjórn hér um bil
eiíitt að láta í té. Má því telja j eftir tímánum. Právda viður-1 allan útflutíiing véla til Ráð-
það vafamál, hversu mikill j kennir, að aðeins eitt áf, stjómarríkjanna. Þétta yar
ntanríkisdeild mið-
kommúmstaflolíks-
maður i
stjórnar
ins — sem er ríki í ríkinu
hak við tjöklin var hann upp-
hafsmaður að hinni gapalegu
utanríkisMölitík, sem flestir
utan Rússlands kenna Molo-
tov Zhdanov stóð bak við
kalda stríðið, stofnaði og
stjórnuði Kominí'orm, réði
flutningabanninu til Beríín-
ar, kominún is ta t ippreis tinn i
í Grikklandi, allsherjarverk-
fölhuu á Itaíiu og Frakkíandi
og öðrum ruddalegum tií-
! fækjum Rússa ufan Rúss-
Iands.' ■ - . .
ins, borgarstjórinn j Lenin-
grad, forsætisráðh. Rauða-
Rússlands, einn af fimm
riíurmn komrnúnistailokks-
ins, cinn úr hóþi hiimar al-
völdu miðstjómar — og ef
til vill fleiri. Svo viðtæk
hreinsun hefir eklci í'arið
fram frá þvi á árununi milii
1930 og 1940, en flestir munu
kanmist við hinn ilh’áimdii
réttarhöld og aftökur, sem þá
fóru fram.
Það er eins og Ráðstjórnin
fyrírverði sig fyrir þessa til-
breytingn, þar sem nokkúrs-
konar l'ríður heíir um' hrið
ríkt í KremUn, og cm því
þággaðár níðúr fregnir ttm
ao höfuðin sé látin í'juka. En
þrátt fyrír ríískoðun síast
ýmisicgt inn í dagblöðin og
má af því ráða, hvað gerst
hefii’.
Slílmlu’einsun cr érfitt að;kas{ið úr úllum áttum< _■
leyna, og enn citiðara er að. Komnu’mistinn Tito, óská-
leyna víðtækmn aflciðingum j:jJam Kremls, gerði hastarléga
henhár. I maí 1949, ei tir að úþprásn gegn því að vera
margir foiTslumenn . ráð- peð ’Moskvu. At.d-kommúh-
stjót nariunar höíðú •verið. jgtar .unitu kosningar á fteJíu.
svittir völdum, áflétti íóð- jjjóhuriúnistar vom þiú'rkaðlr
stjómin flutningabanninu til út úr stjón)um Veslui-
fengur sigttr kommúnista í
Kína verði fyrir Ráðstjómin.
Snemma á árinu 1949 þótti
stjórnendum Russa nóg kom-
ið af mótgángi utanlands. —
Þar við bættist að heilsu
Stalins hrakai’ og hafa blöðin
jafnvel innt að því að hann
hlífi sér nokkuð, — en sam-
starfsmennirnir hitast um
völdin. Ófarirnar hafa nú
loks vaklið því, 'að hægfara
meim háfa órðið ofan á í
stjórninni, .en fylgismenn
Zhdanovs hverfa af sjónar-
sviðinu. . ,
hverjum fimm sámyrííjubú-
um ltafi nokkurt rafmagn,
rafmagn vantar á járnbraut-
arstöðvum, jafhvel við aðal-
brautir. I mörgum borgum
vantar stóra horgahluta neð-
anjarðar vainsleiðslur og
skólpræsi og eru götur illar
þungt högg. Ráðstjómin
reyndi að fá vélar annars-
staðar, en það er erfitt urn
vik. Hjá Þjóðverjum er véla-
smíði í rústum og Vestur-
Evrópa má ekki sjá af því
sem hún hefir.
Enn er eitt, sem valdið
yfirferðar. Slórborghi Kazan.hefir truflun í framkvæmd
Tito gerist
óhlýðinn.
f fyrstu, eftir síríðið, virl-
ust þessar k figunaraðferðir
lakast. En í fvrfa höfst aftui-
AlLskoirar
skortutö''’
En orsiik hreinsunarinnar, Ráðstjórnin
•átii séf iléiri ræiirr eii utan-
rílds ósigm.' • Eylgismenn
Zhdanovs voni jafn harð-
hendir við heimaíolk sitt og
útlenda kapítalista. Því var
í engu sinnt þó að fólk skorti
margt. — Skortur var og
er á skófatnaði, og það sem
i'æst er lélegt, falaskorlur er
og húsmeðis. maimí'lu liiinga-
vagna vaiitar, vathsleiðslur
van tar og skólpleiðslur og
er fræg fyrir óþefinn, sem
])aðan leggur, lækur, sem
rennur í gegnum borgina er
látinn talca við skólpi og ó-
þverra. Ferðabókum frá síð-
ustu öld varð tíðrætt um ó-
þeí'inn í Kazan, og enn hefir
ekki verið I)ót á liomtm
ráðin.
Berlínar og byrjaði að lina
kalda stríðinu. Það er engin
tílviljun, að þær ráðstafanir
Evrópu og nokkur Suður
Aineríkuríki bönnuðu starf-
. semi kommúnista. Loí'tbrú
voru gerðar í þetta muud. -Breta og Bandaríkjamanna
Straumhvörf eru í stjórnmál- j sigraði 4 Outhingahanninu.
mn Rússa og þau em annaðj Þetta og amiað; sem mis_
og meira en aðems átök uin - ntanrmÍR1„áilltT1
o ára áætlunarinnar frá
1946 50. Eina uppskeran,
sem ekki bregzt, eru blessuð
börnin og eftir stríðið hcfir
harnakomum íjölgað mjög.
fram' yfir áætlun. Koma hér
gömul lög Rússum í koll. Alit
var gert iil að hvetja fólk
til að f jölga mannkyninu sem
mest, sett á stofn harhaheim-
ili, svo mæðhrnar gæti unnið
ber ábyrgðina. , úti, vöggustofur og heimili
Bágt var lífið í Rússlandi fyrir óskilgetin börn. Einnig
á keisaratímunum, aðmörgu,var pipáfsveinum, pipSr-
Ieyti, en Ráðstjómin bcr 4->éyjuni og bamlausu fólkE
byrgð á því ástandi sem nú gert að greiða . sérstaka
er. 1 fimm-ára áætlunar- (skatta. Og ef einhver kona
skýrslunum má sjá, liversu ufrekaði það, að .éignast töli
kröpp eru kjör manna. ÞarA^rn eða tléiri var hún,
er ÖIl áherzla lögð á þunga- vesalingurin, kölluð til
iðnaðmn, og að framleiða) K^eml, fékk þar ;heijúnafn
kol, olíu, stál, vélar og vopna- °§' niedalíu (!) I «,
búnað — allt nema það seni I
margt annað af þægindum jfólkið Jiaríhast. En þ.jóðin F«iðingum
lífsins. Sem dæmi um kvart- j verður að spara og fara alls t í’jálgar til muna.
anirnar, eru hér svo hvers- ‘ á mis, svo að hæg't sé að I Og. þetía har áraugur. -
dagsleg bréf, sem áróðurs- byggja risavaxnar verksmiðj- 5 milljónii’ barna á ári í stað
tímarit í sovétríkjunum ur fyrir þvmgaiðnað. 3 milljóna, gera strik í reikn-
dirfðist að prehta. 1 Ætla ætti, að þctta hefði j inginn. Ekld áfti þó að bæta
1) „Verksmiðja, sem býr tii hreytzt eftir heiinsstyriöldina . kjör fólksins í neinu, en að-
Vinir Zhdanovs
á ómíð.
Allar þessar síðustu lireins-
anir bitnuðu á vinum og
„vina vinum“ Andreis Zhda-
gagnrýndi Pravcía son hans
— ekkert blað í Ráðstjórnar-
ríkjununi hafði áður dirfst að
(Guð forði því). Og að því þó að ekki sé minnst á þörf-1 sprengja
jleyti hefir vérksmiðjunni ina fyrir skó og fatnað. -Enj Við það er og að glíma, að
! tekist vel. Oddarnir á títu- þó að stundum sé skipt um. gott ræktunarland er ekki
, ,v ... , , . ,,, iprjónunum eru algerlega; skoðanir þarna, er haldiðj mikið’, samanhorið við við-
. . ,.i ,-v jsþoir og tryggja það að eng-jíast við iyrn steinu um iðn- attu landsins. Norðurhlulmn
opnt u i cga u, tpio a ll)n stmgj slg á þeim, og ó- j aðinn. Vandræði fólksins, um(er of kaldur fyrir akuryrkju,
mögulegi ei’
íþrótta
hátíð í Moskva. Virtist hann
þá sjúkur og frámunalega
, ... • ' V, ;áhyggjufiillur. Fám vikum
nov s, hins, Jatna mektar-! , , ,
■ ... siðar t agustmanuði --
manns, sem graium varmco ,. , . , ...
, lezl hann. um nott, ur hiarta-
mikitli prakt i Kreml veggn- , .
• • bdnn.i JarðarJorm var
íéngleg.
mn.'Víniráír sófnast að slík-
um valdamanni eihs og' flug-
Ur að hunángi. Þegar Jiann
dó, 52 ára að aldri, var hannj Breytt
stoi-
næstur Síalin að völdum og
var álitið að bann vrði eftir-
maður hans.
Zhdáhov hafði liönd í
um stcfnu.
Enn var
ríkispólitík
þó sömu
haldið
utan-
uppi,
þangað til seint á- árinu 1948.
neitt
að næla
méð þéii' ."
2) !ð keyptum skopp-
arakringlu lianda barni. Hún
var dregin upp og snérist og
söngíaði. I annað sinn er hún
var dregin upp, snéríst Iiún,
en söngíítði ekki. í þriðja sirm
var hún dregin upp og snér-
isi j)á hvorki né sönglaði, Og
]iegar átli að draga hann upp
í fjórða sinn neitaði Jnin
vcndingu.1,4
fatuað og húsnæði,
engu höfð.
Enn hafa Ráðst,jó rnarríkin
3.500.000 manna her. Ilonum
til stuðnings vinmir einn
sjöundi hluti iðnaðarins að
því, að búa til hemaðartæld.
Svo segja skýrshtr Ráð'stjórn-
arinnat'.
Fleira kemur
ti! greina.
I þessu, er
eru að en sunnan til er of þurrt Er
því hætta á að landrými
skórti ef fólkinu fjölgar svo
mjög. Að sjálfsögðu eru víð-
áttumildar mýrar, setn má
þurrka og sandar, sem má
J’ækta með áveitum og er
noklaið að því unnið, eiiinig
að þvi að planta skjólbeltum,
en þess háttar undirbúningur
tekur alltaf langan tima. -
Rússum er því nauðsyn á að
þó -ckki talið] Frh. á 2. síðu.