Vísir - 05.01.1952, Blaðsíða 5

X.augardaginn 5. janúar 1952
V I S I R
Eru flyðruveiðar síðustu ára
einungis stundarfyrirbrigði ?
Miunttsókniw* a nt&stu úman
niMWijia shera úr nwn pað-
Viðtal við Arna Friðriksson ■ íiskifræðing.
Ungur ísiendingur, Áðal-
steinn SigurSsson, er nú við
fiskifræðinám við Hafnar-
háskóla, en að því loknu
mun hann taka við flat-
fiskrannsóknum i hafinu
umhverfis ísland.
Vísir hefir nýlega átt tal
við Árna Friðriksson fiski- árgangurinn frá 1939 (11 ára),
fræðing um flyðruveiðar og þá frá 1937 (13 ára), 1936 (14
rannsóknir á flatfiski hér við ára) og 1935 (15 ára).
land. En um þau mál fórust
barst að landi og vitum við því
ekki skil ;;á þyngd hennar upp
úr sjó.
í aflanum voru a. m. k. 16 ár-
gangar, allt frá 6 vetra og yfir
tvítugt. Sterkastur reyndist ár-
gangurinp frá 1938, þ. e. 12
vetra fiskurinn, en hann nam
meiru en'fjórðungi alls aflans,
eða 27.4%. Næstur honum var
Arna orð á. þessa leið:
„Eitt af þeim verkefnum sem
Fiskideildin hefir með hönd-
um, eru rannsóknir á flatfisk-
um, og þá ekki sízt flyðrunni.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja að 25 s.l. ár hafa ís-
lendingar hafizt handa um sér-
staka utgerð til flyðruveiða.
Eigi er kunnugt um hvenær
útlendingar fóru fyrst að gera
út til flyðruveiða í íslenzkum
sjó, en fyrstir munu Skotar
hafa verið einhverntíma á öld-
inni sem leið. Hefst svo nýr
þáttur þegar Bandaríkjamenn
byrja að sækja hingað árið
1884, en ekki stóð sú veiði
nema á annan áratug, og þótti
hún þá ekki lengur svara kostn-
aði.
Yfirleitt hefir flyðrustofninn
látið mjög á sjá undan veiðun-
um, eins og stærðin á fiskinum
sem veiðist, aldur hans og
mergð ber gleggst vitni. Rann-
sóknir á flyðru frá íslandsmið-
um hafa nú verið gerðar um
langa röð ára. Miklu af gögn-
um til slíkra rannsókna var
safnað hér á árunum fyrir
heimsstyrjöldina, einkum úr
Faxaflóa vegna fyrirhugaðrar
friðunar flóans. Það hefir háð
þessum rannsóknum mjög að
vantað hefir sérfræðing til að
sinna verkefninu, en nú standa
vonir til að úr megi rætast, þar
sem stud. mag. Aðalsteinn Sig-
urðsson er stundar fiskifræði-
nám við Hafnarháskóla, er að
fullnuma sig í þessari grein.
Hefir hann unnið úr þeim gögn-
um, sem safnað hefir verið,
einkum á Akranesi, til þess að
fylgjast með flyðrustofninum í
. viðskiptum hans við veiðarfær-
iri.
Skal nú í stuttu máli gerð
grein fyrir helztu niðurstöð
um. Verður rætt um árangur
rannsóknanna frá 1950. Þá
voru rannsakaðir 773 fiskar,
sem aflazt höfðu á tímabilinu
frá 17. maí til 17. júní á svæð-
inu 115—136 sjómílur NNV-
NV frá Akranesi.
Stærð lúðunnar var all mis-
jöfn, sú smæsta náði ekki 60
cm lengd, en tvær þær stærstu,
sem rannsakaðar voru, voru
yfir 2ja metra langar. Lang-
mestur hluti aflans eða 73.2%
var á milli 110—150 cm., en
43.2% milli 120—140 cm. Með-
allengdin reyndist 136.63 cm.
og mun meðalþyngdin hafa los-
að 20 kg., en því xniður var
<511 lúðan slægð þegar hún verið lélégri. Hins vegar veið
ist mjög mikið af lúðustofnin-
um á fyrstu þremur aldursár-
um hans og hefir mér talist til
að minna en 20. hver lúða, sem
botnvarpan nær til, komist yf-
ir 3ja ára aldur. Og þegar um er
að ræða flyðru á aldrinum 1—3
ára, lætur það að líkum að veið-
arfærin taki fyrst og fremst
stærstu einstaklingana úr
stofninum en þeir sem hægar
vaxa hafa meiri líkur til að
komast undan, og koma fram
í veiðunum þegar árunum
fjölgar.“
Ellefu til fjórtán vetra fisk-
ur nam að samanlögðu nærri
% hlutum aflans, eða 74.3%.
Á þessum árgöngum hefir því
aflinn aðallega hvílt, og er ó-
hætt að segja að hefði þeirra
ekki notið við, myndi eigi um
neina flyðruútgerð hafa verið
að ræða. Veiðin átti því rót
sína að rékja til fáeinna sterkra
árganga sem vissulega hafði
orðið vart í ungfiskinum, eink-
um í Faxaflóa á árunum rétt
fyrir styrjöldina.
í Faxaflóa, einkum sunnan-
verðum, er jafnaðarlega megn-
ið af flyðrunni, sem þar veið-
ist, eða 95%, mjög ungt, aðeins
1—3 vetra, og er því fiski-
mergðin þar mælikvarði á
stærð eða styrkleika stofnsins
nokkurum árum síðar, ef ung-
viðið fær að vaxa.
Kringum 1930 fengu rann-
sóknarskip að meðaltali 8—9
smálúður á hverjum togtíma í
Faxaflóa. Fimm árum síðar
fengust aðeins 3—-4 fiskar með
sömu fyrirhöfn, 1938 fengust
8, en 1939 fengust 45—46 smá-
fúður að meðaltali á hverjum
togtíma. Bendir þetta á óvana-
léga sterka árganga rétt fyrir
styrjöldina, mitt í allri niðúr-
lægingu lúðustofnsins og mætti
því e. t. v. spyrja hvort flyðru-
veiðar síðustu ára séu annað en
stundar fyrirbrigði, en úr því
munu rannsóknir á næstu árum
skera svo að ekki verður um
villst.
Fróðlegt er að athuga stærð
lúðunnar eftir aldri, annars
vegar þeirrar sem veiðzt hefir
undanfarín tvö ár og hins veg-
ar smálúðunnar í Faxaflóa. Það
hefir nefnilega sýnt sig að hér
ber talsvert á milli, 6 vetra
gömul lúða úr Akranesaflan-
um 1950 er kringum 70 cm. að
lengd og ér. frekar lítil stærðar
aukning frá ári til árs. Hins
vegar er 3ja ára gömul lúða úr
Faxaflóa þegar orðin um 50 cm.
löng.. Smálúðan í Faxaflóa ætti
því að vera miklu stærri en
raun ber vitni þegar hún kem-
ur í aflann á djúpmiðum 6 ára
og eldri.ý Skýringin á þessari
mótsetningu, sem virðist vera,
er þó ekki langt undan og hún
er tvíþætt. Annars vegar hefir
það sýnt sig, að vöxtur ung-
lúðunnar í Faxaflóa er meiri
en þvínær hvar sem er annars
staðar, én að sjálfsögðu á-
skotnast stofninum á djúpmið-
um fiskur annars stáðar frá,
þar sém iviðgangsskilyrði hafa
Sprengihætta af
ábur&arverk-
smi5junni.
Á fnndi bæjarstjórnar
Reykjavíkur í gær var enn
rætt um væntanlega áburð-
arverksmiðju og staðsetn-
ingu hennar.
Var samþykkt tillaga um,
að fresta að ákveða stað-
setningu hennar, þar til úr
því yrði skorið, hvort mikil
sprengihætta stafaði af
lienni.
Áður hafði bæjarráð sam
þyklct að láta verksmiðjunni
í té lóð á Ártúnshöfða, en
nú liefir verið upplýst, að
sprengiljætta stafar af slíkri
verksmjðju. Hafa þrír verk-
fræðingjar verið skipaðir i
nefnd tfl þess að rannsalca
þetta n{ál, þeir Ásgeir Þor-
steinssoþ, Gunnar Böðvars-
son og jóhannes Bjarnason,
og skulú þeir semja álitsgerð
um málið til hæjarstjórnar.
Svíar eígnast
Stellu Polaris
Stella Polaris er nú órðin
eign Svía, en var áður eitt feg-
ursta skip Norðmanna.
Snekkjan hefir verið í gagn-
gerri viðgerð og klössun í
Gautaborg, og verður fyrst um.
sinn í ferðum til Vestur-Indía,
en fer síðan í skemmtiferðir-
um Miðjarðarhaf. (SIP).
Rafmagnstakmörkun
Hverfin eru:
1. hluti.
Hafnarfjörður og hágrenni, Reykjanes.
2. hluti.
Nágrenni Reykjavíkur, umhverfi Elliðaánna,
vestur að markalínu frá Flugskálavegi við Við-
eyjarsund, vestur að Hliðarfæti og þaðan til
sjávar við Nauthólsvík í Fossvogi. Laugamesið
að Sundlaugarvegi. Árnes- og Rangárvallasýslur.
3. hluti.
Hlíðarnai', Norðurmýri, Rauðarárholtið, Túnin,
Teigarnir og svæðið þar norð-austur af.
4. hluti.
Austurbærinn og miðbærinn milli Snorrabrautar
og Aðalstrætis, Tjarnargötu, Bjarkargötu að
vestan og Hringbraut að sunnan.
5. hluti.
Vesturbærinn frá Aðalstræti, Tjarnargötu og
Bjarkargötu. Melamir, Grimsstaðaholtið með
flugvallarsvæðinu. Vesturhöfnin með örfiris-
ey, Kaplaskjól og Seltjarnames fram eftir.
Álagstakmörkun dagana 6. jan.—12. jan.
Sunnudag 6. jan. kl. 10.45—12.15 3. hluti
Mánudag 7. jan. ld. 10.45—12.15 4. hluti
Þriðjudag 8. jan. kl. 10.45—12.15 5. hluti
Miðvikud. 9. jan. kl. 10.45—12.15 1. hluti
Fimmtud. 10. jan. kl. 10.45—12.15 2. hluti
Föstudag 11. jan. kl. 10.45—12.15 3. hluti
Láugard. 12. jan. kl. 10.45—12.15 4. hluti
Straumurinn verður rofinn skv
svo miklu leyti sem þorf krefur.
þessu þegar og að
Sogsvirkjunín,
i
Trésmíðaverkstæði
LANDSSMlfíJUNXAtt
tekur að sér alls koriar viðgerðir á skipurn og bátum af öllum stærðum.
Einnig allskonar nýsmíði og viðgerðir í þágu landbúnaðarins.
Ennfremur smíðum vér teakhurðilr, leikfimisáhöld og f jöldamargt fleira.
Model-verkstæðið tekur að sér allskonar modelsmíði.
Verkefnin eru fljótt og vel af hendi leyst og fyrir fast verð, ef þess er óskað.
LEITIÐ T I L B O Ð A H J Á O S S.

mimimmmmiiiimiimmmmmimim