Vísir - 02.05.1952, Page 4

4
V 1 S I R
Föstudaginn 2. maí 1952
DAGBLAÐ
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
„Allar viidu mey jarnar eiga hann."
Eins er með flotvörpuna nýju og Ingólf Vatnsdæling, sem
allar meyjar vildu eiga, að fjöldi manns er kominn fram
á sjónarsviðið, sem telja sig hafa átt hugmynd og frumdrætti
að hlerabúnaði og víratengslum vörpunnar og öllu því, sem
henni fylgir og fylgja ber. Vafalaust hafa sjómenn og útvegs-
menn fylgst af áhuga með starfi þeirra hugvitsmanna, sem að
. lokum fundu lausnina, og vafalaust hefur hún vafist fyrir
möi'gum, sem sjósókn hafa stundað, þótt þeir reyndust slippi-
fengnari en hinir. Jafnframt því, sem mjög er sózt eftir viður-
kenningu eða umbun fyrir slíkar hugmyndir, hafa svo komið
fram raddir um að flotvarpan gæti gengið um of nærri fiski-
stofninum, þannig að hann gengi til þurrðar og hafa verið uppí
raddir um það í blöðum.
Vafalaust láta fiskifræðingarnir skoðanir sínar í Ijós varð-
andi rányrkju vörpunnar, en leikmenn munu almennt telja að
varpan hljóti að reynast að þessu leyti hættulaus, einkum ef
hugvitsmönnum tekst að láta möskvana opnast betur, en
tíðkast hefur við drátt botnvarpa. Samkvæmt skýrslum, sem
birtust í Bretlandi á styrjaldarárunum, og vafalaust einnig
samk'væmt reynzlu okkar sjálfra, virðist svo að þorskstofninn
hér við land hafi þolað fyllilega alla þá rányrkju, sem hér fór
fram á miðunum, en hinsvegar hafi aðrir fiskstofnar, svo sem
flatfiskur og ýsa gengið mjög til þurrðar. Að því er flatfiskinn
varðar má vafalaust skýra þurrð hans með því, að sífelldur
ágangur togara á tiltölulega litlu veiðisvæði, hefur eyðilagt
nauðsynlegan botngróður og jafnvel önnur lífsskilyrði fisksins,
auk þess sem vörpurnar hafa sópað öllum botnfiski á braut
á þessu svæði.
Þegar tekið er hinsvegar tillit til að veiðisvæði togaranna er
mjög takmarkað, en útsærinn víðari en allt landrýmið, sýnist
auðsætt að veiðisvæðin svara ekki til túnanna í voru landi,
séu þau miðuð við óræktina í heild. Fiskirannsóknir sanna að
fiskistofnarnir dafna og lifa við ákveðin skilyrði í sjó, sem
víðar er að finna en á sjálfum fiskimiðunum, og ætti stofninum
því engin hætta að vera búin, þótt hin nýju veiðitæki reynist
fisknari en hin, sem notuð hafa verið til þessa. Jafnframt ber
þess að gæta, að frá og með miðjum mánuði verður landhelgin
víkkuð á íslenzkum miðum, en það þýðir að fiskurinn fær rýmra
friðland en hann hefur haft og ungviðið verður verndað frá
tortímingu, verði landhelginnar gætt sem skyldi. Með varð-
skipum og flugvélakosti má halda tryggilega uppi varðgæzlunni,
enda er þess að vænta að engin linkind verði sýnd í því efni.
Allar breytingar, sem byltingu geta valdið, njóta ekki al-
ménns skilnings í fyrstu, en valda tíðast deilum. Öll nýmæli
eru illa séð af sumum mönnum og jafnvel þeim, sem komist
hafa til valda eða áhrifa. Við þessu er ekkert að segja, en fram-
kvæmdin ein sker úr um reynzluna. Hæpið er að byggja af-
komuvonir á hrakspám eða gyllingum, en hinn gullni meðal-
vegur og raunsæi hentar athöfnunum bezt.
Framboð Hannibals.
A lþýðuflokkurinn mun nú hafa ákveðið að Hannibal Valdi-
mai'sson skuli verða í kjöri á ísafirði, en líklegt er að af
hálfu Sjálfstæðisflokksins verði Kjartan læknir Jóhannsson
frambjóðandi. Svo sem menn rekur minni til hlaut Kjartan
fleiri persónuleg atkvæði, en Finnur heitinn Jónsson við síðustu
Aþingiskosningar, en Finnur flaut á þing á landslistaatkvæðum
og sýndi það veilur í gildandi. kosningalöggjöf. Sá er munur á
Finni og Hannibal, að Finnur var ótrauður baráttumaður gegn
kommúnistum, bæði í héraði og utan þess, en Hannibal gerir
gælur við þá er færi gefst, enda skylt skeggið hökunni. Mun
hann gera sér vonir um að hljóta æðimörg atkvæði frá þeirri
manntegund, en vel mætti hann minnast reynzlu herforingjans
nafna síns, er liðskostur hans brást og það leiddi til falls.
Alþýðuflokkurinn býr nú í sambýli við kommúnista í bæj-
arstjórn ísafjarðar, og keppa þeir sameiginlega áð því að koma
liöfðinu undir ísafjarðarkaupstað. Fara þeir með öll völd í kaup-
staðnum sameiginlega, og ekki er þar ráðið ráð, nema því aðeins
að fulltrúi kommúnista í bæjarstjórn leggi yfir það blessun
sína. Þrátt fyrir það telur flokksstjórn kommúnista hér syðra
ekki heppilegt að stuðla að sigri Hannibals, en hinsvegar mjög
æskilegt að hann verði sér til minnkunnar í stjórn bæjarmál-
anna. Hagur maruia vestra er mjög bágborinn og atvinna lítil
í kaupstaðnum og óstöðug. Kommúnistar og Alþýðuflokkurinn
hafa þar ekkert gert til að ráða bót á þessu, en hinsvegar varð
ríkissjóður að hlaupa undir bagga, til þess að afstýra mestu
óhöppunum.
Æ5alfundur Sambands smásöluverzlana:
Kaupmenn halda ekki er-
lendri iðnvöru að mönnum.
Sjö félötj er« mú í smsmbmmtSimu.
Aðalfundur Sambands smá-
söluverzlana var haldinn í Fé-
lagshéimili V. R. s.l. mánudags-
kvöld.
Formaður sambandsins, Jón
Helgason, flutti ítarlega skýrslu
um starfsemi þess á s.l. ári.
Hann rakti helztu viðfangsefni,
sem stjórnin og skrifstofan
hefðu unnið að á árinu og skýrði
frá því, hvernig tekizt hefði að
leysa þau.
Samþykktar voru nokkrar
breytingar á lögum sambands-
ins.
í sambandinu eru nú sjö sér-
greinafélög og nokkrir ein-
staklingar. Núverandi stjórn
sambandsins skipa: Jón Helga-
son, formaður, Kristján Jónsson
varaformaður, Eggert Gíslason,
Gísli Gunnarsson, Ólafur Þor-
grímsson, Hendrik Berndsen og
Páll Sæmundsson, en þeir eru
tilnefndir af sambandsfélögun-
um. Á fundinum var Gústaf
Kristjánsson endurkosinn odda
maður í stjórn sambandsins.
Kaupmenn fagna auknu frjáls
ræði í verzlun og viðskiptum.
En þrátt fyrir það, að verzlunin
er nú frjálsari en áður, vantar
mikið á, að smásalar geti snúið
sér til veggjar og dregið feld yf-
ir höfuð sér. Þeir verða að vera
sívakandi á verðinum. Starf
þeirra er fólgið í lipurri og sann
gjarnri þjónustu við fólkið. En
til þess að inna af hendi þjón-
ustustarf sitt til gagns fyrir
land og lýð, er nauðsynlegt, að
smásalan hafi góð skilyrði til
starfs og þróunar. Þau skilyrði
þarf hún sjálf að tryggja sér
með því að efla samstarf og
samtök stéttarinnar og halda
merki frjálsrar verzlunar hátt
á loft.
Nokkuð var rætt um sam-
vinnu við iðnrekendur og af-
stöðu þeirra til smásala. í því
sambandi fórust formanni svo
orð:
„Iðnrekendur hafa upp á síð-
kastið mjög amast við innflutn-
ingi fullunninna vara og deilt
á kaupmenn, sem sakaðir eru
um að halda innlendri fram-
leiðslu til baka, en halda að
fólki hinni erlendu. Það kann
að vera að finna megi snögga
bletti einhvers staðar, en um-
fram allt eru það viðskiptavin-
irnir, sem segja fyrir verkum.
Kaupmenn vita það manna
bezt, hvernig innlend fram-
leiðsla hefir reynst. Sumt er
ágætisvara og þolir alla sam-
keppni, enda er það staðreynd,
að ýmis iðnfyrirtæki hafa ekki
þurft að draga saman seglin,
þegar rýmkað var um inn- p
flutning, heldur haldið velli og
jafnvel aukið starfsemi sina.
Islenzkur iðnaður á sannarlega
fjölmörgum dugandi ágætis-
mönnum á að skipa og efast ég
ekki um, að hann á eftir að vaxa
og eflast. En í skjóli haftanna
risu upp ýmis iðnfyrirtæki, sem
áttu vafasaman rétt á sér. Það
tapa að vísu margar hendur at-
vinnu við, að alls konar sauma-
stofur verða að hætta. En hvort
það er nokkurt þjóðhagslegt
tjón, að húsmæður geti nú aft-
ur sjálfar saumað flíkur fyrir
heimilin, — það er önnur saga.
Það er enginn vafi á því, að
kaupmenn óska einskis frekar,
en að geta átt vinsamleg við-
skipti við heilbrigðan íslenzkan
iðnað.“
Fundarmenn þökkuðu stjórn-
inni góða forustu og vel unnin
störf.
(Frá Samb. smásöluv.)
Bretar vilja aok-
inn lanAúnai.-
í Bretlandi hefir verið boðuð
mikil hækkun á verðlagi land-
búnaðarafurða.
Voru þessi mál rædd í neðri
málstofunni í gær og sagði
landbúnaðarráðherrann, Sir T.
L. Dugdale, að fyrir stjórninni
vekti að með verðhækkuninni
yrði lagður grundvöllur að
mjög aukinni landbúnaðar-
framleiðslu, og það væri engin
ástæða til að ætla annað en að
hún hefði aukist um 60 af
hundraði miðað við það, sem
nún var fyrir stríð, á árinu
1956.
Attlee vildi umræðu um þetta
mál, en fyrirsvarsmaður stjórn-
arinnar Crookshank höfuðs-
maður sagði, að væntanleg væri
„hvít bók“ (opinber skýrsla)
um þessi mál í heild, og væri
því rétt að fresta umræðu þang-
að til.
Við atkvæðagreiðslur um
einstaka liði heilbrigðislöggjaf-
arinnar í gærkvöldi sigraðl
stjórnin með aðeins 12—20 at-
kvæða meirihluta stundum.
■ • ♦--------
Nýr menningarsjóður
stofnaður í Svíþjóð.
Eins og menn muna náði
Gustav Svíakonungur óvenju-
lega háum aldri.
Nýi konungurinn, sem tók
við völdurn eftir dauða föður
síns í fyrra, verður sjötugur 11.
nóv. næstk.
í tilefni af 70 ára afmæli kon-
ungs hafa Svíar ákveðið að
stofna nýjan menningarsjóð og
er heitið á helztu fulltrúa at-
vinnu- og menningarlífsins að
styðja málið. Þar eð Svíakon-
ungur er kunnur menntamað-
ur, verður honum falið að á-
kveða, hvaða menningarstarf-
semi skuli fyrst um sinn njóta
góðs af sjóðnum.
♦ BERGMÁL ♦
Bústaðaskiptin.
Bergmáli hefir borizt bréf frá
einum lesenda um húsnæðis-
málin, sem alltaf eru ofarlega
á baugi, og ekki sízt um far-
daga:
„I þessum mánuði má helzt
búast við því að bæjarbúar hafi
bústaðaskipti, en yfirleitt má
gera ráð fyrir að leigumálar um
húsnæði gangi úr gildi 14. maí
eða 1. október a. m. k. þegar
um íbúðir er að ræða. Fyrir öll
stríð og húsaleigulög var það
mjög títt að fólk skipti um bú-
stað um fardaga, en nú í nokk-
ur ár hefir ekki jafn mikið bor-
ið á því, og hefir þar einkum
ollið að framboð á húsnæði hef-
ir verið miklu minna en eftir-
spurn. Hefir fólk því ekki að
nauðsynjalausu farið úr því
húsnæði, er það á annað borð
hafði.
Ýmislegt bendir til
að skriður komist á flutninga
um þessa fardaga, og bæjarbúar
fái á ný að sjá hið gamalkunna
fyrirbrigði, vörubíla hlaðna bú-
slóð fólks, sem er á flótta úr
einu húsnæðinu í annað. Það er
bara hængur á að þessu sinni
að færri fá húsnæði, en flytja
úr því, og enginn nema eigand-
inn getur gert sér grein fyrir
því, hvert stefnir með búslóð-
ina, hvort það er í nýtt húsnæði
eða í geymslu þangað til úr
raknar.
Allir vilja selja.
Ef dæma á eftir auglýsing-
unum í dagblöðunum, þá er
framboð á leiguhúsnæði mjög
af skornum skammti, og geta
menn þá velt fyrir sér hvort
hyggilegt hafi verið að afnema
húsaleigulögin, en að nokkru
leyti kemur afnám þeirra til
greina nú. Aftur á móti virðist
ógrynni lítillia og stórra íbúða
vera til sölu, og geta þeir hæg-
lega fengið þak yfir höfuðið,
sem nægilegt fjármagn hafa til
þess að innan af hendi útborg-
anir, sem ekki eru skornar við
nögl.
Húseiguir hafa hækkað.
Auðvitað ræður hér reglan:
Hver er sjálfum sér næstur. Og
húseignir hafa hækkað mikið
í verði síðan húsaleigulögin.
voru sett. Þess vegna hugsa
margir sér gott til glóðarinnar,
sem tækifæri hafa til þess að
losna við leigjanda úr íbúð, að
njóta góðs af hagnaðnum. Þetta
er ekki nema mannlegt, þótt
það komi miklu raski á og
mörgum illa. Niðurstaðan verð-
ur því sú, að margur bæjarbú-
inn verður í vandræðum um
miðjan mánuðinn.“ — Eg þakka
bréfið og dreg ekki í efa, að
niðurstöður höfundar eru rétt-
ar. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 111:
Sat eg og át eg
og át af mér.
Át það, eg sat á
og át af því.
Svar við gáfu nr. 110:
Tíminn.