Vísir - 16.03.1955, Page 4

VISIS
MÍ6víkuáaginn 16. marz Íöð5?
Sigurður Magnússon:
ViUe de

■ Luxemburgþæftir ■ Vö.
Eit á báðum stöðum þeldkja
menn sitt heimafélk.
I tvarpið fœr taivvert af bréfarn
héðan.
Hö£u81>org þessa landsr Ville
de Luxembourg, er fyrir margra
hluta sakir mjög sérkennileg.
Sjálft borgarstæðið gamla er
á lágu fjálli. Hlíðar þess eru af-
líðandi til vesturs, en brattar á
aðra vegu. Um dalbotninn,
sunnan þess, liðast áin Pétrusse,
en að norðan Alzette, og sam-
einast þær syo í dalnum að
austanverðu fjallsins. Kastali
Sigfreðar, sem fyrr vár getið,
var reistur á fjallinu, þar sem
hæst bar. Vera má að við mynd-
um fremur kalla það hæð, því
að hér eru ekki nema 70 metr-
ar yfir sjávarmáli, en það skipt-
ir ekki máli í þessu sambándi,
því að allt er afstætt, og þég-
ar miðað er við umhverfið hér,
þá getum við vel kallað Bock-
hseðina f jall.
Þess má raunar geta hér, þó
að það skipti naumast máli þeg-
ar rætt er um yfirbragð borg-
arinnar í dag, að fyrrum áttu
Rómverjar vígi gott á fjallinu,
en allvíða hér í Luxembourg
og nágrenni má sjá einhverjar
leifar frá þeim tíma, er þeir
réðu hér ríkjum, en hin eigin-
iega saga landsins hefst eftir
að búið var að brjóta veldi
Rómverja á bak aftur. Eftir því
sem styrkur arftaka Sigfreðar,
íjallabændanna hér, jókst, óx
byggðin ög vigin gerðust mik-
ilfenglegri. Spánverjar tóku að
höggva göng inni í fjaiiinu
milli varðturnanna árið 1632,
og síðar fullkomnaði franskur
sérfræðingur í hervirkjagerð
varnir borgarinnar svo að hún
var talin óvinnandi og nefndist
eftir það „Gíbraltarvígið í
norðri“.
Varðturnar ofan
fjallshlíðajina.
Enda þótt mikið væri
eyðilagt af hinum gömlu vaam-
armúrum að ósk stórveldanna
sex, sem gerðu það að skiiyrði
fyrir ábyrgðiruii á sjálfstæði
landsins á Lundúnafundirmm
1867, þá ber borgin enn í dag
þessarar hervirkjagerðar aug-
ljós merki. Fjallshlíðarnar að
sunnan, austan og norðan eru
hlaðnar upp í eggjar, og ofan
þeirra rísa gamlir varðturnar.
Inni í fjallinu eru 25 km. löng
göng, og víða má enn sjá opin,
þar sem failbyssur ginu fyrr-
um. Háir varðturnar eru enn á
hæðunum hinum megin dal-
anna, og af gömlum stöplum er
augljóst að brýmar mátti vinda
upp, ef hætta bar að höndum.
Elztu húsin eru í gamlá.borg-
arhlutanum á fjallinu. Þar eru
götur þröngar og matgt rnéð
forneskjulegum blæ. Bygging-
arstíll er jafnvel sums staðar
austurlenzkur vegna áhrifa
Mára á Spánverja, er einu
sinni réðu hér ríkjum, annars
staðar gotneskur, sums staðar
ægir mörgum ólíkum stefnum í
byggingarlist saman í einni
byggingu, t. d. dómkirkjunni,
sem talin er þó ein höfuðþrýði
borgarinnar.
Síðar tóku menn að byggja
niðri í döiunum, uppi á hæðun-
um og á láglendinu utan gamla
borgarstæðisis. Þessir borgar-
hlutar eru víða tengdir með
brúm og eru sumar þeirra hin
mestu mannvirki, svo sem Ad-
olfsbrúin, en yfir hana er að
fara. frá hverfinu við járn-
brautarstöðina til gamla borg-
arhlutans. Þeir 46 metrar, sem
eru milli hennar og yfirborðs
Pétrusse hafa freistað margra
þeirra, sem langþrejtttir eru
orðnir á armæðu jarðiifs, og ér
hún því stundum nefnd Sjálfs-
morðingjabrúin.
Úthvarpið
fær bréf héðau.
Borgarhlutamir, sem fjær
liggja fjallinu, eru nýtízkulegri,
götur breiðar og skipulag gott.
í dölunum eru víðast ganiiar
byggingar. Þangað er einkúm
aðleita þeirra, sem litlu hafa úr
að spila. Af þeim byggingum,
ér einkum setja svip á bæinn
ber fyrst að neími höfuðKirkj
una, én hún er kennd við Maríu
mey, sem wrio hefir vemdar-
dýrlingurúandsins frá 1866, eri
kaþólska er~hér mikil, presta
stóð og nunrnir margar. Holl
Karlöttu, stórhertogafrúar, er
einnig mannvirki raikið, kir-kja
heilags’ Mikjáls-: guðshús. fomt;
Þar komu franskir byltinga-
sinnar upp svonefndu' Mustert
skynsemirmár á sinni tíð,: en
að fá yfirlit um vöxt börgar-
innar allt frá dögum Rómverja,
í eimri af ríkmannlegustu
byggingum borgarinnar eru að-
alstöðvar jóxn- og stálfiri'ngs-
ins mikla ARBED. Minnismerki
eru nokkur, sem gaman er að
skoða, og er eitt hið 'mesta-
þeirra af Vilhjólxni nókkrum,
-sem stórhertogi var í eina tíð.
Stendur jsað á torginu Place
Guillaume, sem við hann or
kennt.
Minni borg en
R-eykjavík.
Flestar byggir.gar í Luxem-
bourg eru nokk-urra.hæða, og er
'þvi . borgarsteeðið mirifta a’ð
f latarmáii en í Reykjavík, þott
'ibúafjöldinn . sé svipaður. Ailt
þáð; sem ferðöm&ður þarf eink-
um að sjé, er 1 gamla borgar-
þess saga varð hvorkí löng rté hlutanmn eða í grennd við
lánleg,- og setttst MikjáÚ svo hann, og mó gera það á tveggja
aftur 1 riki.sitt og lifa menn stunda gönguför.
síðár. fifemur-J trú 'eh skröðún
h'ór á landi. Hér éiga iriótmæl-
éndúr kirkju, sem ekki er sér-
léga f&gur hið ýtra, én" kvair
vera’ fagur'u.-ga sk reytt. liöíit'
kirkja þessi jafnan verið loknð
er eg hefi leitað þar inngöngu.
Samkunduhús . nýtt. og mjög
fagurlega gert eiga Gyðingar
hér, en um þrjár þúsundir
þeirra búa nú í Luxembourg, í
skóginum að vestanyerðu
borgarinnar er bygging hinnar
frægu útvarpsstöðvár, Radtio
Luxemborug. Sjólft húsiS er
ekki sérlega freistandi, en þar
leikur hin . eina symfóníuhljóm-
sveit. Iandsins, og er mönnum
heimilT ókeypis aðgangur einu
sinni' á' ■viku hverri, og eg hefi
nú verið þar þrisvar .sinnuín o-g
hlýtt á afburða góðan leik henn-
ar. Eg fekk að'.skoða útvárþs-
. stöðiria ua daginn og hitti þar
að máii menn;: sem stjórna
ensku deildinni.’ Þeim berast
úm þrjú "þlúsúnd bréf á viku
hvaðanæva úr heiminum,.. og
J kváðust þéir íafnan fá. almiörg
frá íslandi, Þjóðminjasáfhið
; þur.fa aliir. að sko'ðá, s*;ih: tii|sltt héimaíólk
. Luxembóurg k'öma, éirikum
: vegna þess hve auðvelt er þar
Þegar gróðufinn ér fisinn úr
veirardv&larurmr verður gaman
að koma k ný og skoða þessa
borg, því að hún er mjög sér-
kennileg og að sumarlagi fögur .
Hvérsdagsíéga \rirðist bæjar-
bragur hér ekki mjög fram-
andlegur íslendingi. Klæða-
burður fólksins er ekkert frá-
brugðinn þvi, sem heima tíðk-
ast, búðír áþeltkar, en veít-
irigahúsin íleiri. Hér ér fátt
sírætisvagna, erí sporvágnar
rafknúnír. Hér fara menn fyrr
til vinnu en heirna, búðir opn-
aðar kl. 8. Hins vegar er sölu-
búðum og skrifstófum lokað
frá kl. 12—2. Þegar þú gengur
úti með gömlum Luxemborg—
ara, þá er hann alltaf að mæta
eihhvérjuiri kunningja, og þér
veitt athy gli ef þú kemur inn í
veitingahús, og þú veizt að
menn segýa hver við annan:
„Þenna náunga þekkjum við
ekki. Það hlýtur að vera ein-
hver útlendíngur." Það er eins
kvikmyndahús opin, -klassisíE
múaik í tveim veitingahúsurot
dansað á eimun eða tveim stöð«.
um. Raunar eru nokkrir næi*
urklúbbar,: en þeir eru rándýr-i
ir og til þess eins gerðir að vit-
lausir útlendingar eigi þess kosV
að fleygja frá sér peningum,
þvi áð Luxemborgarinn er allt-
of aðgætinn £ fjármólum til,
þess að láta sér koma í hug að
íara -þár - á fyÉirj eða kvenn.a-«:
íar. |
l'n heigar verður sú breyt-
ing á, að dansað er í mörgum
veitihgahúsum langt fram eftib
nóttu. Þá flykkjast hingað am-
erískir herriiénn úr nágrenninú,, ■
ÖI- og vindrykkja er mikil, én
fyllirí þó ekki óhæfilegt. Held-
úr virtist mér sukksamt þai~
sem dátar hóldu,, sig einkum,:
en þó var þar öllu meira í hóf
stilit en sjá; má t. d. í her-
.mannaknæþum Kaupmanna-
hafnar .eða Hamborgar. Á öðr-
um stöðum, þar sem eg kom,.
dönsuðu unglingar siðsamlegú
en-þó af þeim léttleik, sem ein-
kennir heilbrigt,? fólk,
Þess ber að geta, þegar.
skemmtarúr borgarbúa eru upp
taidar, að kl. 11 á laugardags-
og- sunnudagsmorgna dunar
h 1 jóðfserasláttux í gamla borg-
arhiutanum, og þá vita allín
hvað um er að vera. Hér er
hefinn á ferð. í fararbroddi.
mikillar sveitar ganga hljóð-
færaleikararnír. Er stefnf ti!
Hailar Karlottu og farið snúð-
ugt; Þar’úpphefst svo fótaspark.
mikiðy kúvendingar, snúningar,
og byssupat'.' Lýkur þessu-méð
þvi áð tveir r.ýir dátar taka tií
\dð áð þramma með skotvopn
sín fraínan hallaririnar, og ev
það tilefni herútböðsins. Þá ér
þjóðsöngur leikinn. Er alþýða
hefir upp sett sín höfuföt að'
nýju hefst org fyrirskipana'.
Hljóma þá herlúðrar að nýju og
stríðsmenn fylkja liði til brott-
göngu. Er ’að þessu skemmtun
fræg.
Heririn þolir
ekki sudda.
Hernum ber éinni’g -að halda
uppi hljóðfæraslætti, althúga
til unaðar, sunnudag hvé'm á
. _ , , _ söngpalli einum við Vopnatörg.
• Menn þekkjaÆtlaði eg að njóta þessa, en
hitti svo á að suddi hafði verið
Á virkum dögum er skemmt- um morguninn, Þurrt var þó er
analíf fremur fábreytt,. nokkur Framh. á !>. siðe
ur t. d. á því, að þú heitir
„Caztoroil“ ,prinsessa?“
„Castellaras, Daddles," sagði
hún í ávítunarrómi og herpti
saman varimar. „Það er nú
löng saga. Árið 1916 var eg í
Parísarborg. Þar kynntist eg
auðugúm manni frá Argentínu.
Eg giftisí honum.“
„Þú varst ekki lengi að
gleyfna mér,“ sagði hershöfð-
inginn dálítið hvasslega.
„En þú varst kvæntur, Dadd-
lés! Eg reyndi að gleyma þér —
þa:5 var h.yggilegást!“
„Þú hefir rétt að mæla góða!
Eg gleymdi þessu.“
„Þú 'ert ósiðlátur maður,
Daddles. Það var ekki allt í
gfe'íKúíirii sumt, sem þú sagðir
'við mig í heyhlöðunni!“
Gallstone hershöfðingi roðn-
uðí þégar minnirigaflóðið
hyólfdist, yfir hann. Tii.þess aþ
breiða yfir það fát sem á hon-
úm var stakk hann trýninu
ÆÍjúpt I glas sitt..
„Jæja, Daddles,“ sagði Zaza
ennfremur. „Eg giftist þessum
auðuga Argentínumanni til
þess að reyna að gleymá þér.
Og 1919 var eg orðin auðug
ekltja — hann fórst í bifreiðar-
slysi.“
„Það var nú heppni, mfri
kæra,“ sagði hershöfðinginn,
„Það er ekki auðvelt að vera
ekki eins háttvís og venjulega,
rík ekkja, kæri Daddles.“ mælti
Zaza. „Það vom svo margir
menn, sem vildu kvænast mér
og eg vissi ekki hvort það var
af því að þeir elskuðu mig eða
peningana mína. Loks áricð
1930 hitti eg Castellarans prins.
Það var í Biarritz.“
„Hvað var hann að gera þar?“
„Hann þvoði upp diska.
Daddles. Ó hann var svo fall-
e.gur. Hann hafði verið „gigo-
loý, .haft það, iyyir. atvinnu að
dansa við kvenfólk á nætur-
klúbbum. Feit kona, sem háfði
leigt hann, steig ofan á fótinn
á honum og béinbraut hann og
þá missti hariri' atvinnuna.“
„Er'það ekki þetta, sem köil-
uð er áhætta verkalýðsis?“
„Þú ættir ekki að vera svpna
ánægðjrr á svipinn, Daddles.“
„Ég hef ekki miklar mætur
á leigúdönsunim, mín kæra,
—-en fyrirgefðu, að ég greip
franúrii fyrir þér.“
„Nú er ekki mjög miláð
eftjr að segja frá, Daddlés. ‘Ég
giftist horium. Hann var svo
sem ekkert góður prins, en 'mig
langaði til að vera prinsessa.
Skilurðu það?“
„Nei.“ Svarið var afdráttar-
laust.
Við vorum ekki hamingju-
söm; Daddles. - Hann vildi að-
eins ná í peningana mína. Ég
átti lystisnekkju. Svo ;vpru
kaþpakstursbífreiðar, — og
þegar--hann var orðinm leiðuív
á þessum ieikföngum, tók 'háriri
til við aðrar konúr.“
,d3ölv.... óþokkinni“
„Svona er það nú tilkomið,
að ég varð Casteddaras prir.s-
essa. Og þegar allt var upp-
urið og fé allt farið, þá fór
hann frá mér. Ég hef verið
ákaflega vansæl, Daddles. Ég
kom hingað í spilasalina í
kvöld til þess að spila í síð-
asta sinn, — og ef ég tapaði,
þá væri öilu lokið.“
Vandræðaleg þögn féll á
þau, er þau voru að ijúka við
kampavínið, Síðan fóru þáu |
inn í spilasalínn; var Zaza í
fararbroddi og stanzaði við,
þétt setið sþilaborð. Jiún þreif- j
aði ofan í tösku sína og kom
upp með handfylli af litl’um
spilapeningum, sem hún setti
alla á rautt. Næsta númer, sem
upp kom, var 11 — og það.er
svart. Þá datt Zaza endilöng
á gólfið; — það steinleið yfir,
■iiaua, en heráhöfðinginn. harfði.
skelfdur á Ósköpin. Tveir þjón-
ár í spilasalnum báru nana
ýfir í bás einn og lögðu hana
þar á legubekk. Annar þéirra.
tók upþ hjá sér flösku meö
ammoníaki. Það var svo sterkt,
að hershö'fðinginn 'stóð á önd-
inni, þó að hann stæði nokkur
skref álengdar. Þegar flösk-
unni var brugðið fyrir vitin
á stúlkunni, voru áhrifin líka
næsta merkileg. Hún spratt
upp eins og fælin hind.
Ég hefði ekki átt að dr'ekka
kampavínið, Daddles,“ sagði
liún héldur aum, þegar þáu
voru aftur ein. „Eg he’f ekki
brágðað mat í dag.“
„Þpð var mjög heimskúlegt,
mín kæra!“
„SÍ ég heíði borðað í, dag,“
sagði húri raunamæud, „þá
liefði ég. ekki haít neina pen-
inga til að:„spila fyrir í lcvöld.
Ég er prinsessa, Daddles; cn
ég er fátæk.“
„Þú »átt ekki að. þamba
kcmpavín á tóman maga,
mín kæra,“ sagði hershöfð-
- Framltald.