Vísir - 01.04.1955, Page 9

Ffetudaginnrl.apgjll^SS,
öasöí*
(Fraruh. af 4. síðu)
var nokkuð dýr, eða 1 krónu
lóðið. —
Okkur var kennt að vigta
rétt og mæla nákvæmlega. Það
átti ekki að halla á viðekipta-
manninn, en hins vegar átti
verzlunin heldur ekki að tapa
neinu. — Það var lagt ríkt á
við okkur, að gjöra rétt. — Því
var það, að við vorum mjög ná-
kvæmir um vigt, þó að aðeins
væri um að ræða krydd í 15 gr.
urnslög, enda höfðum við það á
meðvitundinni, að við gátum
átt það áhættu að uppvigtun
okkar væri rannreynd. Hús-
bóndinn gat átt það til, að koma
allt í einu og vigta nokkur bréf,
og ef ekki var allt með felldu,
þá að láta okkur vigta allt upp
aftur. Þetta hafði komið fyrir
og gat endurtekið sig, eða m. ö.
o. við höfðum það aðhald, sem
með þurfti til þess að gjöra rétt,
ef ske kynni að við gjörðum það
ekki af öðrum hvötum. — Þegar
við mældum álnavöru, var okk-
ur sagt að klippa ekki naumt
við kvarðaendann, heldur láta
2—3 þumlunga framyfir, eink-
um ef margar álnir voru látnar
í einu. Þetta gjörðum við auð-
vitað þannig, að viðskiptamað-
urinn tólc eftir því og þótti
honum þá ekki miður, enda
komst það orð á, að í Sæmund-
arbúð væri mælt vel.
Aðalvarningurinn.
Þá skal þess næst getið, að í
sölubúðinni voru allar tegundir
varnings, allt frá grænsápu til
silkikjóla. Þó var ekkert af
kornvöru haft inni í sjálfri
búðinni, nema hveiti í einni
stórri skúffu, sem- tók 50 kíló.
ÖU komvara var annars aflient
í pakkhúsinu og gerði utanbúð-
armaðurinn það, en hver mað-
ur, sem ætlaði sér að fá mat-
vöru, varð að láta bókfæra út-
tekt síiua í búðinni og fékk svo
ávísun út í pakkhúsið. Korn-
vöruúttektin var færð imi í
dálkabók og var þyí ávallt hægt
að sjá hvort nokkuð gleymdist
að skrifa eða glataðist á ein-
hvern hátt. Allir pakkhússeðl-
.arnir voru tölusettir og minnir
mig að þeir yrðu upp undir 4
þúsund að tölu á ári, þegar
verzlunin var í mestum blóma.
Kaffi var aðeins selt óbrent
og ávallt af beztu tegund. —
Sykur var kandís eða hellusyk-
ur, oftast dökkbrúnn, strásýkur
og hvítasykur í toppum, en
seinna kom högginn sykur, eða
moiasykur, til sögunnar. —
Púðursykur eða Farin var líka
talsvert notað, en sala þess
minkaði með hverju ári og
hvarf að mestu þegar stríðið
brauzt út 1914. —
Af brauðvörum seldust firnin
öll, eink.um áður en bakaríið
kom í Hólminn. Kringlur eða
hagldabrauð, tvíbökur og skon-
rok kom í kjöttunnum og þótti
afargóður varningur. Svo var
hið svokaliaða naiknak eða fina,
brauð, en það var allavega að
Jögun, — kringlótt og aflangt,
með. sykurskrau.fi ofan á. Ein-
gíöku piparkökur voru þar líka
ineð og þótti okkur búðarpiltun-
mn þær mesta hnpssgæti. Á
seinni árum komu ýmiskonár
kexkökur í blikkkössum, en
þær voru svo dýrar, að þær
þóttu ekki við hæfi almenn-
ings.

Tóbak seldist mikið og þó
einkum rulla eða munntóbak og
rjól eða neftóbak. Þessar teg-
undir voru báðar frá Brams-
bræðrum í Kaupmannahöfn og
kostaði rjólbitinn kg.) 1
krónu 80 aura þegar ég man
fyrst eftir, og var helzt ekki selt1
minna en bitinn,enda varla beð-
ið um minna. Skorið neftóbak
var ekki selt. — Rullan kom í
Yz kíló stykkjum og keyptu
þau margir, en svo voru 5 kíló
stykki og af þeim var selt i smá-
bitum. Hægt var að fá rullu-
tuggu fyrir minnst 10 aura.
Rullan var í skúffu undir bú'ð-
arborðinu og voru 4 skorur í
brún skúffunnar, til þess að
mæla spottann við og kostaði
10—20—30 og 40 aura við
hverja skoru. Heldur var okk-
ur illa við að þurfa að gumsast
mikið í smásölu rullunnar. —
Okkur þótti það óþrifalegt og
höfðurn strangar fyrirskipanir
um að þvo okkur um hönd-
urnar í hvert skipti og við höfð-
um handleikið þetta svarta og
safamikla tóbak, sem .mönnum
þótti svo rnikið sælgæti að vera
að tyggja. — Reyktóbak seldist
mikið, einkum ein tegund, sem
Mossrose hét. Cígarettur voru
alls ekki til, en.vin.dlar kostuðu
frá 6 og upp í 10 aura hver, og
voru þeir dýrustu góð tegund
frá þekktum verksmiðjum. —
Eldspýtur kostuð 10 til 15 aura
búntið, én voru þó ávalit seldar
á 2 aura stokkurinn.
' Á.lnavaran eða k.ramið, sem
svo var kallað, var nokkuð
margbreytt, en þó aðallega ó-
dýrar tegundir og „léttvara",
sem kölluð er á verzlunarmáli,
léreft, flónel, sirs og tvisttau.
Svart klæði og sængurdúkur,
stói'röndóttur, eða boldang, seld-
ist líka mikið. Silki í svuntur
var þó stundum til, en mjög
takmarkað. Pöntuð voru þó t. d.
10 silkisvuntuefni, ef góðæri
var, en ég minnist þess, að einu
sinni, þegar við vorum að senda
pantanir, vildi ég panta silki,
en. húsbóndi minn sagði þá, að
það áraði nú ekki svo vel núna,
að hann ætlaði að fara að hafa
slíka óþarfa vöru á boðstólum í
búðinni sinni, en þetta vor var
hart og leit illa út með hey-
birgðir i sveitununx. — Loks
var í búðinni allskonar tvinni
eg vefjagarn allavega litt, sem
hvert sveitaheimili keypti í vef-
stólana,. og var það ódýrt. Ekki
man ég eftir því, að tilbúinn
fatnaður eða yfirhafnir fengjust
aðrar en olíukápur og svo olíu-
fatnaðir og sjóhattar, en af
þessu seldist eðlilega mikið til
sjómannanna. —
Höfuðfötin, hattar og húfur,
voru látin hanga á nöglum í loft-
inu, en af því, hversu hátt var
undir loftið i búðinni, var haft
prik með tveimur klóro á öðrum
endanum, til þess að ná höfuð-
fötunum niður af nöglunum.
Oft var það, þegar mikið var
að gjöra, að við fengum mönn-
um prikið og sögðum þeim að
þeir skyldu sjálíir ná sér í
mátulegt höfuðfat og kalla svo
til okkar, þegar þeir væru bún-
ir, en áfleiðingin af þessu var
stundum sú, að þeir afgreiddu
sig sjálfir þannig, að þeir fóru
máske út m.eð glæsilegan spá-
nýjan hatt, en hengdu gamlaix
húfugarm uþp í ’ staðinn. —
Þetta var ekki ábatasamur
„bussiness'* fyrir vei’zlunixxa og
var okkur þ.vi sagt að. hafa aug-
un hjá okkur, ef slík' afgreiðsla '
ætti sér stað. Éinkanlegá var
verzlunareigándihn p gramur
þegar vörutalning fór. fram xim
ein áramótin, því að þá var
komið heilt safn, ég ætla um
10 stykki, af óhreinum húfu-
ræflum á naglana í loftinu hjá
okkur.
Skófatnaður áf öilu tagi var
í búðinni, en að sjálfsögðu ekk-
ert af gúmmískófatnaði. Hann
var ekki til á þeim árum. Þarna
voi’u sjóstígvél ur leðri, með
þykkum leðurbotnum negldum
undir með trénöglum eða
„plukkum" og þeyptu sjóararn-
ir þau, en ekkert var af slíku
tagi handa sveitamönnum eða
landkröbbum. Þeir urðu að
láta sér nægja skinnsokkana,
enda voru þeir flestir klæddir
slíkurn sokkum í ferðalögum, t.
d. í fjárkaupum að haustinu, og
voru þeir nokkuð góður fóta-
búnaður, nema í frostum, sem
oft komu snögglega, en þá
hlupu skinnsokkarnir í stokk,
og voru engin þægindi að því.
Auk höfuðfatanna héngu
ýmsar aðrar vörur í búðarloft-
inu, og fór ekkert illa á þessu,
því að svo hátt var undir loft-
ið í búðinni, fyrir víst 3Vz metri.
Þar héngu olíulampar af öllu
tagi, blikkbrúsar og emailleruð
búsáhöld, og svo tréskór eða
„klossar“, sem voru þar bundn-
ir saman í kippur.
Unglingsstúlka 14—16 ára, óskast til létti-a afgreiðslustarfa
frá næstu mánaðamótum. Umsóknum sé skilað á afgr.
blaðsins fyrir fimmtudagskvöld, merkt: „Unglingur".
•<
i
>
Helga Björnsdóttir 75 ára.
MAGNCS thorlacius
hæstaréttarlögmaður.
Málflutningsskrifstofa
Aðalstræti 9. — Simi 1875.
75 ára er i dag, 1. april, frú
Iielga Björnsdóttir, Hagamel 15.
Starf hinnar kyrrlátu húsmóð-
ur er stundum svo merkilegt, að
ekki er úr vegi að minnast þess
endriini og' eins, sem slíkar kon-
ur hafa fram að færa samfélagi
sínu til góðs og blessunar. En
þessi þátlur gleymist oft þegar
talað er um hin margvislegu og
umsvifamiklu opinberu störf lxús
bóndans, þó er það oft svo, að
hann hefur unnið afrek sín vegna
þess að hann átti sér þann bróð-
ur að baki, er var mikilhæf eig-
inkona.
Helga Björnsdóttir er fædd á
Svarfhóli í Stafholtstungum, elótt-
ir lijónanna Björns Ásmundsson-
ar hreppstjóra og Þuriðar Jóns-
dóítur, ljósmóður, og er hún næst
yngst af 12 börnum þeirra. Þar
ólst liún upp á friðsömu heimili
i hópi góðra systkina. 18 ára
görnul gerðist lxún ráðskona hjá
Jóhanni bróður sínum, síðar
hreppstjóra á Akranesi, en hann
bjó þá á Hvítárbakka í Borgai--
firði, sem þá hét Bakkakot. Og
unga stúlkan var ekki lengi að
bregða þeim yndisþokka yfir
Auglýsing
nr. 3/1955.
frá InnffiíiflingsskrrfstofimiH
Samkvæmt heimild í 22. gr. reglugerðar frá 28. des-
ember 1953 um skipan innflutnings- og gjaldeyrismála,
fjárfestingarmála o. fl. hefur verið ákveðið að úthluta
skuli nýjum skömmtunai-seðlum, er gildi frá 1. apríl 1955
til og með 30. júní 1955. Nefnist hann „ANNAR SKÖMMT-
UNARSEÐILL 1955“, prentaður á hvítan pappír með
fjólubláum og brúnum lit. Gildir hann samkvæmt því,
sem hér segir:
REITIRNIR: Smjörlíki 6—10 (báðir meðtaldir) gildi fyrir
500 grömmum af smjörlíki, hver reitur.
REITIRNIR: SMJÖR gildi fyrir 250 grömmum af smjöri
hver reitur, (einnig fyrir bögglasmjöri).
Verð á bögglasmjöri er greitt niður jafnt og mjólkur
og rjómabússmjör, eins og veri'ð lxefur.
„ANNAR SKÖMMTUNARSEÐILL 1955“ afhendist að-
eins gegn því, að úíhlutunarstjóra sé samtímis skilað
stofni af „FYRSTI SKÖMMTUNARSEÐILL 1955“ með
árituðu nafni og heimilisfangi, syo og fæðingardegi og ári,
eins og form hans segir til um.
Reykjavík, 31. marz 1955.
insifluiRÍngsskrtfstofai?

*;
þctta hcimili, er gerði það svo að->
laðandi að þanga'ð vildu allir
koma, cn Jóhann var líka allra
manna skemmtilegastur. Frá
Bakkakoti fór Helga til náms á
mjólkurskólann, er þá var á.
Hvanneyri og útskrifaðist það-
an fvítug að aldri. Var síðan.
rjómabústýra norður i Vatnsdal
i Hfinavatnssýslu, í Borg'arfirði
og hjá baróninum á Hvítárvöll*
um.
Árið 1905 giftist Helga Jóni
Björnssyni frá Bæ, kaupmanni 1
Borgarnesi og eru börn þcirra öll
búsett hér í Reykjavík, en þau
el’u: Björn, hagfr, starfsmaður í
Landsbanka íslands, Guðrúu,
vinnur á skrifstofu forseta ís-
lands, Haldór Haukur, arkitekt og
Selnia, listfræðingur.
Maun sinn missti Helga fyrirr
6 áruin.
í Borgarnesi bjuggu þau Jón og
Helga um nærfellt 40 ára skeið>
og voru flest liin góðu verk hús->
frcyjunnar unnin þar, án nokk»
urrar háreysti. Á hcimili þeirra
var svo gestkvæmt að engu varr
líkara en þau liefðu byggt húð
sitt yfir þjóðbraut þvera. Og þxið
var næstum ótrúlegt hversu mörg.
um gcstuin var hægt að veita mót-
töku á þessu eina lieiniili. En þar
var öllum veizla búin og gisting
svo góð jafnt æðri sem lægri er
þangað koma og alúð og um-
hyggja slik, sem komið væri hcim
til foreldraliúsa. Allt það starf
er á bak við lá var aldrei taliS
eftir. Hið bezta var ekki of gott
ferðlúnum gesti. Þar var.sú góða
íslenzka gestrisni er ekki krafðisí
neins endurgjalds,
Helga Björnsdóttir, er cin hin
ágætasta húsmóðir og móðir,
gædd miklum og góðum mann-
kostum, svo grandvör að aldrei
lief ég heyrt Ijót orð falla af vör-
um hennar og aldrei ámæli á
nokkurn mann og svo hjartagóð
að liún mátti ekki aiunt sjá, vildi.
ekki v.ita að neinum liði illa. Þa8
vissi fátækur drengur, sem húa
gaf að borða eitt skeið, scm þakk-
Iætisvott færði liann lienni smá-
spýtur í eldinn. Ilann var Jiá á
ára. Hjá henni áttu svo niargir
athvarf, en það verður ekki rak-
ið hér. En þessi kveðjuor'ð sendi
fatlaður maður henni að Bakka-
koti, er hún var þar: „Blessuð
vertu alla ævi þina, indælt víf,
sem góðu vékst að mér.“ Svona
var ílclga nng og iudæl, fallog
stúlka. Enn bér hún kvenlega
yndisþokkann, þó'tt árin færist
yfir og cnn er hún góða, elsku-
lega, lieimilisrækna húsmóðirin.
Það munu þvi margir luigsa htýtt
til liennar á þessum tímamótum
og senda henni hugheilar óskir.
M. S.
Sjúkrasamlags Reykjavíkur eru lokaSar í tíag
vegr.a áldaraímælis frjálsrar verzlunar á Isiandi.
..AÁW:

Sgá k ra sa in tag ISetgkgu vek « r
saáS