Vísir - 23.12.1950, Blaðsíða 4

Vísir - 23.12.1950, Blaðsíða 4
4 V I S 1 R Laugardagiim 23. desember 1950 D A G B L A Ð Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson. Skrifstofa Austurstræti 7. TJtgefandi: BLAÐAtJTGÁFAN VlSIR H.F. Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linur). Lausasala 75 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f. Síðasti ffoðinn. Að jólum 1950. Jþrátt fyrir gjaldeyrisskort, sem vissulega hefur sett svip sinn á verzlanir Reykjavíkurborgar, virðast jólaannir liafa verið engu minni en undanfaiin ár, en ef til vill nokkru meiri, þar sem vöruskortur hefur skapað meiri fyrirhöfn þehn tií handa, sein i vörurnar hafa viljað ná. Enn sem komið er, búum við ekki svo vel að framboðið svari til efth-spurnar, en á því eru jxí nokkrar undan- tekningar. Bókaútgáfa virðist aldrei hafa verið meiri, en á þessu ári, enda hafa þær bækur verið taldar í hundruðum, sem borizt hafa á bókamarkaðinn síðustu vikurnar fyrir jólin. Er ekki á því að sjá, að pappírsskortur hafi hamlað útgáfustarfsemi, en einhver urgur virtist þó vera í bóka- útgefendum um skeið, af þeim sökum að útgáfa nokkurra bóka liafði frestast til næsta árs sökum pappírsskorts. Jólin eru, hátíð barnanna, en óvenju vel hefur verið séð fyrir sunnun þörfum þeirra að jiessu sinni. Barnaleikföng eru iniklu fjölbrey.ttari en áður og sýnast sum vera varan- legri, en þarna er að mestu eða jafnvel eingöngu um inn- lenda framleiðslu að ræða, sem stendur sambærilegri er- lendri framleiðslu ekld að baki. Þetta er æskileg þróun, ef verðlagið stenst nokkurn samanburð, en svo mun ekki vera. Islenzk bamaleikföng eru óþarflega dýr, og sumar tegundir jieirra hvorki smekklegar í ytra útliti, né vand- aðar að frágangi að öðru Jeyti. Allt þetta stendur til bóta. Til skamms tima voru jólagjafir barna i sveitum landsins aðallega spil og kerli, eða eínhverjar dægradvalir og þótti það mikil tilbreyting í gráum hversdagsleikanum. En allt er orðið breytt. Einnig í sveitum landsins munu jól haldin með noklcuð öðrum hætti, en áður tíðkaðist og þótti góður. Vafasamt er að hættur efnahagur almennings, hafi aukið á mamigildið að sama skapi, og hefur sumt það glatast, er til góðra siða má telja. Húslestrar, kirkjusókn og guði-ækni er góðra gjaida verð, sé það allt af góðum huga gert, en fullyrða má að menn beri annan hug til hins andlega starfa, en áður tíðkaðist. Fyrir þjóðarheildina og hvem einstakling er þetta tap á manngildi. Trúrækni skyggir aldrei á sanna gleði, en örvar Iiana hinsvegar, þótt hún auki á staðfestuna. Það los, sem virðist vera á hferni fólks, er þjóðarlöstur og einstaklingum aldrei kostur. Af lausung leiðir að einstaklingarnir gera minni kröfur til sjálfs síns og skjóta fram af sér skyldunum. En víst er það, áð hver sá, sem er trúr yfir litlu, verður yfir meira setlur í heilbrigðu þjóðfélagi* Hátíð er til heilla bezt, segir gafhalt máltæki. Myndi ekki í því felast, að á hátíðum eigi menn að gera upp hug sinn í hvild og friði, og taka ákvarðanir varðandi framtíð sína. Um framkvæmdina sjálfa getur hinsvegar ekki verið að ræða, að öðru leyti en því, sem varða kann breytt og bætt líferni. Menn vei’ða aldrei of gamlir tál að bæta ráð sitt, né of ungh' til að láta slíkt undir höfuð leggjast. Mannúðin er rikasti Jsostur hvers manns, en af henni mót- ast umgengni hans við aðra. Meistarinn frá Nazaret kenndi svo sem ýmsir aðrir: „Ger þú öðrum það, sem þú villt láta gera þér“, en hann lifði frekar en aHir aðrir, samkvæmt þeirri kemhngu sinni. Ætti mannúðin rikari þátt í hugar- fari hvers einstakling, yrði annað horf i þjóðmálum og hdmsmálum, en ríkjandi er. Kristin trú er sú dna lífs- stefna og hugsjón, sem bjargað getur heiminum og talað tungum gegn „dialeltíiskri cfnishyggju“ og öðrimi iiug- sjónarsnauðum öfgum. Nýlega er komin á bóka- markaðinn bókin „Síðasti goðinn“ eftir dr. Björn Þórðarson. Eins og titill bókarinnar oer með sér fjallar bókin um seinasta goðann, Þorvarð Þórarinsson, en því hefir ver- ið haldið fram, að hann hafi skrifað Njálssögu. I formála segh' dr. jurds Björn Þórðar- son m.a. um tildrögin að þvi að hann tókst þetta verk á hendur: „Þessi maðm* kom nú við sögu um nær liálfrar aldar skeið, og gefur það út af fyrir sig ríka ástæðu til að rannsaka, hvort ekki muni af síðari tíma mönnurn hafa verið um hann felldir „grunnf ærir slegg j udómar, sem svo mjög kveður að, þegar þetta tímabil ber á góma.“ En þannig hljóðar ályktunai’orð dr. Eínars Ölafs Svcinssönar í formálá í\TÍr áðurnefndu riti (þ.e. Síurl- ungaöld). Eg tel viðeigandi að gera hér nokkra grein fyrir, hvers vegna eg réðst í að taka rit þetta saman. Eg hafði satt að jsegja, við lestur Sturlungu (orðið áslcynja um svipað og hm tilvitnuðu ummæli greina. Ennfremur har þó aðallega tvennt til. Árið 1937 lét hr. Barði Guðmundsson uppi þá skoðun, sem hann siðan hafði stutt með marg- Jvíslegum rökum, að Þorvarð- ur Þóraiinsson værí höfund- ur Njálssögu.; Það er óþarft að lýsa þvi, hvernig þessari kenningu hefir verið tekið, ,en það mun rétt, að nafn þessa höfðingja þréttándu aldar mun aldrei hafa komið ‘samtimis á varir jafnmargra manna síðan i lok þeirr- Jar aldar, sem siðústu 14 árin. t Þá vildi einnig svo til fyrir nokkrum áruni, að eg þótt- I is.t komast að raun um, að ])ví hcimildarriti, sem mcnn liafa einkum byggt dóma sína | um Þorvarð, Þorgils sögú skarða, væri smns staðar ekki tréystandi um sannfræði i sögulegum efnum, hcnni [svipaði að þessu leyti of mik- ið í ælt íslendingasagna i þrengri merkingu. Af þessú, sem nú er sagt, vaknaði for- vitni mín úm að kynnast eftir því sem föng. væri á þeim manni, sem niargir hafa lalið í flokki misindismanna, en niikilsvirtur sögu — og liókmenntakönnuður meðal vor telur vera skapara eins mesta gimsteins fornbók- mennta vorra,“ Það þarf elcki að taka það fram að jafn samvizkusamur fræðimaður og dr. Björn Þórðarson er, hefir leyst starf sitt vel og samvizkulega af hendi og að bókin er. í alla staði hin bezta og verk- efninu gerð heiðarleg skil. — Gott tintíB- riishefti. Annað hefti tímaritsins „Flest og Bezt“ er komið út og er það rnjög fjölbreytt, Haldi timaritið áfram þannig — þvi að þetta hefti er mun skemmtilegra en hið fyrsta — mun það senn bera náfn með rentu og eignast marga lesendur. Af efninu má nefna smásöguna Á að- fangadag eftir E. Poulsen, greinina í þrumuveðri eftir fjallgöngugaqiinn Louis Trenker, Sigúr yfir liðagigt, Dularfull klukknalninging (Iioudini), Mannætur á Skot- landi, Nýr Ilitler í uppsigl- ingu, Ástalíf í Sovétríkjun- um, Tízkumvndir, Brúðurin, sem hvarf, Hemaðarmáttur Rússiands, Loftsteinar, kross- gáta, hridge o. fl. 350 góö riíð Handbókaútgáfan, Vest- mannaeyjum, hefir gefið út lítið kver, sem heitir „350 góð ' ráð.“ Er hér um að ræða allskon- 1 ar ráð fyrir liúsfreyjuna, þegar eitthvað út af bregður við heimilishaldið, eitthvað þarf að laga eða endurbæta. Skiptist bókin í niíu kafla eftir því hvort leita þarf ráða viðvíkjandi mat, fatnaði, húsgögnum o. þ. h. Mun margri húsmóðm’ þykja gott að hafa sliká bók við liönd- ina. Dr. med. Erik Jacobsen: Hóflega drukkið vín Loksins birtist hér bók ura áfengismál, sem eiiginn þarf aö skammast sín fyrir aö lesa, en flestir ef ekki all- ir geta nokkuð lært af. Höf- unur bókarinnar er mennt- aöur maöur, líffræöingur og læknir, sem ér engu ofstæki haldinn, en talar röddu vís- indamanns og mannvinar. Niðurstööur lians eru í flest- um greinum, aörar en þær, sem.öfgamenn og regluboö- ar halda fram, — ef frá er skilin ofdrykkjan ein, sem ávallt leiðir til tortímingar. Óhætt er aö hvetja menn til aö kaupa þessa bók og lesa hana, þar sem hún er menntandi fyrir alla og skynsamlegar skrifuö en venjuleg rit um áfengismál, sem allir eru dauðleiðir á aö lesa., Þótt lögbannaö sé aö semja auglýsingar um áfeng isneyzlu, skaðsemi hennar eða nytsemi, geta menn kynnst af bókinni hvernig sannmenntaðir menn ræöa um áfengismálin og eftir því ættu allir aöilar sér aö hegða. Þokan rauða. Nú tveimur dögum fyrir jól barst þetta nýja verk þessa öndvegishöfundar á bókamarkaðinn og mátti j þaö ekki seinna vera, ef , miða átti við jólasölu. En Kristmann Guðmundsson þarf ekki að miða útgáfu bóka sinna við hátíöir til þess að þær seljist. Engin tök eru á að gera efni bók- arinnar nokkur viðeigandi skil aö þessu sinni. Þess eins skal getið að bókin fjallar um höfund „Völuspár" og verður ekki sagt að höfund- urinn ráöist á gárðinn þar sem hann er lægstur, Mun efnismeðferð Kristmanns þykja í senn frumleg og glæsileg, þótt þroskaferill höfundar „Völuspár“ sé skammt rakinn, er þessu verki lýkur. En framhaldið niun Kristmann hafa gjör- hugsað og véröur þess biðiö með eftirvæntingu. J! ecj jo ♦ BE Það hefir svo oft verið sagt, að það er orðin marg- tuggin tugga, að jólin sé há- tíð bárnanna, en síður eða alls ekki hátíð hinna full- orðnu- Vissulega eru jólin hátíð barnanna og fyrst og íremst hugsum við til þeirra um jólin.' En eru jóiin þá -emgöngu orðin ein allslierjar átveizla hinna fuMqrðnu, með þar til heyrandi ;di*ykkju og dansleik á annan í jólam? Eg held efcki. Það er svo margt annað. sem gerir þessa mestu hátiS ársins mikils virði í augum hínna, sem fullorönir eru. Allir haía Veitt því athygii, hvernig allt viömót manna: breytist !'t?Pí'i%rannáils, veröur ipðru vísi, mildara. Það er eins og maöur skilji betur aöra, sjálfselskan, egoisminn minnki. Eg hekl jafnvei, aö menn veröi betri menn á j'ólun- um. Þau eru mýmörg, dæmin, sem sýna og sanna, að mað- ur kemst næst því að elska náunga sinn um jólin, eins og eiáhvers staðar stendur í ritningunni, meira að segja þá, sem manni er { nöp við. Þá vilja gleymast fornar væringar, eitthvað sem á milli hefir borið ,og mann hættir til að gleyma því sem á hluta manns kann að hafa verið gert. ' Viö könnumst öll viö þetta, þessa undarlegu stenmingu, sem jólin færa okkur. Viö fögn- um sjálfságt öll, er kjrkjuklukk- urnar tafca aö hringja á að- fangadagskvöld* Ef ti.l vili eru þetta endurminningar fri bernsku okkar og æsku, mrnn- ingin um eitthvað bjar.t og gött heima í íööurgaröi eöa hjá ást- ríkri móöur. — Viö skuiuni vona, að einnig þessi jól veröi okkur gleöileg og kveiki cnn þaö ljós vdvildar og hlýlíugs sem jafnan fyrr, þrátt fyrir viö-*. sjár úti í heimi og válega fram- tíö. — Bergmál óskar ölíum lesendum sínum gleðilegra jóla! ThS.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.