Vísir - 30.03.1955, Síða 4

VÍSIR
Mi&vikudagirtn 30. marz 1559
insiE
!
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti'3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Sinfóníuhljómsveitin hélt síð-
ari tónleika sína í marz á
þriðjudagskvöld undir .. stjórn
Kiellands. Viðfangsefnin voru
tvíleikskonsert fyrir fiðlur og
strengjasveit eftir Bach, trag-
íski forleikurinn eftir Brahms
og 5. sinfónía eftir Tsjaikovskí.
í Bach-konsertinum léku þeir
Jón Sen og Ingvar Jónasson
einleikshlutverkin af miklum
krafti og fágun, og var frammi-
staða þeirra hin lofsamlegasta,
þótt á stundum gætti nokkurs
óstyrks. Hljómsveitinni tókst
vel upp með tragíska foi-ledc-
inn, þó að á köflum mætti
heyra, að meiri samæfing myndi
hafa gert undravert gagn.
Hámarki náðu tónieikarnir
með e-moll sinfóníu Tsjaí-
kovskís, undurfögru verki.
Tókst Kielland ákaflega vel að
samstilla hljóðfærahópana og,
undirstrika höfuðlínurverksins,
sem víða eru vendilega faldar
bak við hinn skrúðmikla stíl.
Hvað tímann snerti, gætti
talsverðs eftirrekstrar. Söng-
•skráin var löng (sinfónían ein
tæpar 50 mínútur), en reynt
var að ljúka konsertinum fyrir
hófust handa og stofnuðu hér flugfélög með þeim árangri, að(kl. 9 (hann hófst kl. 7) til þess
iíklega eru íslendingar flughneigðari en nokkur önnur Evrópu-
þjóð, og er þá átt við það, sem nefnt er á ensku máli „air
minded“. Er hér átt við þá staðreynd, að hér fljúga hlutfallslega
fleiri en í nokkru öðru landi álfunnar. Þetta hefur unnið fyrir
starf íslenzkra flugfélaga.
Barátta Loftleiða.
Ahátíðlegum stundum, þegar rætt er um stórstígar framfarir
á íslandi og átak í verklegum efnum, þykir sjálfsagt að
stíga á stokk og halda hástemmdar ræður um íslenzk flug-
mál og dugnað og útsjónarsemi þeirra, sem stjórna flugmálum
okkar;
Það er hverju orði. sannara, að íslendingar hafa gerzt
hlutgengir á sviði flugmála, og við höfum þegar getið okkur
allgott orð á alþjóðavettvangi í þessum efnum. íslenzkar flug-
vélar hafa rennt sér niður á flugvelli í fjarlægum löndum, í
sólglýju Sýrlands og í skjóli bananarunna Vestur-Indía, og á
flugvöllum Bretlands og Bandaríkjanna var það tíður við-
burður, að flugvél með ' íslenzkum fánalitum rynni upp að
flugturninum. Smám saman varð okkur ljóst, að flugið er síður
en svo fánýtt sport luxusflakkara, heldur brýn nauðsyn, enda
ber margt til. ísland er í þjóðbraut um flugsamgöngur um
norðanvert Atlantshaf, — landið einangrað langt úti í hafi.
Þáð var því engin tilviljun, að framsýnir og dugandi menn
Tónleikar í marz.
En íslenzk flugfélög hafa ekki einvörðungu gerbreytt sam-
.göngutækni allri í landinu sjálfu, heldur hafa þau, eins og
drepið var á hér að framan, ftert út kvíarnar og reka nú fjöl-
þætt áætlunarflug um mörg lönd og afla þjóðinní þar rneð
verulegs gjaldeyris. Af flugfélögunum tveim, sem hér koma til
greina, starfar anrteö að flugsamgöngum við útlönd einvörð-
ungu, Loftleiðir h.f. Af stórhug og bjartsýni hefur þetta fyrir-
íæki rekið starfsemi sína, og breytzt frá því að vera vonlítil
tilraun nokkurra tápmikilla og bjartsýnna flugmanna i mikil-
vægt atvinnufyrirtæki, — félag sem þegar hefur getið sér
góðan orðstír í harðri samkeppni á alþjóðaflugleiðum.
Loftleiðir byggja tilveru sína að langmestu leyti á flutningi
erlendra ferðamanna yfir norðanvert Atlantshaf um ísland.
Á þessum vettvangi hafði félagið aflað sér svo mikilla vinsælda,
að risafyrirtækið SAS taldi ekki hlut sínum borgið með öðrum
hætti en þeim að beita Loftleiðir ýmsum fantabrögðum, og er
það kunnara en frá þurfi að segja.
Þetta íslenzka félag hefur varið miklu fé, eftir því, sem
gerist, til þess að auglýsa starfsemi sina, enda nauðsynlegt, eins
«g nú er háttað samkeppninni á flugleiðum. Starfsemi flug-
félags byggist að verulegu leyti á vitneskjunni um, að félagið
haldi örugglega uppi ferðum á tilteknum leiðum, og áríðandi er,
að menn geti tryggt sér far fyrir fram. Verkfallið, sem nú
stendur yfir, hefur í bili lamað starfsemi Loftleiða. Félagið' á
í vök að verjast, enda býr það ekki yfir öflugum várasjóði, en
hins vegar dugnaði og bjartsýni starfsmanna þess. Starfsemi
Loftleiða kemur verkfallinu raunverulega mjög lítið við, og er
það Ijóst, af því sem að framan greinir. En hver dagur sem líð-
ur, án þess að flugvélar þess haldi uppi ferðum, er dýrari en svo.
að félagið fái undir því risið til langframa. En þyngst á met-
unum er þó tjón það, sem félagið bíður út á við, og þá einkum
í sambandi við væntanlega farþega, sem margir kunna að snúa
sér til annarra aðila urn ferðir yfir Atlantshaf í vor og sumar.
Loftleiðir hafa birt greinargerð um verkfallið og afstöðu
félagsins til þess. Það sýnist sanngjörn tilmæli, að félagið fái
að starfa áfram upp á væntanlega samninga síðar. Hlutur Dags-
brúnarmanna og annarra verkfallsmanna getur ekki orðið
verri, né kjarabótahorfur þeirra tvísýnni, þótt Loftleiðir verði
ekki lamaðar, e. t. v. að fullu og öllu.
Flugfélögin íslenzku eru vinsæl. fyrirtæki með landsmönn-
■um, og þau eiga þær vinsældir skilið. En það er ekki nóg að veg-
sama þau á hátíðastundum og flytja hástemmdar ræður, heldur
verður við að sjá svo um, að íslenzk flugmál bíði ekki þann
hnekki við verkfallið sem e. t. v. verður ekki bættur. Hér þarf
raunhæfar aðgerðir, sem felast í því að leyfa Loftleiðum að halda
áfram að starfa. Um þetta atriði ættu verkfallsmenn og vinnu-
veitendur að koma hér saman. Það er ekki á valdi stjórnar
Loftleiða að ákveða einhliða, að félagið skuli halda áfram starf-
ánu. Greinileg rök hafa verið leidd að því. En deiluaðilar ættu
ssð geta það.
1 ■ ■ ,’-i»—i • ■>.!»! 1 ^
að rýma fyrir sýningu. Þetta
minnir of mikið á Austurbæjar-
bíó og allan hamaganginn þar.
Það ætti helzt ekki að endur-
taka sig, því að sinfóniuleikur
er ekki þess eðlis, að rétt sé að
stugga áheyrendum út hið allra
fyrsta.
Á fyrri tónleikum Sinfóní-,
unnar í þesSum mánuði voru
aðeins tvö viðfangsefni: Píanó-
konsert Beethovens nr. 5 (Keis-
arakonsertinn) og fyrsta sin-
fónía Brahms. — Árni Krist-
jánsson lék píanókbnsertinn af
fádæma leikni, þokka og skör-
ungsskap, og var samleikur
hans og hljómsveitarinnar með
afbrigðum skýr og öruggur.
Var ljóst, að samstarf Kiellands
og Árna hafði borið undraverð-
an ávöxt. Engu síðri var frammi
staða hljómsveitarinnar í sym-
fóníunni, og leikur ekki á
tveim tungum, ac^Olav Kielland
er framúrskarandi Brahms-
túlkari.
Píanótónlcikar
Jórunnar Viðar.
21. og 22. marz lék fx-ú Jórunn
Viðar fyrir styi'ktarfélaga Tón-
listai’félagsins í Austurbæjar-
Ávarp og fjársöfmm
vegna verkfaffsins.
Alþýðusamand íslands og
Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna
í Reykjavík hafa sett á stofn
nefnd til þess að standa fyrir
almennri fjársöfnun til styi'kt-
ar verkfallsmönnum.
í nefndinni eiga sæti: Egg-
ert Þorbjarnarson, Óskar Hall-
grímsson og Sigríður Hannes-
dóttir, sem er formaður nefnd-
arinnar.
Afgreiðsla söfnunarinnar er
í skrifstofu Fulltrúaráðs verka-
lýðsfélaganna að Hverfisgötu
21, og er hún opin daglega kl.
10—12 og 4—6. Simi er:
6438.
Starfsmaður nefndarinnar er
Steingrímur Aðalsteinsson.
(Frétt frá.. söfnunarnefnd).
bíói, og var söngskráin mjög
fróðleg: 6 pi'elúdíur eftir
Skrjabin, tilbi'igði og fúga um
Handel-stef eftir Brahms,
Ki-eisleriana eftir .Schumann og
pólónesa eftir Chopin. Skal hér
stuttlega drepið á aðalverkin,
Hándelstilbi'igðin og Ki’eisleri-
ana.
Tilbrigðin eru langt verk og
á köflum leiðigjarnt, unz fúgan
ómar í lokin. Tókst frú Jórunni
pi'ýðilega með fyrstu tibrigðin,
en þegar fram í sótti var eins
og hin þrástagaða endurtekning
yrði henni ofjarl, og skal það
ekki láð henni. En meistaralega
tókst henni með fúguna, sem
telja verður hámark verksins.
Kreisleriana er miklu feguri'a.
vei'k og betur samið, enda varð
það ákaflega ljóst í meðferð
frúarinnar. Var sem hinn ungi,
leikandi og fjöllyndi Schumann
rabbaði við áheyi'endui', þegar
bezt lét. Það var vel ráðið að
leika þetta vei'k enn á ný (fi'úin
lék það opinbei'lega fyi'ir nokk-
uru), því'að slík vei'ka þui'fa
menn að heyra oft og' mUnu þá
jafnan geta greint eitthvað
nýtt.
Onnur verk á söngskránni
gáfu ekki tilefni til sérstakra
1 hugleiðinga. Flutningur þeirra
mar-kaðis.t af vandvirkni, skap-
hita og glitrandi léttleika, sem
þessi listakona á í svo ríkum
mæli.
Samsöngur Karla-
kórs Reykjavíkur.
í vikunni sem leið hélt Kai’la-
kór Reykjavíkur fjóra sam-
söngva undir stjórn Sigurðar
Þórðai'sonar með aðstoð Fritz
Weisshappels og Guðmundar
Jónssonar. Á fyrra hluta söng-
skrárinnar voi'u eingöngu ís-
lenzk lög, og vöktu sérstaka at-
hygli fjörlegur mars eftir Karl
Runólfsson, „Syngdu gleðinnar
óð“, þungbúin en unaðsfögur
vögguvísa eftir Jón Leifs, „Þey,
þey og ró ró“, og fjöiiegt ætt-
jarðarljóð eftir söngstjórann,
„ísland“, við texta .eftir Jón
Magnússon. Söng Guðmundur
Jónsson einsöng í því og „Álfa-
fell“ Árna Thoi'steinssonar, en
Guðmundur Guðjónsson, kór-
félagi, söng einsöng í laglegu
en fremur sviplitlu lagi eftir
Sigui'ð Ágústsson, „Álfaskeið".
Á síðara hluta söngskrárinnar
var gaman að heyra veiði-
mannakór Webers og söng
ferjudi'áttannanna á Volgu í
útsetningu Jaroffs, söngstjóra
Don-kósakkakórsins fi'æga.
Kampavínskviða Lumbyes er
fjöxiegt léttmeti og Mandalay-
ballaðan eftir mann með því
ótrúlega nfni Oley Speaks hefði
verið harla þunn, ef lélegi'i
söngvari en Guðmundur Jóns-
son hefði sungið einsönginn.
Undurfagurt söng kórinn „Hina
horfnu“ eftir Járnefelt, og
fui’ðulega vel tókst syrpa úr
„Hnotubi'jót“ Tsjaíkovskís í
raddsetningu söngstjórans, enda
þótt maður hljóti að vera slík-
um uppsuðum algerlega ósam-
mála.
Kórinn er prýðilega þjálfað-
ur — hefir sennilega aldrei ver-
ið betri. Söngstjórinn leiðbeindi
honum af styrk og smekkvísi,
og einsöngvarar og undirleikari
voru í sínu bezta essi. Það er
Það virðist ekki bóla á neinni.
láusn á vei'kfalli því, sem slaðið
hefur nú yfir í 10 daga. For-
sprakkar verkfallsmanna eru jafn
óbilgjarnir i kröfum sinum og
virðist enn geta teymt mik.inn.
fjölda vinnandi manna áfram á
þessari óheillabraut. Það mun
niála sannast, að almenningi
finnst að ólíkum kjöritm sé bland-
að saman, þegar málarar, rnúrar-
ar og trésmiðir gera sömu kröf-
ur til kauphækkunar og verka-
mennirnir. Þetla sjónarmið kem-
ur líka i Ijós af bréfi, er mér hef-
uf borizt frá einum lesenda. Geri
ég ráð fyrir að margir hugsi svig-
að og bi'éfritarinn og ekki ólík-
legt, að fjöldi verkamanna hugsi
svipað, og séu ekki sem ánægð-
astir með stéttirnaV, sem j)eii'
dragnast með. í baráttunni fyrir
bætlum kjörum.
Ólík kjör.
„Bergnxál. Eg hef ekki heyrt
neins staðar minnst á það opin-
berlega, enjxað er nú talað svona
manna á meðal, að „stemniog“ sé
fyrir því hjá ýmsum vinn.uveit-
endum að minnsta kosti, að við-
urkenna að verkamenn þurfi á
lagfæringu að halda. Aftur æ
móti vilji verklýðsfélögin aðeins
semja lini kaujxhækkun fyrir ]xá,
ef önnur stéttarfélög svo scm
múrarar og málarar fylgi með.
En það eru ólík kjör, sem jxessar
Stéttir hafi. Málarar, múrarar og
trésmiðir reyndar líka eru ekki
láglaunað fólk. Þessir iðnaðav-
menn hafa yfirleitt lífvænleg
kjör og það viðurkennt af flest-
um innan stéttanna, þótt þeir séu
nú í verkfalli. Um verkamenn ei’
jxað aftur á móti hægt að segja,
að þeir hafa ekki haft það góðar
tekjur, að ekki væri þörf á að
fá þær bæltar.
Óaðgengilegt.
Það virðisi svo óaðgengilegl lií
samninga, að blanda saman kaivp-
hækkunarkröfum stétta, sem liafæ
svo ólík lífskjöi', sem þessar stétt-
ir lxafa. Það vita það flestir lxvað
kostar að láta iðnaðarmenn taká
að sér verk. Þeir eru svo kröfu-
liarðir, að þeir taka vai'la a'ð sér
að vinna nema vinnunni fylgi svo
og svo.mjkil eftirvinna, og hefur
allur alniénnjngur varla efni á
því að kaupa sér þann vinnu-
kraft. En allir virðast þeir hafa
nóg að ge'ra, og er auðvitað ekk-
ert nema gott eitt um jxað að
segja, Svið verkamannsins er
.aftur á móti jxreugra og liann á
jxess oft ekki kost að auka tekjur
sínar með eftirvinnutímum. Þess.
vegtia lield ég' að iðnstéttir jxessar
liljóti að vera dragbitar á lausnt
verkfallsins. álér finnst að geræ
ætti tilraun til þess að sernja sér-
staklega fyrir hvei-ja stélt fyrir
sig, og gæti jxá sú stétt Iiafið
vinnu, sem nær samningu.m,
Hverjir gera kröfurnar?
Kröfurnar, seni settar eru frani
eru Jika furðulega óbilgjarnar eu
þvi ráða vist engir nema i'or-
sprakkarnir. Verkamenn myndi
sjálfsagl sætta: sig vi'ð minna eu
lcrafist er, og skil ég ekki í Jxvi,.
að þeii' séu jxakklátir forsprökk-
unum fyrir, hvernig þeir halda á
máluniun fyrir þá. En margii'
niunu jxeir vera orðnir leiðir á
þessu verkfalli, sem von er. —
Garnall."
Oft er jxað gott, sem gamlii’
kvcða. — kr.
því ekld að undra, þótt öllum,
væri vel og innilega fagnað a£
í'ullu húsi áheyrenda.
S.