Vísir - 16.12.1953, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 16. desember 1953
VlSIR
?
TH. 5MITH:
ÆifrélatírkinH.
Ovíða I hinum siðmenntaða heimi er meiri þörf bifreiða en
liér á íslandi. Sé bíllinn, eins og okkur er tamast að nefna þetta
vélknúna, fjórhjóla-farartæki, þægilegt verkfæri t. d. í Dan-
mörku, lætur að líkum, að hér er hann bráðnauðsynlegur. —
Á íslandi eru engar járnbrautir og engir sporvagnar, sem víða
annars staðar gegna mikilvægu hlutverki á sviði maimflutn-
inga. Hins vegar er landið stx jálbýlt, víða langt á milli byggða,
og því eðlilegt, að hér verði hlutfallslega margir bílar.
Óvéfenganlegar tölur greina frá því, að bílaeign landsmanna
sé mjög mikil, miðað við fólksfjölda, miklu meiri en í flestum
Evrópulöndum. Og þó eru bílarnir of fáir hér, — en það er
svo önnur saga, sem ekki á heima hér.
Bílafjöldi íslendinga hefur mjög aukizt á hinum siðustu
árum, og þá einkum eftir heimsstyrjöldina síðaii. Það liggur í
augum uppi, að eftir því sem þessum farartækjum liefur fjölgað,
hefur að sama skapi aukizt þörfin fyrir sérmenntaða menn á
sviði viðgerða, bifvélavirkjana. Mér er sagt, að bifvélavirkjar
bæjarins séu nú talsvert á annað hundrað og þykir mér það
trúlegt. Hér er viðhald bíla eðlilega mikið atriði í útgerðar-
kostnaði bílaeigenda, ekki sízt vegna hinna íslenzku þjóðvega,
sem raunar eiga ekkert sammerkt ineð þjóðvegum stórþjóðanna
nema nafnið eitt.
í dag skulum við rabba svolítið við mann, sem líldega
hefur starfað lengst allra íslenzkra bifvélavirkja í sínum verka-
liring, eða er að minnsta kosti með þeim allra elztu í faginu,
en hann heitir Tryggvi Ásgrímsson, hefur starfað að bílavið-
gerðum í um það bil fjóra áratugi, og vinnur nú hjá bílaverk-
stæði P. Stefánssonar h.f.
í Reykjavík á surnriv,, en
Tryggvi Asgrímsson er Reyk-
víkingur, rúmlega sextugur að
aldri, fœddur í timburbœnum
„Hraunprýði“ innarlega við
Lindargötu, hinn 24. júlí árið
1893. Foreldrar hans voru þau
Ásgrímur Gunnarsson, bróðir
Gunnars kaupmanns Gunnars-
sonar í Hafnarstrœti, og Sigríð-
ar Bjarnadóttur. Þegar Tryggvi
kom í þenna heim, var tals-
vert öðru vísi um að litast við
Lindargötuna. Þá voru staklc,-
stœði allt í kring, mikil umsvíf
og athafnalíf á fiskreitunum,
sem blöstu við frá „Hraunprýði“.
Þá var engin höfn í nútíma-
skilningi hér í Reykjavík, engin
vatnsveita, ekkert gas, og fáa
mun hafa rennt grun í, að ein-
hverntíma mcetti kveikja Ijós
með því að snúa snerli eða
þrýsta á hnapp.
Hvernig var kaup
og verðlag þá?
Mig minnir, að við strákarn-
ir hefðum 18 'aura á tímann.
Það er að vísu ekki há upphæð,
miðað við kaupið í dag, en hins
vegar var gildi peninganna allt
annað. Þá var allt ódýrara.
Ölltærir menn gátu t. d. keypt
verelun Arna Jónssonar, og brenmvínsflöskuna
Tryggvi mun hafa verið á 5.
ári, er hann flyzt með foreldrum
sínum úr „Hraunprýði“ á Hverf-
isgötu, í hús það, sem þá var
númer 16, en nú er þar timbur-
hér
Tryggvi segist raunverulega
hafa unnið fyrir sér síðan á 7.
árinu. Á Vestfjörðum var hann
til 14 ára aldurs, fermdist í
Selárdal í Arnarfirði.
□
Svo kom Tryggvi hingað í
bæinn, og hann sat hér ekki
auðum höndum, heldur réðist
verkamaður við vatnsveituna,
en þá var verið að grafa fyrir
leiðslum í Hverfisgötunni. Yf-
irverkstjórinn var danskur,
Kirk að nafni, en þarna vann
margt manna, unglingar jafnt
sem rosknir menn.
lífframfæris. Svo vann eg um
tíma í þvottahúsi Roskós(?) í
húsinu Norðurpólnum rétt hjá
Vatnsþrónni (Hlemmtorgi), en
síðan fór eg austur á land, var
mótoristi á „Seyðisfirðingi“ hjá
Imsland, og nokkurn tíma í
Eyjum sem mótoristi á „Nan-
sen“. Svo var eg á „ísafold“
frá Sandgerði, sem Gunnar
frændi (Gunnarsson) átti. Þá
var eg hjá frönsku félagi hér í
bæ, mótoristi á báti, sem flutti
Fransmemi milli skipa og
lands, og út í kolabarkinn, sem
hér lá. Þar unnu fleiri íslend-
ingar, m. a. Þorkell Clausen,
sem var „reddari" og Guð-
mundur bryggjusmiður.
Hvenær hófust bíla-
viðgerðir hjá yðvu?
Það var í byi’jun gamla
sríðsins. Eg þekkti Odd Jóns-
son vélstjóra, sem hafði keypt
Overland-bíla hjá Jónatan
Þorsteinssyni, og hafði rnann-
flutninga með höndum. Hjá
honum lærði eg að aka bíl.
Nægilegt þótti, er mér tókst að
aka bílnum frá Öskjuhlið og til
Jónatans á Laugaveginum, og
sunnan af Melunum og niður
að Uppsölum. Þá var eg út-
lærður í því. En jafnhliða tók
eg að stunda bílaviðgerðir, og
hefi verið í þeim alla tíð síðan.
Þó var þetta aðallega ígripa^
vinna fyrst um sinn, enda fáir
bílar. Því var það, að eg skrapp
til Jótlands til mótornáms og
fengizt við bílaviðgei-ðir. Sig-
urður Sigurðsson (I Öfgefð-
inni) hafði byrjað að' gera við
bíla, og vami eg hjá honum
öðru hverju. Svo verður það úr, ]
ái'ið 1918, að Jónatan Þorsteins-
son kaupmáður sendir mig út
til Bandaríkjanna til þess að
kynna mér bílaviðgerðir til
hlítar. Eg fór út á Lagarfossi
gamla, og var vestra í tvö ár.
Fyrst var eg 6 mánuði í New
York, og kynnti mér einkum
kveikju-viðgerðir, en síðan fór
eg til Toledo þar sem eg vann
í OveiTand-bílsmiðjunum. Þar
ægði saman fólki af öllum
mögulegu þjóðerni, —- eg held,
að þar hafi unnið um 20 þús-
und manns. Eg var „mállaus“
í fyrstu, en menn voru mér
hjálpsamir við hvaðeina og
mér líkaði vistin vel. Fyrst var
eg í'áðinn upp á 45 cent á tím-
ann, en hækkaði fljótlega upp
í 60 cent, en það var mikið fé
þá. Lærði eg málið fljólega, og
gat meira að segja farið að
leggja fé á banka. Svo var eg
um tíma í borginni Niagara
Falls, og kynnti mér þar ým-
islegt viðvíkjandi rafgeymum.
Heimkoman.
Eftir tveggja ára dvöl sneri
eg heim, og hafði þá öðlazt al-
hliða þekkingu á bílum og við-
gerðum í sambandi við þá. En
þá stóð mér til boða að fara til
Spánar og gerast bílaviðgerða-
maður í Madi'id. Eg afþákkaði
þó boðið, þar sem eg hafði far-
ið vestur á vegum Jónatans,
og hann vildi ekki sleppa mér,
sem vonlegt var. Til stóð, að
sett yrði upp verkstæði á veg-
um Jónatans, en ekki varð úr
því. Þá fór eg að vinna hjá raf-
veitunni, var þar bílstjóri, og
um skeið bílaeftirlitsmaður,
... , .v. , . „ eða þar til Jón Ólafsson tók
til þess að sækja velbat, sem J, *
var í smíðum á Sjálandi. Þetta vlð' En svo for eg enn utan’ aS
var í gamla stríðinu. Báturinn þessu sinni tlf K™pmanna-
i ^ T« ' hafnar, a bilaverkstæoi General
he „Sigurður I“, agætt skip, ’ ,, , . ,
' v •■«1 * , , i Motors-felagsms þar x borg.
sem siðan oðlaðist nokkra b , .
„ * „ r, , , - ..v Þarna vann eg í 9 ar. Ekki get
frægð sem Grænlandsfarið,
„Gotta“. Eigendur hans voru
m. a. þeir Lárus Fjeldsted,
drjúgur spölur niður að númer
16. Byggð var 'strjáUi á þessum
slóðum en nú er, og hestvagn-
ar
fyrir 65
aura og Álaborgarákavítið fyrir
90, en þetta var selt víða í bæn-
|um, t. d. í Thomsenskjallara
mir, sem daglega fóru þarna {Hótel Heklu við Lækjartorg).
um, gáfu engin fyrirheit um Qg víða var hægt að kaupa á-
| í snöfsum, t. d. á Pump-
í unni, sem svo var nefnt, í kjall-
ara Hótel Reykjavíkur og víð-
Bjúíkka. Þarna við Hverfisgöt- j
una reisti faðir Tryggva lítinn
steinbœ, en
þar var búið <ai. Þá fór ekKi mikið fyrir
skamma hrið, þvi að þegar (sköttunum. Eg man ekki eftir
Ti-yggm er 7 ára, deyr faðir hans því) að eg hafi greitt skatt á
ur taugaveilci og bróðir hans ] þesgum árum
líka, sömu nóttina. Taugaveiki-
faraldur þessi átti rót sína að f t
rekja til vatnsbóla, eins og for- við hreyfla
ystumenn lækna á þeim timum „ " , , , „
Eg ætlaði mer að læra með-
gatu leitt rok að, og annars „ , c, . ,
. „ , , i feið hreyfla, en þa voru vel-
staðar hefur verið skrað. '... r . , T,, , ,
I batar farmr að koma. For þvi
Þá var Tryggvi sendur i sveit, í læri hjá Hansen járnsmiðj
fyrst austur i Ölfus, en siðan dönskum manni, sem þóti
vestur til Arnarfjarðar. Modir slyngur í vélfræði. Hjá honum
hans varð að vinna fyrir bgrn- ‘ vann eg í tvö ár,' fékk 5 kr. á
unum, ýmist austur’á Idndi1 eðd j viku, sem' dugðu mér 'ekki til
Jöi'gen Hansen og Sigurður
Runólfsson. Við fengum aftaka-
veður á leiðinni, og voru þrjár
vikur að komast heim. Skip-
stjórinn hét Jón Einarsson,
tVaustur maður, og allt gekk
þetta slysalaust. Síðan gekk á
ýmsu hjá mér, var kyndari á
togurum á vetrum, t. d.
„Tryggva gamla“ og einum
Kveldúlfstogaranna.
Ameríkuförin.
Þó get eg ságt, að frá árinu
1915 hafi eg nær eingöngu
: eg sagt, að eg hafi kunnað við
stéttarbræður mína þar, eða að
þeim hafi geðjazt að mér, því
að þeir töldu mig víst vinna of
mikið, halda of vel áfram.
í fastri vinnu
hér heima.
Þegar heim kom, tók eg að
vinna á verkstæði Jólxanns ÓI-
afssonar, sem hafði General
Motors-umboðið hér, en setti
svo sjálfur á stofn verkstæði,
sem eg rak til ársins 1939, en
þá fór eg að vinna hjá Páli
Stefánssyni, og þeir eru nú
oi'ðnir nokkuð margir bílax-nir,
sem eg hefi snert á, gæti eg
Tryggxú Ásgrímsson liefur gert við" marga bíla um dagana, —
enda unnið að slíkum iviðgei'ðum í 4Ö'ár eða svo.
■ • • - “• •’ '••'• Ljósm.: P. Thomsen.
trúað. Mér hefur alltaf líkáð
prýðilega að vinna hér, — bæði
hafa húsbændurnir vei'ið á-
gætir, og starfsbræður mínir
fyrirtaks menn.
Hvað er helzt unx
vinnubrögðin að segja?
Hér finnst mér fyrst og
fremst skorta verkaskiptingu.
Þar sem eg vann úti í Ameríku
hafði rnaður tiltekið verkefni,
t. d. fram- eða afturhluta bíls-
ins, mótorinn o. s. frv. Þetta
orsakaði vitanlega meiri leikni
og æfingu við þetta tiltekna
starf og þar af leiðandi meiri
afköst. Eftir tiltekinn tíma tók
maður svo við öðru vei’kefni, til
þess að stirðna ekki við sömu
vinnuna, en aðalatriðið var, að
maður sirmti ekki nema einu
verkeni í einu. Annars má geta
þess til gamans, að erlendis,
þar sem eg hefi unnið, eru bíl-
arnir ævinlega þvegnir áður
en þeir koma á verkstæðið, er
slíkt raunar sjálfsagt. Nóg er
samt af óhreinindum í þessu
starfi, þó að aurinn af vegun-
um bætist ekki á mami. Ann-
ars eigum við nú talsvert af
góðum verkfærum, sem ekki
voru til þegar eg fór að fást
við þetta fyrir 30—40 árum. Þá
voru t. d. fræsarar og sjálf-
virk lyftitæki óþekkt fyrirbæri.
Ekki heldur ventlaslíparar,
heldur var allt gert í höndunum.
Hvernig er hæfni
íslenzkra bifvélavirkja?
Bifvélavirkjar hér heima eru
ágætir fagmenn, sem kunna
sitt verk. Þeir hafa auðvitað
miklu meii’i bóklega þekkingu
en áður tíðkaðist, og eg er viss
um, að þeir standa stéttar-
bræðrum sínum annars staðar
fyllilega á sporði. Stundum er
kvartað undan því, að vinnan
sækist seint á verkstæðum hér.
Það stafar oft af því, að eig-
endur hanga yfir bifvélavirkj-
unum og halda þeim uppi á
snakki. Allt þess háttar veldur
töfum, og flýtir aldrei fyrir.
Vinnan er oft vandasöm, ekki
sízt í sambandi við kveikjur
eða galla eða bilun á gíi'kassa,
drifi o. þ. h. En bezt væri að
hafa greinilegri verkaskipt-
ingu, eins og eg sagði áðan.
□
Tryggvi Ásgrímsson þekkir
bílhreyfil út og inn og allan
(vagninn eins og vasa sinn, eins
og nærri má geta, eftir svo
langan starfsdag í faginu. En
hann á líka hugðarefni, eins
og við öll. Hann hefur komið
sér uppi..húsi við Langholtsveg,
óg að því dyttar hann þegar
tíminn leyfir. Og bráðum verð-
ur það fullgei't. Hann er þri-
kvæntur, missti fyrstu konu
sína, leiðir hans og annarrar
konu hans skildu, en nú cr hann
kvæntur Gróu Jóhannsdóttur.
Hann segir' mér að skilnaði, að
hann sé ánægður með tilver-
una, bæði samstarfsménn sína
og samborgara. Hann hefur lif-
að tilbreytingaríkt líf, átt lang-
an og' oft erfiðan starfsdag', en
því fer svo fjai'ri, að hann sé að
hugsa um að leggja árar í bát.
Svo kveðjum við Tryggva
Ásgrímsson, sem er manna
kmmugastur bílum af öllum
stærðum og gerðum, og vonum,
að einhvern tíma geti maður
komizt yfir bíl, sem hann myndi
Iþá getá gert við, ef á þyrfti að
halda.