Vísir - 15.11.1950, Blaðsíða 4

V I S I R
Miðvikudaginn 15. nóvember 1950
wlsxm;
D 4 G B I, * *
i'Utstjórar Kristjöti GuSiaugsson, Öerstelm Pftianeua,
Skrifstofa Austurstræti
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VT5IH W/M
áfgreiðsla: Hverfisgötu 12. Simar 1660 (fimm IíUUZ^í
Lausasala 60 aurar
Félagsprentsmiðjan ELL
Síldveiðamar í Faxallóa.
íslenzkum iðnaði býðst
erlend upplýsinga|i|énusta.
Er í sambandi við Marshallaðstoðina.
Fyrir tilmæli fni efnabags-j að þær séu skrifaðar á ensku,
samvinnustofnun Evrópu svo að hægt sé að senda þær
(OEEC) hefir efnahagssaxn-
vinnustjórnn í Washington
(ECA) stofnað til bjjflegrar
upplýsingastarfsemi, sem
iðnrekendur og aðrir frarn-
leiðendur í öllum Marshall-
löndunx geta notið góðs af.
Stai’fsemi þessari er ætiað
að hjálpa til við að ráða bót
á hverskonar tæknilegum
vandamáhim, sem íyrir
kunna að koma í verksmiðj-
um og öðrum iðnfyrirtækj
beint áfram, en að öðrum
kosti lætur raunsóknaráð
snúa þeim á enska tungu. I
fyrirspumum þessum þarf að
taka fram, livers konar starf-
semi uní er að ræða og lýsa
nákvæmlega framleiðsluað-
fei’ðum þeim, sem ekki liafa
borið tiiætlaðan árangur.
Ilver fyrirspurn á aðeins að
fjalla um eitt viðfangsefni.
' Upplýsmgastarfsemi þessi
er einn af 13 Iiðum í starfi
því, sem OEEC og ECA hafa
með höndum til þess að aulca
afköst iðnaðarins í Evrópu.
Seinna xneir er íáðgért að
uþplýsingaskrif stof xxr með
svipuðu sniði og sú sem rek-
in er af viðskiptamálaráðu-
neyti Bandaríkjanna verði
starfræktar í Evrópu og verð-
ýmsan hátt i Þýzkalandi, og notuð ekki hvað sízt til niður- ’ fyrirspuriium frá öðrum | ur þá hver fyrirsþurn send
suðu eða vei’ið reykt. Væri ef til vill hugsanlegt, að koriiá | löndum; í hverjix landi er á-jþangað, sem vænta má bezli-
nxætti í ki’ing slikum sölusamningum, enda verður það vafa- kveðinni stofnun falið að ar úrlausnar á því vandanxáli,
Jaust athugað. jhafa milligöngxx niilh skx’if-jsem lxxm í jallcii uxn.
Övenjumikið síldai’magn er talið vei’a um íillan sjó, svo stofxmnar i Washingtoxi og’, Hið tæknilega xxpþlýsinga-
sem reknetaveiðin bendir einnig til. Hinsvegar hefir ekki 1K‘‘rra iðnfyrirtækja, senx
veríð xxnnt að koma við herpinótum við veiðarnar, og í óska tæknilegra upplýsinga.
rauninni höfum við ekki yfir hentugum vörpum að ráða, -Stofnun þéssarri er ællað áð
með því að þær tilraunir, sem hér hafa verið gerðar með •yfirfara. hró$ þau sem bei’ast,
ný veiðitæld, hafa engan ái’angur borið. Gerðu menn sér °S svara þeim beint ef inn-
rniklar vonir xxm, að hin danska flotvarpa myndi koma hér lendir sérfræðingar geta gef-
að miklunx notum, en einhverra oi’saka vegna hefir raunin i® rí,ó til úrbóta. Að öðrum
orðið allt önnui’, og það jafnvel eftir að umbætxxr höfðu* kosti er fyrirspxxrnin send á-
gjómenn telja, að aldrei hafi verið síldárlegra í Faxaflóa,
en einmitt þessa dagana, enda gengur veiðin mjög að
óskum, ef óveður ekki hamlar. Hinsvegar hefur nú þegar
verið saltað það nxagn, sem selt hefir verið af Faxasíld, en
ekki cr vitað, livort um fi’ekari sölur getur orðið að ræða.
Takist ekki nýir sölxisamningar mjög fljótlega, er hætt við,
aö frá síldveiðunum verði hoi’fið, með því að sjómenn og
útvegsmenn telja ekki borga sig að veiða síld til bræðslu,;um e®a vró framleiðslustörf
sökum þess hve verðlag á slíkri síld er lágt, þótt það liafi ahnénnt, Yiðskiptamálaráðu-
aldrei hæri’a vei’ið en á síðasta sumri, en það magn hins- ixeytiBandai’ikjanna hetir um
vegar tiltölulega lítið, sem veiðist í reknetin. jnokkxirn tíma rekið tækni-
Fyx’ir sti’iðið var ái’lega flutt allmikið síldai-magn á IeSa upplýsingaskrifstofu,
Þýzkalándsmarkað, þannig, að síldin var sénd ísuð á mark-ísem vúinui’ að því, að svax-a
aðinn, og þóttu þaxx viðskipti gefast vél. Var þai-na eitikxim (fyrirsþurrium .frsá- bandarisk-
um Austfjai’ðasíld að ræða, sem var xxxun minni og horaðri um iðixrekehdum og mxxn sú
en Norðanlandssildin, en lxún mun hafa vex’ið vex’kuð á skrifstofa nú einnig svai a
Bók um tendra-
miðil.
Di’aupnisútgáfan í Reykja-
vík hefir gefið út bók varð-
andi sálarrannsóknir og dul-
ræn fræði og ber hún heitið
„Undiamiðillinn Danieí
Home.“
Frægustxx og viðurkennd-
ustxx vísindamenn rannsök-
uðxx fyrirbæri þau, senx gerð-
ust í sambandi við miðils-
liæfileika Home’s, og allar
lxugsanlegar varúðari’áðstaf-
(anir voru viðhafðar og svo
, tryggilega um hnútaiia búið,
að ekki var minnsti mögu-
leiki fyrir miðilinn að beita
brögðum. En allt kom fyrir
elcki, undrin áttxx sér stað,
þótt nxikillinn væri í strangi’i
gæzlu í úppljómuðu hei’bei’gx
og bundiiin á liöndum og fót-
um.
j Bókin xuxx undramiðilinn
er þvi ekki aðeiixs fyrir þá,
j sem áhuga hafa á sálarrann-
; sóknum og duli’ænxuxi fræð-
uixx heldur líka fyrir þá, senx
leita skemixxtilegs lestrarefn-
is.'
skrifstofa í Washington svar-
ar fyrirspurnxmx, í flestum
greinunx iðixaðar, þar á xxxeðal
um viðhald véla og verk-
sxxxiðja, í’aförkú og íxoitkun,
hemxar, málmblöndun, efna-
gerð, plastik, lyf, fægiefni,
lím, málnixxgu, nxálmhúðun,
verið gei’ðar á vörjpunni. Yrði síldin seld til bræðslu þýddi , f*’am til Washingtoix, exx j leii’bi’énnslu, einangruix5 upp-
ekki að stunda reknetaveiðai’, nxeð því að aflamagnið er j slu’ifstofEux þar hefir á að
svo hvei’fandi lítið, en hinsvegar er nú góður nxai’kaður^ skipa sérfræðingum í öllunx
bæði fyrir síldarmjöl og lýsi, þarnjig að freistandi væri að .greinuin iðnaðai’ins og getur
auk þess snúið sér til um 400
rannsóknarstofnana og iðn-
fyrirtækja. Svai’ið er svo
sent sömu lcið lil baka.
Rannsóknaráði ríkisins
lxefir vei’ið falið að annast af-
gréiðslu þessara hiáia hér á
landi og skuhx þeir, senx vilja
nolfæx’a sér upplýsingastax’f-
senxi þéssa, senda fyrirspurn-
ir sínar til rannsóknaráðs
i’íkisins Reykjavík. Bezt er
reyna veiðaraar með stórvirkum veiðitækjum.
Talið er, að síldin Ixafi að undanförnu gengið á grunn-
mið, enda gerðu sumir sér vonir um, að hún nxyndi ganga
lxér inn í sundin og firðina í nágrenninu, þannig að unnt
myndi í eynast að moka henni upp, svo sem gert var hér
á árununx i Hvalfirði og Kollafix’ði. Fislcifræðingar, senx
um malið hafa skrifað, telja slíkar síldargöngur svo ein-
stakt fyrii-brigði, að ekki verði byggðar á þeim neinar
veiðivonir, og er það vafalaust rétt. En síldveiðar ættu að
geta' orðið sæmilega árvissar í Faxaflóa og við suðursti’önd
landsins, ef unnt í’eyndist að finna upp hentugt veiðitæld,
sem haga mætti svo í sjó, að til síldarinnar næðist, þótt
hún væri á allmiklu dýpi, svo senx hún cr nú. Komið hefir
íranx tillaga um að reyna að pumpa síldinni upp úr sjón-
um, svo senx gert hefur vcrið á innfjörðum í Bandaríkj-
unum, en slíkri veiðiaðfefð er tæplega unnt að konxa við,
nema þvi aðeins, að síldin sé gengin á grunnmið, en þá
mætti ná til hennar með öðrum og í’eyndari veiðitækjum.
Sjálfsagt er að gefa gaunx þeinx tillögum öllum, senx
fram konia og miða að aukinni tækni við veiðamai’, og
vissulega hefir ekkert skort á tillögumar. En þótt nxarg-
víslegar: tílraunir hafi vei’ið gerðar við veiðarnar á þessari
haustvertíð, virðist ekkert veiðitæki ennþá vera fundið,
sem gefur viðunandi raun. Að slíkunx tilraunum verður ó-
hikað að vinna, þar til heppileg lausn er fundin, og til
þeirra á ekki að spax-a fé, með því að það myndi skila sér
fljótlega aftur, ef einhver árangur yrði af tih’aununx. Menn
vita nú, að síldin lieldur sig hér við suðvesturströndina
mestan hluta ársins og við misjöfn skilyrði, en þá þarf
einnig að leysa þá gátu, hvernig helzt verði til hennar Það væri vissulega góiiar
náð. Mai’kaður fyrir saltaða Faxasild er sænxilegur, en fregnir, ef sannar revndust. að
vinna þarf að því að síldiimi verði komið á markað ísaðri,' |oksins væri.síldin á hraðri ferö
rcyktri eða verkaðri á annan hátt, sem okkur lientar og‘„n Sundm og jafnyel xnn i
óskað ei’ eftir af kaupendum. Væri leitt til þess að vita, ef j Noröudandssíldin^í1 lulP 'aö
nu yrði aðhverfa frá veiðunum, sökum ]>ess, að ekki reynd- j minnsta kosti ,og vonbrigðin út
ist unnt að ti’j'ggja sölu á saltsíld, enda skal engu xim það aí binum misheppnuöu veiöurn
hitun, matvælaiðnað og mat
vælageynxshi.
Kanada liefir einiiig hoðist
til þess að láta í té sanxs kon-
ar þjónnstu og Baixdat’íkin ög
nxunu fyrirspurnir verða
séndar iil Kanada ef vænía
má að betri úriausn fáist þar
en í Bamlaríkunum.
Fögur er
foldin.
Bókaútgáfa Menningar-
sjóðs hefir gefið út úrval af
i’æðum og erindum síra
Rögnvaldar Péturssonar,
hins mikla ræðumanns og
kenmnianns í Vesturheimi.
Bókin nefnist „Fögxu’ er
foldin“ og er safn rúnxlega
40 erinda og ræða, sem síra
Rögnvaldur liefir flutt í
kirkju og annarsstaðar við
ýmis tækifæri. Gísli Jónsson
í Winnipeg liefir í’itað inn-
gangsorð að bókinni, en Þor-
kell Jóliannesson prófessor
sá.um úlgál'u hennai’.
„FÖgur er foldin“ er 400
hls. að stærð í 'stóru broti og
vandað í livívetna til útgáf-
uixnar
Það fór einhver undarleg-
ur fiðringur um bæinn í
fyrradag. Eg held, að eink-
um hafi tvennt borið til.
Annars vegar kærkomnar
fregnir um mikla síldar-
gegnd við Faxaflóa og hér í
kring, en hins vegar var
það veðrið, sem minnti svo
þægilega á haustið og vet-
urinn 1947—48, þegar
stirndi í síld hvar sem litið
var um Reykjavík í frost-
köldu loftinu.
spáð, hvox’t sú verði raunin, en allt þarf mál þetta rann-
sóknar við og vandann ætli að reynast unnt að leysa nxeð
tilllíi til fi’amtíðax’innar.
þar ár eftir ár. Það kostar aö
minnsta kosti ekkert, aö vera
bjartsýnn og biða og vona, aö
sxldin k»mi nú hingað fyrir al-
tu ■■
vöru. ÞafS myndi rísa ný alda
bjai-tsýni og athafna í þessum
bæ, þar sem „ekkert g.erist“, ef
síld sígi nú með öllum sínum
þung'a inn i Hvalfjörö, en sökk-
hlaðnir vélbátar lægju við allar
bryggjur, og vörubifreiSir
þeýstu um bæinn meö-milljónir
og aftur milljónir silíurfista á
pallinum. Þá færi maður aftur
að tala drýgindalega um gjald-
eyrisskort eöa gjaldeyrisnæg'tir
(hver veit), og merkileg mál
eins og liinn dularfulli stuldur
á KauíaVhötn væri ekki þess
viröi, aö ínaöur minntist á liann,
livaö þá aö menn yæru aö bolla-
leggja uha slíka hliiti. Ónei.
Þessa haust- og vetrar-
mánuði, þegar síldin setti
sinn svip á bæinn, og varpaði
yfir hann einhverjum Klon-
dyke-ljóma á íslenzka vísu,
mikið var gaman að vera í
Reykjavík þá- Sumum fannst
þó nóg um síldina og lykt-
ina, sem henni fygdi- En
það hljóta þá að hafa verið
nef, sem ekki eiga við hér-
Ætíi flestir vildi ekki frekar
hafa síldarpestina og ódaun-
inn af r jxíkandi verksmiðjun-
um í nokkura mánuði, ef það
yrði til þess, að mannskap-
urinn réttist úr gjaldeyris-
kúthum? Ætli ekki.
En nú er víst ekki annað að
gera-en að-bíða og bíöa. Á nxcð-
an fiska þeir vel á Suðurnesjum,
á Akranesi og í Vestmannaeyj-
um- Það er kannske.. ástæðu-
laust aö vera bjartsýnn um of,
eu alltaf finnst mér skemvnti-
legra aö liía við vonina, og þeg-
ar sjómenn segja, aö „óvetxju
• síldarlegt“ sé, þá er eg.svo gerð-
ur, að eg trúi því, að bráðlega
komi sílciin og. snúi öltu við-
Ifví .ekki þaö? Og ég er hand-
v-iss um, aö einhverntíma lcenx-
ui- síldi.ix,. og þá 'ætla eg 'ekki að