Vísir - 18.06.1952, Side 5

Miðvikudaginn 18. júní 1952
V I S I B
6
‘Vhmw&lf Stniih:
í Washington-fylki, landi þögulla
skóga, hjalandi lækja og fossa.
Þeiítt BMÍnnir ntjöy ú itintis-
ítitj Í MtÞW&tg#•
Kaliforníu, 23. 4. ‘52.
Eins og dagsetning þessarar
greinar ber með sér, er eg aftur
é Travis-velli í Kaliforníu,
eftir tveggja daga ógleyman-
lega dvöl í undralandi Washin-
tonríki, landi hinna þöglu skóga
í norðvesturhorni Bandaríkj-
anna.
Það er sjálfsagt fjarska óvar-
legt að fullyrða, að Washington-
láki sé fegursta allra í Banda^
ríkjunum, en hitt get eg þó
maður stendur niðri við Puget
Sound í Tacoma. Pug'et Sound
er eiginlega fjörður, sem skerst
inn úr Kyrrahafi, en jafnframt
eins konar sund um leið, en víða
er þarna vogskorið og svipað
því, sem sjá má í skerjagarð-
inum norska. En þegar betur
er skyggnzt, sést, að gróður er
milclu meiri en í Noregi, bæði
blómaskrúð og sjálfir skógarnir.
Hér verða trén miklu hærri,
myndarlegri og beinvaxnari en
alltént fullyrt, að hvergi hefi gerist með frændum okkar
<eg, enn sem komið er að minnsta
kosti, séð stórbrotnara og hug-
stæðara landslag í Bandaríkj-
unum. Þetta er sannarlega land
liinna sígrsenu, þöglu barrskóga,
land þeirra, sem elska himinhá,
snævi krýnd fjöll, fossandi ár
og læki, land þeirra, sem kunna
að meta ilmandi barrskóg mót
fcláum himni.
Frá Travis í Kaliforníu til
McChord í Washington er ekki
„nema“ 618. enskar mílur, eða
innan við 1000 km., og það
ligg'ur við, að maður sé orðinn
svo mikill ,,flugmaður“, að
maður hafi hálfgerða skömm á
svo stuttri vegalengd, sem ekki
tekur nema 3—4 tíma í flugvél,
<eftir því, hverrar tegundar far-
kosturinn er. Nei, — þá er eitt-
livað myndarlegra við að þeys-
■ast frá íslandi til Massachuss-
otts á rúmum 11 stundum, eða
jþvert yfir Bandaríkin, frá
Washington D.C. til Kaliforníu
é rúmum 9 stundum. En þetta
■er auðvitað mikilmennskuslátt-
ur á mér, auðvitað í gamni, en
.svona er það, nú samt, enda
■umgengst maður ekkert nema
flugmenn, sem eru nýkomnir
frá Japan, Kóreu, Filippseyjum,
Frankfurt eða íslandi. Fjar-
lægðir eru orðnar fjarstæða,
meiningarleysa.
Hvar er Washington?
En áður en lengra er haldið
<er rétt að geta þess, til glöggv-
xmar þeim, sem ókunnugir eru
þessum hlutum, að Washington-
ríki er auðvitað allt annað en
Washington, höfuðborg Banda-
ríkjanna, sem er í austanverðu
landinu, en hitt i norðvestur-
liorni, eins og fyrr greinir. —
Borgin Washington er ekki í
neinu ríki, heldur í sérstöku
„umdæmi“, sem kennt er við
Coiumbia (District of Colum-
bia), og venjulega er borgin
nefnd Washington D.C., til
öryggis og aðgreiningar frá
ríkinu sjálfu.
Washington ríki er við Kyrra-
haf. Að norðan takmarkast það
af Kanada, að sunnan af Oregon
ríki, en í austri rísa tíguleg
Fossafjöll, eða Cascades, eins og
þau heita á frummálinu. Þetta
er undurfagurt land og stór-
brotið. Við fyrstu sýn minnir
það manfi svo mjög á.. Noreg,
að ótrúlegt má heita. Alveg
<<éi3taklega fær maður þossa
tiitinningu, áS-maðui' sé kom-
inn að. VpcStni (ÖslófiiSi|, cr
austan hafs. Algengt er hér að
sjá beinvaxin grenitré 20 m.
há, eða miklu meira. Skógurinn
er víða undur þéttur, sýnilega
aldrei verið grisjaður, né neitt
hróflað við honum, þetta er því
víða sannkallað „jómfrúar-
land“ ósnortið manna höndum.
Rainierfjallið helga.
Það fjallið, sem allir Wash-
ington-búar virðast elska og
bera dularfulla lotningu fyrir.
heitir Rainier (Mount Rainier)
og sést það úr órafjarlægð, þar
sem það lyftir snjófaldinum
hátt yfir græna skógana, allt
upp í 4500 m. hæð eða meira.
Mér er tjáð, að Indíánar hafi
kallað fjallið Guð sinn, en víst
er um það, að yfir því hvílir
dulúðug helgi, jafnvel í vitund
hvítra og hversdagslegra manna
á miðri 20. öldinni.
Við Puget Sound stendur
borgin Tacoma, merkileg verzl-
unar- og verksmiðjuborg. Aðal-
atvinnuvegur manna á þessum
slóðum er auðvitað skógarhögg
og timburvinnsla ýmisleg, trjá-
kvoðuframleiðsla og pappírs-
gerð. En jöfnum höndum er hér
stundað aldinrækt, einkum
epla, og fiskveiðar í stórum stíl.
Er ekki að sökum að' spyrja,
að í þessu ríki hafa ílenzt fjöl-
margif Norðurlandabúar, eink-
um Norðmenn og Svíar, og
víða má sjá skilti í gluggum
veitingahúsa, að þar fáist
„smörgasbord“ eða „fiskepudd-
ing“.
Mikill menningar- og fram-
farabragur sýndist mér á flest-
um hlutum í Washington, falleg'
íbúðarhús (einbýlishús), snyrti-
legar götur og skrúðgarðar,
myndarlegar opinberar bygg-
ingar. Vinur minn, Stovall
ofursti á McChord-flugvelli, ók
mér um Tacoma, niður að sjó
og nærri því að brúnni miklu,
sem nefnist þrengslabrú (Narr-
ows Bridge), sem tengir Tacoma
borg við Olympiu-skaga, svo-
nefndan, handan Puget Sounds.
Þarna voru bráðskemmtileg
einbýlishús, venjulega einnar
hæðar, í einskonar „bungalow-
stíl“, eins og við myndum e.t.v.
nefna það, auðvitað með bd •
skúr, grasflöt, blómarunnum
og limgirðingu umhverfis. —
Karl Johau í Tacana.
Sums staðar eru húsin byggð
utan í brattri brekkunni riiðuí
aðtSundinu. Við námum staðar
Rainier-f jall.
fyrir utan eitt slíkt hús á Karl
Johan Avenue. Já, gatan hét
Karl Johan Avenue, og má
nærri geta, hvort Norðmenn
hafi ekki átt sinn þátt í þeirri
nafngift, og hugsað til Karl
Johan-götu í Ósló. Þarna var
maður í íjörlegri skyrtu að
nostra við garðinn sinn. Við
stigum út úr bílnum og gáfum
okkur á tal við hann, líkast því,
sem við hefðum þekkt hann ár-
um saman. Bandaríkjamenn eru
hispurslausir, alúðlegir og glað-
værir, og það var þessi maður
líka. Hann sýndi okkur garð-
inn sinn hátt og lág't, sagði
hvaða plöntur döfnuðu bezt,
sýndi okkur geysi-haglegan
vökvunarútbúnað, en með því
að skrúfa frá krönum hingað
og þangað, var hægt að láta
ííngerðan vatnsúða ýrast yfir
garðinn. Var mér þetta enn ein
sönnun um hugvitssemi Banda-
ríkjamanna og ást á tæknileg-
um útbúnaði í daglegu lífi.
Síðan ókum við út úr Tacoma
og stefndum í áttina til „Fjalls-
ins helga“, Mount Rainiers. —
Mér liggur við að halda, að
Washington-búum þyki eins
vænt um þetta fjalla eins og
okkur Reykvíkingum um
Esjuna og má nokkuð af þvi
marka vinsældir þessa tignar-
lega fjalls- Þetta var langur
akstur, en greitt er ekið, þvi
að þjóðvegir í Bandáríkjunum
eru auðvitað malbikaðir og
breiðir, sums staðar fjórbreiðir,
eða meira. Á leiðinni bar margt
fyrir aúgu. Gil og skorningar,
fossar og hengiflug, eða þá að
ekið var gegnum dimman,
þöglan skóginn, þar sem hávax-
in grenitrén birgðu alla útsýn
á báðar hendur: Inni á milli
trjánna gat víða að líta bjálka-
hús, oft eins konar gistihús,
sem orkuðu á mig eins og eins-
konar töfrahús úr Grimms-
ævintýrum, og mér hefði eigin-
lega ekkert þótt undarlegt, þótt
Raiiðhetta hefði komið þarna
trítlandi með körfuna sína og
barið að dyrum hjá ömmú sinni,
en úlfurinn verið inhi fyrir.
í heimsókn
hjá nafna.
Þetta var yndislegur dagur,
sólbjartur og fagúr, ehda margt
manna í sömu erindum og við,
að komast í nánari tengsl við
móður náttúru. Við áðum í
veitingahúsi einu við rætur
fjallsins. Þar var mikill fjöldi
ungmenna, sólbrunninn og
hressilegur, enda margir verið
á skíðum hið efra í fjallinu. Við
fengum okkur hressandi aldin-
safa, en feiknin öll eru drukkin
af þeirri vöru hér og raunar
annars staðar í þessu landi. Svo
snerum við aftur heim til flug-
vallarins" en þar bjó eg eins og
„kóngur í ríki sínu“.
Svo undarlega vlldi til, að
yfirmaður’ þessa vallar hét
Smith, og var ofursti, sérlega
viðkunnanlegur maður. Har.n
tók sjálfur á móti mér á flug-
vellinum, ásamt fleiri háttsett-
um mönnum sínum, ók mér
rakleiðis til næturstaðar míns,
sem var ekki af verri endanum:
4 — fjögur — herbergi gg bað,
búin ísskápi, útvarpstæki, dýr-
indis húsgögnum, og hvers
konar hressingu. Segi eg frá
bessu alveg eins og var, að eg
held, að þessar vistarverur hafi
yfirleitt verið notaðar til þes=
að hýsa g'estkomandi yfirmenn
annarra flugvalla og aðra tigna
gesti, og má því nærri geta,
hvort eg hafi ekki með sjálfum
mér kunnað vel að meta þe ;sar
viðtökur. Snæddi eg fyrsta
kvöldið með Smith ofursta og
konu hans, sem er frönsk, á-
gætri konu. Er raunar óþarft
að taka þetta fram, því að hvar-
vetna hefir mér verið sýnd
óviðjafnanleg vinsemd hér
vestra, hver sem í hlut hefir
átt. En sleppum því í bili.
Áfangi á leið til Alaska.
McChord-flugvöllur gegnir
raunverulega tvenns konar
hlutverki: Hann er mikilvægur
áfangastaður á flugleiðum
MATS norður til Kodiak, An-
chorage og fleiri staða í Alaska,
svo og á flugleiðum vestur um
Kyrrahaf, til Hickam-vallar á
Oahu (Hawaii), Wake-, Mid-
way, Okinawa-eyja Japans og
Kóreu. í annan stað hefir þarna
um árabil verið einn þýðingar-
mesti flugvöllur sprengju- og
könnunarflugvéla Bandaríkja-
flughers.
A McChord-velli gat að líta
aragrúa stærstu flutningaflug-
véla, sem nú eru notaðar, svo-
nefndar C-124, geysi-belgvíðar
flutningaflugvélar, tveggja
hæða, sem geta borið a.m.k. 20
lestir af varningi eða allt að
240 hermenn með alvæpni. —
Flugvélar þessar eru þannig
gerðar, að þær opnast að neðan,
fremst á vélinni, en síðan má
aka upp í 'þær heilum strætis-
vagni ef vill, eða 16 jeppum.
Eg skoðaði eina slíka vél, og
fannst mér líkast því að vera
staddur í myndarlegri hey-
hlöðu, þegar komið var inn í
búk þessa ferlíkis. Þegar maður

KVÖWjtmkeK
SÚ VAR TÍÐIN, að Norðmenn
og íslendingar eldu grátt silfur
og mun viðskiptanna á Siglu-
firði lengi verða minnst, sem
dæmi upp á baráttuvilja beggja
þjóðanna. Nú virðist sambúðin
fara batnandi með hverju’ári.
Hópur íslendinga er nýkominn
heim úr ferð til Noregsstranda
og lætur afarvel af förinni.
Ferðalag þessara manna ætti
að auka nokkuð þekkingu
frænda vorra á íslandi, en hún
hefir verið næsta lítil og eru
dæmi, að Norðmenn hafa spurt
íslendinga hvort sami guð sé
á íslandi og í Noregi.
♦ En þótt sleppt sé öllu
spaugi, þá er það mála
sannast, að Norðmenn hafa
mjög fáranlegar hugmyndir um
okkur íslendinga, þótt þeim sé
hlýtt til okkar. Réttast mun að
segja, að Norðmönnum sé hlýtt
til okkar, eins og þeir halda að
ivið séum, ekki eins og við er-
um. Nefndir hafa verið settar á
laggirnar, til þess að athuga
skólabækur norrænu þjóðanna
og reyna að útrýma mestu vit-
leysunum, sem þær hafa að
geyma. íslendingar eiga að
sjálfsögðu fulltrúa í þessurn
nefndum, en því miður mun
hafa orðið misbrestur á því, að
íslendingarnir hafi komið til
funda og.mun fjarlægð og getu-
leysi um að kenna. Afleiðingin
hefur hingað til verið sú, að
norskar kennslubækur segja að
mestu frá íslenzku þjóðlífi eins
og það var fyrir 50 árum, og
fýsir því suma Norðmenn að
heimsækja þjóð, sem enn er á
miðaldastigi.
♦ Samstai’f norskra og ís-
lenzkra skógræktarmanna
mun áreiðanléga hafa mikil og
góð 'áhrif, hvað gagnkvæma
þekkingu snerfi. Norðmennirn
ir, sem hingað koma, sjá að
íslendingar eru farnir að borða
með hníf og gaffli, og jafnvei
íarnir að byggja sér vandaðvi
íbúðahús en Norðmenn eiga að
venjast, og notfæra sér auðlind-
ir landsins í þágu atvinnuveg-
anna..
^ íslendingarnir, sem fara
til Noregs kynnast fullkomnum
skógræktaraðferðum, sem eiga
að geta komið okkur að miklu
haldi í framtíðinni, en þess sjásfc
nú glögg dæmi, að íslendingar
hafa ákve'ðið að klæða landið
skógi á ný. Norðmenn krækja
sér árlega í tugi milljóna í er-
lendum gjaldeyri með því að
taka á móti ferðamönnum. ís
lendingar geta margt af þeim
lært í þeim efnum þótt allt sé
ekki til fyrirmyndar á norsk-
um gistihúsum.
♦ Auglýsingatækni Norð-
manna er ágæt — t.d. aug-
| lýsa þeir norskar bókmenntir
' mjög í hinum enskumælandi
heimi, og er þar jafnan efstur
á blaði maður að nafni Snorri
Sturluson, en mynd af Norð-
manninum Leifi heppna prýðir
marga norska minjagripi.
Hvernig væri, að við reyndum
að laða til okkar nokkra ferða-
menn með því að segja þeim
frá íslendingum Henrik Ibsen
og afreksmaninn Nansen?
♦ Tómlæti okkar, hvað
landkynningu snerti, er með
þeim ódæmum, að við tökum
því með þögn og þolinmæði,
að mestu afreksmenn okkar séu
notaðir sem ferðamannaaug -
lýsingar hjá annari þjóð, þótfc
vinsamleg sé. Hvort sem við
gerum okkur mat úr minningu
þeirra sjálfir eða ekki, ættum
við, ekki um aldur .og ævi að
láta aðra f rær sér frægð þeirra