Vísir - 13.07.1954, Blaðsíða 5

priðjudaginn 13. júní 1954.
VtSIR
norrænu
1

Fararstjórinn, Gísli Guð-
mundsson segir frá för Saun-
kórs Reykjavíkur til Finnlands.
Oslo, 26. júní.
Það er rigning og leiðinda-
veðyr og höfuðborg Noregs er
ekki tilkomumikil í slíku veðri.
Viðbrigðin eftir sólskinið og
blíðuna í Finnlandi eru því mik-
il og því hallar óþarflega mik-
ið á frændur okkar Norðmenn
og land þeirra. Finnlandsdvöl-
in verður ærið umvafin einhver j
nm dýrðarljóma í hugum okkar
allra og þó sérstaklega dagarnir
i Jyvaskylá. Þar opnaðist okkur
þjóðlífsbók Finnlands, litrík
og töfrandi, söguspjöld þrung-
in sterkri þjóðlegri menningu,
atorku og ódrepandi kjarki.
Þarna í þessum bæ með 35 þús.
íbúum var að finna úrtak úr
finnsku athafna- og menning-
arlífi, sem allt bar þjóðinni lof-
samlegt vitni.
Við byrjuðum fyrsta daginn
þar með æfingu í stórri og stíl-
hreinni kirkju með svo undur-
fögrum hljómburði að jafnvel
hversdagsleg lög urðu fögur.
Er hún var tóm var ekki frítt
við dálitla yfirtóna, sem svo
hurfu alveg er hún var full-
setin af fólki. Við áttum frí síð-
ari hluta dagsins. Veðrið
fagurt en helst til heitt fyrir
•okkur. Þennan dag fór fram
samkeppni milli finnsku kór-
anna og sáum við þar fyrst hið
fornlega skipulag sem var þarna
á öllu. Hver kór söng 3 lög, 2
fyrirskipuð og eitt að eigin vali.
Kórarnir voru mjög misjafnlega
fjölmennir. í einum blönduð-
um kór voru t. d. aðeins 10, í
öðrum fást að 100. Um leið og
síðasta lagið var búið og lófatak
á. enda var gengið' út af sviðinu
til vinstri og er sá síðasti hvarf
birtist sá fyrsti úr næsta kór frá
hægri. Aldrei neitt fum eða
troðningur, allt virtist ganga af
sjálfu sér fyrirhafnarlaust.
meira vötn en þurrlendi, en á
milli vatnanna, sem kvíslast í
allar áttir eru skógivaxnir háls-
ar og hæðadrög. í vötnunum er
fullt af eyjum og á þeim fögur
sumarhús. f bænum og umhverf
is hann gnæfðu reykháfar verk-
smiðjanna, allstaðar voru timb-
urhlaðar og á vötnunum stórar
breiður af trjábolum, sem biðu
sögunar. Víðsvegar um bæinn
voru stórar byggingar í smíðum,
bæði verksmiðjuhús og íbúðar-
hús, og allstaðar sama sagan,
allt var með sama myndarskapn
um og smekklega og fegurlega
úr garði gert.
Karlakóra
skortir tenóra.
Söngurinn var allmisjafn. í
karlakórunum var oft áberandi
-skortur á tenórum, enda mun
það vera almennt í Finnlandi.
En bassarnir voru þungir og
hljómfylling oft furðuleg, sam
tök og samstilling venjulegast
góð. Fyrstu verðlaun hjá karla-
kórnum fékk kór frá Tavaste-
hus, mjög góður kór, stjórnað af
sýnilega mjög færum söng-
stjóra. Því miður gat ég lítið
hlustað á blönduðu kórana og
alls ekki kvennakórana. En 10
manna kórinn, sem ég gat um,
söng mjög sérkennilegá og einn
ig vakti kór frá Noirður-Finn-
landi athygli. Forráðamenn
hans munu hafa mikinn hug á
íslandsferð.
Að morgni þess 14. fórum við
eftir æfingu í kirkjunni í skoð-
unarferð upp í vatnsturninn
svonefnda, en það er afar hár
turn sem byggður hefur verið
ofan á vatnsgeymi bæjarins á
hæð er gnæfir yfir bæinn. Á
þaki geymisins er svo veitinga-
hús. Veðrið var hið fegurstá óg
útsýnið úr tuminum stórfeng-
legt. Nágrenni bæjarihs er
Kalt milli
Finna og Svía.
Á eftir bauð bæjarstjórnin
okkur í stutt ferðalag til veit-
ingastaðar í nágrenni bæjarins.
Sænski og norski kórinn voru
einnig í þessari ferð. Voru þar
rausnarlegar veitingar fram-
bornar og öllum gefið eintak
af mjög vandaðri myndabók frá
Jyváskyla. (Væri ekki úr vegi
að þeir sem gefa út myndabæk-
var ur frá íslandi tækju hana til at-
hugunar, því þar er ekki gleymt
menningarlífi bæjarins heldur
teknar með myndir af hljóm-
sveitum, kórum og ýmsu öðru
svipuðu). Við færðum fulltrúa
bæjarstjórnar eintak af mál-
verkabók Jóns Stefánssonar
með tilhlýðilegri áletran. Nokk-
urt umtal og athygli vakti það,
hversu Svíarnir héldu sig út af
fyrir sig og gáfu sig ekkert á
tal við okkur eða norsku stúlk-
urnar, en milli þeirra og okkar
fólks varð strax mikið vinfengi.
Við heyrðum það á Finnunum,
að þeim var ekki hlýtt til Svía,
þó að þeir viðurkenndu að Sví-
ar hefðu reynzt þeim vel á
þeirra þrengingarárum. Þarna
var finnsk gufubaðstofa og not-
uðu hana margir og þótti mikið
til koma. Frá þessum stað var
svo ekið í skemmtigarð bæjar-
ins, þar sem setningarathöfn
söngmótsins fór fram. Þar var
afarstórt útisvið með þaki yfir,
sem þó varð ekki nærri nógu
stórt og höfðu verið reistir
bráðabirgðapallar á báða
vegu. Þarna stóðu á söngpalli
um 3000 manns og 70 manna
hljómsveit. Allar konur voru í
þjóðbúningum, mjög litríkum
og margvíslegum eftir lands-
hlutum. Fyrsta laginu stjórnaði
hinn þekkti stjórnandi Turanen,
kempulegur maður, herðabreið-
ui- og’ svipmikiii. Strax eftir
fyrsta taktinn sneri hann baki
að kórnum og hljómsveitinni og
stjórnaði áheyrendum, sem
munu hafa verið um 5000. Og
þarna var tekið undir svo um
munaði. Það sungu allir undan-
tekningarlaust, ungir sem gaml
ir. Svo voldugan söng hef ég
aldrei heyrt. Mér varð hugsað
til Páls og þjóðkórsins okkar
heima. í þessum söng kom fram
styrkur og máttur f innsku þjóð-
arinnar samfara yfirlætisleysi
hennar og þokka. Á eftir kom
svo hver stjórnandinn á fætur
öðrum og kórinn á pallinum
várð að karlakór og svo aftur að
blönduðum kór. Allt gekk með
sama öryggi og fumleysi.
Myndavélar á lofti.
Kl. 8 þetta kvöld var svo sam-
söngur útlendu kóranna í Taulu
máki kirkju. Var hún þéttsetin
og margir stóðu, líklegast um
1200 manns. Fyrst sungu norsku
stúlkurnar frá Tromsö mjög
fallega og yfirlætislaust. Þær
voru allar í mjög fögrum þjóð-
búningum, framkoma þeirra til
fyrirmyndar bæði á söngpalli
og af, og söngstjóri þeirra var
óvenjulega geðfeldur maður. Þá
kom Samkórinn og óhætt mun
að segja að ekki vöktu stúlkurn
ar okkar síður eftirtekt í sínum
búning, að minnsta kosti voru
allar myndavélar á lofti í kring-
um þær. Söngurinn tókst vel,
og eitt lagið svo vel að ég gleymi
því aldrei og víst enginn sem í
kirkjunni var. Það var hinn
gamli gregorianski söngur Ave
regina. Þarna í kirkjunni
hljómaði hann í öllum sínum
einfaldleik svo fallega að fólk-
ið næstum hélt niðri í sér and-
anum. Og þó að Svíarnir kæmu
á eftir með gullfalleg kirkjulög
og syngju eins og englar; tví-
mælalaust bezti kórinn, þá var
það nú samt þetta lag sem varð
Öllum minnistæðast og hlaut
mesta lofið í blöðunum daginn
eftir. Einnig var það eftirtekt-
arvert, að er við hittum Svíana
daginn eftir, þá voru þeir hinir
alúðlegustu og ræðnustu og
spurðu margs um íslenzkt mús-
íklíf. Söngstjóri þeirra, Norley,
er mjög þekktur maður í Sví-
þjóð og í miklu áliti sem söng-
stjóri.
næst sænski kórinn og svo
finnsku kórarnir. Stúlkurnar
okkar vöktu mikla athygli og
Þjóðverjarnir sögðu að okkar
búningur væri tvímælalaust
fallegastur og allur ljósmynd-
arahópurinn í kringum þær
virtist benda í þá átt. Allar göt-
ur, sem skrúðgangan fór um,
voru troðfullar af fólki og kór-
inn okkar og fáninn fagri hlaut
stöðugt lófatak. Áætlað var að
í iskemmtigarðinum væru um
5000 söngvarar og 12—15000 á-
heyrendur. Á bak við söngpall-
inn blöktu um 60 kórfánar,
sömir mjög fallegir og listilega
gerðir. Þarna endurtók sig sama
sagan og daginn áður nema nú
ennþá voldugri og mikilfeng-
legri vegna aukins mannfjölda.
Torunen stjómaði fyrst öllum
skaranum og sneri sér að áheyr-
endum, sem allir sungu. Meira
að segja við vorum að reyna að
stauta okkur fram úr finnska
textanum í prógramminu, svo
við gætum verið með. Eins og
voldug straumþung elfa var
þessi söngur. Hin gráhærða
kempa, sem stjórnaði, var sem
táknmynd þess alls. Þau áhrif,
sem við urðum fyrir þarna
munu endast okkur ævilangt.
Eftir hinn sameiginlega söng
finnsku kóranna, blandaðs kórs
fyrst, svo karlakórs, kvennakórs
og síðast barnakórs, hófst söng-
ur gestanna. Þýzki karlakórinn
var mjög góður og stjórnandi
hans ákveðinn og röggsamur. Þó
var söngur.þeirra stundum nokk
uð þunglamalegur. Þarna kom
einnig fram stór kór frá sænsku
mælandi Finnum. Okkar söng-
ur tókst það vel, að við urðum
að syngja aukalag, var það
Sibeliusarlagið „Því er hljóðn-
uð þýða raustin“. Vakti það
mikla hrifningu eigi sízt vegna
þess að útsetningin í því var allt
öðruvísi en vanalegt er hjá
Finnum. Að endingu lék 70
manna lúðrasveit Finnlands og
Kórfólkið raðar
Jyvaskyla.
sér upp fyrir skrúðgönguna á söngmótinu í
Ljósmynd: JJorvaldur Ágústsson.
Þetta kvöld var svo skemmt-
un og dans í skemmtigarði borg
arinnar. Var þar mikið fjör, en
ekki þótti dansgólfið gott því
það yar úr óhefluðum borðum.
Urðu þar mörg óþarfa víxlspor
og árekstrar úr því, sem aðéins
jók á gleðskapinn.
5000 söngvara hópur.
Sunnudaginn 10. júní var
safnast saman á markaðstorgi
bæjarins og gengið í skrúðgöngu
til skemmtigarðsins. Var veðrið
mjög heitt þennan dag. Voru
þarna um 5000 söngvarar, barna
kórar, drengjakórar, kvennkór-
ar, karlakórar og blandaðir kór-
ar. í fararbroddi var lúðrasveit,
þá gekk þýzkur karlakór svo
við, þá norsku stúlkurnar, Þar
5000 manna kórinn söng með
lúðrasveitarundirleik Ólym-
píuóðinn mikla og síðast þjóð-
sönginn. Stjórnaði Torvnen
þessu og var þetta stórfenglegur
endir á eftirminnilegum hátíða-
höldum.
Finnum færðar gjafir.
Þetta kvöld var haldið hóf
fyrir um 200 manns í veizlusöl-
um gistihúss borgarinnar, og
sóttu það 5 fulltrúar frá Sam-
kórnum og söngstjóri hans. Var
það mjög frjálslegt og óþving-
að og það fyrsta sem veizlu-
stjóri gerði var að segja mönn-
urti að fara úr jökkúnum éf þeir
vildu. Notuðu sér það flestir og
virtist ekkert vera athugavert
við þó sömir væru með allforn-
fáleg axlabönd. Var glatt á
hjalla og margt til skemmtunar
t. d. lék þar maður á munn-
hörpu og var með margar á
lofti í einu. Þótti það íþrótt mik
il. Einnig lék þar maður á fornt
finnskt hljóðfæri, í ætt viðl
langspilið, voru það sætlegir
strengleikir. Við afhentum
Sulasol — finnska söng og
hljómlistar sambandinu — fána
stöng með íslenzkum fána. Var
nú um allmikið vandamál að
ræða vegna tungumálsins, því
meira en helmingur boðsgesta
skildi ekkert nema finnsku. En
þarna var enskumaður góður og
voru því okkar þakkarorð sögð
á ensku og hann þýddi viðstöðu
laust. En Sulasol í Juváskyla,
sem sá um móttökur okkar,
gáfum við málverkabók Ás-
gríms, sem svolítinn vott um
þakklæti okkar fyrir hinar
dæmafáu móttökur og fyrir-
greiðslu. Hófinu lauk um kl. 10
og fóru allir snemma í háttinn.
þetta kvöld því næsti dagur
átti að byrja snemma og enda
seint.
Haldið til Tammarfors.
Mánudaginn 21. júní verður
okkur öllum allminnisstæður þvi
kl. 6 um morguninn lögðum við
af stað með járnbrautarlest. Var
ekki laust við að ég væri ugg-
andi um að allir kæmust á stöð-
ina í tæka tíð og einnig um hinn
mikla farangur okkar. En þetta
tókst. Lestin var fornfáleg og
silaðist áfram ótrúlega hægt og
var að stanza á annari hverri
hundaþúfu. Það eina sem okk-
ur féll illa við í Finnlandi, voru
járnbrautarlestirnar, sem virt-
ust í slæmu ástandi. Kl. 8 skipt-
um við um lest og var sagt
að nú værum við komnir í hrað-
lest, en ekki þótti okkur hrað-
inn mikill samt. Til Tammar-
fors hins mikla iðnaðarbæjar
komum við laust fyrir kl. 11 og
þar borðuðum við á þaksvölum
á háu húsi með fögru útsýni yf-
ir bæinn. En er við svo ætluð-
um að fara að skoða bæinn,
skall á hið ægilegasta þrumu-
veður með skýfalli. Gengu reið-
arslögin og eldingarnar yfir
stanzlaust í hálftíma og allar
götur einn hafsjór. Þótti okkar
fólki þetta nýstárleg og furðu-
leg sjón. Þessar náttúruhamfar-
ir hættu jafnskyndilega og þær
bj^rjuðu og er við lögðum af
stað aftur um 3 leytið skein sól-
in glatt á ný.
Allan morguninn höfðum við
ekið um skógivaxið land og fyr-
ir íslendinga verður það fljótt
þreytandi að sjá aldrei neitt frá
sér, þó skógurinn sé okkur ný-
stárlegur. En þennan síðasta á-
fanga fór landið að breytast og
verða búsældarlegri. Þó þótti
okkur jarðvegurinn ekki lík-
legur til frjósemdar, gráhvít-
ur leir .og mjög ólíkur okkar
gróðurmold. Til Ábo komum við
um kl. 6 og fórum beint um borð
í skipið, sem flytja átti okkur
til Stokkhólms. Dvöl okkar í
Finnlandi var á enda. Með hjört
un full af þakklæti kvöddum
við landið. Við höfðum verið
þar í 9 daga og kynnst landi og
þjóð sem við munum ævinlega
dáðst að og hugsa til með bless-
unaróskum. Því miður varð
dvöl okkar á skipinu ekki eins
þægileg og við höfðum. vænzt.
skipið var sýnilegá nokkuð gam
alt og klefarnir þröngir og loft-
ræsting engin. Var því óþolandi
hitasvækja um borð og nútúi