Vísir - 12.12.1955, Page 9

r.Mánudagínn 12. deaember 1&53.
VtSIfl
Ol
Sæludagar og sva'Silfarir,
eftir Hans de Meiss-
Teuffea. FerSabókaútgáf-
án, Eeykjavík 19-55.
Reynslan í flestum menning-
arlöndum nú á tínium er sögð
vera sú, að í hópi þeirra, sem
iiunna að meta góðar bækur,
séu þeir einna fjöimennastir, er!
sækjast eftir ferðabókum, sem
eru hvort tveggja í senn
skemmtilegar aílestrar og fræð-
andi. Það hefir að vísu jafnar.
veríð svo, að ævintýralegar
frásagnir hafa heillað hugi
:manna, og sennilega enn frek-
ar á vorum dögum en nokk-
urn tíma fyrr, en nútímamað -
urinn gerir skiljanlega meiri
ikröfur en fyrri tíma menn tiJ
méiri fjölbreytni og meiri hraða
en menn áður geröu. Það á við
skapferli nútimamánn'sins, að
®llt af sé eitthvað að gerast,
eitthvað áhrifamikið, að hver
viðburðurinn reki aiman, allt
sé svo ljóst og fjörlegt, að les-
andanum finnist hann. vera
einskonar ferSafélagt þess, er
söguna segir, og að hann geti,
er leiðir skiija í sögulok, þalck-
að góða samí'ylgd, fullviss
þess, að hann muni ferðarinnar
Jengi minnast
Þetta kom ósjálfrátt fram í
hugann við le'stur þessarar
hókar, sem er að mörgu leyti al-
veg sérstæð i flolcki bóka, þar
sem sagt er frá ferðalögum og
óvanalegum ævintýrum, því að
auk þéirra’kosta, sem ekki éi*u
óalgengir, að höíundurinn seg-
ir ljóst, látláust og lifandi frá
öllu, kémúr allsstaðar fram, að
hér er um rnjög sérstæðan per-
sónuleiíta að ræða, sem vissu-
lega er vert að kynnast.
Höfundurinn er Svisslend-
ingur af aðaisætt. Hann.hóf
starfsferil sínn sem bankamað-
ur, en undi lítt við slík störf,
enda var honum rik ævintýra-
og ferðalongun i blóð borin.
Hans mesta yndi var að sjunda
siglingar á litlum bátum. -Greip
hann fyrsta tækifæri., sem feifst,
til þess að .kornast að heíinau.
Hann kauplr smáskútu á Ítalíu
og siglir um Adriahaf, á þeiin
tíma, er ítalir bjuggu sig undir
innrásina í Abessiniu (Eþíopíu),1
en alla leið þangað ætlaði hann
sér. Austur í lönlum lenti hann
í mörgum sevintýrum með ým-
issa þjóða mönnum, í sigling-
um, eða á . landi austur
þar, í Evrópulöndum (Frakk-
landi, Þýzkalandi og viðar),
stundaði njósnir fyrir Breta og
Þjóðverja samtímis, og': vann
það afrek að sigla einn síns liðs
vestur yfir Atlantshaf á
skemmri tíma en nokkur mað-
ur annar, eða 58 dögum.
í fyrsía kafla . bókarinnar,
sem nefnist ,,Flækingur fæðist“
greinir höíundur frá hinni
djúpu efrðaþrá, er hann bar i
brjósti, og hversu Afríkulönd
höfðu jafnan heilJað hugi hans
meira en onnur lönd. Hann var
þá 22ja:ára og starfaði 1 Lund-
únum, — hann dreymdi ixm
þessi og önftur fjarlæg lönd og
jafnvel um að sigla einn síns
liðs' yfir Atlantsháf. Hann lýsir
þeirfi löngun sinni sem i’dfaumi
unglings“, en sá draumur rætt-
ist síðar. Skólagöngu lauk hann
19 ára í heimalandi sínu og svo
„hékk hann í bankastarfinu í
fimm Ieiðinleg 4i“. Gg svo hefst
Hannes Pétursson: Kvæða-
bók. — HeimskringJa,
Beykjavík 1955.
Höfundur þessarar litlu ljóða-
Oscár Clauseh: íslenzkar
dulsagnir, H. 296 bls. —
Bckaúígáfa Menningar-
sjóðs. Beykjavíli 1955.
íslendingar hafa víst alla tið
ævintýraferillinn, er hann legg- !
ur af stað ,,til Afríku og-nýs bókar er kornungur maður; —
| rúmlega tvítugur. Þetta er
I fyrsta bókin hans, en margir haft mikla ánægju af hvers-
Ekki verður hér rakin sú muna eftir kvæðum Hannesar, kyns sögnum, sem gerast á
keðja ævintýra, sem höfundur- sem birtust í Ljóðum ungra mörkum hins raiuiverulega og 1
inn greinir frá allt frá því hann skálda 1954. Engum gat dulist, óraunverulega. " Þjóðsögurnar í
keypti bátinn Santa Barbara, að þarna var á ferð maður, sem fjalla að miklu leyti urn slíkar
18 feta langan, og ítalskir fiski- hafði ótvíræða hæfileika til að sagnir, og vita víst fiestir, hvað
menn ráku upp hæðnishlátra, bera og furðulega gott vald á þær hafa verið kærkomnar,
er þeir heyrðu að hann væri viðfangsefnunum, jafnungur annað hvort til lesturs eða á-
Svisslendingur, því að. ,„hver maður, og stíllinn mjúkur. J heyrnar.
hafði nokkru sinni heyrt getið
um svissneskan sjómann?“ -—
Yrkisefnin eru fjölbreytileg,
, — sum úr sögu íslands. ■—■ Hér er .
og þar til hann lenti í New Lon- , , ., , ... mn sess meðal þess efms, s
, , „ , „ . ~ . eitt ermdi, tekið af handahofi, • . ■•••-
don i Bandarikjunum að af- , . ’ „ þjoðm hefir skemmt sér við
’ en i smiðju Hannesar er raunar
sniillngs handbragð á hverjum
grip: .
lokinni siglingunni vestur yfir
haf, án þess að geta lagt fram
nein venjuleg slcilríki, svo sem
skipslxafnarskrá! og var sekt-
aour fyrir brot á imrflytjenda- 1
lögunum.
Bók þessi mun reynast kær-
komið lestrarefni fólld á öllum
aldri. Hún er 224 bls. (iesmál),
enáuk þess eru nokkrar ágætar
myndir aftan við lesmálið og
uppdráttur. Til bókarinnar hef-
ir verið vel vandað í alla staði.
Þýðahdi er Hersteinn Páls-
son.
ATH.
Nú kvikna ein og ein í
haustsins húihl
heiðstjörnur þær, sem vorsins
Ijósu nætur
útlægar gerðu af okkar beggja
himni,
sem óséð hönd á einum
morgni stryki
þær allar burt í senn af
hárri festing.
— 1.
-.•wwwvwwvwv

\ tilefiil af afmæíliiu .gefur út isiyndpSsék
af ísienzku filéifífi „Canrfar
í/
Bókaúígáfufyrirtækið Norðri fé í rétt eöa fiskur á reit, 'nýr
er þrítugt á þessu hausti. í til- íijólhestur eða nýtt stórhýsi,
efni af því Sáeím-það gefið; út( yakur gæðingur á, íerð.alagi eþa
sérstaka afmælisbók, sem þó er nýir bátar á sjó.“
engan veginn minningarrit eða
afmælisrit í þessa orðs gltiln-
Bókin er offsetprentuð í Lit-
i Dulsagnir af ýmsu tag'i hafa
þar af leiðandi skipað vel mec-
■gy
um
aldirnai', og þeir eru einnig
margir, sem hafa kunnað frá .
einhverju slíku að segja af eig- J
in reynd, éða þekkt menn, sem
hafa verið í nánu sambandi við
þær verur, er menn sjá: pkki
að öllu jöfnu.
Qscar Clausen er löngu þjóð-
kunnur íyrir allskonar ritstörf
og fræðaaöfnun og-fyrir nokkru
kom út fyrra bindið af dul-
sögnum hans. Þeim var vei tek-
ið, eins og raunai- yar víst, og
hefir það vaíalaust verig, hon-
um livatning til að gefa út ann-
að safn, sem komið er út fyrir
skemmstu á forlagi Menning-
arsjóðs, Eru þar milli fimmtíu
og sextíu dulsagnir,: og meiri-
hluti þeirra frá fyrstu hendi,
dularfullar sagnir úr lifi höf-
undar. Gefur það bókinni að
sjálfsögðu, aukið gildi, því að
margir, sem nú eru fuiltíða,
kannast við þau nöfn. §em hann
nefnír í sögum sihum. háfa
sumir jafnvel þékkt það fólk,
sem þar kemur fyrir,
Hér skal höfo ftii' ein dular-
sögnin úr lífi hö ’undar:
„Faðir minn dó aðfaranótt
duSsagnlr
CSausens.
sem var skartgripasali. Föður
mínum þótti eflaust lairgvænzt
urn þessa dóttur af fyrri konu
börnum sínum, enda var hún
líka mest að honum hænd og
mjög honum lík — tilfinninga-
næm, hjartagóð og listfeng. —
Á þeim tímum var enginn sími
til íslands, hvorki þráður né
annað, og því enginn möguleiki
til þess, að fréttir bærust milli
landa nema með sendibréfum,
sem komu m.eð dönsku gufu-
skipunum einu sinni í mánuð'i.
Hálfum mánuði eftir að faðir
minn dó5 kom gufuskip og með
því bréf frá Amy til móður
minnar. Þar segir hún frá því,
að nóttina fyrir 29. maí hafi
hún vaknað úr fasta svefni og
vakið mann sinn og.sagt.hon-
um að faðir okkar hafi birzt sér
í draumi, bannigy-’iað hún væri
viss um, að annað hvort væri
hann dáinn eða mikið veikur.
Hún hafði verið gripin sorg og
grátið mjög ,um nóttina, þegar
hún.vaknaði, en á sömu augna-
blikum var , hann einmitt að
skilja við hér úti á |slapdi.“
Þetta sýnishorn verður að
nægja, en það .gefur góða hug-
mynd um sagnirnar, þótt þessi
'sogn ’sé erigan veginn samnefn-
ari fyrir efni þeirra. Um efnið
má segja, að það sé mjög fjöl-
breytt, og eykur það á ánægj-
una af lestrinum, sérstakiega
fyrir þá, sem eru eða þykjast
ekki vera svo miklir efnis-
hyggjumenn, að þeir hafi engan
áhuga fyrir þessum málum.
Vonandi kemur meira af fróð-
leik og' sögiium frá Oscari
Clausen af þessu eða öðru tagi
áður en langt líður.
,H.P.
ingi heldur myndabók úr °g m& a að Það, 29. maí 1901. H m hafði verið
lenzku þjóðlxfi frá þeim tímam ha^ teklzt með ag*tum- -veikur af nýrna riki um nokk-
er 1 jósmyndageirS hófst fyrst' ,• Aðrar hækur Norðra a þessu urn.-tíma og va. þungt haldinn
hér á láridi og hæstu árin áAð vftan IL f)S lv- síðustu vikuna. — Fyrri konu
e|^]r i bmdi, Songvar fra Suðureyjum börn hans voru þá öll suðuí í
Jeftir Hermann Pálsson. íslenzk Melbourne í Áslralíu nema ein
Bókin heitir „Gamlar mynd-, örlög eftir Övar R. Kvaran. clóttir haris ser.i Amy hét. og
ir“ og eru myndirnar teknar. Nótt fyrir norðán eftir Pál H. var hun í Kaupmannahöfn: Húrf
úr söfnum elztu Ijósmyndara Jónsson, Paló frá Grænlandi,1 var gjft góðum manni, ríkum,
hér á. landi, en þau eru, nú svo barnasaga, en allar þessar bæk-
til öll í ve’rzlu' Þjóðrhinjasafns-J.ur eru þegar komnar út. Næstu
ins. i daga kemur á markaðinn skáld- u'm höggmyndir málverk og tré-
Vilhjálraui' Þ. Gíslason út-J saga eftir Jón Björnsson „Allt skurð: einnig’ barna- og ung-
varpsstjóri heíur ritað inngang þetta mun eg gefa þér“, „Rætur lingabækur. ,
að bökinni og lýsir henni í fá-Jog. mura“ kvæði eftir Sigurð I undirbúningi er mikill sæg-
um. dráttum á þessa leið: j Jónss. frá Brún, skáldsaga eftir ur bóka hjá • Norðra, er koma
„Myndímar eru margvísleg- ( Guðrúnu A. Jónsdóttur „Helga.mun út á næstu árurn, þar af
ar. bæði úr bæjum.og sveitum. Hákonardóttir“ og loks myndir , mörg stórverk, er taka mun tvö
Itil þrjá ár eða lengur að full-
aldurs- jmóta til útgáfu. Aðallega eru
andlegu lífi, kirkju ög kristni- skeiði Norðra lýkur, hefur hann það bækur þjóðlegs efnis, flest-
[haldi og þingiialdi, þær sýna gefið út samtals 232. bækur. 'ar unnar úr máttarviðum ís-
Þær lýsa daglegu. lífi og at-. Ríkarðs Jóhssónar.
vinnuháttum, skemmtunum og Þegar þrítugasta
| híbýli og búninga, tízku, verk- Þar af em veigamestu bækurn-
j lag, hátiðir og mannamót, ar um þjóðlegt efni, eða 75 að
jferðalög,, verzlunarhættiog töiú,' og sumar þeirra í tveifn j hér að framan, var, Bókaútgáf-
veitingahús, . sjósókn og fisk- til íimm bindum. Skáldsögur I an Norðri stofnuð á Akureyri
lenzks þjóðlífs.
Eins og' getið hefur verið um
, verkun, byggingar og- brúar-
I smíð, samkvæmislif, ný og
gömul mannvirki, marga.staði,
sem nú hafa skipt uin svip. Þær
sýna mörg andlit, mörkuð af
erfiði og áhyggjum daglegs
strits og erils, eða glampandi af
gleði hátíðarinnar eða af á-
j nægju þess,-sem vel er gért eða
fagurt er séð, hvort sem það er
eftir innlenda höfunda liafa 11925 og rekin sem einkafyrir-
orðið 35, en 42 eftir erlenda jtæki í 17 ár eða til ársins 1942.
höfunda. Ljóðabækur hafa Þá var Norðri gerður að hluta-
komið ut 9 eftir íslenzka höf- íélagi, en árið 1947 keypti Sam-
unda og 24 fræðibækur eftir i band íslenzki a samvinnufélaga
innlenda og’ erlenda höfunda,; útgáfuna og hefur rekið hana
er fjalla ura ýmis efni. Auk, síðan.
þessa hafa komið, út „alhnargar Fyrsta bók Norðra var skáld-
ferðabækur, nokkrar kennslu- sagan Stórviði éftir Sven Mor-
bækur, tónverkabækur, bækur [en, er korrrút 1925. .. t
Saga af sönnrni
manni.
Boris Pólevoj: Saga af sönn-
um manni. -Heijtijskriugla.
Keykjavík 1955.
Höfundur þessarar sögu, sem
Jóhannes úr Kötluni hefir snú-
ið á íslenzku, éftir enskri þýð-
ingu („A story about a real
man“, ’52), hlaut Stalinverð-
laun fyrir hana 1946 og 1951.
Kom höfundurinn jhingað til
lands fyrir fáum árum, sem far-
arstjóri .sovétskrar sendinefrid-
ar menntamanna og hefir síðan,
að sögn, skrifað vinsamlega um
ísland í blöð.og tímarit. — Hall-
dór Kiljan Laxness fylgir sög-
unni úr hlaði með inngangsorð-
um. Yrkisefnið er frá.þeim tíma,
er þýzkir nazistar höfðu yaðið
inn í Rússland á tíma siðari
heimsstyrjaldarinnar. — Sögu-
hetjan, flugliði, missir báða
fætur í stríðinu og lýsir bókin
baráttu hans, . sem lýkur raeð
því, að „honum tekst að sigrast
á örkumlum sínum“.
Sagan er yfir 340 bls. í stóru
broti.