Alþýðublaðið - 08.10.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
]ALÞÝBUBLAÐIS
í kemur út á hverjum virkum degi.
} AfgfreiDsIa i Alpýðuhúsinu við
j Iiverösgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
} til kl. 7 síðd,
j Skrifstofa á sama stað opin ki.
} 9»/s—W*/a árd. og kl. 8—9 síðd.
* Simar: 988 (afgreiðslan) og 2394
J (skrifstofan).
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
}» mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
j hver mm. eindálka.
! Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan
j (i sama'húsi, simi 1294).
Vantranst á eiginmálstað.
íhaldið forðast að tala um
stefnumál flokksins.
Margt gerðist eftirtektarvert á
fundum þeim, sem íhaldið efndi
til í A u s tur-Skaf ta f el Issýslu og
Rangárvallasýslu fyrir skemstu.
Verður drepið á ýmislegt af því
síðar.
Hér skal nú að eins drepið, á
eitt eftirtektarvert atriði.
Svo sem kunnúgt er, voru það
eigi allfá .mál, seni ihaldsstjórnin
bar fram eða lét bera fram meðan
hún fór með völd. Flest þeirra
sesm nokkur verulegur veigur var
í, voru annaðhvort drepin eða lát-
in lognast út af.
Það segir sig sjálft, að þessi
mál voru þá, meðan íhaldsstjórn-
in fór með völd, hennar og flokks-
ins aðal-áhugamál, 'ella hefði hún
ekki látið þau sitja fyrir öðrum,
enda voru þau öll í fyista samu
raemi við stefnu flokksins og lífis-
skoðun foirvígismanna hans.
Rikislögreglan, afnám berkla-
varna, sparnaður barna- og al-
þýðufræðslu, neískattar og lækk-
un tekjuskatts gróðaíélaga. Þetta
voru þau mál, sem ihaldsstjórnin
barðist mest fyrir, meðan hún fór
með völd, auk hátollanna og. af-
nóms einkaisaianna.
Nú, þegafr íhaldið er farið að
jafna sig eftir ósigurinn í fyrra
og byrjar kosningabaráttuna að
nýju, mætti ætia, að það myndi
berjast fyrir sínum fyrri áhuga-
málum, þeim, sem ekki náðu fram
að ganga, reyna að sýna fram
á ágæti þeirra og nytsemi.
En hvað skeður?
íhaldsmennirnir Jón Þorláfesson,
Dlafur Thors, Jón Kjartansson og
Magnús Guðmundsson, hafa allir
forðast að nefna þessi mál á fund-
unum. Jafnaöarmenn hafa á hverj-
um fundi vítt þá að mafelegleik-
um fyxir að bera fram slík ó-
•heillafrumvörp, þeir hafa þagað,
steinþagað við þeim ásökunum
öllum og reynt að leiða huga á-
ixeyrenda frá þessum xnálum með
því að fara að tala um eitthvað
annað.
Hvað veldur?
Þessir forkólfar íhaldsins hafa
■séð og sannfærst um, að þjóðin
ex frjálslyndari og þroskaðri en
svo, að hún vilji styrkja þá til
að koma þessum málum frarn.
Þess vegna afneita þeir nú með
þögninm sdnum eigitn afkvæmum,
þora ekki að viðurkenna sin eigin
stefnumál.
Tæplega er unt að birta greini-
Iegri vantraustsyfirlýsingu á eigitn
málstað.
Hver sæmilegur flokkur berst
til valda á grundvelli stefnumála
sinna Að gera það ekki, er að
villa á sér. heimildir.
Ríkislögxeglan, afnám berkla-
varna, nefskattar á alþýðu, sparn-
aður alþýðu- og barna-fræðslu,
hátollar á þurftarvörur almenn-
ings og iækkun á sköttum gróöa-
félaga, alt eru þetta hrein stefnu-
mál íhaldsins, alt miðar þetta að
því að bæta hlut stóratvinnurefe-
enda og þeirra manna, sem auön-
um ráða á kostnað verfelýðsins,
alþýðunnar allrar.
Ef sú óhamingja hendir íslend-
inga, að ihaldið kooni aftur til
valda, þá er það víst, að.það tek-
ur þessi mól upp aftur og reynir
að koma þeim frarn, þó að for-
vígismenn þess nú ekki þori,
végna kjósenda, að tala um þau.
Formaöur Ihaldsflokksins, Jón
Þorláfesson, hefir margsinnis lýst
því yfir, aö stefna íhaldsflokksins
sé að styðja og styrkja atvinnu-
rekendur og að haim telji það
beina skyldu flokksins.
Þetta hefir Jón Þorláfcsson Iíka
sagd á fundunium undainfarið, þeg-
ar á hann hefir verið s'korað,
heldur sýnilega, að menn athugi
oxð hans ekki nákvæmlega.
Vib nánari athugun vaknar
þessi spurning:
Er nokkuð fremur ástæða til að
styðja og styrkja atvinnurekendur
en aðrar stéttir landsins, t. d.
verkamenn til sjávar og sveita,
embættismenn, verzlunarmemo o.
fl. o. fl..? Er nokkuð réttlæti í
því að styðja eina stétt en láta
himar óstuddar ?
Svarið hlýtur að verða: Nei.
Hvaða atvimnurekendur vill í-
haldið styðja og styrkja? verður
næsta spurniúgin.
Því hefir reynslan svarað hvo
greiinilega, að öll tvímæli eru af
tekin. Það eru stóratvinnurekeind-
ur einir. Fyrir þá ætíaði íhalds-
stjórnin að lækka tekjusikatt út-
gerðarfélaganna og stofnsetja rík-
islögregluna. Smábændunum til
sjávar og sveita gleymdi hún al-
•veg og mun gleyma.
Hver á að leggja til féð, sem
parf til stuðningis og styrktar stór-
atvinnurekendum? verður þriðja
spurningin.
Pví er skjótisvarað. ReYnslan
leggur til svarið:
Ríkislögreglunni var ætiað að
halda verkalýðnum í skefjum í
kaupdeilum, þegar hann reynir að
fá hækkað kaup eða verjast
kauplækkun. V:erk:a'lýðurinn,, al-
þýðan, átti að leggja fram féð til
styrktar og stuðnings atvinnurek-
endum, hinum stóru. Það átli að
fá meö hátollum og lágkaupii.
Þetta er stefna íhaldsflokksins,
þó að hann nú sé að reyna að
leyna henni og skreyta sig láns-
fjöðrum.
Frá Vínarborg.
Útlitið í Wíener Neustadt
á laugardag.
Árið 1919 fengu jafnaðamxenn
hreinan meirihluta í Vínarborg.
Skifti þá skjó'tt um stjómarat-
hafnir í málefnum milljónaborg-
arininar. Áður höfbu, striíðsgrós'sér-
ar“ og gamlir landeigendur ráðið
þar lögum og lofum. Stríðsáxin
voru dýrkeypt iærdómsár fyrir
austurriska alþýðu og sundur-
lirnun laindsins hafði mifela óreiðu
og óreglu í för með sér. Gengu
þá stríðsherrarnir og auðmieinn-
írnir, sem stóðu á gömlurn merg,
bezt franx í því, að taka frá al-
þýðunni aliar bjargir, plágum ó-
friðar var stefnt að henni, fjár-
þröngin, matvælaskorturinn, hús-
næðisLeysið, skattarair ogatvinnu-
leysxð, alt steðjaði að alþýðunni.
— Bétlið, eymdin, hungrið og
fcúgunin snart hjörtu manna uttn
nförg lönd. Austurrisk börn flýðu
að heiman, frá foreldrum og
systkinum, voru tekin í fóstuir í
fjarJægum löndum. — Nokfcur
þeirra komu hiingað. — Þ-egar al-
þýðan val^naöi, fól hún jafnaðar-
mönnum að fara með völdin í
Víínarborg. Byrjuðu þeir með tvær
hendur tómar að stjórna borg-
inni, því iað hæjarsjóður var þur-
ausxnn. Hófu þeir nú harða'Sókná
hendur stóreigniajmiöinunnium, að-
allega tóku þei;r hajrt á svalli og
eyösktííkn auðkýfinganina frá
stríðsáTunum. Lögðu þeir nú
gífurlega háa S'katta á allar num-
aðarviörur auðkýfinjgainna, herra-
setrin, landeignirnar o. s. frv.
Kveinfcuðu lauðmeinmrinir sér
mjög, en iafnaðarmennimir hertu
á tökunum, og er burgeis'auir sátu
að jafnaðarmiemn ætluðu með liög-
gjöfinni að láta til skarar skríða,
bjuggust þeir til yarnar. Stjórn-
málaflokluun þeirra —■ íhalds-
flokkunum, hnakaði með hverju
ári, og er auðvaldið sá, að þing-
ræðisleiðin myndi efeki . duga,
stofnubu þeir vopnaða sVartliða-
sveitir (Fasciistar). Jafnaðarmenn
sviöiruðu með því að vopna verka-
lýðirm.
T'yrir mánuði héit verkamanna-
flokkurinn þing og þar voru sam-
þykt ný húsaleigtulöíg, er ganga
oxjög nærri eignarrétti auðborg-
aranna. Nú var auðvaldinu nóg
boðið og greip það nú til þess
úrræðis að kalla lið svartliðanna
til sóknar, og var áfcveðið að
svanliðarnir kætnu sam!tu I
Wiener-Neustadt 7. október og
væru vopnaðir. Iléldu sumir því
'fram, að þeir ættu síðan að ráð-
ast inn í Vínarborg. Jafnaðarnxenn
svö'ruðu þessu nneð þvj að boða
tii feröfugöngu á sarna stað og
sarna tírna, og þeir iýstu yfir
því, að hersveitir verkamanna
myndu verða þar til tafes ef svart-
liðar sýndu ósvíflfci. — Bjugg-
ust nú margir við, aðtiilóeirða og
hlóðsúthellinga fcæmi, og hefir
Iandsstjórniin, sem er mjög íhalds-
sinnuð, gert ýmsar ráðstafanir til
að afstýra „va!ndræðum“, sem hún
kallar svo. — Emx eru ekfei kom-
in símsfeeytd um, hvað gerst hafi
í Viener-Neustadt í gær. En á:
eftirfarandi simskeyti, sem Frétta-
stofunni barst í gærkveldi, sést
hvernig þar var umhorfs á laug-
.ardaginn.
Ástandið í Wjener-Neustadt var
þarwxig í igær, að engu var líkara
en að bærinn væri í hernaðar-
ástandi, Rikisstjórnin hafði sent
þaingað um sex þúsund hermenn
og þrjú þúsund vopnaða 1 ögreg'.n-
menn. Hermenn með \ élbyssúr
voru á verði við allar opinberar
byggingar. Þrjú hundruð aufea-
rúm á spítölum borgarinnar voru
fil taks og þrjátíu sjúkrabif-
reiðir, ef til bardaga kærni. Rífeis-
stjórain vonar, að þessar ráðstaf-
anir komi í veg fyrir alvarlegar
óeirðir.
(íbúatalan 1 Wiener-Neustadt,
sem er útborg Vínarborgar, er
um 35,000. Þax erú eimreiöaverk-
. smiðjur, mifcil kornr og stórgripa-
vexzlun, herskóli o. s. frv.)
Samskólinn.
íhaldið í bæarstjórninni fellir
tillögu um að skora á Alpingi að
samjjykkja lög um Samskóla
Reykjavikur.
Á síðasta bæjai'stiómarfundí
var lofes kosin skólanefnd Ung-
menniaskólans. Heíiir Ixorgarstjóra-
liðið verið öfáanlegt til að látai
þá kosmipgu fara fram fyrr. Meö
því hefir því láxxast að fyrirbyggjœ
það, -að reglugerð yrði samin fýr-
ir sköia'nn í tæka tíð og skóla-
gjöld áfeveðán,. Varð því sfeólino
að byrja reglugerðarlauist, og
nemendur að farg í hainn án þess
að vita, hver skólagjöldin yrðu.
Sömu ástæður hafa valdið þess-
um drætti og skrifum „Mgbl.“,
þar sem skóMinn og skólastjórin»
var öfrægður og affluttur 4
lubbalegasta hátt: Óvild - tíl all-
þýðufræðslu.
Sumir bjuggust við að íhaldiö
mundí nú reynast sjálfu sér sam-
kvæmt, neifa að hlýða lögunum,.
nefta að leggja fé til skólalns;.
neita að kjósa skólalnefnd. Þá
hefðii drátturinn og skrif „MgbL“
verið sMIjanlegt. Svo varð þö
ekfci.
Til þess að fóðra þessi sinna-
Skifti var Pétur Halldörssoin
skóhtnefndarlonnabur íhaldsins.
látinn flytja eins konar ályktun..
Var efni hennar þrennskonar.
Fyrst yfÍTlýsing um það, að bæj-
arstjórn héldi fast við samskóla-
hugmyndiina, annað, að „horfið
hefði verið frá stofnun Samskól-
ans ogi stað hans stofnaður „Ung-
menna'skóii", og þriðja, mótmæli