Vísir - 11.01.1956, Qupperneq 7

Miovikudaginn 11. janúar 1956.
WtSIK
5
er meira en salt í sjónum
Athugað liefur yerið, hyort hér sé
hægt að stofna sjóefnaverksmiðju.
Siofnkostnaðnr 40.000 le§ta salt-
verli§iníð|u yrði 2J-32 mifilj. kr.
Raforkumálastjóri og Jarðboranir ríkisins hafa gefið út
fjölritaðan bækling, sem ber titlinn „Sjóefnaverksmiðja“ og er
®ftir Baldur Líndal, efnaverkfræðing. — Kaflar úr ritinu birtast
Mr á eftir, og eru þeir teknir úr tímariti Félags ísl. iðnrekenda.
„íslenzkur iðnaður“.
Yfirlit. | fyrir áburðarverksmiðjuna og
Aðstæður til að hagnýta hún getur sjálf látið af hendi
fleiri efni í sjóvatninu en salt, gips til sementsverksmiðjunnar.
batna að því skapi sem magn
Jþess sjóvatns vex, sem unnið
er. En jafnvel miðað við núver-
andi saltmarkað hér á landi,
Hvaða efni er iiagkvæmt
að vinna úr sjóvatni?
E f n a v i r> r s I a úr sjóvatni
Magn
hydrcxid.
40.000 íonn salts. Virðist mega eingöngu grunnefnavinnsla.
jbúast við, að hann nemi 12— Það, sem sjóefnaverksmiðja
_ • . • , „ U3 millj. kr. á ári, að meðtöld-
Fyrri athuganir um hagnyt- • ,
• . ., ., . . , . um hæfilegum voxtum, fyrn-
,,, ,. . . „ , „ , * ingu sjavarsalta hafa her nær . . „ „ ’ .
iítur ut fyrir, að hagur se að .. t • ... •• íngu, viðhaldi og flutnmgs-
emgong'u verið miðaðar við eitt , ’ ■ .' _ ,,
..... x . , ,, kostnaði afurða til næstu hafn-
efm sjovatnsms, þ. e. a- s. salt.
Ein ástæðan var sú, að mark- 'r _ „ ,
Verðmæti aiurða verksnnðj-
jþví. að nýta þessi aukaefni,
Samanburður er gex'ður a
þremur aðferðum til vinnslu,
. • ,. . , .. , aður fyrn' það var augljos og , .
sem gefa mismunandi framlexdd ' , , .. .. unnar hefir hms vegar venð
. • *** *•" v mest var af þvi i sjovatnmu. , „ _ , ,
efiu. Aoferðir þegsap eru siðan •. x ..... „t aætlað 15% millj. kr.
Frumáætlun miðast við, að
'foornar saman efnahagslega og
Önnur, að til þess að hagnýta
:með hliðsjón af markaðsmögu
aukaefnin þarf ennþá stærri
. . c ■ * verksmiðjur, þar sem lítil von _. . ”
.leikum fyrir unnu efnin, Með . ■ ’ ■ Krysuvxk. /.
verksmiðjan sé staðsett í
Jp-eirri aðferð, sem virðist gefa
foezta raun, er unrdð magnesi-
famhydroxid, gips, salt, kalíum-
klóríð og bróm.
var til að hagnýta aukaefnm .. , , ,
| Tu þess að fa orugga lokaa-
með hagnaði. I ,, . ,
. „ . _ , , , , v , setlun um þessa verksmiðju,
Aðstæður hafa nu breytzt „ . ■ JJ
. . „ .„ ., , , verður ekki h.ja þvi komist að
þanmg, að við sjaurn hilla und- , . , , , .
,, , , , ... , ... oyggja reynslutæki.
ir herlendan nxarkað a salti, í
Magnesíum-hydroxid má sem getur hæglega numið á!
:«ota annað hvort til magnesíum annað hundrað þúsund tonnum Mikilvaegi sjóefnaverksmiðju
málmvinnslu, eða seíja það til innan fárra ára, og því hafa ^’rir aórar efnaverksmiðjur.
annars inrxlends iðnaðar. Magne
.síum málmvinxxslu er mjög at-
hyglisverð, því markaður fyrir
magnesíum eykst nú hröðum
skrefum. Enda þótt slík verk-
smiðja kynhi að þurfa meira af
'jþéssú efni en samsvaraði salt-
vinnslunni, er sennilegt, að báð-
ir aðilar gætu hagnast á saxh-
■tfinnu.
Gips má værxtanlega selja
sementsverksmiðjunni sem að
öðrum kostí þart' að flytja það
miv
Saltmarkaður er þegai' mik-
iU í landinu og aíxk þess líkur
vinnslumöguleikarnir fyrir Efnaverksmidjur eru oft
aukaefnin breytzt ' mjög til mí<% háðar hver annarri. Þetta
byg'gist á því, að starfssvið
hverrar einstakrar er tiltölulega
takmarkað að eðii og hverri ein-
staki'i mætti líkja við hnút í
neti unz endanlega varan kem-
batnaðar.
Markaðsmöguleikar sjóefna
miðað við misinunandi
vinnsl uaðf erðir.
IVWVWVVWAÍV/WJVWVVftíVVVi
myndi væntanlega vinna hér,
væri salt, magnesíumhydroxid,
kalíumklóríð, bróm og giþs.
Athuganir okkar benda til
þess, að verksmiðja þessi geti
haft hina mestu þýðingu fyrir
efnaiðnað hér.
Stórvimisla á klórí
og vítisóda
hefir verið rædd hér og at-
huganir benda til sæmilegra
aðstæðna. Þó er það skýrt, að
til þess að slík stórvinnsla í
þessum éfnum komist í frarn-
kvæmd, þurfum við raunveru-
lega að hafa að einhverju leyti
aðstæður, sem taka fram ná-
grannaþjóðunum. Við höfum
eygt þann möguleika að njóta
rafmagns með verði, sem væri
áð minnsta kosti sambærilegí
við það, sem gerist annars stað-
i ai', en aðstæður vegna salts eru
ekklokkur í hag, ef við þurfum
Þvottavélar
eru á hundruSum
íslenzkra heimila
þvottavélar
fást aSeins hjá oss.
i. Þorláksson &
Norðmann- h.f.
Bankastræti 11.
Skulagötu.
AVVtWWVViiV.^^VWWVW
iMAwvwwwwbft.w- wvyy
Það er ekkx exnungis salt- uí fram. I raunmni stafar þetta „
magn (Natriumkiorið) það, mjog af þvi, að hvert émstakt ■ , . .....
, , , .... , , , 1, . salt, sem kemur þanmg tii
sem fæst ur sjovatmnu, sem ér verk bai'f að vinna í hæfxlega .’ , , .
,. ,r. .•...•_ v ... * ., , , grema, er ekki gott hráefm.
mismunandi extir þvx hvaða að- storum mæli, til þess að na - „ . ., ,, ■■■.,.,■ ,...
, _ , ... , , , ■ , , . Það mmhldur nukil ohrein-
ferð er beiit við vinnsluna, efnahagglegum avmmngx. . , . „ , . ,
, ,, ' TT •_. ■ ■“. „ , .„. mdi, sem þarf að hi-emsa ur og
heldur geta sum solt algjorlega Undirstaða allra verksmiðj- ■ ' ... . . , ■
. .. . . „ , , . I . , , , , er enn fremur mjog mxsjafnt
.horfið og oiinur komxð x þeirra anna er emhvers konar hra- ^ hreinleika
stáð. Þetta gétUr gérst bséðí efni, sumar vinna beint úrj
með viðbót utanaðkomandi efna þeim og skila lítt unnu vörunnij Athuganir okkar á nxöguleik-
og án þess að nokkuð sé að gei't, frá sér, aðrar kunna að kauþa um til saltvinnslu úr sjó hér,
iryrir markaði til klór- og vítis- aixnað en notfæra sér uppleysan íramleiðslu þeirx-a og sameina beixda hins vegar til að vinna
sódaverksmiðju. Kalíumklóríð 'leik saltanna við mismunandi hana enn öðrum efnum. 1 megi salt, sem er betra í þessu
er- notað sem áburðúr og mun hitastig. Verður hér lýst í stór- j Einn- aðal erfiðleikinn við að skyni, en innflutt, og'enn frem-
koma í góðar þarfir. jum dráttum þremur þeim að- býrja nýjan efnaiðnað hjájur, áð það megi vinna með
Bróm þarf að flytja út, enda ferðum, sem nxestar líkur eru hverri þjóð, er skortur á hæfi-j lægrá verði. Við höfum hingað
er það af mörgum talin góð til að nota. Er það gert með það legunx hráefnum á öruggum til byggt útreikninga okkar á
markaosvara, j fyrir augum að g'era grein fyrir, markaði, eða lítill möguleiki til vinnslu salts, sem næmi um
Endanlegar áætlanir um hver er þýðingarmest hér á að selja unnu vöruna vegna 40.000 tonnum á ári, en méð
vérksmiðju ixafa ennþá ekki landi. jþess, að framhaldsvihnsluaðil- j klórverksmiðjumarkaði yrði
verið gerðar, en frumáætlunin | (Vegna rúmleysis er sleppt ann vantar. i magnið að vera 'yfir' 100.000
Galv. plötujárn
Galv. þak- og pappa-
saunrar
Þakatœninram
Aium. þak- og pappa-
saumur
^akpappi
íyrirliggjandi.
J. Þorfáksson &
Norðmann h.f.
Bankastræti 11.
Skúlagötu-30-.

vinnsluaðferðum).
foendir til, að sjóefnaverk- bér þessum kafla skýrslunnar,
smiðjú, sem xniðast við 40.000 er meginhluti hennar fjaliar
íonn salts "ét ári, mégi bvggja um, lýsíngunni á hinum þreinur
fýrif 30—37 nxillj. kr.
fleksturskostnað'ur verk-
smiðjunnar, ásamt vöxtum ogStofnkostnaður og rekstur
fyrningum að viðbættum flutn- sjóefnaverksmiðju.
ingskostnaði unninixa efna til Frumáætlun um stofnkostnað ,
'ruestu hafnar, hefir verið áætl- 40.000 tonna saltverksmiðjxi
aður 12—13 millj. kr. á ári, hefir verið gerð hér og álit er-
Verðmæti framleiðslu sjóefna- lendfa sérfræðinga hefir einnig i
vei-ksmiðjunnar nemur 15% borizt. Samkvæmt þessu er!
aaillj. kr. stofnkostnaður álitinn vera
. Áhei'zla er þó lögð á, að það 25—32 millj. kr. Með því að
er á éngaxx hátt vogandi að vinna fleiri efni úr sjóvatninu,
liýggja slíka verksnxiðju sem má búast við, að kostnaður auk-
þessa, án þess að fyrst sé reist ist um 5 millj. kr. Þá kostar
litil reynsluverksmiðja. sjóefnaverksmiðjan alls vænt-
Sjóefnaverksmiðja; einkan- anlega 30—37 millj. kr. Hugs-
lega ef hiin yrði seinna stækkuð arilegt er, að vélaverð kunni þó
upp í það sem samsvarar 100 að reynast ennþá lægra, en við
þús. ’tonnum salts á.ári, getur höfum reiknað með, á stöðum,
Jhaft grundvallai'þýðingu fyrir þar sem ennþá hefur ekki ver-
atórvinnálu á klóxi og vítissóda ið unnt að kynna sér vélavefð
í landinu ög óbeint verið það nægilega.
einnig fyrir . magixesíúmmálm-1 Frumáætlun' hefir einnig
vinnslu: í 'rgégnúm klórverk-j verið 'gerð um reksturskostnað
ö-iiiiðjuna hefir hún þýðingu . sjóefnaverksmiðju, miðáð við
Vinnsla efna úr sjóvatni er tonn á ári. Við þá aukningu
S a m $ t a r f efna 'v e r k $ m i ð j a.
ætti vinnslukostnaður enn að
geta lækkað töluvért.
Enn má geta þeSs, að störar
klórverksmiðjur krefjast að
sjálfsögðu mikils öryggis I
snurðulausum aðflutningi hrá-
efnis. Er ólíku saman að jafna,
hvort hráefnið er fengið nokkra
tugi km. frá verksmiðjunni
eða nokkra tugi hundraða km.
I handan við haf.
Af franxangreindum ástæðum
er sanngjarnt að álíta, að á-
formin um. stórvinnslu á klóri
og vítissóda hér, sem stofnsett
væri í náinni framtíð, geti hæg-
lega fallið eða staðið eftir því,
hve g'óð aðstaða reynist til salt-
vinnslu úr sjó.
Magnesíumvinnsla getur sjá-
anlega. einnig hagnast af til-
veru slíkrar sjóefnavei'ksmiðju.
Samvinna þeirra um magnesí-
um-hydroxid fellinguna hefir
verið rædd fyrr í þessari greinr
argei'ð, en magnesíumvinnslan
þarf ennfremur klór. Til að
vinna 1 kg. magnesíum þyrfti af
því um .1 kg. Stórvinnsla á
klróí kæmi hér í góðar þarfir,
Áburðarverksmiðjan hér
gæti senniléga notfært sér kalí-
umklóríð það, sem sjóefna-
vei'ksmiðjan ynni i áburðar-
blöndur, þó eins mætti selja
það beint til ræktunar. Ábui'ð-
arverksmiðjan getur einnig haft
ávinning af því að hagnýta
vetni það, sem fæst frá klór-
vei’ksmiðjunni. Eitt. . hundrað
tonna klórverksmiðja (100 tomi
á dag) framleiðir vetni, sem
nemur ríflega helming ixúver-