Vísir - 19.05.1954, Page 5

Vísir - 19.05.1954, Page 5
MiðvikuxJagirin. Í9.s-mai-« 1954;' - TiSf « TH; S'MITH: Kitvélin er löngu orðin eitt sjálfsagðasta..verfcfæsið- í bvers konar skrifstofuhaldi, bæði einstaklinga og hins opinfoera. Komi jirœaður niður í Arnarhvol, inn í skrifsíofur bæjarins cða eigi erindi í heilverzíun, kveður við í eyrum manns stakkato- glamur ritvélanna, er liprar stúlkur eða röskir karlmenn láta fimgurna dansa á leturborðinu. Sumir, eða flestir, nota til þess alla fingur beggja handa, aðrir láta sér nægja vísifiugur, og eme aðrir hafa fundið upP eins konar, einkaberfi.með tilteknmn fingrum, og telja ekkert komast í hálfkvist við það. Þeir skipta ugglaust þúsundum hér í bæ, seni nota ritvéJ ©ð einhverju leyti, annað hvort sem aðalverkfæri sitt við dag- Jega vinnu, eða í viðlögum, og enginn vafi er á þvf, að mikiíl Muti þeirra hefur einhvern tíma lært hjá sama kemnaranum, EIís Ó. Guðmundssyni, sem tvímælalaust hefur kennt fléira félki að nota Underwood, Sniith Premier, Remington eða aðrar tegundir þessara handhægu skrifstofuáhalda, en nokkur ís- Jendingur annar. Fyrir nokkrum dögum lagði höfundur þessara þátta leið sína inn í Rúgbrauðsgerð. í fljótu bragði virðist þetta. ágæta fyrirtæki eiga lítið skylt við vélritun, nema að svo miklu leyti sem bréfaskriftir þess fara fram á ritvélum, en þannig er mál. með vexti, að þar inn frá hefur EIís bækistöð sína, bætir mýjum kunnáttumönnum í meðferð ritvéla í hóp' þeirra,, sem syrir eru, sem sagt, síundar þar kennslu en hefur auk þess afkastamikinn fjölritara. Margt hefur á daga Elísar drífið. Hami tekur mér vel, segír allt af létta frá högum sínum um dagana, en hann hefur veiið skömmtunarstjóri, vei-zlunarstjóri, búðarmaður, vélritunar- kennari og e.t.v. eitthvað fleira. En hvað um það, hann hefc.r kennt fleira fólki á ritvél en nokkur annar hérlendur maður, ©g virðist hann því vel til þess fallinn að vera kynníur sem Vélritunarkennarinn í Samborgaraþætti Vísis. Það helzta, sem llís sagði við höfund þessara þátta, var þetta: Eg er fœddur á Kleppjárns- stöðiim í Tunguhreppi í Norður- Múlasýslu hinn 30. janúar 1S9T. Foreldrar mínir voru Gítðmund- ur Ólafsson og Stefanía Benja- minsdóttir, sem þar bjuggu. Við vorum fimm systkinin, en tvö dóu i œsku. Við fluttumst til Vopnafjarðar þegar eg mun hafa verið á 4. árinu, en þar tók faðir niinn aö stunda ab menna verkamannavinnu og annaö, sem til féll. Ekki bjugg- um við lengi i Vopnafirði, held- ur fluttumst til Seyðisfjarðar, og mun eg þá hafa verið 8 ára, og þar dvöldum við þár til við fluttum búferlum til Reykja- víkur. Eg gekk í barnaskóla á Seyð- isfirði hjá Karli Finnbogasyni, afbragðsmanni og fyrirmyndár- keúnara. í þann tið var Seyðis- fjörður sannkallaður höfúðstað- ur Austurlands og engin hrörnunarmerki komin á þenna fallega bœ i skjóli hinna háu fjalla, sem spepla gnípur sínar í kyrrum fleti hins þröiiga fjarðar. Segjá má, cið þá htíji Seyðisfjörður verið aöal-smn- göngumiðstöð landsi"s, þóit: það: kunni að láta undanAga í eyr- urn í dag. Þangað komit- sMpiú fyrst frá útlön&'um. og þaðan fóru þau síðast á leið sinni ut. Bœði Sameinaða gufuskipa- félagið danska og Björgvinjar- félagið norska hélúu upp sigl- ingum til Seyðisfjarðar þá, og rosknir Seyðfirðingar muna vel eftir „Botníu“, „Lauru“ og síðar „íslandinu“, eða þá „Floru“ og „Sirius“ Björgvinjarfélagsins. — Wathne-tímábilið svonefnda var þá á enda runnið en geysimikið athafnalif þa>r éngxt ■ að- síður, enda• dugándi kaupsýslú1- og umsvifamenn <i plássinu, etns og t.d. þeir Stefán Th. Jónsson og Þórarinn Guðmundsson konsúll, faðir Túboga heitins. Skipakom- ur voru ákaflega tíðareinkum togara, aðallega enskra eða franskra. Bretar sel&u þar fisk, sem þeir veiddu á Hvalbaksmið- um skammt undan, en fyrir köm að þeir fylltu sig á 2—3 dögum. Var fiskurinn síðan verkaöur í landi, og átti sinn þátt i blóm- legu atvinnulifí. Sildvéiðatíma- bilið var þá á enda, en ennþá mátti sjá ejtirstöövár hinna norsku síldarkaupmanna, ekki sízt á Suðurfjörðunum, Reyðar- firði og Eskifirði. □ Átök •' Verzltmarskólanum. Árið 1912 fór ég suður og settist í Verzlunarskólann. Þaö var einmitt þetta ár, sem skóla- piltar gerðú „verkíall" og komu ekki í kennslustundir í mánuð. Skólinn var þá 'til húsa á Vest-' urgötunni, í gamla timburhús- inu, sem enn stendur andspæn- is Garðastrætinu. Skólastjóri var þá Ólafur G. Eyjólfsson, en af ýmsum ástæðum kröfðust skólapiltarnir þess, að hann léti af skólastjórn. Varð það að lokum að samkomulagi, að skipt yrði um skólastjóra eítir það ár. Ólafur var á margan hátt mætur maður og duglegur kennari, en líklega hefur harin verið orðinn þreyttur á nem endunum og þeir á honum, og því fór sem fór. Síðan tók Jón Sívertsen við skólanum. Eg sat í skólanum þennan vetur, var heima. þann næsta, en útskrif- aðist svo vorið 1916. Meðal bekkjarbræ.ðra minna voru ýmsir, s.em löngu eru orðnir kunnir kaupsýslumenn, eins og t. d. Jóhann Ólafsson stórkaup- maður, sem var „dux“ okkar (efstur), Jón ívarsson, forstjón Grænmetisverzlunarinnar, ÓI - afur Haukur Ólafsson (hjá H. Ólafsson og Bernhöft) og ýmsir fleiri dugnaðarmenn. Kötlugos og Spænska veikin. Svo réðist ég bókhaidari til Sameinuðu verzlanna á Reyð- arfirði, en þetta fyrirtæki var eiginlega arftaki eða leyfar selstöðuverzlananna dönsku, Örum & Wulff, sem höfðu haft mikla verzlun á norður- og austurlandi. Sá hét Magnús Hagbarð, sem rosknir Reykvík- ingar kannast við. Hún verzlaði á Laugavegi 26, var dugnaðar- forkur, tók vel í nefið, enda seldi hún tóbak, sem þótíi hörkugott. Ég átti að heita verzlunarstjóri, þótt eg hefði engum til að stjórna, því að ég var einn í búðinni. Ég var víst rúmt ár hjá Kristínu, en þá gerðist ég kaupfélagsstjóri hjá Kaupfélagi verkamanna. Þessu félagi óx fiskur um hrygg, sam- eignaðist síðar Kaupfélagi Reykjavíkur. Þar vann eg í nokkur ár. Síðan gerðist eg skrifstofurmaður hjá Mjólkurfélagi Reykjavíkur, ár- ið 1923. Það fyrirtæki var þá að vaxa úr grasi og var í örum vexti. Það tók við méstallri mjólk, sem til bæjarins barst, en hafði jafnframt mikla vöru- sölu, einkum til bænda. Vélritunarkennslan hefst. Meðan ég var hjá M.R. tók ég að kenna á ritvél. Sjálfur hafði ég lært í Verzlunarskól- anum, en lærði svo blindskrift af enskum kennslubókum. Ég man, að fyrst kenndi ég á nám- skeiðum, sem verzlunarmanna- félagið Merkúr gekkst fyrir, og haldin voru í Menntaskólanum. Gísli Sig'urbjörnsson var þá formaður þess félags, hörku- duglegur, eins og jafnan síðan. Námskeið þessi sóttu bæði piltar og stúlkur, og voru þau ókeypis fyrir félagsmenn. Þetta mun hafa verið á árun- um 1925—27. En fyrir alvöru byrjaði ég vélritunarkennslu, er Vilhjálmur Þ. Gíslason tók við Verzlunarskólanum. Þar kenndi ég einsamall vélritun i öllum bekkjum í ein 17 ár, eða Kornelíussyni hjá um verktökum. Sameinuð— Magnússon, sem þar var verzl- i þar skömmtunin kom tii unarstjóri. Þar var ég tií haustsins 1918. Þá fluttist eg hingað suður og hef búið her alla tíð síðan. Ég fór suður með „íslandinu“, þrátt fyrir það, að æsilegar fregnir höfðu borizt ; i austur um hina skæðu drep- sótt, sem þá geisaði hér syðra. Var m. a. sag.t, að fólk dytti niður örent á götunum i Reykjavík. Er við vorum und- an. suðurströndinni sáum vir Kötlu gjósa. Það var ógleyman- leg sjón og hrikaleg. Allir, sem því- gátu við komið, stóðu. á þilj.um og sáu eldstólpan bera við himin. Þetta var hvort tveggja í senn, hrífandi og ó- hugnanlegt. sögunnar og ég varð skömmt- unarstjóri árið 1947. Á þessum árum voru 300—350 nemendur í skólanum, svo að þeir eru ekki svo fáir, sem ég hef kennt þar um dagana. Síðan hef ég kennt talsvert í einkakennslu, og eftir að skömmtuninni var hætt, hef ég kennt við Náms- flokkana. Ennfremur kenni ég vélritun við laga- og viðskipta- deild Háskólans. V erzlu narmaður • Réykjavík. Er suður kom, geroist Ringulreið á ritvélaborði. Heita má, að hin mesta ringlureið ríki um skip- an hinna íslenzku bókstafa, e£ svo mætti segja, á ritvélaborð- inu, þ. e. a. s. ð, þ, æ og ö. Eru stafir þessir hingað og þangað á hinum mismunandí ritvélategundum, til hins mesta baga fyrir fólk, sem oft þurfti að „læra upp á nýtt‘, ef það skipti um ritvél. Á þessu var þó ráðin bót, er Alþingi sam- þykkti tillögu, þar sem ákveðið var að hlutast til um, að allar ritvélar, sem til landsins flytt- ust, skyldu vera með hagkvæm- ari skipan leturborðsins í sam- ráði við innflytjendurritvélanna og var þessu lokið í fyrra. IAllar vélar, sem nú flytjast til landsins eiga að vera með tilteknu leturborði, og er geysi- Iegt hagræði að þessu, eins og þeir skilja bezt, sem eitthvað fást við vélritun. Sumum kann, að virðast þetta mesti hégómi, en svo er þó ekki. Maður er næstum eins og fiskur á þurru landi, ef maður er allt í einu: settur við ritvél með öðru vísi leturborði en maður á að venj- ast, komman er á „vitlausum stað“, eða þá þ-ið og ð-ið*. broddur yfir staf sleginn á eft- ir í stað þess á undan stafnum sem hann á við, og þar fram eftir götunum. _ , Skömmtunarstjórastarfið. ^ Ég var skrifstofustjóri á fyrra skömmtunartimabilir.u árið 1939 og var þá skipulögð skömmtun, sem upp var tekiri vegna styrjaldarinnar. Þegar skömmtun var tekin upp aftur„ gerðist ég skömmtunarstjóri, eins og fyrr er að vikið. Það var fjarska vanþakklátfe verk, eins og að líkum lætur, en ekkert er um það að fást. Maður reyndi að vinna þetta verk eins og vel og manni var frekast unnt. Margt skritið kom fyrir á þeim árum, sem e. t. v. væri gaman að minnast á, en við skulum annars sleppa þv; nú. Þetta er orðið nógu langt,- er það ekki? Hvað er góður vélritari? Það er eiginlega ekki svo auðvelt að svara því. En þc má segja, að það sé allröskui vélritari, sem nær 200—250 slögum á mínútu. Englendingar reikna með 5 slögum i orði, én ég ! við verðum sennilega að reikna verzlunarmaður hjá Kristínu I. með 6, býst ég við, íslenzk orð □ I Elís Ó. Guðmundsson ett hörkuduglegur kennari, eins og nemendur hans geta bezt dærnfe um, og það, sem hann veit ekki; um ritvélar og vélritun, er varla þess virði að vita. Þetta segi ég auðvitað fyrir eigin.i eru yfirleitt lengri. Þeir rösk- , reikning, og vona, að Elís striki ustu komust í um eðá yfir 500 ' Það ekki út í próförkinni. Hann slög á mínútu, en aðeins stuttakennir nú inni í Rúgbrauðsgerð stund. Annars var hér haldm keppni í vélritun fyrir mörg- um árum. Ég man, að EggerL P. Briem, sem nú er hjá Eim- skipafélaginu, bar sigur af hólmi. Annars tókum við upp það nýmæli í Verzlunarskólan- um að kenna vélritun eftir hljóðfæraslætti til þess að fa jafnan, hiklausan áslátt. Voru notaðar sérstaklega gerðar plötur, fyrst með hægu hljóð- falli, síðan hr.aðari. Gafst þetta vel, og héldum við sýningar a þessari aðferð á nemendamót- um Verzlunarskólans. Ég man eftir tveim sérlega fijótúm c :, :.•. :■■ u r , ; : i nemendum, þeim Ársæll Júi- Hiér sést Etís Ó. Guötnundsson við hina afkasigpiiklu fiéHri&wn? I íussyni, sem nú mun vmna hjá atvél sína. Lfósm.:. B.\.Teitssant}Rlkisbókhaldiou, og Sigínundi flest kvöld vikunnar, til þess að þeir, sem vinna á daginn, geti. notið þessarar nauðsynlegu- kennslu, sem ekkert skrifstofu- fólk getur án verið. Þar kennii' hann í flokkum eða einkatím- um, og þegar gengið er fram hjá Rúgbrauðsgerðinni í kvöld- kyrrðinni, niá stundum heyra hraðan og hvellan áslátt margra ritvéla. Þar eru nemendur Elísar Ó. Guðmundssonar að læra og búa sig af kappi undir starf vélritarans. Ég slæ botninn í þenna Sam- - borgaraþátt með því að geta þess, að Elis er kvæntur Helgri Jóhannsdóttur Eyjólfssonar frá Sveinatungu í Borgarfirði, Pg að þau eiga 2 börn uppkpmin,. t

x

Vísir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.