Vísir - 21.09.1954, Qupperneq 4

4
VÍSIR
Þriðjudaginn 21. september 1954.
WISIH
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Heima eftir 44 ár:
Gestrisnin er hin sama,
þótt aHt annað sé breytt.
Rabbað við Guðrunu Brandson
frá WÍnnipeg.
Varnir Evrópu.
Þótt úti yrði um fyrirætlanir um Evrópuherinn svonefnda,
-þegar þing Frakka hafnaði aðild að honum fyrir skemmstu,
eru forvígismenn annarra Vestur-Evrópuþjóða ekki vonlausir
um, að hægt verði að< efna til samtaka, sem geta styrkt lýð-
ræðisþjóðirnar og gert þeim kleift að efla svo varnir sínar, að
einræðisöflunum austar í álfunni þyki þær ekki árennilegar. J
Hafa Bretar haft forgöngu um að reyna að bæta það tjón,
sem vörnum þjóðanna var unnið með þeirri afstöðu, sem!
franska þingið tók, með drjúgri aðstoð kommúnista, og er svo
komið eftir ferð Edens um ýmis Evrópulönd, að efnt verður til
ráðstefnu um þessi mál á næstunni, og munu níu þjóðir taka
þátt í störfum hennar.
Það hefur frá byrjun verið viðkvæðið hjá kommúnistum að
varnasamtök lýðræðisþjóðanna, N.-Atlantshafsbandalagið,
væru árásarsamtök, og væri tilgangur þeirra að ráðast á al-
þýðulýðveldin svoueindu og tortíma þeim. Ástæðan liggur í
augum uppi, að þeirra dómi, því að auðvaldinu er þjóðskipu-
lag þessarra ríkja þyrnir í augum, ásamt velmegun þeirri, sem
því hefur fylgt fyrir allan almenning.
Raunverulega ástæðan er vitanlega sú, að kommunistum er
Ijóst, að meðan lýðræðisríkin í Vestur-Evrópu hafa enga sam-
-vinnu sín á milli eru þau nær berskjölduð fyrir herskörum
þeim, ,sem komið hefur verið á fót í ríkjum kommúnista, og
hlutverk þeirra herja er ekki fyrst og fremst að verja þau fyrir
árásum úr vestri, heldur einmitt að vera við þeirri stund búnir, ' 1S wJ
þegar rétt þykir að láta til skara skríða til að gera megin-
landið allt kommúnistiskt.
Menn geta virt fyrir sér hvert Evrópuríkið af öðru, sem eru
í bandalaginu, allt frá Luxemburg og íslandi til Frakklands og
italíu. Hvaða hætta er á því, að eitthvert þessarra ríkja ráðist
á Rússa og leggi risann að velli? Þeim stafar ekki meiri hætta
af þessum ríkjum, sem eru smáríki í samanburði við veldi
þeirra, en af Finnum, sem þeir réðust á 1940, og báru við, að
þeim stafaði hætta af hernaðarárás frá þeirri friðsömu smáþjóð.
Lýðræðisþjóðirnar sinna öðrum störfum en hernaði, og grípa
ekki til vopna, nema þegar á þær er ráðizt. Síðasta og gleggsta
dæmi þess er upphaf síðari heimsstyrjaldarinnar árið 1939,
þegar nazinstar réðust á nágranna sína í austri, og Bretar og
Frakkar gerðu sér um síðir grein fyrir, að nazisminn yrði ekki
stöðvaður nema með stríði. En þá voru þessar þjóðir svo illa
undir stríð búnar, af því að þær höfðu trúað því, að aðrar
þjóðir þráðu friðinn ekki síður en þær,: að litlu munaði að
þær yrðu undir í baráttunni.
í stað nazismans ógnar ' hu- lc&rnmúnisminn heiminum, og
hann er margfalt hættul'egri en nazisminn.i, af því að hann
a-æður yfir max-gfalt fleiri mannafla og miklu mélri auðlindum,
sem nauðsynlegar eru til þess að hægt sé að fara í stríð. Og
ferill komúhista hefur verið slíkur, að þeim er ekki truað,
í sumar hefur dvalið hér vest-
ur-íslenzk kona, frú Guðrún
Brandson að nafni. Eftir 44 ár
rættist loks sú langþráða ósk
hennar að fá að koma afíur til
fósturjarðarinnar og líta æsku-
stöðvarnar í annað sinn.
Vísir átti tal við hana að heim-
ili bróður hennar, Þorkels Guð-
brandssonar, sem búsettur er hér
í bæ.
Guðrún er fædd að Búðum í
Staðarsveit árið 1879. Foreldrar
hennar voru ' lijónin Guðbjörg
Vigfúsdóttir og' Guðbrandur Þor-
kelsson er bjuggu fyrst að Búð-
um en síðan í Óíafsvík. Þrjá
bræður átti hún og eina systur og
eru þau öll enn á lífi.
Gift var Guðrún Magnúsi
Guðbrandssyni og bjuggu þau í
Stykkishólmi þar til þau fluttu
vestur um haf árið 1910. Alls
eignuðust þau 10 börn, 8 syni og
2 dætur.
—Hver voru tildrög þess að
þið fluttuð vestur um haf?
•—■- Móðir mannsins míns og
systkini voru búsett i Kanada og
hvöttu þau okkur eindregið til
þess að koma.
Við lögðum af stað frá Stvkk
ishólmi snemma vorsins 1910 með
þrjú fyrstu börnin okkar, Þorkel
5 ára, Hrefnu tæplega 4 ára og
ja ára.
Ferðin geklc ágætlega, við kom
um til Winnipeg 15. júni og tók
systir mannsins mins á rnóti okk-
ur.
— Bjugguð þið alltaf i Winni-
peg?
— Nei, fyrstu 10 árin bjuggum
við úti á landi. Við reistum okk-
ur bæ við Manitobavatn og höfð-
um þar talsvert af skepnum og
stunduðum fiskveiðar. Bæinn
nefndum við Siglunes'. Okkur leið
þar fjarska vel þó byrjunarörð-
ugleikarnir væru niiklir, er við
urðum að byggja okkur hús, ryðja
skóg og rækta landið.
Þennan bæ okkar þurftum við
að ýfirgefa árið 1920 vegna mik-
illa flóða i Manitobavatni. Þá
fórum við til Winnipeg og' liöfum
verið búsett þar síðan.
Maðurinn minn stundaði húsa-
smíði þar og þegar fram liðu
stundir tóku 'fjórir synir okkar
upp sömu iðju.
Nú er maðurinn minn dáinn

sem lialdinn er fyrsta mánudag
í ágúst ár hvert, er stærsti liður
í kynningarstarfsemi Vestur-ís-
lendinga. Einnig tilheyra margir
Fyrstu Lúthersku kirkjunni o
koma saman við íslenzka messu
sem lialdin e rhvert sunnudags-
kvöld.
— Hvernig finnst yður að vera
konxin lieim?
Það er oft rætt um það, að aug-
lýsingar geti verið allkynlegar og
á stundum ekki sem smekklegast-
ar og liafa menn oft gagnrýnt
blöðin fyrir að þau gættu þess
ekki nægilega að leiðrétta aug-
lýsingar og færa í stílinn, eða
koma í veg fyrir að einhverjir
af fávizku létu birta auglýsing'-
ar, er væru mjög' fáránlegar.
Þetta mun rétt, að oft er þéssa
ekki gætt sem skyldi, en því ræð-
ur stundum að tími er lítill til
þess að lesa hverja auglýsingu yf-
ir með þeirri vandvirkni, sem
eðlileg væri.
Dánartilkynningar.
Þó mun þess bezt gætt, að láta
ekki andlátstilkynningar koma
brenglaðar, enda er sú tegund til-
kynninga í sérflokki. Aðstand-
endur taka það sér alltaf nærri,
ef tilkynningar um andlát ástvina
koma á prent með skekkjum eða
á einn eða annan hátt brenglað-
ar. En einmitt í sambandi við
andlátstilkynningar langar mig
til þess að ræða svolitið að þessu
sinni. Margir hafa tekið eftir þvi,
og kom það nýlega fyrir i útvarpi,
að þess er ekki gætt sem skyldi
að taka nægilega fram hver sá
látni er, og liefur það meira að
segja valdið misskilningi.
— Dásamlegt. Hér liafa allir
verið mér svo einstaklega góðir
og lijálpsamir, að ég á engin orð
til þess að lýsa þakldæti mínu.
Algengu nöfnin.
Til þess að skýra mál mitt
skal ég tilfæra dæmi. Það hefur
komið fyrir að auglýsing' í út-
varpi, og kannske blöðum, hafi
íslendinga hefur aldrei skortj'hljóðað eitthvað á þessa leið:
gestrisnina. Annars er ég varlaj„jón Jónsson lézt af slysförum í
búin að átta mig á landinu enn- gær. Vandamenn." Það er mjög
þá. Hér er allt orðið svo fjarska hæpið að birta auglýsingar þann-
þótt þeir tali um frið og eindrægni. Þess vegna eru flestar ásamt 4 sonum okk;(r Eg bý þvi
þjóðir Vestur-Evrópu svo einhuga um það, að komið verði
upp sameiginlegum vörnum, enda þótt skammsýni ýmissa
franskra flokka — og „þjóðhollusta“ kommúnista þar í landi
hafi komið í veg fyrir, að varnir verði með þeim hætti, sem
áður hafði verið ætlað.
íslendingar afréðu á sínum tíma að gerast aðilar. að vax;na-
samtökum ríkjanna við Norður-Atlantshafið, og eru það enn.
Þetta var ákveðið, þegar ekki var lengur neinn vafi á því
legnur, hvað kommúnistar ætluðust fyrir, og íslendingar skip-
uðu sér að sjálfsögðu í raðir þeirra þjóða, sem frelsinu Unna
•og vilja leggja eitthvað í sölurnar til að varðveita það. Síðan
hefur það gerzt, að stöðvað hefur verið ofbeldi kommúnista á
jxokkrum stöðum, t. d. í Evrópu, en þrátt fyrir það er hættan
af þeim ekki talin úr sögunni, síður en svo.
Þess vegna er enn unnið að því að styrkja varnir Evrópu
með því að reyna að koma á samtökum þjóðanna um þær. Og
-verði samtökin nógu sterk, eiga þau að geta orðdð til þess að
dkoma í veg fyrir styrjöld, því að kommúnistar óttast þann
sterka, en svífast einskis. gagnvart hinum .yeika,
hjá syni okkar, Sigurði, i Winni-
peg. — Börn mín eru öll gift og
búsett i Winnipeg nema Hrel’ná,
hún býr í Vancouver. Aðeins eitt;
tengdabarna minna er af islisný,k-:
urn ættúm. Eitt belgiskt, arinað
danskt, þriðja skozkt, svo taLs-
vert liefur þetta blandast.
Barnabörn mín eru 21.
— Þér talið ágæta íslenzku
ennþá-.
— Á heimili okkar er alltaf
löluð íslenzka og börnin mín
bæði skrifa og tala íslenzku á-
g'ætlega.
— íslenzkir siðir?
— Við.höfum reynt að halda
íslenzkum siðum en það er nú
talsvert farið að breytast. Við
Vestur-íslendirigar; reynum að
lialda saman. íslendingadagurinn,
ig orðaðar. Nafnið er alltof al-
gengt og víst til á hverri liöfn á
öllu landinu. Og undirskriftin
„vandamenii“ gefur heldur ekki
miklar upplýsingar hvaða Jón
Jónsson hafi látizt af slysföruin.
Nauðsynlegt er í þessu.sambandi
að tilgreina heimilisfang og á
auglýsingaskrifstofa útvarpsins
að gæta þess. Þegar um mjög al-
geng nöfn er að ræða kemur ekki
til mála að orða slysfaratilkynn-
ingu á þessa lund og mun hver
maður sjá það, þegar á það er
bent.
breytt. Eg hef ferðast talsvert um
landið og kannaðist víða við mig,
einkum í Ólafsvik og þar um slóð-
ir. Veðrið hefur samt ekki verið
ákjósanlegt, því bæði hefur mér
fundist kalt liér og miklar þokur.
En fólkið hefur bætt mér það upp
með sínu hlýlega viðmóti. Þegar
ég fer héðan, fer ég með mikið
af fögrum minningum ásamt
fjölda gjáfa, sem mér hafa hlotn-
ast liér.
Mig langar til að nota tækifær-
ið og senda frændfólki mínu og
virium mínar inniíegustu þalckir
f.vrir gjafir, móttökur og hlýtt
viðmót, sem ég lief orðið að-
njótandi þenna tíma, serii ég hef bent á útvarpið þá er það ekki
dvalið liér. I fyrir það að ég álíti að pottur sé
Yið óskum hinum aldna íslerid-' ekki viðar brotinn i þessu efni,
ingi gæfu og gengis í; framtíðinni en nnglýsingar útvarpsins ná til
og þökkum henni fvrir komuna. I a^ra landsmanna og þess vegna
Er j getur slík oaðgæzla valdið meiri
_____________________ r' misskilningi.en þótt slík . aug-
lýsirig kæmi i blaði. Það er ó-
skemmtilegt að eiga vandamann
með því nafni, sem auglýst er í
ofanritaðri andlátstilkynningu og
geta ekki með fullri vissu fengið
að vita fyrr en eftir dúk og disk
hvort viðkomandi er lifs eða lið-
inn. Jæja, ég ætla ekki að fjöl-
yrða uiri þétta, en mér þótti rétt
að drepa á þetta efni að gefnu til-
efni. — kr.
Ekki eitt brotlegt.
Þótt ég hafi þarna sérstaklega
Fyrirframgreiðsla
2ja—3ja herbex-gja íbúð
. óskast til leigu. Allt að 3ja
ára .fýrirfrámgreiðsla.
; Tilboð: Óskas.t sent á: afgr.
Visis fýrir föstudagskvöld
merkt: „S. E. H. — 26“.
IBUil
Fjögra herbergja íbúð
óskast keypt í útjaðri bæj-
arins. Útborgun kr. 70 þús-
und. Tilboð , jnerkt; „íbúð
’ ;< ;; ■
— ‘>s“ áendist afrt-‘
28
strax.
Vísis
Stúlkur
óskast strax.
1
Jón Simonarson h.f.
Bræðraborgarstíg 16.