Vísir - 26.05.1954, Qupperneq 4

«
VISIB
Miðvikudaginn 26. .maí 1654
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
■Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
AfgreiSsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Tímamót.
TTm þetta leyti árs fyrir einum áratug var íslenzka þjóðm
nýbúin að taka ákvörðun um endurreisn lýðveldis í landi
sínu og horfði sameinuð og glöðum huga til hins mikla, bjarta
og góða dags, 17. júní, er vera skyldi stofndagur hins endur-
reigta lýðveldis. Öll þjóðin var sér þess meðvitandi um þetta
leyti fyrir tíu árum, að í sögu hennar voru hin merkustu tíma-
mót að renna upp. Þá var litið um öxl og þess minnst, sem
gerst hafði frá því er landið fannst og var numið, langrar og
erfiðrar baráttusögu. Dægurþras og rígur þagnaði. Samhuga
gladdist þjóðin yfir því, sem áunnist hafði, og það var full
ástæða til að gleðjast, því að í landinu var allt í framíör, og
hægt að horfa vonglöðum augum fram í tímann.
Sú stund var komin, að engum blöðum var um það að
fletta, að tími hinna hægfara framfara var að baki, en fram-
undan stórstígari framfarir en menn hafði áður dreymt
um við sívaxandi kynni af nútíma tækni. Á þeím tíu árum,
sem liðin eru síðan lýðveldið var endurreist, hefur stöðugt
stefnt í þessa átt, og hafi þjóðin getað verið glöð og djarf-
huga þá, getur hún það eigi síður nú, því að segja má, að henni
séu alltaf að opnast nýir heimar ævintýralegra framfara.
Vitrir menn af öðrum þjóðum hafa viðurkennt í ræðu og
xiti, a, það sem fámenn þjóð hefur afrekað hér í erfiðu landi, se
aðdáunarvert og til fyrirmyndar. Á slíkan dóm getur þjóð'in
hlýtt kinnroðalaust, því að hann er ekki óverðskuldað lox.
íslenzka þjóðin hefur aldrei dregið af sér. Það hefur öld fram
af öld verið aðalsmerki jafnt bóndans sem sjómannsins cg
kvenna þeirra, að skila jafnan fullu dagsverki. Öll skilyrði,
allt fram á daga elztu kynslóðarinnar nú á dögum, til þess
jafnvel að draga fram lífið voru hin erfiðustu. Það var
óhjákvæmilega hlutskipti þjóðarinnar að strita. En stritið og
erfið lífskjör, svo erfið, að upprennandi kynslóðinni mun vart
geta skilist það, þjálfuðu hana og þroskuðu skapgerð hennar.
Seiglan varð eitt hennar höfuðeinkenni, í daglegri baráttu, og
í sj álfstæðisbaráttunni, en henni auðnaðist Mka að vernda sína
andleg'u auðleð í striti og basli aldanna. Hefur því ekki verið
á lofti haldið sem skyldi, að hæfileikinn til þess að tileinka
sér nútímatækni og allt sem til hagsbóta og velsældar má
verða getur nútíðin þakkað þeim manndóms og menningararíi,
sem skilað var henni í hendur af þeim, sem gengnir eru.
Einnig nú, þegar líður að tíu ára afmæli lýðveldisstofnun-
arinnar eru merk tímamót í lífi þjóðarinnar Nú þegar fyrsti
áratugur hins endurreista íslenzka lýðveldis er liðinn gefst
tækifæri til að líta yfir farinn veg og er það verður gert, mun
í ljós koma, að margt stórátakið hefur verið gert til framfara
á þessum tíu árum og má til þeirra nefna Sogsvirkjunina nýju
og áburðarverksmiðjuna. Með slíkum framkvæmdum er, eins
og skáldið kvað, ‘hrundið vorum hag á leið, með heillar
aldar taki.“
Það er á tímamótum slíkum sem þeim, er hér hefur verið
nm rætt, sem hugir manna ættu að beinast: frá því sem sundrar
og að því sem sameinar. Sú . varð reyndin vorið og sumarið
1944. Þá eins og nú var margt, sem valda mátti áhyggjum,
margt sem ágreiningur var um, margt, sem gat sundrað, en
gerði það ekki. Vonandi verður sama gifta ríkjandi nú.
Vonandi kemur í Ijós, að sáttfýsi verður ríkjandi, svo
að öll ágreiningsmál leysist á viðunandi hátt og vinnufriður
haldist í landinu, en undir því er velferð allra komin. Vonanai
kemur ekki til þess, að vinnudeilur varpi skugga á þá hátíð
þjóðarinnar, sem nú er skammt undan. Þjóðin á allt undir
stöðugu peningagengi og traustum efnahag. Á honum byggist
velferð einstaklingsins og sjálfstæði þjóðarinnar og þeirri sann-
inda ættu allir að vera minnugir nú.
Gangi menn nú til samninga um ágreiningsmálin í anda
sáttfysi og skilnings mun vel fara. Og þá getur þjóðin vissu-
im en nokkuru tíma fyrr.
lega horft stæltari og vonglaðari fr;
Innflutningur nylonsokka.
Greinarger& frá vi&skipfamáKaráðuneytinu.
Fyrir nokkru birti Vísir bréf
frá ónafngreindum kaupsýslu-
manni, þar sem ráðist var á
viðskiptamálaráðuneytið fyrii
að nylonsokkar hefðu verið
fluttir inn í landið frá Banda-
ríkjunum og Bretlandi síðustu
14 mánuðina, en kaupsýslu-
maðurinn hélt, að slíkur inn-
flutningur væri algjörlega
bannaður. Sló kaupsýslumað-
urinn síðan fram þeirri spurn-
ingu, hvort hér væri um stór-
kostlegt smygl að ræða eða
einhver önnur öfl að verki, úr
því að nylonsokkar hefðu verið
fluttir inn frá umræddum lönd-
um, þrátt fyrir ,,bannið“.
Viðskiptamáluráðuneytið
svaraði strax þessum skrifum
og benti á, að auglýsing fjár-
hagsráðs frá 10. febrúar 1953
um breytingu á skilorðsbundna
frílistanum útilokaði ekki inr-
flutning á nylonsokkum frá
Bandaríkjunum og Bretlandi,
ef innflytjendur hefðu í hönd-
unum B-skírteini, sem væru út-
gefin fyrir birtingu auglýsing-
arinnar. Var því augljóst, að
ákæra kaupsýslumannsins var
byggð á misskilningi eða van-
þekkingu, og með því að vekja
athygli á þessu atriði taldi
ráðuneytið sig hafa svarað bréfi
kaupsýslumannsins.
í Vísi 22: maí birtist svo
annað bréf um sama mál og í
þetta sinn undirritað af Jóni
St. Arnórssyni, kaupsýslu-
manni. Viðurkennir bréfritar-
inn, að innflutningur á nylon-
sokkum frá fyrrnefndum lönd-
um hafi ekki verið bannaður,
ef B-skírteinin voru gefin úc
áður en breytingin var gerð. En
þessa reglu, sem tíðkazt hefur
í 3 ár, telur bréfritarinn veia
„einhver mesti hortittur, sem
komið hefur fyrir í reglugeið-
um eða ákvæðcun um innflutn-
ing á erlendum vörum“. Um
þetta eru áreiðanlega skiplar
skoðanir meðal kaupsýslu-
manna, og kann það' að ráða
nokkru, hvort þeir eiga eða
eiga ekki B-skírteini, þegar
breytingar eru gerðar. Sjónar-
mið ráðuneytisins hefur ætið
verið, að þær breytingar á inn-
flutningsreglum, sem talið er
nauðsynlegt að gera á hverj^m
tíma, trufli sem minnst eðlileg
viðskipti og verði ekki til að
skapa innflytjendum óþægindi í
sambandi við viðskiptaskuld -
bindingar, sem þeir voru búnir.
að gera í góðri trú og sam-
kvæmt þeim reglum, sem giltu
áður en breytingarnar votu
gerðar. Þetta sjónarmið og
ekkert annað hefur ráðið á-
kvörðunum ráðuneytisins, og
mótmælir ráðuneytið því að-
dróttunum bréfritarans um, aö
heimildin til áf ramhaldan 'li
notkunar B-skírteina haíi
verið sett vísvitandi til þess
„að þeir, sem bezta aðstöðu
hefðu og bezt vissu um hvað
var að gerast bak við tjöldin,
gætu framvegis fengið allan
innflutninginn“.
Það má að sjálfsögðu segja,
að rétt hefði verið að gömui
B-skírteini hefði aðeins mátt
nota til innflutnings á nylon-
sokkum, sem búið var að panta
fyrir breytinguna. En því réði
mestu, að sú leið var ekki
farin, að ráðuneytið vildi kom-
ast hjá að þurfa að dæma um
mismunandi áreiðanleg ,sönn-
unargögn“ fyrir að pantanir
hafi verið gerðar fyrir tílsettan
tíma.
Reynslan hefur sýnt, að þeg-
ar breytingar hafa verið gerðar
á hinum skilorðsbundna frí-
lista, hafa þær ekki leitt til al-
gjörrar stöðvunar innflutnings
viðkomandi vara frá ákveðnum
löndum, fyrr en meir en ári
eftir að breytingarnar voru til-
kynntar. Þannig hcfur það
einnig orðið með sokka úr
gerviefnum, en innflutningur
þeirra frá Bandaríkjunum og
Bretlandi var þrjá fyrstu
mánuði þessa árs aðeins 8,29 %
af því verðmæti, sem hann nam
á sama tíma í fyrra. Sýna eff-
irfarandi tölur um innflutning
sokka úr gerviefnum fyrsta
ársfjórðung 1953 og sama tíma-
bil 1954 glögglega þróunina, cg
mun svo nú komið að notkun
gamalla skírteina vegna þessa
innflutnings er að mestu lokið.
Innflutningur sokka úr
gerviefnum (bús. kr.):
Jan.—marz.
1953 1954
3 5
358 9
36 0
17 36
47 o3
61 0
716 80
3 432
0 15
1.241 660
Þessar innflutningstólur sýna
auðvitað aðeins löglega toll-
afgreiðslu sokka. Um það hvort
stórkostlegt smygl á nylon-
sokkum eigi sér stað er við-
skiptamáluráðuneytið ekki fæxt
að dæma, en tollgæzlan í
Reykjavík hefur skýrt ráðu-
neytinu frá, að hún hafi aldrei
orðið vör við smygltilraunir á
nylonsokkum síðan þeir voiu
settir á skilorðsbundinn frílista.
Telja því kunnugir mjög ó-
sennilegt að brögð séu að þyi
að þessari vöru sé smyglað.
Ráðuneytið hefur í samvinnu
við bankana og tollgæzluna at-
hugað gaumgæfilega innflutn-
ing og gjaldeyrissölu vegna
nylonsokka á undanförnum
mánuðum og hefur ekke»’t
komið í Ijós, sem getur bent
til, að brotnar hafi verið seÞar
reglur. Útilokað er, að B-skír-
teini, sem gefin eru út af
Sölunefnd innflutningsréttinda
bátaútvegsins séu ranglega
dagsett, því að skírteinin eru
staðfest og skrásett af Lands-
bankanum jafnóðum og þau
eru gefin út.
Viðskiptamálaráðune.ytið,
25. maí 1954.
ATHS. Báðir aðilar » þessari
deilu hafa nú gert grein fyrir
málinu frá sínum bæjardyrum
og telur ritstj. því, að rétt sé að
fella niður frekari umræður hér
í blaðinu.
• í morgun var búið að flytja
420 særða fanga frá Dien
Bien Phu eða hartnær helm
ing þeirra, sem skilað verð-
ur. (AP). i - :
Danmörk
Bretland
Ítalía
Spánn
Tékkóslóvakía
V.-Þýzkaland
Bandaríkin
ísrael
A.-Þýzkaland
Maður leit inn á skrifstofuna
hjá mér i gær og bað mig um
orðsendingu til allra þeirra, sem
ferðast að staðaldri með strætis-
vögnum, en það mun víst meiri-
hluti bæjarbúa gera. Hann tók
það réttilega fram, að í þessum
dálki hefði oft verið rætt um
strætisvagnana, og stundum deilt
á rekstur þeirra, en liann hafði
annað að segja, nefnilega gagn-
rýni á lélega strætisvagnamenn-
ingu margrá, sem vagnana nota
Aftar í vagninn.
Það hafa vist flestir heyrt
vagnstjóra biðja fólk um að færa
sig aftar í vagninn, til þess að
liægt væri að flytja fleiri far-
þega, en oft er það svo að far-
þegar, sem inn eru komnir,
hnappast fremst í vagninn, og
síðan er varla hægt að aka þeim
til. Veldur þetta oft talsverðri
töf, enda endurtekur sama sag-
an sig á flestum, ef ekki öllum
viðkomustöðum. Það ætti að vera
sjálfsögð skylda þeirra farþega,
sem ekki hafa fengið sæti, að
standa alltaf eins aftarlega og
ur.nt er. Ef allir hefðu þessa
reglu myndi lcomist hjá töf og
áminningu vagnstjóra um að
færa sig aftar.
Tekur vagninn fleiri?
Oft veit vagnstjórinn ekkí
livort vagninn gctur tekið fleiri
farþega, þvi farþegar eru eins og
múr við bakið á Iionum. Það
hefur líka komið fyrir að skilja
hefur orðið farþega eftir, þótt
rúm væri i vagninum, vegna þess-
að farþegai* liafa ekki viljað rýma
til, sjálfsagt oftast af hugsunar-
leysi. Margir strætisfarþegar
hafa tekið eftir þessu og haft á
því orð, en það er eins og þegar
á reynir, að enginn vilji taka
upp þessa reglu ótilkvaddur. —
Vegna þess að ég hef oft orðið
var við þessa framkomu lijá far-*'
þegum strætisvagna, að þessi orð
sending er fram komin til þeii’ra,
er með strætisvögnum ferðast. —
Munið að færa ykkur aftarlega i
vagninn, eftir því sem rúm er,
þvi margir þurfa að komast með
sama vagni.
Sjálfsögð kurteisi.
Bergmál tekur undir með manni
þessum og finnst liann hafa lög
að mæla. Það hafa víst allir, er
með vögnunum ferðast, heyrt
þessa algengu áminningu, heyrt
stjóra um að fóllc færi sig aftar.
Og’ verður það að teljast sjálf-
sögð kurteisi að liliðra ævinlega
þannig til. Hollt væri að hafa
það í huga að einhvern tíma gæti
það komið fyrir mann sjálfan að
verða al' strætisvagninum i rign-
ingu, vegna þess að vagninn væri
sagður yfirfullur, þótt rúm leynd
ist milli farþega, sem ekki vonr
á þvi að færa sig um set.
Bæði gott og illt.
Áður en ég skil við dálkinn i
dag, verð ég að taka fram, að
það er ekki alls kostar rétt að
rekstur strætisvagna hafi aðeins
verið gagnrýndur á þessum vett-
vangi. Heldur er það mála sann-
ast að Bergmál liefur birt bréf
frá báðum aðilum, bæði þeim
er borið hafa fram gagnrýni á
eitt og annað varðandi vagnana
og svo frá fyrirsvarsmönnum
strætisvagna og þcim, er hafa
viljað hrósa ýmsu í sambandi við
ferðirnar. Lýkur svo Bergmáli i
dag. — kr.
• Alhnargir slátrarar í Aust-
ur-Berlin voru handteknir
á dögunum, fyrir að smygla
bjöti inn í Vestur-Berlin. ;