Vísir - 19.06.1952, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 19. júní 1952
TI8IB
B
Stéttasjónarmiðið er þröngsýnt,
hllfðarlaust og þjóðhættulegt.
ðslís 4b£ öSvmbm ■
eistshis 4BÍ sjðEÍÍBM SÖB\
Frá þvi er elnsl&is góðs að vænía
fyrir alþjóöarSsag,
Það hefir verið yfirlýst stefna
og mál málanna, allra þeirra
ríkisstjórna, sem hér hafa verið
allt frá stríðsbyrjun 1939 að
vinna gegn dýrtíð og verðbólgu
í landinu. Þrátt fyrir þennan
góða ásetning hefir þeim öllum
mistekizt þetta gjörsamlega, og
verðbólgan aukist frá ári t:l
árs, samtímis því, sem fjárhags-
afkoma framleiðenda hefir farið
síversandi allt frá stríðslokum,
og lífskjör almennings á sama
hátt, svo hafa og gengislækkan-
ir endurtekið sig. Svo mikil
brögð hafa verið að þessu að
það er með miklum ólíkindum,
þannig að það hefir víst engan
getað órað fyrir því að svo aum-
lega færi með þjóðarbúskapinn.
Þegar svo aftur er litið til þeirra
happa, sem þjóðinni hafa fallið
í skaut á þessum sama tíma,
verður þetta enn óskiljaniegra.
Fyrst stórmikill stríðsgróði og
síðan Marshall-hjálp, að mestu
leyti í gjöfum og einnig í lán-
um. Þrátt fyrir þetta hefir þjóð-
in búið við þröng innflutnings-
höft, og skort á mörgum nauð-
synjum, og brauðfært sig á
gjöfum og stórkostlegum lán-
um erlendis.
Það má öllum vera ljóst að
hér hlýtur að vera um stórfeng-
leg mistök að ræða, og að hév
eru einhver þau öfl að verki,
sem ekki er nægilegur gaumur
gefinn, og því ekki mætt á við-
eigandi hátt. Þessi öfl eru fyrst
og fremst löggjöfin sjálf. Hún
er maðkurinn í mjölinu. Skal
hér reynt að gera nokkra grein
fyrir því.
Tvö sjónarmið.
Til nokkurs skilningsauka er
mönnum bent á að gera sér
grein fyrir tveimur ósættan-
legum sjónarmiðurn. Það eru
sjónarmið stéttabaráttunnar og
þ j óðhagssj ónarmiðið.
Stéttasjónarmiðið er þröng-
sýnt og eigingjarnt. Það er
þetta sjónarmið sem er ráðandi
í löggjöf okkar og landsstjórn
síðasta aldarfjórðung, eða síðan
Framsóknarflokkurinn með
hlutleysi jafnaðarmanna mynd-
aði stjórn 1927. Allan þennan
aldarfjórðung hefir verið illa
stjórnað á íslandi. Hvergi kem-
ur það greinilegar fram, en í
kaupdeilum og verkföllum hvað
stéttasjónarmiðið er þröngsýnt,
eigingjarnt og hlífðarlaust við
atvinnuvegina, sem eru bjarg-
ræði þjóðarinnar. Hér verður
brugðið upp myndum af því.
Annað dæmi ekki þýðingar-
minna er skattalöggjöfin. Með
kaupdeilum og sköttum er búið
að lama framtak einstakling-
anna, og draga fjármagnið út úr
framleiðslunni og úr landinu
má líka segja, svo að útgerð-
irnar standa nú flestar á barmi
gjaldþrots, en er haldið uppi frá
ári til árs, með beinum og ó-
beinum styrkjum og fyrir-
greiðslum frá ríkinu, svo sem
skuldaskilum, verðuppbótum,
gengislækkunum, bátagjaldeyri
og lánum, sem engar líkur eru
til að nokkurntíma verði greidd.
Efnamenn eru að’hverfa frá því
að festa fé sitt í framleiðslunni.
Kom það greinilega í ljós, þeg-
ar nýsköpunartogararnir voru
að koma til landsins. Til þess
að þeir yrðu gerðir út, urðu
bæjarfélögin að kaupa þá, að
öllu leyti í skuld, vegna þess
að einstaklingarnir voru búnir
að fá sig full-reynda á útgerð,
vissu sem var að það var öllu
að tapa, en ekkert að vinna,
og vildu eðlilega ekki festa fé
sitt á þann hátt. Bæjarfélögin
hafa síðan rekið þessa útgerð,
undantekningalítið með tapi,
sem útsvarsgreiðendur verða
síðan að borga, meðan eitthvað
er af þeim að taka. Þrjóti það,
verður ríkið að taka að sér tap-
reksturinn. — Svo báglegt er
nú ástandið.
Krepptir hnefar.
Skal þá fyrst vikið að því,
hvernig stéttarbaráttan er í
framkvæmd.
Sá atburður gerðist árið 1950,
að maísveinar á siglingaflotan-
um kröfðust kauphækkana, og
til áréttingar kröfu sinni gerðu
þeir verkfall. Þetta er fámenn
stétt, vel launuð. Mig minnir
það vera nálægt 50 manns, sem
að þessu stóðu.
Nú er það vitað að samgöng-
ur eru lífæð þjóðarinnar, bæði
fyrir atvinnulífið og daglegar
þarfir einstaklingsins. Það er
því mjög þægileg aðstaða, sem
þessum fáu mönnum er gefin að
geta sagt við þjóðina: „Ef eg
fæ ekki það sem eg fer fram á
refjalaust, þá'svelti eg þig tií
hlýðni." — Peningana eða lífið.
Það er siðalögmál stigamennsk-
unnar. — Sé nú hinsvegar litið
á réttindi einstaklinganna kem-
ur oft og tíðum í ljós að hann
er allt annar og minni en stétta-
félaganna, og ljöggjöfin er ó-
feimin við að ganga mjög á
hann, jafnvel svo að orkar tví-
mælis að ekki séu framið á
þeim stjórnarskrárbrot ef ein-
hverjum þykir það hagkvæmt
þjóðarheildinni, eða hluta henn-
ar. En istofni nokkrir menn
stéttarfélag geta þeir ógnað með
krepptum hnefum og haft í hót-
unum, til þess að koma fram
kröfum sínum, án nokkurs til-
lits til þjóðarhags. Þessi „rétt-
ur“ eða öllu heldur óréttur, er
óspart notaður til stór tjóns
fyrir þjóðfélagsheildina, svo
spakleg er þessi löggjöf. Vissu-
lega þarf hún að endurskoðast.
Togarasjómannaverkfallið
síðara.
Þegar togarasjómannaverk-
fallið skall á þann 20 f.m. lágu
spilin þannig:
Atvinnuleysi hefir verið mik-
ið meðal verkamanna hér í
Reykjavík í vetur, og þó meira
í bæjum ' Og sjávarþorpum úti
um land. Til þess að bæta hjá
sér atvinnuástandið hafa mörg
bæjarfélög fengið togara fyrir
atbeina og milligöngu ríkisins.
Til þess að sem mest atvinnu-
bót mætti verða af þessum
skipum, hafa þau, þegar minnst
hefir verið um vinnu í landi,
verið látin leggja aflann upp í
heimahöfn til atvinnubóta fyrir
landverkamenn, þó að það væri
peningalegt tap fyrir útgerðina,
móti því að sigla með fiskinn
óunninn á erlendan markað.
Flestar eru útgerðir þessar
reknar með halla, og nýlega
var frá því sagt að 17 togarar
væru nú í vanskilum við stofn-
lánasjóðinn, svo að hér er ekki
um það að ræða að rekstraraf-
koma skipanna sé það.góð að
þau þoli aukinn reksturskostn-
að. Kaup togarasjómanna er að
jafnaði sem næst tvöföldu kaupi
landverkamanna, þeirra, sem
hafa stöðuga vinnu, en hjá
þeim, sem hafa stopula vinnu,
verður þessi munur miklu meiri.
Stöðvun togaraflotans þýddi
áframhaldandi og aukið at-
vinnuleysi láglaunamannanna.
Samt hika ekki togarasjómenn
við að stofna til aðgerða, sem
hlutu að skapa hreint neyðar-
ástand hjá því fólki, sem á af-
komu sína undir því að skipin
séu gerð út. Og ekki er það
verkfallsmönnum að þakka að
til þess kom ekki, að gengið
var að ósanngjörnum kröfum
þeirra til að forðast það neyðar-
ástand, sem að öðrum kosti
blasti við.
Það er óneitanlega mikil
kaldhæðni og ábyrgðarleysi <ð
mennirnir sem koma þessu á þögninni. Það er líka y8rn a
stað og fyrir því standa, eru
Allt er þetta framferði tákn-
rænt sýnishorn þess hvað
stéttasjónarmiðið er þröngsýnt,
hlífðarlaust og þjóðhættuleg:
Gerir litlar eða engar kröfur til
sjálfs síns, en miklar til annara.
Frá því er því, einskis góðs að
vænta fyrir alþjóðahag.
Eg öfunda ekki sjómenn af
„sigrinum“. Miklu frekar vor-
kenni eg þeim að vera svo á
valdi óþjóðlegra skemmdai ■
verka-afla að þeir láta hafa sig
til þessa.
Togarasjómannaverkfallið
1950.
Sumarið 1950 skrifaði eg
nokkrar greinar í dagblaðið
Vísi. Fyrst um verkföll almennt
og skaðsemi þeirra fyrir þjóð-
arhaginn og lífsafkomu almenn-
ings, og svo síðar út af verk-
fallinu meðan það stóð yfir,
en það stóð yfir í hvorki meira
né minna en 129 daga. Eg varð
þess var að þessar greinar vöktu
talsverða athygli, sérstaklega sú
tillaga mín að gerðardómur
hefði æðsta úrskurðaryald i
kaupdeilum, þegar aðilar —
verkamenn og kaupgreiðend-
ur — geta ekki komið sér sam-
an. Þó virðist það ekki hafa
verið tímabært að nefna gerð-
ardóm í þessum málum. Þeir
sem eru tillögunni hlynntir
forðast eins og heitan eldinn að
láta það í ljós öðru vísi en
undir fjögur eyru, en hinir sem
eru henni mótfallnir, svo sem
fjöldinn af „verkalýðsleiðtog-
unum“, sem reyna að fita sig
á því að egna stétt móti stétt,
til eyðiléggingar fyrir þjóðar-
haginn og afkomuöryggi ein-
staklinganna, kusu heldur að
eyða umræðum um málið með
sinn hátt. Það reyndist því eins
og að tala út í endalaust tóm-
ið að minnast á það mál, ert
aftrar mér þó á engan hátt frá
því að gera það enn að um-
ræðuefni, þegar svo sérstætt til—
efni gefst sem þetta síðasta
verkfall á togaraflotanum, sem_
hlýtur, eftir öllum málsatvik-
um, að færa öllum þjóðhollum.
hugsandi mönnum heim sann-
inn um það að hér er svo mikuV
alvörumál á ferðinni að ekki
hægt í það óendanlega að
stinga höfðinu í sandinn og láta.
sem menn sjái það ekki. Það
kemst ekkert öryggi og jafn-
vægi í þjóðarbúskapinn mu n..
þröngsýn og eigingjörn samtök.
launamanna eru einráð um það,
hvaða kaupgjald í krónutölu er-
greitt fyrir vinnuna án tillits tiL
þess hvern arð hún gefur í
aðra hönd. Launþegar grafa.
ekki síður undan sinni eigin.
velferð en annara, með þessari
blindu baráttu. Þó að krónumu
þeirra fjölgi, þá minnkar um
leið verðgildi þeirra, því verður
árangurinn neikvæður.
Eg benti á það, þe/.ir tog-
arasjómannaverkfaliinu iPlj>
lauk, að það hefði þá verið
búið að kosta þjóðina u;n eða.
yfir hundrað milljón krónur.
Fyrir þá sem stórt hugsa virð—
ist þetta of smátt umtalsefni og:
ekki gaumur gefandi, en þó-
munar kotríki okkar um minna.
Frekar en að taka nú aftur
álíka skell var sá kostur tek-
inn að semja, og var það ef-
laust eina færa leiðin. Engu að
síður er það undirbúningur
undir fleiri kaupdeilur og al-
mennar kauphækkanir svo og
næstu gengisfellingu. Þannig.
heldur hjól atburðanna áfram.
að snúast meðan svo fer fram,
þeir sömu, sem alltaf gera meso-
ar kröfur til þess opinbera, að
að sjá öllum og æfinlega fyrir
nægri atvinnu. Þeir leggj i
drög að því að það, sem gert
er til hjálpar, verði að engu.
Nauðvörn gegn
arðráninu!
Því er jafnan haldið fram af
verkfallsleiðtogunum að verk
fallsrétturinn sé nauðvörn
launamanna • gegn arðráni
vinnuveitenda — auðvaldinu. -
Hér snýst þetta alveg við, svo
það er orðin þjóðfélagsleg
nauðsyn, og nauðvörn að
banna með lögum þennan yfir-
gang og ábyrgðarleysi, sem er
að koma þjóðinni á vonar völ
og gera okkur að beiningar-
mönnum, líka vinnandi stétt-
irnar, sem halda sig hagnast á
þessu, ekki síður en aðra. Það
hefir þótt góð regla að hafa vit
fyrir óvitum. Hér er þess
sannarlega þörf.
Ekki má gleyma síðasta þæti-
mum.
Til þess að styrkja sem bezt
aðstöðu sína, biðja sjómenn un
aðstoð erlendra stéttafélaga í
baráttunni gegn hagsmunura
sinnar eigin þjóðar. Það er ver-
ið að biðja um íhlutun erlendra
aðila í hreinu innanlandsmáli!
Svo lítill er þjóðarmetnaðúr
þessara samtaka. Þannig er i
alþjóðasamtök stéttafélaganna
í framkvæmd gerð að landráða-
starfsemi. Þetta er lítilmótleg
asti þáttur kaupdeilunnar. Þó
er þetta allt gert í krafti laga
og „réttar". Hvað finnst ykkur
um slíkt réttarfar?

KVÖLÐjiaHkar.
MARGIR HYGGNIR MENN
hafa vakið máls á því að und-
anförnu, að íþróttastarfsemi
fari nú mjög út í öfgar, og véki
af hinni upprunalegu hugsjóna-
braut íþróttanna. Eiginlegur
tilgangur íþrótta er sem sé ekki
sá, að ná' ákveðinni stökkhæð
eða lengd eða varpa kúlu lengra
en allir aðrir.
♦ íþróttirnar eiga að vera
tæki til þess að þroska
ýmsa þá eiginleika í fari manna,
sem betra' þykir að hafa en
missa'— t. d. drenglyndi, snar-
ræði, hugdirfsku, félagslyndi
og prúðmennsku. Skefjalaus
keppni og barátta, til þess að
setja met, þroskar ekki þessa
eiginleika nema síður sé, enda
hafa methafar í íþróttum sjald-
an orðið forystumenn þjóða.
Með þessu er ekki sagt, að
íþróttir eigi ekki fullkomin til-
verurétt — þvert á móti, þær
eru nauðsynlegur og sjálfsagð
ur þáttur í uppeldi æskunnar,
en því aðeins að þær stefni að
mannbætandi marki en ekki há-
marki í hverjum leik hvað sem
það kostar.
♦ Nýlega hefir ný íþrótta-
grein látið á sér bera, og
nefnist hún starfsíþróttii’.
Starfsíþróttir eiga vafalaust
glæsilega framtíð framundan,
því að þar er um að ræða keppni
í störfum, sem bókstaflega eru
eðlilega samslungin lífinu
sjálfu, vonum mannanna, ósk-
um og þörfum.
nu.
tiL
♦ Getraunastarfsemi er
hafin hér á landi
framdráttar íþróttum. Gizka
menn þar á, hverjir muni vinna
kappleiki úti í löndum eða hér
og munu flestir hafa þar álíka
mikið við að styðjast og ef þeir
gizkuðu á hvort Moo Poo Koo
í Kína kvænist Pii Sii Rii eða,
Puu Suu Ruu.
♦ Það er vafalaust til of
mikils mælzt, að starfs—
íþróttirnar verði látnar njóta
Moo Poo Koo-peninganna, erx
hvernig væri að getraunaseðlar
framtíðarinnar yrðu útbúnir-
þannig, að almenningur hér á
landi gæti haft einhvern snefiL
af möguleika til að draga skyn-
samlegar ályktanir í sambandi
við þær — t. d. með því að lofa
fólki að gizka á, hverjir muni
vinna í starfsíþróttum framtíð-
arinnar?
♦ íslenzku íþróttafrömuð-
irnir hafa unnið mikið
starf og merkilegt. Með því að
safna fólkinu saman í íþrótta-
félögum hafa þeir forðað því
frá því sem verra er — iðju-
leysi, sem stafar af algerum,
verkefnaskorti. Nú bætist þess-
um sömu mönnum nýtt við-
fangsefni, sem sé það, að koma
á drengilegri starfsíþrótta-
keppni milli íslendinga og ann-
arra þjóða, sem við höfum að
undanförnu keppt við ýmist í
frjálsum íþróttum eða knatt->
spyrnu. u j