Vísir - 29.07.1955, Síða 4

VtSIB
. ^S'ösíaðfeginn 29. jólí 1955
■'■'’W.W'&fi
wSsiis.
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson. : {
Áuglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstoíur: Ingólísstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLáÐÁÚTGÁFAN VÍ3IR H.F.
Lausasala-1 króna.
Félagspienlsmiðjan h.£.
Hafa aflað þjciintti 270 miHj,
kr. gjaídeyristekna.
l'm framkvæmdir §améinaðr<‘i
vt rkfaka IVrir vaiuarliftið.
ViS íslendingar höfum yfirlei.tt verið heldur óheppnir, þegar
við höfum flutt inn dýr frá útlöndum til að bæta stofninn
hér eða taka upp nýja ræktun af þessu tagi. Þegar minkur
var fluttur inn, munu margir hafa bundið við það miklar
vonir, að af þeirri loðdýrarækt mundi verða góður hagnaður
fyrir þjóðarbúið og einstaklinga þá, sem við þá atvinnu fengjust.
ÍMun þó hafa gengið á ýmsu .með ræktun þessa, og nú er svó
komið, að Alþingi hefur bannað minkarækt hvarvetna..
Menn munu ekki hafa verið bunir að stunda minkarækt
íengi hér á landi, þegar minkurinn fór að sleppa úr búrum,
stundum vegna hreinnar handavammar og hirðuleysis þeirra,
sem áttu þá eða áttu að ga a þeirra og búa svo um búrin, að
ekki yrði úr þeim sloppið. Síðan hefur minkurinn breiðzt um
landið jafnt og þétt, lagt uhdir sig ný héruð með næstum
hverju árinu, sem liðið hefur, svo að það er ekki að ástæðu-
lausú, að menn tala um minkapláguna, er talið berast að honum.
Minkurinn er fyrir skemnistu búmn að nema land við Mý-
vatn, og þykja það hin verstu ííðindi, eins og gefur að skilja.
Fyrir nokkrum árum komst hann vestur að Breiðafirði, og
hefur gert þar mikinn óskunda, og yfirleitt mun óhætt að segja,
að hann sé á öllu svæðinu frá Mýrdalsjökli vestur og norður
tim til Mývatns. Er ástæðulaust að ætla, að hann leggi ekki
allt landið undir sig á næstu árum, ef ekki vei’ða gerðar öflug-
ar ráðstafanir til að uppræta hann eða að minnsta kosti að
halda viðkomu lians nokkurn veginn í skefjum. Og til þéss
þarf að beita öllum ráðxxm, sem menn kunna hér á landi og
érlendis.
Ríkið — landbúnaðarráðuneytið — hefur mann á lágum
Jaunum við að vinna gegn útbreiðslu minksins, en auk þess eru
veitt nokkur verðlaun fyrir hvert unníð dýi'. Mun ríkið verja
rnun lægri fjárhæð til að.vinna gegn útbreiðslu minksins en til
dæmis Reýkjavík varði til skamms tíma til að vinna á rottunum
á bæjarlandinu, og mun þó óhætt að segja að báðar þessar
skaðræðisskepnur vinni álíka tjón, þar sem þeim tekst að
tímgast og fjölga að einhverju ráði. Þessi eini maður, sem lánd-
húnaðaiTáðuneytið hefur á sínum snæi’um við þetta verkefni,
verðux- að vxnna hyai-yetna á landinu, þar sem þörf er, og sér
sér hver maður,. að lítil von er til, þess, að reist verði rönd
við vágestinum, ef ekjki ;ér meira að gert.
Erlendis hafa íneim beitt sýklum til að vinna bug á dýrum,
sem orðið hafa- plága. í Mainé-fylki, vestans hafs, hefur refum
vérið útrýmt þannig, svo að þar þykir það frétt, ef einhvers
staðar sést til lágfótu. í Frákklandi sýkti læknii' einn kanínur,
svo að þær hafa drepist i fúgþúsundátali, og Ástralíumenn
‘telja slíkan hernað eina von sína til að útx-ýma kanínunum,
sém eru að eyðileggja gróðurlendi þar á stórum svæðum. Caii
Carlsen, sem hér vinnur að útrýmingu minkanna, telur að þeir
hafi stundum hoi'fið á stórum svæðum, líklega af völdum ein-
hverrar pestar, og leggur hann til að sýklahernaður verði
xevndur hér. Virðist æinsætt, áð þetta beri að gera hið bráð-
asta, því að minkurinn er þegar búinn að fá að eygileggja nóg,
að heita óáfeitfur.
Minnismerki.
^Eýyrir tæpri vikú reistu Skagfirðingar Bólu-Hjálmari minnis-
; naerki að Bólu, bæ þeim, sem hann er við kenndur. Höfðu
þeir éður reist öðru skáldi sínu mínnismerki, Stephan G.
Sfephengen. ,eins ,og. kunnugt er, og hafa því heiðrað þá eins
og'vera þer í enda íerui;þeir þekktustu skáld fiéraðsins.
Í1 /i '1 í s }i> !:.b : ■ 1
Við íslendingar ættum. að hafa þá reglu að reisa beztu
sonum þjóðarinnar minnismerki, en það er annars eðlilegt, að
ekki hefur vei’ið meíra.að því gert. Hefur þar ráðið, að efna-
hagur þjóðarinnar hefur lengstum. verið slíkur, að hún hefur
háft aðeins til hnífs o.g skeiðar, og haft um annað að hugsa
•en -að koma upp slíkum merkjum. Þótt menn viti ekki, hvernig
flestir þeir menn voru utlits, sem minnast á, þarf það ekki að
vera til trafala eða hindrúnar, því að táknmyndir má alltaf
gera, sem eru oftast betri en mannsmynd ein. Það gæti verið
Verkefni fyrir ýmis átthagafélög að minnast góðra sona þeirra
býggSai'laga, -sern þau.kehna sig við, með þessum hætti. Stór-
. ViðKui'ðá'xúá^éínfíf# mifihUst rriö5 þfesáu móti. k : )
Sameinaðir verktakar hafa
til þessa aflað íslenzku þjóð-
inni 270 millj. kr. gjaldeyris-
tekna með. framkvæmdum sín-
um fyrir varnarliðið.
Senn Ííður að því, að fjögur
ár séu liðin frá því, að 43 ein-
staklingar og fyrirtæki stofn-
uðu með sér stærstu verktaka-
samtök hér á lndi og nefndu1
þau: Sameinaðir verktakar. Síð.
an hafa þessi samtök verið op-
hvei’jum þeim meistara í bygg-
ingariðnaði, sem óskað hefur
þátttöku og fullnægir hinum
almennu skilyrðum þar að lút-
andi. í dag eru aðilar þessara
samtaka orðnir 193 óg þeim
fer enrí fjölgandi iðnmeistur-
unum, sem óska áð taka þátt í
þessu víðtæka samstarfi iðnað-
ai'mannanna.
Sem kunnugt er hafa Sam-
einaðir verktakar haft með
höndum stórfelldar fi'amkvxenid
ir á vegum vai'narliðsins og eft-
ir undangengna samninga við
fyrirsvarsmenn varnarliðsins,
fóru fyrstu fullti’úar Samein-
aðra verktaka vestur um haf
til Bandaríkjanna sumarið 1951
til þess að annast samningagei’ð
um byrjunai'framkvæmdir á
Keflavíkurflugvelli á veguirí
Bandarífcjahers. Voru það bygg
ingar bráðabigðaskála fyrir
vai'narliðsmenn, gatnagerð ög
fleira. Seinna voru íslendigum
tryggðar allar varnarfram-
kvæmdir hér á landi, sem þeir
höfðu bolmagn til að annast.
Haustið 1952 var undirritaður
stærsti verksamningur, sem
gérður hefur verið um nokkra
sérstak mannvirkjagerð hér á
iandi. Nám samningsupphæðin
70,7 milljónum ki'óna. í þessum
samningi var m. a. bygging 8
steinsteyptra stói'hýsa, íbúðir
hex'manna og fleira. Er smíði
þessara húsa nú lokið. Það féll
og í hlút Sameinaðra vektaka
að sjá úm efniskaup til hús-
anna að mestu leyti.
Ái’ið 1953 voru meðal ann-
arra sanminga gei'ðir tvennir
verksamningar við Sameinaða
verktaka, sem ástæða er til að
geta. í þeim fyrri var ákvéðin
smíði 5 stórra, vöruskemma, og
skyldu verktakar sjá um hvort
tveggja, efnislcaup og byggingu
skemmanna. Samkvænxt síðari
samningi hófust framkvæmdir
við fyrstu radar.stöðina hér á
landi í Sandgerði. Nú er unnið
að smíði slíkra stöðva.austur á
Hornafirði, norður á Langanesi
á Heiðarfjalli, sem er um 285
m. hátt, og þá er verið að reísa
Stöð á Straumnesfjalli við Að-
alvík, sem er í 450 m. hæð..
Um þessar mundir ér unnið að
byggingn tveggja ’mjög síorra
flugskýla fýrir vai'narliðið á
Keflavíkurflugvelli. Þau standa
skammt frá nýrri flugstöðvar-
byggingu sém einnig verður
bráðlega lokið. Hún er við hlið
ina á flugvallarhótelinu. Flug-.
skýlin tvö munu vera stærstu
hús hér á lándi með um 25.000
femetra gólffléti.
Um þessa mundir starfa hjá
samtökunum um 980 karlar og
koríúf á Keflavíkurflugveih, i
Reykjavik qg í radarstöðvunum
út uni lánd.
Þess má geta, að á þeim 4 ár-
um, sem liðin eru fá því Sam-
einaðir verktakar hófu starf-
semi sína, hafa samtökin aflað
þjóðinni til þessa dags um 270
milljóna króna í erlendum
gjaldeyri með framkvæmdum
sínum. Má því segja, að Sam-
einaðir verktakar hafi mynd-
að nýja tegund útflutningsverð-
mæta þjóðarheildinni til hags.
í ársbyrjun 1954 yarð það að
samkomulagi milli utanríkisráð
herra, dr. Kristins Guðmunds-
spnar, og yfirstjórnar varnar-
liðsins, að sett var á stofn fyr-
irtækið íslenzkir aðalverktak-
ar s.f. Þessi stofnun skyldi vera
milligönguaðili í samningum
varnaríiðsins og Sameinaðra
verktaka og koma í stað Met-
calfe-Hamilton-Smith-Beck-fé
lagsins. Aðalverktakar skyldu
hafa með höndum efniskaup, en
Sameinaðir verktakar alla bygg
ingarvinnu varnarliðsins.
Sameinaðir verktaka eru að-
ilar að íslenzkum aðalverktök-
um s.f. að hálfu á móti ríkis-
stjórn og Reginn h.f., sem eru
með fjórða hluta hvor.
Þess er svo að lokum að geta
að fyrsti samningur Samein-
aði'a verktaka við íslenzka að-
alverktaka hefur nú verið gerð-
ur. Er þar gert ráð fyi'ir bygg-
ingu 9 íbúðarhúsa fyrir varnar-
liðsmenn, og verða 4 þeirra með
sama sniði og þau, sém þegar
eru fyrir á.Keflavíkui’flugvelli,
en 5 tveggja hæðá hús fyrir for
ingja í flughernum. Eiga fyrstu
4 húsin að ‘vera tilbúiix um
næstu áramót, og er smíði
þeirra háfin fyrir nokki’ú.
í tilefni af skrifum „Holtabúa“
í Bergmáli 25. þ. m. um. lit lukt-
arstaurainia j lnenuin, hefur bor-
izt eftirfarándi atliugasemd og
upplýsingái' frá (iunnari Ólafs-
! syni flokksstjóra: „Musku-litur,
ér Holtabui iicfnir svo, cr grunn-
málning og verður að sjálfsögðu
málað yfir með yfirmálningu
(grænni) strax og vcður leyfir.“
— Þar með er það upplýst.
Klukkuturn við Garðakirkju.
| Frá því hefur verið skýrt i einu
dagblaðanna, að í sumar verði
'reistur klukkuturn að Görðum á
| Akranesi, þar sem kirkja slóð frá
kristnitöku til 1896 er kirkjau
var færð niður á Akranes. Á tura
þessi að vera minnismerki um
jliina fornu kirkju í Görðum, og
það starf, sem þar hefur verið af
hendi leyst til cflingar kristninn-
ar ajlt frá þvi er kristniliald hófst
hér."
Barnaspítala-
er á
4. millj. kr.
Aðalfundur Kvenfélagsins
Hringuriim var haldin 25. maí
síðastliðimi, og fóru ;þar fram
venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórn félagisns skipa nú
þessar konur: Frú Ingibjörg Cl.
Þorláksson, form.; frú Margrét
Ásgeirsdóttir; frú Eggrún
Arnórsdóttir; frú Sigþrúður
^Guðjónsdóttir og frú Gunnlaug'
•Briem.
Barnaspitalsjóður Hriiigsins
ríemur nú kr. 3.238.061.46 og
hefir hann aukizt um kr.
365.454.00 á reikningsárinu.
'Auk þess eru eftirtaldir minn-
ingarsjóðir, sem tilheyra Barna
spítalasjóðnum:
Minningarsjóður Frjálslynda
safnaðarins kr. 99.505.00 , og
Miríningarsjóður frú Guðfinnu
Einarsdóttur„ kr. 51.308.00.
Eignir Barnaspítalasjóðsins
eru ávaxtaðar í verðbréfum og'
bönkum.
í tilefni 50 ára gfmælis. fé-
lagsins, 26. jan. 1954, voru
þessar félagskonur, sem allar
voru stofnepdur félagsins,
kjörnar heiðursfélagar:
Frú María Thofoddsen.
pfúSigrúrí'BjárríasÖn, ,
' Aðrlr .Garðar í vanhirðu.
í- sambandi við þessa fregn 'er
tiletni til að minnast þess að Jil
eru aðrir Garðar, þar sem kirkju-
staður og prestsctur yar um alda-
raðir, en þaS eru Gairðár á Álfta-
nesi. Þar stóð vegleg steinkirkja
fram á þcssa öld, er séra Þórar-
inn Böðvai’sson prófastur lét
reisa, og var þetta stór og vegleg
kirkja á þcirra tíma mælikvarðá.
Nú sjást þar aðeins steinveggirn-
ir naktir og mosagrónir, og virð-
ist liið mesta-skeytingarleysi ríkja;
um þessa gömlu kirkju. Þar hafa*
t. d. verið reistai- slátrunartrönui*
við einn vegginn, og inni i töft-i
arbi'otununi cr alls konar rusl, og
jafnvel brunahaugar.
Afmælis rninnzt.
Nýlega var þess íúinnzt á veg* •
legan liátt að 40 ár voru liðin frá
því er kirkjan yar l'lutt frá Görð-
um ti) Hafnarfjarðár, og þá geíið
fullkomið örgel til Hafnarfjarð- ■
arkirkjn. Hefði ekki verið tiiefni
til að minnast iim leið liinnarf
göiulu kirkju að Görðúm, t. d. á
syipaðan hátt og gcrt verðiiy að
Göi'ðum á Akranesi, með því að
reisa kíúkknalurn við gömlu
steinrústarkirkjuna, og þá ef tii:.
Vill úm Jeið áð fjarlægja slátrun-
ai'trönurnar frá véggjtmi gamlá
gpðshússius, og hreinsa rnstið ctr,
íófttinuni?
Sögulegur staður.
í Gþi'ðiim á Álftanesi hafa set-
ið inargir merkir klerkar, og þar
var mn skeið menntasetur; þegar
Arni Helgason, stiptprófastnr
kcnndi sveinum og iitskrifaði þá
scm studenta úr heimaskóla sin-
úm. í sögii Álftanéss koma Garð-
ai' því titt við sögu, jafnvel engu
síður ep Bessastaðir, — og.virð-
! ist því ekki fráleitt að staðmim
'væri meiri sómi sýndur en raim
I ber vitni. — Ik.
Frú Sigríður Bjarnason.
Frú: Sigríður Einarsdóttír.
Frú Anna Ásmundsdóttir.
Frú Guðrún Tulinius.
. Stjórnin sfcýrði frá því, að á
síðastliðnu yori hafi samningar
tekizt við rikisstjói'ninat í sam-
ráði við læknana dr. Snorra'
Hallgrímsson og Kristbjörn.
Tryggvason, um það, að efsta
hæð Landsspítalans yrði notuð
til bráðabirgða fyrir barnaspít-
ala, þar. til nýi barnaspítalinn.
vséri fúllgerðui’, og að kvenfé-
lagið Hringurinn tæki að sér að
útbúa hæ'ðina rúmum, sæng-
um, sængurfatnaði og ö'ðrum
húsþúnáði. VaV þetta einróma'
samþykkt 4 aðalfundihum, .