Vísir - 10.05.1955, Blaðsíða 5

Þriðjudaginn 10. maí 1955
VlSIR
Sigurjóii Péínrsson,
framkvíctndarstjóri.
Fáum veitist sá frami, að verða
þjóðkunnir tricnn um tvítugs-
aldur. En Sigurjón Pétursson
,varð einn af þeini sem örlögin
völdu til að verða einn hinn
þekktasta rnann samtíðar sinnar
hcr A landi þegar á unga aldj'i,
vegna líkamlegrar atgervi sinn-
ar.
Ilann varð liráðþroska mjög
og snemma flestum mönnum
Vöi'pulegri. Ilann var liár og
herðibreiður, kraftalega vaxinn
en þó skjótur í ölhun hreyfing-
um. Mun hann hafa verið flest-
um ife'nnuia styrkari þegar
æskuþrek hans var mest. And-
litið var bjart og svipmikið,
ibrúnimar iniklar. Nefið hátt en
augim snör og lýstu bæði skapi
og áiiuga.
Ungu kynstóðtnni, , sem var
lionum samtíða, og ekki síður
þeim sem vngri voru, þótti Sig-
urjón þá iíkjasí meira en aðrir
menn hinum frægu kempum
fornaldarinnar, sem bezt hefir
vcrið lýst, vcgna 'atgérfi sinnar
og iþrótta
Síðan eru nú nálega fimm ára-
tugir og ný kynsióð er vaxin
upp, sem er líit kunn æsku og
áhugamálum þeirra kynslóðar,
sem nú hverfur óðum undir
græiia torfu, kynslóðar sem dáði
Sigurjón Pétursson og var stólt
af íþróttum hans og karl-
mennsku.
Sigurjón var fæddur 9. inarz
1888 í Skijdinganesi við Reykja-
vik. Foreldrar íians voru Pétur
Hanssoii og Vilborg Jónsdóttir.
Byrjaði iuinn snemrna að vinna
fyrir sér eins og títt var um
Ungt fólk á þeim tíma, enda var
afkoma manna þá mjög.á annan
veg en nú er. \‘ann liann fyrst
íengi við verzhmarstörf hjá
cinni stærstu verzlun bæjarins og
gat sér góðan orðstír. Dugnaði
hansivai' viðhrugðið að hverju
sem hanu gekk. Fn slí.kir menn
una sjaldan til le'ngdai' að starfa
scm annará þjónar.
Árið 19H- kværitist liann Sig-
Urbjörgu Áshjarnardóttur, sem
þá var einn bezti kostur ungra
kvenna hér í hæ. Tók hún iif-
andi þátt í áhugamálum lians og
,varð honnm traustur, ráðholl'ur
og samhentur förunautu.r. Var
heimili þeirra jafnan gestrisið og
ástúðlegt. enda stjórnaði iiún því
nf dugnaðL og mynciarskap. þau
cignuðust þrjú mannvænleg
hörn, Sigríði, Pétur og Ásbjörn,
sem öil eru á lífi.
Sigurjón stofnaði sitt eigið
'fyi'irtæki ái'ið 101(i, á'saúit Einari
Péturssyni bróður símim. Ráku
þeii' í nokkur ár mikla verziun
ásamt útgerð og iðnaði. Noklcr-
um árum cftir ófriðarlok hætti
liann vei'zlunarrekstriniun og
sneri sér áö iðnaði, sem þá var
skammt á veg kotninii hér á
landi.
Höfðu þeir bra'ður keypt verlc-
smiðjuna Álafoss 1019. Tólc nú
Sigurjón aigerlega við rekstri
henriar og varð sú starfsemi síð-
an viðfangsefni lians til ævi-
loka. þessi umsk'i)iti urðu þess
valdandi að Sigurjón beitti nú
orku sinni og áliugá.í þágu is-
lenzks iðnaðar — og þar ’bættist
vanmegandi og lítilsvirtum iðn-
aöi góður liðsmaðúr.
Sigurjón var leiigi forust’ú-
jnaður iðnrekenda, á þeim áruni
sem iðnuðurínn var að byrja að
rétta úr bakinu og átti erfiðast
uppdráttar. Hin óþreytandi elja
lians og lifandi áiiugi átti mik-
inn þátt í að byggja þann grund-
völl sem iðnaðurinn. stendur á
í dag. þótt fyrstu baróttu- og
erfiðléika árin markj ekki ætíð
dýpstu sporin í þróuninni, und-
irbjó sú barátta jarðveginn og
þann frjósama vöxt sem orðið
hefir í iðnaðinurn á síðari ái-um.
Margir dugandi áhugamenn
lögðu þar hönd á plóginn en hin
djúpsetta sannfæring Sigúrjóns
fyrir tilvei-urétti iðnaðarins og
bjartsýni hans um framtíð þessa
atvinnuvegar, átti mikinn þátt
í að brjóta honum braut.
Hann hafði eidheitan áhuga á
ýmsum félagsmálum og kom þar
fram hinn mikli dugnaður hans
og vilji til að efla góðan máls-
stað og ryðja úr vegi öllum
hiridrunum og torfærum. Vík-
ingseðlið var svo ríkt í honum
á yngri árum iians, að þolin-
mæðin og átökin fylgdust ekki
ætið að og fór honutu þá stund-
um eins og víkingunum að hann
kastaði skildinum á bak sér og
sótti fram en liirti ekki um að
verjast,
Hann var um skeið einn aðal-
forustumaður í félagslífi íþrótta-
manna og lilés liugrekki og á-
huga í brjóst þeim ungu mönn-
*
um, sem. á fyrstu tveim tugum
aldaiinnar endurreistu íþrótta-
iðkun og iíkamsrækt í iandinu.
Sjátfur setti hann á stofn íþrótta
skóla að Álafossi, sem hann rak
um margra ára slieið. Sérstak-
loga. var sundmenntin honum
húgfólgin og lagði liann fram
mikið af mörkum lienni til efl-
ingar.
Hann átti góðan þátt í stofnun
ýrnsra félaga svo sem Sálarrann-
sóknai'félags íslands og Náttúru-
la'kningafélagsins. Vóru málefni
þessara félaga lionum nijög hug-
stíeð og liann var þannig gerður,
aö liann fór aldrei í launkofa
með skoðanir sínár í þeim cfn-
um og var jafnan virkur þátt-
takandi þar sein hann skipaði
sér í fiokk.
Fn þótt Signr-ón liafi átt starf-
sama ævi, sem aidiei skorti á-
hugamál og hugðareíni, verður
hans þó lengst rninnst sem eins
liins vaskasta og fjólliæfuasta
íþróttamanris á síðaáta manns-
aldri. í flestum greinum íþrótt-
anna skaraði haiin Iráhi úr iiðr:
um, hvort senr um var að ræða
sund, göhgu, skautahlaup eða
glimu. 1907- þreytti hann opinr
berlega glíniu á þingvöllum.
1908, og 1912 tók hann þátt i
Ólyrripíuleikunurii. I lieilan ára-
tug frá 1910 til 1919 var hann
fremsti glímumaður iandsins.
Vaskleikur hans var frábær og
framkoma hans á leikvangi var
jafnan drengilég svo af bar.
Samferðamenn Sigurjóns' á
lífsiciðinni munu jafnan minn-
ast lians sem góðs drengs, er
vildi hvcrs manns vandræði
leysa. þeir munu minnast ein-
léegnj hans, bjártsýni og ó-
þrjótandi áhúga fyrir öllu scm
hánn taldi að stefndi til bless-
unar fyrir þjóð sína. En þeir
munu síðast og ekki sízt minnást
atgcrfis haiis og afrelta og þætti
mér honum vel liæfa þau orð
sem Stuilunga hcfur um Kolbein
unga, að hann liafi verið „inn
fræknasti maður og liöfuð-
kempa til vápna sinna.“
Björn Ólafsson.
Iiann iézt hér aðfaranótt 3.
maí s. 1. 67 ára að aldri. Hann
vár fæddur 9. niarz 1888 í Skild-
inganesi við Skerjafjörð. For-
eldrar hans voru þau hjónin:
Pétur þ. Hansson, sjómaður, og
Vilborg Jónsdót.tir, bónda Ein-
arssonar i Skildinganesi; sem
bæði eru látin. — Bióðir Sigur-
jóns er Einar Péturssona.r stór-
kaupmaður í Reykjavík og Ól-
afur skipstjóri sem látinn er
fyrir nokkrum áruni.
Sigurjón lagði snemma stund
á margskonar íþróttir. Hann var
stór maður vexti og sterkur. það
sópaði að honum, livar sem
hann fór. Og þótti betra að hafa
hann í fylgd með sór, ef eitthvað
á reyndi, en tveggja annarra,
þótt vaskir væru. Svo var hann
sterkur og öruggur; ekki sízt í
mannraunum. Og meiri dreng-
skaparmann á sviði íþróttanna
minnist eg ekki að liafa kynnst.
Ísláridsglíman 17. júní 1919
sannaði það bezt, en þá beið
hann lægri hluta, eftir að hafa
vcrið liandhafi beltisins (Glímu-
beltis Í.S.Í.) samfleytt frá 12.
júní 1910. Annars voru sigrar
Sigurjóns svo margir, miklir og
merkilegir á íþróttasviðinu, að
oflangt yrðj að rekja þá hér ná-
kvæmlega.
Flestir þeir, sem láta sig í-
þróttir nokkru skjpta, vita tölu-
vcrð deili á þeim. Hann var einn
af Ólympíuförunum, sem fór til
London 1908, undir fararstjórn
Jóhannesar Jósefssonar, núver-
andi „BORGAR“-stjóra“. þá var
úanri og kjörinn af Í.S.Í. farar-
stjóri á Ólympíuleikana í
Stokkhólmi 1912, þar sem liann
tók þátt m. a. í grísk-rómverskri
glímu, miðþyngdarflokki, við á-
gætan orðstír. Sjaldan hefir
þjóðrækni Sigurjóns komið bet-
ur i ljós en í þ.eirri sögulegu
för sem einníg var merkur þátt-
ur í sjálfstæðisbaráttu, fána-
málinu, sem þá var cfst. á Jiaugi.
Á þeinr áruni var hann mjög
athafnasamur, jafrit i áhuga-
störfum, sem lífsstarfinu. Sigur-
jón stundaði verzlunarstörf frá
1902,, var iengi í Liverpopl, hjá
hinum vinsæla kaupmanni Th.
Thorstcinsson. Árið 1915 gerðist
SigurjYrn kaupniaður, en 1919
keypti liann klæðaveijksmiðjuna
Álafoss í Mosfellssveit, og rak
hana af áhuga og miklum dugn-
aði, eins og kunnugt er.
Árið eftir að liann keypti
verksmiðjuna leiddi hann heitt
vatn úr einum hvernum þar
cfra, um 1100 metra vegaæ
lcngd, sem iuurn liitaði upp iueð
íbúðarhús og verksmiðjuna. Og
þótti það nýstárlegt, því þá var
cngin iútaveita í liöfuðstaðn-
um. þá byggði haixn og sund-
liöll að Álafossi og hélt þar
mörg sundmót og sundnámskeið
fyrir börn og unglinga. Og voru
margir foreldrar iiorium sérstak-
lega þakklátir fyrir það framtak.
þá hélt hann og fánadaginn —
12. júní — hátíðlegan um margra
ára skcið; og félck málsnjalla
menn til að flytja þar erindi og
hvatningaræður, um nauðsyn
íþrótta og fullkomið frelsi þ.jóð-
inni til lianda. — Var þá oft glatt
a hjalla að Álafossi, enda fagn-
aði hann gestum vel. Var alls-
staðar nálægur og í fararbroddi.
Fvrir þessu merku störf lians
og fleiri, var Sigurjón sæmdur
hinni ísl. fálkaorðu og IJngiaden
brðunni 1939, er hann var farar-
stjóri iþróttaflokks Ármanns til
Norðúrlanda. Margar aðrar við-
urkenningar og verðlaún féklc
hann fyrir íþróttafrækni sína,
innanlands og utan. Hann var
skjaldliafi Armanns um margra
ára skeið; glímukappi íslands
frá 1910 til 1919, eins og áður er
sagt. Hann var mjög sn.jall
skautamaður og ágætur sund
maður, sem oftast tók þátt í
hinum svokallaða Nýárssundi,
sem fram fór hér í höfninni, fi'á
1910 til 1920. þá var hann og
legur fyrir hugarsjónum okkarr
sem virtuiH' hann mikið.
A mínurri unglingsárum sá ég
Sigurjón i.hillingum með öðruin
frægum fnönnum og dáðist'ég
mjög að honum fyrir hana
mörgu afrek. Seinna kynntíst ég
lionum persónulega. þ|r kynnt-
ist ég góðurn drengskapar-
manni, en sérstæðum um margt.
Frá kynningu okkar á ég marg-
ar inerkar og ógleymaniegar
endumiinningar.
Eins og alþjóð er kunnugt var
Sigurjón freegur glímu- og
íþróttariiaður, rn.jög fjölliæfur og
unni öllum íþróttagreinum, en
þó mest glímu og sundi.
Sigurjón var einnig þjóð-
þekktur athafnamaðui' og ætt-
jarðarvinur. Eg mun ekki með-
þessum fáu línum telja neitt sér-
staklega af verkefnum lians né
lýsa starfssviðum hans, sem voru
mjög yfirgripsmikil, enda yrðx
það laiigt riiál og munu aðrir'
gera það.
Ef mannkynið væri fullkomið*
þekkti engin ófullkomleikann..
Allii' sein þc-kktu Sigurjón vissu,
að hann var heitur og mikill trú-
maður í þ\í felst það, að Sig-
urjón er og verður einn hinna
sérstæðu nianna meðal okk'ar.
Hann Var stór vexti, mikilfeng-
legur á Vélli, glæsilegur, sterkur .
iþróttamaður, tignaði hreýsti og
fegurð, ættjarðarvinur, athafna-
maður og brautr.vðjandi fyrir
ýmsu — sérstaklega því sem ís-
mikill ferðágarpur og fjallgöngu i lenzkt var. þó mun liann hafa
maður. Einnig iðkaði hann íini-1 vcrið sterkastur í trú sinni og
lcika og fjölíþróttir, var t. d. á- Jum ri'ið ósveigjanlegastur frá
gætur hlaupari, eins og sigrar isínunl trúarskoðunum.
hans í Árbæjarhlaupinú sýndu. I ^ egna hinna mörgu lcosta, sem
þá iðkaði iiann og kappróður og 1 Sigurjóni bjuggu, var hann
enn fleiri íþróttir. Ailt þetta, sem '|súmdum unideiidur, en svo
hór hefir lauslega verið drepið
á, sýnir oss, live fjölhæfur hann
var, þá stofnaði hann mörg fé-
lög og endurreisti. Var í stjórn
þeirra og oftast formaður. Hann
var t. ch einn af stofnendum
Félags isl. iðnrekenda, og for-
maðúr 'þess félagsskapar urri
margra ára skeið. Hann var og
á meðal stofenda Sálárrannsókn-
arfél. íslands 1918 og Náttúru-
Jækningafél.. Íslands 1938 og í
stjórn þess fjölda ára
þá var hanri og kjörinn heið-
ursfélagi ittargra fólagá fyri'r
störf sín, svo og íþróttasambands
íslands, sem frumstofnandi þess.
Og hygg eg það vera eitt.af hans
allra bezta og merkasta áhuga-
starfi, or liann stofnaði Í.S.Í 28.
janúar 1912.
Sigurjón kvæntist 8. ágíist
1914 Sigurbjörgu Ásbjörnsdóttiu',
ur„ trésmíðameistara Olafsspnar,
hinni ágætustu húsfrcyju. Áttu
þau þrjú börn: Sigríði, Pétur og
Ásbjörn, sem öll eru uppkomin
og hin marinvænlegustu. Synir
lians reka nú klæðaverksmiðjuna
Álafoss og verzlunina í þing-
lioltsstræti með myndarbrag.
Sigurjón Péturssori var trfi-
maður. Hann 'trúði örugglega á
framhaldslífið. það var eins og
hon'um væii það fullkoinlega
ljóst, að ckkert líf er árt danða,
og enginn dauði án lífs. Vór
skulum voná að hann sé nú
kominn til þeirra hcimkvnna,
sem hugur hans stóð til og að
vér vinir li ans og samlierjar
megum hilta hann þar, þegar
kallið ltennir.
Blessuð sé minning þessa á-
gæta drengs.
B. G. W.

er
oft urn mikla menn, senx fara
ckki alfara lciðir, en þær fór
Sigurjón ekki, en um það læt ég
allt ósagt.
það ertt líka staðreyndir að
menn sem standa upp úr hópi
fjöldans, í frægðar og hillinga-
ljóma, verða frekar fyrir ljós-
kasti þjóðaraugans en meðal
maðui'inn:
Sigurjón lagði mörgum félags-
og mennin'garmálum stuðning
og þar á ineðai sýndi hann Ung-
mennafélagi Reykjavíkur góð-
vilja' og var lionuin veitt gull-
merki félagsins fvrir.
A 60 ára afmæli Sigúrjóna
sendi ég honum eftirfarandi af-
mælisljóð, sem sýnir að hann
átti óskipta aðdáun mina og
margra annarra:
Ungmennafélagar óskiptir meta-
afrek þin fram á koinandi dag.
Iþróttasagan muri geyma og geta
garpanna sinna í þætti og brag.
Og þú verður síigunnar
heilsteypta hetjai
ineð liefjandi rnust hakvið
þjóðfánans iag.
Kynning rtiín við Sigurjón skil-
ur eftir ógleymanlega mynd af
fríðum, glæsilegiim og miklum
iþróttagarpi, atliafna og trúar-
manni, hráútryðjanda og aút-
jarðarvinl, manni sem vildi öllu
og öllum vel og var niörgum
hjálpsamur og góður.
Ég þakka SigUrjóni Péturs-
syni fyrir góða kynningu og
\margt gott, sem hann veitti mér,
og ég þakka honum fýrir þrótt-'
inn og Yórhugann, sem hann
ættjárðarvinurinn og íþrótta-
garpurinn ieiddi inn í æsku og
þjóðlíf okkar íslendinga. Með
þökk og í trú bið -ég Guð að
Sigurjón Pétursson er horfinn vhlcssa ininnijigTn Sigurjóns mg
frá okkar jarðlífi, en hinn scr-
stæðl maður stendur ógleymán-
för lians inn í framlifið.
Lánis Salómonsson. j.