Vísir - 21.04.1950, Síða 1

40. árg.
Föstudaginn 21. aprál 1950
88. tbl.
(Vðenniiigars|óð-
ur Þjóðleik-
hússins.
í gcer var stofnaður „menn
ingarsjóður Þjóðleikhúss-
ins“ í tilefni af opnun pess.
Guölaugur Rósinkranz,
Þjóðleikhússtjóri, gaf 2000
krónur í sjóö þenna, sem
ætlaður er til aö styrkja
starfsmenn Þjóöleikhússins,
leikara sem aöra, til frekara
náms.
Þeir, sem unna íslenzkri
leiklist og hafa hug á því að
styrkja starfsmenn víö þá
listgrein, geta komið fram-
lögum sínum til skrifstofu
Þjóðleikhússins.
Meö hinni nýju Þjóðleik-
húsbyggingU, hefir verið
stigið stórt og merkilegt
spor fram á við í þágu ís-
lenzkrar leiklistar.
Stórglæsileg vígsla Þjóð-
leikhússins i gærkveldi.
Músið vckuw* almennu
aödúun oí/ aihtjijSi.
MIKILSVERÐUM AFANGA var náð í íslenzkri leik-
listar ,og mennlngarstarfsemi í gær, fímmtudaginn 20.
apiúl, er Þjóðleikhús Lslendinga hóf sýningar, eftir áratuga
baráttu afbragðsmanna, og er þar fyrst að geta Indriða
EinarSsónar rithöfundar.
Gestur við vigsðu
Þjóðieikhússins.
Meðal gesta þeirra, sem
boöið var að vera við vígslu
Þjóðlezkhússins og komu
með Gullfaxa í fyrrakvöld,
var frú Lára Bogason, dóttir
Indriða Einarssonar.
Var frú Láru og Pétri
Bogasyni yfirlækni, manni
hennar, báðum boöiö hingað
í tilefni vígslunnar, en hann
gat ekki komið því viö að
þiggja þetta góða boð. Frú
Lára mun hins vegar dvelja
hér um óákveðinn tíma og
munu vinir hennar fagna
því að eiga þess kost að hitta
hana.
Hin glæsilega Þjóðleikhús-
bygging var troðfull af sýn-
ingargestum frá gólfi til
lofts, er sýning hófst, að af*
loknum ræðum og tónleikum
í sambandi við opnim þessa
veglega húss. Var það al-
mennt mál manna, að vel
hefði tekizt imi fyrstu sýn-
ingu Jæssa musteris íslenzks
menningarlífs, sem væn tan-
lega á eftir að stailda, sem
óbrotgjarn minnisvarði um
smekkvísi og stórhug ís-
lendinga í andlegum efnum
árið 1950.
Allri athöfninni var út-
varpað og skal því aðeins
stikað á stóru í frásögn af
þessum merkilega atburði.
Dr. Páll Isólfsson gr*eip
taktsprotann fyrstur maima
þetta eftirmmnilega kvöld,
og við tóna íslenzka þjóð-
söngsins risu menn ur sæt-
um, fljótar en venja er til,
enda var þetta ómetanleg há-
tíðisstund. -— Hljómsveitin
virtist með ágætum, eins og
vonir stóðu til, og hafi
Línubátar aö hætta veiðum
vegna aflaleysis hér syðra.
Nokkrir fara
norðnr á tog-
veiðar.
Veiðiveður hefir verið ó-
hagstœtt bæði í gær og í dag,
en í gær voru aðeins tveir
landróðrabátar á sjó og
fengu peir 3 og 5 skippund.
í dag eru aðeins örfáir
landróðrabátanna á sjó og
veldur því bæöi veður og afla
tregða að undanförnu. Sum-
ir bátanna hætta ef til vill
línuveiðum hér syðra á næst-
unni og fara norður, þar sem
talið er að afli sé mun betri.
Hagbarður er t. d. hættur og
mun ætla á togveiðar norður
á Skjálfanda, en þaðan ber-
ast fréttir um að afli hafi
verið góður fyrir storminn.
Af togbátum var íslend-
ingur með mestan afla, 25
lestir eftir 2 daga útivist.
Mun hann hafa fengið afla
þenna við ,,Hraunið“. Aðrir
togbátar komu í gær og
nótt: Andvari, Viktoría, Her-
móður, Guðmundur Þorlák-
ur, Marz, Drífa, Már með 5
—15 íestir. Togbátarnir hafa
fengið dálítið af kola og taend
ir það til að koli sé að ganga
á grunnmiö.
Af botnvörpungum eru
þessir í höfn: Neptúnus og
Helgafell og Iosa saltfisk. —
Báðir voru með ágætan afla,
á 3. hundrað lestir hvor.
hljóndisIariUénidrnir þökk
fyrir, ásamt ágætum stjórn-
endiun (di*. Páli og v. Urb-
antschitsch).
Þá flutti Vilhjálmur Þ.
Gíslason, fyrir hönd Þjóleik-
hússins, stutta ræðu, síðan
HörðUr Bjarnason skipulags-
stjóri fyrir hölid byggingar-
Uefndar hússins, ]»á Björn
Ölafsson ráðhcrra f.h. ríkis-
stjórnarinnar og loks Guð-
íatigur Rósinkranz, Þjóðlejk-
hússtjóri, er veitti húsinu
í'ormlega viðtöku.
Síðan var leikinn hátíðar-
forleikur eftir di*. Pál Isólfs-
son, áhrifamikill og smekk-
Iegur. Þá gekk upp á leik-
sviðið Xómas Guðmundsson,
skáld og flutti frumsamið
Ijóð, með miklum ágætum og
yirðuleik. Loks tók við íinjög
vel gerður forleikur, eftir
Arna Björnsson tónskáld, ei*
vakti fögnuð og hrifning
leíkhúsgéstá.
Þá hófst sýniug á „Nýárs-
nóttinni“, eftir Indriða Ein-
arsson, en segja má, að
kvöldið hai'i verið lielgað
þessum i'rumkvöðli og af-
bragðsmanni í íslenzkum
leikmenntarmálum, Gangur
leiksins skal ekki rakinn hér
að sinni, aðeins tekið fram,
að leikendUr stóðu sig með
mikilli prýði, eins og vera
bar á þessum merkisdegi.
Vafalaust má telja, lcilc-
luisgestir hafi orðið hrifiiir
af Ijósaútbúnaði sviðsins ekki
sízt þá er sýn<l var skæða-
drífa, snemíUa i leiknum,
norðurljós á liimni og ýmis-
legt annað, sem til Jiessa hef
ir ekki gefizt kostur á
sýna hér. Má með
segja, að nú loksins héfir is-
lenzkum léikitrum gefizt boð-
legur leikvangur og sæmi-
legir atvinnumöguleikar
Að sýningu lökinni liylltu
leikliúsgeslir leikendur ákaft,
svo og Jtá, er mest hafa lagt
að sér að undanförnu til þcss
að fullgera Þjóðleikhúsið og
hritlda sýningum þess af
stokkunum, en vitað ei*, að
þeir hafa, margir hverjir,
itnnið myrkranna á millum,
til þess, að þetta niætti tak-
ast.
Skal þcss getið, áður en
lengra er haldið, að Amdís
Björnsdóttir lék hlntverk sitt
í leikritinu, þrátt fyrir rneiðsl
þau, er hún hlaut fyrir
skemmstu, er hún féll ofan
af leiksviðinu ofan í hljóm-
sveitárgrófina. Var henni á-
kaft fagnað, þá er hún birt-
ist á leiksviðinu, og er það
leikhúsgestum mikið fagnað-
arefni, að hún skuli hafa tek-
ið þátt í sýningu þessari, og
vonandi fleirum, sem á eft-
ir koma.
Að lokintai sýningu ætlaði
Framh. á 2. síðu.
í Kristalssal Þjóðleikhússins eri*
brjóstmyndir fjögurra höfuð-
skálda íslenzkrar leikmehntar,
þeirra Indriða Einarssonar, Jó-
hanns Sigurjónssonar, Matthíasax-
Joehumssonar og Einars H. Kvar-
an. Hér sést brjóstlíkan Indriða.
Einarssonar og hefir blómsveig-
uf verið lagður við það í tilefni
af vígslu Þjóðleikhússins.
Frá vígslu Þjóðleikhússins í gærkveldi, þegar dr. Páll ísólfsson stjórnar hljómsveitinni, meðan há«
tíðaforleikur eftir hann er leikihn. Á fremsta bekk má sjá, talið frá hægri: Vilhjálmur Þ. Gíslason,,
skólastjóri og frú, Hörður Bjarnason, skipúlagsstjóri og* frú, Jakob Möllcr sendiherra íslands í
Danmörku, frk. Þorbjörg Möller, Poul Keumert leikari og frú Anna Borg Reumert, Guðlaugur Rósin-
kranz þjóðleikhússtjóri og frú, Björn Óafsson menntamálaráðherra og frú, og T. Anderssen-Ryss®
sendihcrra Norðmanna og frú. f neðri stúkunni sitja frú Georgía Björnsson, forsetafrú, og Steingrínw
ur Steinþórsson forsætisráðherra og frú.