Vísir - 14.12.1954, Blaðsíða 9

Vísir - 14.12.1954, Blaðsíða 9
l>riðjuctagiim 14. ðescmbcr 1954. VfSIR M I í ostabænum... Framh. af 3. síðu. fáum enga genever. En ég fékk hugífl'ýndina handa m'jólkuitbúi Plóamanna og kem herini hér með á framfœri. ]iví ekki að koma upp ostamarkaði einu sinni í viku riieð gíaum og gleði og há- tíðlegheitum? Uppboðsþing eru ein af þjöðlegustu skemmtunum íslendinga fyrir utan tömbólur. Kanriske mætti sameina þetta í ostamarkað og ostatombólu. — Eftir tvö, þrjú ár myndi osta- neyzla vor íslendinga vera kom- in í nokkurn veginn hæfilegt hbrf ef laglega væri á þessu haldið. Og þarna væri verksvið fýrir Baldur og Konna og aðra dýrriiæta hæfileika, sem nú eru misbriúkaðir í pólitík. þessu er vitanlega slegið fram til athug- uriar, og byggt á þeirri staðreynd að það er hægt að framleiða og séljá veraklarinnar bezta ost fyrir svo ótrúlega lágt verð. — En sem sagt: Hér er okki meira að gera. Við ókum til Den Héí- der. ' ' J . Den Helder. ■Den Helder er flotahöfn Hol- lands'og ein af stærs'tri flotaliöfn- um á meglnlandi Evrópu. Húri liggur á norðvesturodda Nöi’ð- ur-Hbllands og hafa sttiám sam- an verið byggð þar mikil hafnar- naannvirki til þess að fúllnægja kröfum flotans. Borgin sjálf er ekki stór, eitthvað nálægt fjöru- tíu þusund íbúar, en flotahöfn- in og það sem henni; heyrir til: gefur nokkra hugmynd um hví- líkt sjóveldi Holland var til forna. í Helder er gamall, virðu- legur sjóforingjaskóli, sjómanna- skóli, merkileg fiskirannsókna- stöð og tvær flugstöðvar fyrir flotann. Við skoðuðum þaraa kafbáta, hraðbáta og beitiskip og var það í sjálfu sér fróðlegt og skemmtilegt, en tekur varla a.ð lýsa því nánar, því að við kom- umst áð engum hernaðarleynd- armúlum, og tréystum okkur ekki heldur til að heimsóknhmi lokinni að gera neinar tillögur um aukið öryggi Atíantshafsins. En Alkmai’ 'og Den Helden eru tveir furðulega ólíkir heimar, þó að skamrnt sé á milh. Og það var gaman að sjá báð.a sama daginn, og brjóta síðan heilan að kvöídi nm þessa undarlegu ver- öld osta og onaistuskipa, sem við lifum í. Amsterdam stemdur á gömlum skógi. bíæsti áfárigí okkar í Hollandi er Amsterdam, sem 'er í ráun' og veru önmir höfuðborg ríkisins og ásamt Rottérilam, stærsiu verzl- unar- og hafnarborg landsins. Borgin er reist í féni á Suður- strönd Ij-flóa, sem skarst inn úr foma Zuiderseé, en hefur nú ver- ið skilinn frá honum með flóð- garði og flóðgáttum. Grunnur Iborgarinnar var treystur með því að reka tugi milljóna af trjábol- um ofan í Ieðjuna svo áð Ariist- ermam stendur raunverulega á gömlum skógj, sem stendur á lvöfði. Borgin niinnir allmikið á Feneyjar, því að um hana þvera og ondilánga ganga sjki, seiri ■Holléndingar kalfa Gráchten. Innsiglingin til borgarinnar ligg- ur nú eftir Norðursjávarskurð; inum mikla beint austur í.gegn- um landið frá Ijmuiden. Frá Amsterdam liggur einnig iriikill skipaskurður yfir í Rín, svo að hún er enn scm fyrr í miðdep-li mikilla siglinga, þó að Zuidersce liafi verið lokað. íbúar eru. nú um 900.000. Viðskiptasvipur Amsterdanv hefur. öldum saman verið mólað- ur af AustrirIandasigiingunum og innfluíningi og iðnaðarlegri íullkömnum ýinsra dýrmæta riý- lenduvörutéguhda. Koma þar í fremstu röð tóbak, káffi, te, kakao, jarðolía, gúmmí og ýms- ar dýmvætar austrænar krydd- -og viðartegundír. Amterdam er því riiikil iðnaðarboi’g, Fyi'i’ á tímum var hún ernnig miðstöð, igimsteinasölu og gimsteináfág- unar í heiininum, og keppti full- ,um fetum við London ,og New York, senv vörvimarkaður og peninganvarkaður. En á þessum sviðum hefrir hún nvi eftir síðari heimsstyi’jöldina orðið að þöka. Hins vegar eru Amsterdam og Rotterdám þannig í sveit settar, að þær liljótá ailtaf að verða miklar verziunarbovgir. Ég veit, að rnjög margir ís- ienzkir sjómenn hljóía að koma til Amsterdam, og serinjlegá eitt- hvað talsvert af kaupsýslumönn- unr og almennum ferðamönnum. þess vegna langar mig til að benda á það, að -Anrsterdam er menningarleg mi ðstöð Ho) I ands ög listauðugust allra borga á Nlðui’löndum. Má þar einkum benda á Rikissafnið. (Rijksmus- éum), Hús Rembrándts, Nýlendu safnið og dýragarðinn. í borg- inni er víðfræg sönghöll, þar seni heýra má úrvalið af fegurstu tónlist heimsins. Og háskólinn og lista-háskólinn cru meðal virtustu menntastofnana sinnar tegundar í Evrópu. jiarna er því í mörg hora að líta fyrir þann, sem tómstund liefur til og langi ar að sjá og heyra eitthvað merkilegt. Táraturninn. Að sjálfsögðu var það fátt eitt, af öllu sem Amsterdam hefur að bjóða, sem okkur gafst kostur á að skoða til nokkurrar hlítar. þó sigldum við um höfnina og síkin, og þannig, einmitt á sigl- ingu um Herrengi’acht og önnur gömul borgarhvérfi, nýtur mað- ur þess bezt, hve Amsterdam er sérkennileg horg óg fögur. Úti við aðal hafnarsundið, er gam- alí, sérkennilegur og fallegur tui’n, Táratúrriinn. Hann fékk nafri sitt af því, að fyrr á öldurn á meðan siglingarnar til Austur- landai voru áhættuspil, sem eng- inri vissi, hverriig enda myndi, söfnuðust konur Amstcrdam- borgar saman fyrir innan hrjóst- rið þessa turns til að kveðja Ind- íaförin er þau lögðu úr höfn. Og þarna stóðu þær í þröng, mæður, húsfreyjur og unnustur, veifuðu ög hrópuðu og grétu, en golan sem þáridi hin stæltu segl og bar hábyrtar skeiðarnar frá landi, bar einnig kvein þeirra og grát út yfir turna, síki og torg. Hinn ævintýralegi auður þessarar borg ar er skapaður af sæförum, vík- ingum og kaupsýslumönnuma sem nauðugir eða viíjugir lögðvý út á höfin, meðan kvenþjóð stað-i arins grét og kveinaði við brjósD rið Táraturnsins. — Nýlendu- safnið í Amsterdam, sem er eitts hið merkilegasta í sinni röð il Norðurálfu, gefur ofurlitla hug- mynd um það, hvílík firna auð- æfi þessir leiðangrar færðu heiml- til Hollands, en jafnframt ogi engu síður, um það, stórkostlega. menni ngarstarf, sem Hollending- ar unnu i nýlendum sínum. það er gott og hollt fýrir litla þjóð aði glíma við mai’gþætt og stórbrot’t in viðfangsefni. GuII og silfur og gimsteinar. Rijksmuseum í Amsterdam erj fjölskreytt safn og merkilegt. það er ekki einungis listasafn, heldur og listiðnaður. það er einnig sögusafn og þjóðminja,- Ég held að ég hafi aldrei á ævi rninni séð önnur eins kynstur af undurfögru gull- og silfur- og! gimsteinasmíði, eins og þar en saman komið. Og íburðarmikl- um húsbúnaði, góbelinvefnaði og postulíni. Og allt Sber þettai vi’tni hagleik, og listgáfu, og erl glöggur vítnisburðvjr um háttu og tíðaranda á ýmsum tímuvn, og þó ef til vill framar öllu öðru! um hóflaust ríkilæti og íburð hinnar rísandi borgarastéttar upp úr landafundunum miklu, og síðan aftur eftir að iðnþróun- in kom til sögunnar. En það var þó ekki þetta sem ég dvaldí lengst við. það sem mér verðurr minnisstæðast frá Rijksmuseunx er tvennt: Hinar undursamlegvt Framh. á 11. síðm- (jrœmneti: Grænar baunir Gulræiur Gulræiur & grænar batmír Blandað grænmeti (6 teg.) RauSroíur ■4' Sjfíiís.x' MZiíweivJkæfta flf enz'ítiB' s íesputts 4- JFtixk Hsss’ ék Fi&jíe bsséies ejfies’ an/omr: Norðaníandssaltsíld heil & flökuð í dósum og tunnum. GaffalMtar BismarkrúHur Sííd i hkupi - Reykí síldarflok í olíu Reyki síldaríiök í tómat ím. s&r e^ítstjf- f’íi7 ;f Ífg Sf’íd’ ÉSSÍ 'ÉB JÞ& ýtkir&fgn -uommar es- it íiáttÉass auomr ii

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.