Vísir - 21.06.1950, Blaðsíða 4

» í S . R
Miðvikudaginn 21. júní 1950
WISIH
DAGBLAÐ
Dtgefandi: BLAÐADTGÁFAN VISIR H/F.
0
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson,
Skrifstofa: Austurstræti 7,
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línurjj,
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan H.f.
Noirænir kirkjudeiðtogar í Rvík.
Þegar hundur bítur mann.
Þjóðviljanum finnst það frétt, þegar einhver maður
tekur upp á því að vilja heldur búa ausfan járntjalds,
sem hefir átt heimkynni sín véstan þess, Og þetta er lílca
vissulega mikil fregn, samanber, að það þykir ekki tíð-
indum sæta, þegar hundurbítur mann, en hinsvegar er það
í annála færandi, ef maður bítur himd.
Það hefir komið fyrh’ einstaka sinniun nú upp á
síðlcastið, að maður af liinum vestrænu l>ðræðisþjóðum
hefir glatað dómgreind sinni eða hún brenglazt svo, að
hann hefir viljað flytjast ausfur fyrir járntjaldið. Þjóð-
viljinn hefir hverju sinni hent slikar fregnir á lofti og gert
inildð úr þeim. Við öðru er heldur ekki að búast, þar sem
l>essar fregnir eru álika óalgengar og sú, sem hér hirtist í
hlöðum og útvarpi ekki alls fyrir löngu, að tílc ein hérlend
hefði gotið hálfinn hvolpi. En hitt er liætt að þykja veru-
leg tíðindi, hversu margir þeir ern, sem flýja daglega
sæluna austrænu.
Á hverjum degi gera tugir og hundruð manna tilraun
íil þcss að komast vestur fyrir jámtjaldið og þessir menn
eru af öllum þjóðum, sem orðið hafa fyrir þeirri ógæfu
að komast undir járnhæl kommúnismans. 1 öllum löndum,
sem eru næst jámtjaldinu að vestan, eru flóttamanna-
búðir fyrir tugi þúsunda, sem sloppið hafa að austan.
Reynt er að hjálpa þessu fólki eftir föngum til að setjast
að í ýmsum löndum í Ameríku, Afríku og Ástralíu, en
þótt stórir hópar sé fluttir úr flóttamannabúðunum, fyll-
ast þær jafnharðan aftur af þeim, sem kunna ekki að meta
sæluna austrænu. Og það mega menn vita, að fyrir hvern
einn, sem sleppur að austan, eru að minnsta kosti hundrað
ef ekki þúsund, sem eiga ekki aðra ósk heitaxú en að kom-
ast þaðan líka, þótt þeir liafi ekld tök á því — enn sem
komið er.
Það er því vissulega ekki að ófyrirsynju, að Þjóðviljinn
ver nokkru rúmi til þess að skýra frá því, þegar ein og
ein hi’æða hættir sér í gin vai’gsins, sem þúsundir og
milljónir foi'ðast. En þó er það öllu furðulegra, að blaðið
skuli ekki hafa fyrir löngu stuðlað að þvi, að einn hér-
lendur samherji þess, sem lýsti yfi'r því á síðasta vetri
i heyranda liljóði, að hann vildi flytjast austur fyrir járn-
tjaldið, gei’ði alvöru úr digurbarkalegum ununælum sínum.
Þar eru hæg lieimatökin hjá Þjóðviljanum og raunar
ólrúlegt, að Ixlaðið skyldi ekki lxafa fyrir löngu gert
gangskör að því að gera sér mat úr svo ágætu fréttaefni.
Lögfræðingurinn hefði geta gefið einhverja skemxntilega
yfirlýsingu við brottför sína. Annað hefði ekki verið óhætt
því að kæmi hann aftur síðai’, væri lxætta á því, að hann
yrði haldinn sömu munnhei’kjum og Katrin og Einar eftir
Rússlándsferðir sínar, sem vörnuðu þeirn máls eftir heim-
komuna.
Tjörnin.

TPegrunarfélagið hefir nii verið starfandi hér í liöfuð-
A staðnum undanfarin ár og nokkur árangur sézt af
stai’fi þess, þótt margxr hafi gert sér vonir uxn að
meira mundi lxggjá eftir það á þessínix tima. En starfið
er hafið og vpnandi vcrða afköstin meiri með vaxandi
i ldri félagshxs.
Annai’s verður félagið að gera sér meira í'ar um að
iáta bæjarstjórnina liafa hitamx i haldinu unx allt það, scm
íið fegrun bæjai’ins lýtur og félagið telur ekki verkefni
sitt. Eitt af því, senx félagið á tvímælalaust að reka á eflir
Ixænxim við er, fegrun á umlivex’fi tjarnai’innar, einkum
nyrztu tjamarinnar og Skothúsvegai’ins. Tjönxin ber nefni-
lega sömu jmerki og svo nxai’gt hér í bæ, senx bæjaryfir-
> öldin eiga að framkvæma - þar er hlaupið jfrá hálfunnu
verki. Tjöi’nin verður ekki fullkomið augnayndi, fyrr en
gengið hefir verið sómasamlega frá bökkum hennar. Hún
ér til leiðinda ehis og hún er nú.
híá.-~ .
Þess hefir úöur verið getið
í Vísi, að von vœri á erlend-
um gestum, er muni sitja
prestastefnu íslands, sem
hefst á rporgun. Eru gestir
pessir nú hingað komnir.
í fyrrad. voru þeir kynntir
fréttamönnum af móttöku-
nefnd íslenzku kirkjunnar,
en formaður þeirrar nefnd-
ar er sr. Sigurbjöxn Á. Gísla-
son. Gestir þessir eru: Frá
Danmörku Regin Prenter,
prófessor í Árósum, frá Finn
landi Marianen, prófastur í
Ábo, frá Noregi Kristian
Hansson sskrifstofústjóri og
frá Svíþjóð Manfred Björk-
qúist, Stokkhólmsbiskup.
Einnig kom dr. theol. Harry
Johansen framkvæmdar-
stjóri Noi’disk Ekumenisk
Institut, en hinir erlendu
gestir eru fulltrúár þeirrar
stofnunar.
Sögðu gestirnir síðan frá
ýnisu í sambandi við kirkju-
og kristindómslíf á Norður-
löndum og kómu víða við.
Töldu þeir endurreisn kirkju
legs starfs eftir styrjöldina
hafa gengið vel og kirkjulíf
mikið og blómlegt.
Prenter gat þess m. a. hve
aðstaða dönsku kirkjunnar
væri sterk. Marianen sagði
finnsku kirkjuna Ixafa eigirl
fjármálastjórn og legöi hún
sjálf skatta á. Leggur hún og
áhei’zlu á kristilegt ung-
lingastarf. Hansson kvað
norsku kirkjúnni hafa bætst
afar margir pfestar eftir
stríð. Taldi hann kirkjulega
einingu ríkja innan hennar.
Björkquist talaði m. a. um
það, hve altarisgestum heíði
fjölgað í Svíþjóð eftir styrj-
öldina. Sagði hann hálfa
milljón manna vera í frí-
kirkjum, en þeir væru í
mjög nánu sambandi við
þ j óðkii’kj umenrx.
Jóhansen sagði frá stofn-
un þeirri, er hann veitir fór-
stöðu. Hefir hún unnið að
margskonar menningarmál-
um og upplýsingastarfi. Er
hún í nánum tengslum viö
Alkirkjuráðið, sem stofnaö
var endanlega í Amsterdam
1948, en höfuðstöðvar þess
eru í Sviss.
a
hjá amerísku
fræðafálagi.
Fertixgasti ái’sfundúr Axxx-
eríska-NoiTæna Fræðafélags-
ins — The Society for tlxe
Advancement of Scandinavi-
an Study — var lialdinn i St.
Olaf College, Northfiekl,
Miun., Íosludagínn og íaugax--
daginn 5. og 7. mai s. 1. Félag
þetta vinniu’, eins og nafnið
bexxdir til, að eflingu og út-
breiðslu noiTænna fræða í
Y.-lxeimi og skipta félags-
nxenn þess i Bandarikjunuxn
óg Canada nokkurunx liúiidi’-
liðurn.
Á ársfundinum fluttu
ýixxsir háskólakennarar erindi
um xioi’ðúrlandamál og bók-
nxenntir og kennslu í þeinx
fræðum. Meðal annars flutti
Px’ófessor Jess H. Jacksón,
College of William and Maxy,
ei’indi unx Melkólfs sögu og
Salamons konungs, en liann
hefir lagt sérstaka rækt við
islenzkar x iddarásögúr.
Ehmig flutti di’. It. Beclc,
fyrrv. forseti félagsins, erindi
um J íannes Hafstein —
„Hannes Hafstein, Statesmaxx
and Poet“. Hann flutti einnig
í’æðu á allsherjar sanxkomu
kennara og ncmenda S.. Olaf
College um efnið „Lögeggjan
samtiðariixnar'- — The Clxal-
lenge of Today — eriiidi unx
íslenzkar nxit íðai’bók menn ti r
fyrir nemendur skólans í
Noi’ðurlandábókmeixn txmi og
um ísland — Tlxe Republic
of Icelaixd — fyrir nenxendur
i gagnfræðadeild skólans.
Foi-seti félagsins er Ðean J.
Jöi-gen Thompsoix, St. Olaf
College, i’itari Norslc-Amer-
iska sögufélagsins, en axik
lians eiga sæti í stjórnar-
nefndinni kennarar í ger-
mönskum og noxrænum
fræðum við ýmsa anieríska
lxáskóla, mcðal annara pró-
fessorai’nii’ Lee M. Hollandei’,
U of Texas, A. B. Benson,
Áale U„ og Josepli Alexis, U.
of Nebi’., senx allir ei’xx kxxnn-
ir fyrir áliuga sinn á íslenzk-
xxm fræðunx.
(Heimslvringla).
Bnnan við 10
stig nyrðra.
Yeðurstofan hefir skýrt
blaðinu frá því, að frá s. L
helgi hafi norðanátt vei’iö
Norðanlands og- léttskýjað.
Hiti hefir vei’ið ]xar inxxan
við 10 stig. S. 1. laugardag
var þar allmiklu lieitara og
cinn bezti dagur þar að und-
anförúu. Engar ísfregnir liafa
borisl Vcðurslöfunni.
♦ BERGMÁL >
Styttan „Vatnsberinn‘‘ hef-
ir vakið nokkurt umtal í
blöðum bæjarins og sýnist
sitt hverjum. Eftirfarandi
bréf hefir mér borizt um
þetta mál frá Lofti Bjarn'a-
syni pípulagníngameistara:
>|t
,.í tilefni af því, að eg hefi
fylgzt nokkuð með uniræ'ðuni í
dagblöðum bæjarins um Vatns-
berann, sem staðið hefir til að
setja upp v'itS Bankastræti, lang-
ar mig til að leggja orð í bclg.
Eg er fyrir mitt leyti algei’lega
sanxmála hr- Gunnari Einars-
syni í dagblaðinu Vísi ig- þ- m.
um þjfnnan.óskapnaö, sem kom-
ið hefir til nxála að stilla upp á
téðxirn stað. Mér kemur ekki til
hugar aö segja, að þetta sé ekki
listaverk á sína vísu, en sem
minnismerki hinna horfnu
vatnsbera getur mér ekki dul-
izt. aö þaö á þar alls ekki
heinxa, sem því er ætlaður staö-
ur. Eg er ekki fæddúr hér i
Reykjavík, en eg liefi verið ixér
að mfestu ieyti síðan um alda-
nxótin og kvnntist því vatnsber-
um og yatnsbóíixm. og get einnig
sagt, eins og Gunnar Ein-
arssön, að tnarga vatnsfötuná
hefi eg borið frá þessum horfnu
vatnsbólum, lxæði fyrir sjálfan
mig og aðra.
Mig langaði því að koma
fram með tillögu í þessu
máli, ef á annáð borð á að
minnast vatnsberanna gömlu,
er höfðu það að atvinnu
sinni, að bera vatn í húsi. Þá
vildi eg einnig minnast liins
dásamlega vatnsbóls, sem
þótti á þeim tímum, og vil
eg þá g.era nokkura grein
fyrir minni hugmynd, þótt e.
t. v. falli hún ekki öllurn í
geð, en þá koma þeir með
aðrar tillögur, og verður þá
máske eitthvað til að velja úr.
Það kann vel að vera, aS ekki
þyki fært aö framkvæma neitt
auuað en þetta umtaiaða i bili,
en eg' lít svo á, að betra sé aö'
bíðá í nokkur ár, heldur en áð
framkvæma það, sem . fjöjdi
manns er sáróánægður með. Vil
eg þá levfa mér að lýsa lítils
háttar minni imgmynd. Eg vil,
aö steyplur sé nokkuð hár fer-
hyrndur sföptill, eg veit ekki
alveg, hver liæð níytidi vera
hæfileg, enda skiptir það ekki
nxáli í bili- Ofan á ’þessmn
stöpii vildi eg hafa vatnspóst í
líkingu viö gotixlú vatnspóst-
ana, j)ó nokkuru stærri, svo að
liann yrði áberandi og tilkomu-
nxeiri. Stöpulinn vildi eg hafa
hvítan og utan á flötiun hans
tveimur eða þrcmur, dökkar
höggmyndir af vatnsberunum
horfnu. karlmann á einum flet-
inum og kvenmann á hinum, etx
ekki néina vanskapninga, og
ekki helöur neinar hofróSur
eða prú'Sbúná heldri menn, held-
ttr aSeins líkingu af því fólki,
sem nlést sótti þessa sta'Si- Þann-
ig gert minnísmerki hinna
liorfnu vatnábera gæti orbiS
ixænum til sórna-
Auðvitað má len'gi deila
um það, hvernig þetta minn-
ismerki skuli vera, ,en eg set
þessa hugmynd mína fram
hér, til þess að koma tillög-
um af stað, en set ekki á odd-
inn gerð þessa minnismerkis.
En hinu helcl eg fast franx, að
eitthvaö annaS sé sett þarna en
hin umtalaöa vatnsberastytta.
Eg vil bæta því við hugmyncl-
ina, aS vel þætti mér við eiga
að setja ártöl þessa vatnsbera-
tímabils á eina hliðina. Eg er
nxeölimur í Fegrtmarfélagimt og
er annt um, aS það, sem ætlað
er til fegrunar bæntim, verði
það í raun og sannleika. Svo
ræSi eg þetta ekki meira í bili,
en bíS rólegur átekta.“
T-r.sffT.
#