Vísir - 10.07.1950, Síða 4

*
» » S R
Mánudaginn 10. júlí 1950
C«
i> A G B L Á Ð
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson,
Skrifstofa: Austurstræti 7,
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fixnm linurj,
Lausasala 50 aurar,
Félagsprentsmiðjan b.f.
Vatnsberinn og
Hvað líðnr opinberum spamaði?
[llum virðist bera saman um, að nauðsynlegt sé að reynt
sé eftir megni að draga sem mest úr kostnaði við opin-
beran rekstur — bæði ríkis og bæjarfélaga —- því að með
því moti megi draga nolckuð úr fjárhagslegum byrðum
þegnanna, sem eru smám saman að nálgast það að verða
drápsklyfjar. Þetta hefir iðulega komið íram í ræðu og
riti, bæði hjá einstaklingum innan þjóðfélagsins og þeim
mönnum, sem þjóðin hefir ltosið til að fara með umboð
sitt eða hafa ráðist til þess af ýmsum ástæðum. Þar hefir
ckld skort fögur orð af þeirra vörum frekar en við®ýmis
önnur tækifæri, sem menn láta sig þó minna skipta.
Raddirnar liafa jafn og þétt orðið háværari, sem
krafizt liafa róttækra aðgerða á þessu sviði. Þótt á það
hafi verið bent ár eftir ár undanfarið, að opinber eyðsla
væri komin út fyrir öll skynsamlcg takmörk, liefir það
samt ekki boi*ið árangur, enda hefir á Alþingi verið að
heita má allsherjarkapphlaup rnn hverskonar útlát fyrir
ríkissjóðinn og þar hefir skynsemin ekki verið höfð með
í -ráðum, heldur það skipt mestu máli, hvort atkvæði
kynnu að fást fyrir goldinn pening eða ekki. Þó liafa oft
heyrzt raddir á Alþingi um, að nóg væri komið — lengra
mætti ekki ganga og jafnvel þar liafa ummælin oi*ðið
ákveðnari eftir því sem tíminn hefir liðið og taumleysið
vaxið. En þótt orð sé til alls fyrst, stoða þau lítið, ef við
þau ein er látið sitja og sii hefir raunin verið. Sem heild
hefir Alþingi algerlega daufheyrzt við kröfum einstaklinga
um sparnað hins opinbera og aukið eyðsluna þess í stað.
Nú virðist liinsvegar framundan þrengingatímar fyrir
fjölda manna Jiér á landi — mikinn fjölda manna, Fram-
færslukostnaÖur vex til muna við gengisfellinguna á s. 1.
vetri og léttir pyngju margra. Alþingismenn allir gera
sér grein fyrir því, að þröngt verður fyrir dyrum margra
og hafi áður verið þörf fvrir hófsemi og sparnað í rekstri
liins opinbera, er nú orðin fulllcomin nauðsyn á því.
Nefndir, sem starfa fyrir liið opinbera, sldpla tugum og
margar þeirra hafa aidrei unnið nokkurn skapaðan hlut,
sem að gagni liefir lcomið og störf annarra eru þannig, að
þjóð í þrengingum getur elcki leyft sér þann munað að
liafa þær á launum. Þar er vafalaust liægt að spara nolclc-
urn skilding — kannslce elclci milcið, en niðurskurður
þeirra verður að 'S'era einungis byrjunin.
Fjöimargar opinberar stofnanir eru starfræktar af
iítilli hagsýni og engri hirðusemi, þar sem hið opinbera
á hlut að máli. Slcattborgararnir eiga slcýlausa kröfu til
þess, að liagsýnin sé látin sitja fyrir ög stofnunum jafnvel
slegið saman, ef það er hentugra og getur haft sparnað í
iör með sér. Ótal margt annað má gcra, sem til sparnaðar
íiorfir og þeir vita gerzt, sem um þessi mál fjalla, þótt
iiver borgari geti vitaniega gengið úr slcugga um sitthvað
fyrir sig, sem hann sér að getur lætur farið í opinl)crum
rekstri og á að fara betur. Opinberar skrifstofur og stofn-
anir eru sífellt undir smásjá borgaranna, sem standa
straum af rekstri þeirra — það mega menn vita — og þar
ér víða hægt að fæklca starfsmönnum, án þess að það
dragi úr heildar aflcöstum.
Ráðamenn þjóðarinnar verða að gera sér grein fyrir
[>ví, að þjóðin er langþreytt orðin af skattaáþján og
margvíslegum slcalckafölluin, ékki öllum af mannavoldum
en þó þannig vöxnum, að við værum betur undir það
búnir að mæta þeim, ef liagsýni og framsýni væri ævin-
iega látin sitja í fyrirrúmi. Það er elclci lil neins að hvetja
óbreytta bofgara til að auðsýna þegnskap, sparsemi, þol-
gæði og þar fram eftir götunum, cf lciðtogarnir, sem gefa
eiga fordæmin, bregða elclci vana sínum. Borgararnir eru
seinþreyttir til vandræða, en nú þykir þeim tiini til þcss
kominn, að gengið sé með alvörn að því að spara fé þeirra
og að allir ómagar telcnir af herðum þeirra. Og þeir vilja
enga Jiálfvelgju cða vettlingatöJc í þessu efni.
Einn af kunningjum mín-
um sagði við mig um dag-
inn: „Þú rífur niður, en
bendir ekki á neitt í stað-
inn.“ Við vorum að tala um
Vatnsberann og Lækjartorg.
Þetta er ekki rétt. Eg hefi
bent á margt, sem til bóta
væri og komið í veg fyrir
óhöpp. En eg er ekki viss
urn aö tillögur mínar yi’öu
teknar ttil greina af þeim
mönnum, sem völdin hafa.
í þessum bæ, eöa að minnsta
kosti hefir ekki sú raun á
oi'öið til þessa.
En mér datt í hug, að ef
tilgangur Fegrunarfélagsins
og þeirra manna, sem standa
að þessu brölti með Vatns-
berann, væri sá,vaö skreyta
bæinn og veita vegfarendum
augnayndi, en ekki áö storka
almenningi meö einhverri ó-
freskju, þá er til mynd, sem
sameinar alla þá kosti, er
þessi standmynd þarf að
þróttur. Þaö var Útilegumað
inn eftir Einar Jónsson.
Þeir sem muna nokkur ár
aftur í tímann, muna eftir
myndinni, sem stóö 1 and-
dyri íslandsbanka. Öllum
sem áttu þar leið um, varð
stai’sýnt á þaö listaverk. Úr
hverri línu skein fegurð og
þróttur. Þaö ar Útilegumað-
ur Einars Jónssonar. Útiiegu
maöurinn er ^'unninn úr ís-
lenzku þjóölífi og sögnum.
Hann speglar íslenzlca þjóð-
trú. En auk þess lýsir hann
hinni ódrepandi seiglu ís~
lenzku þjóöarinnar, þar sexn
hann ber látna konu sína á
bakinu, en 1 fylgd með hon-
um er hundui'inn, sem verið
hefir um aldaraöir ásamt
hestinum tryggasti förunaut
ur íslenzkrar alþýðu og bor-
iö meö henni súrt og sætt.
Þessi gullfallega mynd
heföi fyrir löngu átt aö prýða
Lækjartoi’g, þar sem íslenzk-
ir bændur áöu og hófu erf-
iöar heimferðir með bagga
sína til bjargar búi og börn-
um, og smámyndir af henni
ætti aö selja erlendum feröa-
mönnum til end^irminning-
ar um komu sína til lands-
ins.
Útilegumaöur Einars Jóns
sonar þolir líka flestum
myndum framar íslenzka
veöráttu. Myndin er jafn
fögur í hretum haustsins og
hríðum vetrarins sem á sól-
bjöitum sumardögum. ís-
lenzki fjallabúinn var á
ferö, hvernig sem viðraöi.
Myndin Iýsir ei’fiðum kjör-
um þjóðarinnar og farginu,
sem á henni lá öldum sam-
an og æskan hefir gott af aö
líta í þann spegil.
Reykvíkingar fagna hverri
tilraun, sem gerð er til fegr-
unar höfuðborgar landsins.
En þeir mótmæla því, aö lífs
Framh. á 7» síðu.
a/wm

|jab heíir lengi veriö ætlan
Ægisgatan, —
umferð og sjúkrahús-
mín aö koma fram með gagn-
rýni og áskorun til endurbóta
á einu mikilvægu umferöarmáli
hér í bænum, en það er hin si-
aukna þungaumferö um Ægis-
götu- Læt eg úr því veröa nú.
þótt seint sé, og í þeirri bjarg-
föstu trú, að ,.umferöarnefncl“
veröi mér sanimála. — skoði
ekki ábendingarnar sem clálka-
fylling þessarra pistla — hcldur
bæti úr hið skjótasta [ betra
horf.
Jftir aö Eimskipafélagiö o- fl-
komu sér upp vörugeymslu-
húsum í Haga, hefir' umfeföin
um Ægisgötuna meö vöruflutn-
inga stóraukizt, til mikilla
vandraíöa fyrir aöra umferö á
vel flestum götum vesturbæjar.
Ægisgatan sker þær allar frá
Trvggvagötu i Túngötu, og viö-
ast hvar með hættulegum
,,blindum“ gatnamótum, viö
þröngar ibúöargötur-
Þetta er þaö atriöi málsins,
sem snýr aö umíeröarhættum
aöallega, en hin tiöti og fjölg-
andi umferöarslys á verstu
gatnamótum, sem aö Tfgisgiitu
liggja, einlcum í strætisvagna-
leiö, sýna hver alyara er hér á
feröum.
|jaö var noklcuö eölilegt að
vöruflutningar frá höfninni
færu þessa leið á þvi tímabili.
senx Mýrargötu sambandiö viö
Hringbraut var lokaÖ, úr þvj á
awnaö-dwM'S - þu r-f-t-i ■ aö- -ná- sa-m-
bandi við gevmsluhús vestur á
Melum, iiini j íbúöarbyggö, og
gegnum íbviöarbyggö.
Nú er hinsvegar nolckur tími
liöinn síöan leiðin vesturfvrir
bæinn opnaöist, með sæmilega
greiðu sambandi viö Hring-
braut, þótt enn sé eigi endan-
lega frá gengið.
I'.ngu aö síöur hefir megin-
hluti umferöarinnar beinst um
Ægisgötu, af gamalli hefö og
venju, og má telja það furöu-
legt, svo ógreiöfær og bættuleg
sem sú leiö er oröin-
Hér þurfa hlutaöeigandi aö-
ilar, lögregla óg „umferöar-
nefnd“ aö setja ákveönar regl-
,ur, og banna með öllu vörubií-
reiðaakstur um Ægisgötu.
gvo er þáð amiaö veigamikiö
atriöi,. sem vc.röur aö líta á
í þessu sambandi, en þaö er
LandakotsSpftalinn, viö gatna-
mót Ægísgötu og Túngötu-
Hin gífurlega umferð frá
höfninni er til verulegra óþæg-
inda fyrir sjúkrahúsiö og sjúkl-
inga. í meöal umferð hinna
stóru hila. er sem húsiö leiki á
reiöi skjálfi, þvi sá Ijóður er á,
aö þaö leiöir mjög utanaökom-
andi truflanir, og hljóöbært eft-
ir því- Ekki þarf aö fara mörg-
i'tm oröum um þau áhrif, sem
slíkt hefir á sjúklinga, sem
máslce eiga allt undir því kom-
iö nö njóta friöar í sjúkdóms-
legn.
Er á þetta minnst hér aö
gefnu tilefni, þótt segja verði
aö i þessu efni hafi gætt mik-
illar þolinmæöi af hálíu forráöa-
manna sjúkrahússins, en þeim
er manna hezt ljós natrðsyn
þess aö hin mikla umferö um
Ægtógötu, og Túngötuna fram-
an viö sjúkrahúsiö, veröi tak-
mörkuö lúö bráöasta.
|jegar hér er fariö fram á breyt-
ingu umferöarinnar tim
Ægisgötu, er lárigt frá þvj aö
unx erfiöleika sé aö ræða, því
þcirri umferö, sem um ræðir, er
unnt aö beina um aörar og sjálf-
sagöari brautir, — og til mikiö
meira hagræöis-
Lögreglan þarf aöeins að
brjóta gamla hefÖ þeirra bíl-
stjóra. sem eklci hafa korniö
auga á greiöfærustu leiöina frá
höfn í Haga, og -síöan fylgja
því eftir noklcrar vikur, aö þess-
arri sjálfsögðu og naúösynlegu
umfe'röarbreyt i ngu veröi frarn-
fylgt.
Umferðarljósin enn.
J?kki bólar á því aö lögreglan
skipti sér af gangandi „ljós-
brjótttm1' ennþá, og má þaö
ftiröu gegna, svo mjög sem
veröir réttvísinnar. gæta þeirra
sein akandi eru, og lilífa hvergi.
Gangandi fóik þverbrýtuý
daglega timieröarreglurnar
beint framan i lögreglunni,; og
viröingarleysio að veröa algjört
fyrir hinum fagurrauöu og'
grænu ljósmerk jum-
^að á vafalaust e.ftir aö sýna
sig hér s.em oftar, aö of seint
er að byrgja brunninn þegar
bárniö er dottiö ofaní, en dag-
lega má sjá tótgangandi fólk
stofna lífi sínu og annarrá i
bráöa hættu á fjölförnustu
gatnamótum, án þess svo mikiö
sem að þaö íái áminningu Ijós-
varöa réttvísirinar."
Lög og reglnr eiga skilyrðis-
laust aö ná jafnt'til allra- Lög-
reglan getur ekki væMzt þess aö
almenniiigur viröi nauösynleg
störf hennar, éf bún refsar ein-
mn fyrir þaö sem hún líöur ö'ðr-
tim.