Vísir - 16.01.1956, Blaðsíða 9

Mánudaemii 16.Janúar 1&56 - VÍSIH . ð
Matmce Manning:
(Maurice Manning er blaða-
maður í Fleet Street í London
og hefir kyhnt sér og ritað um
kommúnisma í framkvæmd í
mörgum hlutum heims, m. a. í
Austur-Asíu. Hin ýmsu hlut-
verk, sem honum hafa verið
falin, hafa gert honum kleift
að gera athuganir í ofannefndu
efni,, sem hann hefir sérs'takan
áhuga fyrir, en því má við bæta,
að hann hefir einkum lagt sig
eftir að kynna sér áhrif komm-
únismans á alþýðu manna,
karia og fconur).
Þeir tveir húsameistarar, sem
gerðu uppdrætti að nýjustu og
skráutlegustu gistihúshöllinni í
Moskvu — Leningradskaya —
hafa verið víttir harðlega fyrir
að hafa lagt ..óhóflega og órétt-
lætanlega“ áherzlu á skreyt-
ingu. í grem sinni ræðir Mann-
ing m. a. hve mikil áherzla hafi
verið lögð á glæsilegt útlit við
smíði þessara gistihúsa, og jafn-
framt að frágangur sé lélegur
. og ÖH þjónusta, sem í té er lát-
in. Loks bendir hami á, að með-
an gistihús séu jafnfá í Moskvu
og nú til almennra nota, sé allt
það, sem sagt hafi verið um að
að beina ferðamannastraumi
til Ráðstjórnarríkjanna, „inn-
ántóm orð“,
Meðal hinna rússnesku húsa-
ineistara, sem fengu þungar
vítur að boði æðstu manna í
nóvember 1955, voru þeir tveir
menn, sem eru höfundar gisti-
hallarinnar Leningradskaya.
Þeir voru sviptir Stalinverð-
launununy sem þeir höfðu ver-
ið sæmdir, og fengu þungar vít-
ur fyrir ofskreytingu.
Ösjálfrátt vaknar sámúð í
huga manns til þessara manna,
sem allt í einu kómust að raun
um, að st.efnan sem þeir höfðu
. fylgt var ekki í samræmi við
,,flokkslínuna“ — og vitanlega
verið alveg grunlausir um, að
hafa villst af leið. En flestir
þeirra, sem komið hafa til
Moskvu munu sammála um, að
Leningradskaya megi gagnrýna
á marga vegu. Eftirfarandi lýs-
ing- á ofskreytingunni, viðhafn-
ár- og fordildarbragnum er úr
tímaritinu Znamaya:
Á hinum rriikla forsal eru
gullin hlið (dvr væru ekki rétt-
nefni). Hinum megin í forsaln-
um getur að líta einskonar alt-
ari. Hvítir veggirnir, lagðir
marmaraplötum, hafa þau ann-
arlegu blekkingaráhrif, að engu
er likara en altarið hafi verið
sett í stórfagunú sundlaug, en
raunveruleikinn er aimar. „Alt-
arið“ er ti'l skrejdingar við inn-
gangirm að íyi'tunum.
GistihaUir.
Stóru gistihúsin — eða réttara
sagt gistihallirnar — eru nieð
viðhafnarbrag, sern ber þóttá
vitni, skreytt marmara.sæti með
skrautlegum flosdúkum og'
hvaryetna getur að líta pálma
í skrautkerum, en furðulegt er
hve iriörgú er áfátt úm frágang.
Alveg eins og að baki næstum
allra skrauthýsa í Moskvugetur
að líta húsáhverfi' að falli kom-
■iri/ éins ér þ-að í gistihöllunum,
að við nánari athugun kemur í
ljós lélegur frágangur og að
þjónusta r í miöur góðu lagi.
Enginn gæti ásakað kommún-
ista fyrir, að hætta við að smíða
og reka svona gisíihús. En því
fer mjög fjarri, að stefnan hafi
yerið sú, heldur yoru tekin til
notkunar af' hinu opinbera þrjú
mikil og skrautleg' gistihús frá
keisaratímunum og varðveitt i
stíl þeinra. tíma og þrjú ný
byggS til viðbótar. Og þar til
áróðurinn gegn ofsltreyting-
unni byrjað fyrir einu ári hafa
yfirvöldin að staðaldri gumað
af skrauti gistihallanna.
Meginmunurhm.
Aðalmunurinn á gistihöllun-
um'í Mosku og vist þar og gisti-
húsum annarra landa liggu þó
ekki í framantöldu, held-
ur í því að í löndum, þar sem
kommúnistar eru ekki við yöld,
getá gestir búið eins lengi og
þeir viljá, meðan þeir óska og
geta greitt fyrir gistinguna. En
hinn almienni borgári í Ráð-
stjórnari'íkjúnum á við mikla
erfiðleika að etja, sé hann á
ferðalagi því að gistihús eru
ætluð flokksgæð ingum og
æðstu embættismönnum
framar Öðrum — og sendi-
nefndum frá öðrum lönd-
um. Þau eru í rauninni ekki
venjuleg gistihús, heldur dval-
arstöðvar þeirra, sem forrétt-
inda njóta. Og allt er þetta
skipulagt frá rótum.
j Erlendir gestir.
j Skipulagsreglurnar, að því er
: útlendinga varðar, eru sérstak-
lega strangar. Það kemur alls
ekki til greina, að erlendur
gestur geti leitað uppi lítið
gistihús eða heimili þar sem
þeir geta fengið leigt hei'bergi
og fengið fæði, eins og í hinurri
frjálsu löndum. í fyrsta lagi,
með fáum undantekningum, er
útlendingum ekki leyft að komá
til landsins, nema hið opinbera
eða stofnanir þess hafi átt hlut
„Þannig mundi borgin lita út, ef farið væri að Öllu að smekk
húsameistara vorra.“ — Skopblaðið Krokodil í Moskvu. |
að komunni. Menn eru boðnir
á vegúm hins opinbera eða op-
inberra stofnána — óg njóta
„opinberrar gestrisni“. Og op-
inberir gestir eru þvi að sjálf-
sögðu til húsa í einhverju
skrautgistihúsanna í Moskvu,
og sé gesturinn’ „hátt settur"
vafalaust í Leningradskaýa eða
Sovietskaya, eða þá National
Metropole eða Savoy (öll þi'jú
frá kesiáradogunum).
Hið sjötta — Moskva — er
vanalega ætlað mestu virðing-
armönnum rússnéskum eða
æðstu... gestum frá Peking og
slíkum. Tilgangurinn með þessu
er auðvitað sá, að mikið lof sé
borið á-allt —- en þess er líka
vandlega gætt, að hinir háu
gestis fái ekki tækifæri til þess
að leggja leið sína um ,,gullnu
hliðin“ — út í skuggahverfin.
Aukin samskipti.
Milli Genfaxdundanna í júlí
og október 1955 var eigi .lítið
talað um aiikin samskipti þjóð-
anna í austri og vestri. Á ágúst-
fundinum í Genf og aftur í
London í október sagði Anlcud-
inov, forstöðumaður. Intourist,
að ráðstjprnin. hefði áhuga fyrir
fei'ðamaxmaskiptum. „Ver'érum'
reiðubúnir að taka þegar á móti
brezkum" féi;ðámöixnum“, sag'ði
hanr. yið brezka blaðamenn 30.
okt. sl. Þetta lætur onéitáhlega
vel 1 eyrúm, en. sannleikui'inn
er sá, að ef um nokkurn fei'ða-
mannastraum að. ráði væri að
ræða til Ráðstjói'nai'ríkjanna,
væri ekki upnt áð sjá þeim fyrir
'gistihúsvist. Þar til miklu fleiri
gistihús 'eru byggð þar og alger
breyting orðin á frá ríkjandi
ástandi er ekki unrit að taka
það trúanlegt, að hugur fylgi
máli, er talað er um að auka
ferðamannastrauminn til Rúss-
lands.
Annað bindi. af,. íslenzkum
dulsögnum eftir Oscar Clausen
er komið út á vegunx Bókaút-
gáfu Menning'arsjóðs..
Bókin er alistór, röskar 200
síður og flytur.n . u-gt duls.agna,
meðal annars er x;r helmingjr
lesmáísin's sagnir af dularfull-
um atburðum : m hent hafa
bókáhöfund sjálfan fyrr og síð-
ar. Kveðst höfundur hafa
spurnir af þvi að ýmsir frænda
sinna og forfeðra hafi verið
gæddir dulrænum hæfileikum,
þ. á. meðal móðir hans og móð-
ursystkini öll. Virðist þessi gáfa
þannig ganga í arf.
En hvað sem því líður er þó
víst að Oscar Clausen er mik-
ilvirkastur allra núlifandi
þjóðsagnasafnara á íslandi og
fjöldi bóka um þau efni komið
út eftir hann.
Það er gott til þess að vita
að enn skuli vera hlúð að þjóð-
sagnafræði og að þeir atburðir
skuli vera skráðir, sem enn ske
meðal þjóðar vorrar og virðast
mannlegum skilningi ofvaxnir.
Hinu ber ekki . að neita að
di-augum og tröllum hefur stór-
lega farið aftur í seinni tið og
af því leiðir syo að spinni tíma
þjóðsögur eru yfirleitt bragð-
I daufaiú heldur en á þeim tím-
um þegar draugar geiigu nieð
hausinn 'undir hendinni og
drápu merm.
Allt um það er skerfur Osc-
ars Clausens til íslenzkra þjóð-
sagnafræða þakkaryerður og
óskandi að hann megi eriix seixda
frá sér margar bækur um þau
efni.
Þ. J.
Sterkfr
Frá fréttaritara Vísis. —
Oslo í nóvembei-.
Maður nokkur í Hoff
(Hofi) í Solör í S.-Noregi,
hefir grætt 200 kr. á að
ganga átta kílómetra á göt-
um og- þjóðvegi á sokkaleist-
unum. Þegar göngunni var
lokið, sá ekki á, að gengið
fxefði verið á sokfeunum.
Gangan var farin í auglýs-
ingaskyni fyrir sokkaverk-
smiðju, er framleitt haíði
sokkana.
Á Gert er ráð fyrir, að heild-
arframlciðsla Bandaríkj-
anna á næsta áx*i verði 400
milljarðar doilara virði.
Ævintýr H. C. Andersen ♦ 4.
„HANS KLAUF
Og nú kom Hans klaufi
og reið beint inn í salinn, á
geithafnnum sínum.
,,Þetta er meiri bless-
aður hitinn,“ sagði hann.
„Það er af því, að við
steikjum kjúklinga í dag,“
sagði kóngsdóttir.
„Það var fyrirtak,“
sagði Hans klaufi, „þá get
eg kannske fengið kráku
steikta?“
„Það er velkomið,“
sagði kóngsdóttir,“ en haf-
ið þér nokkuð ílát til að
steikja hana í, því að við
höfum hvorki potta éða
pönnur?“
„ílátið hefi eg,“ sagði
Hans klaufi og setti krák-
una í tréskóinn.
„Þetta er nóg í heila
máltíð,“ sagði kóngsdóttir,
„en hvar láum við ídýfu.“
„Hana hef eg í vasanum,
og það svo riflega, að ekki
gerir riéitt til, þótt eitthvað
farí til spillis.“
„Þettalíkar mér,“ sagði
kóngsdóttir,' „þú kannt að
koma fyrir þig orði, og þig
vil eg fá fyrir eiginmann,
en veiztu, að allt, sem við
tölum kemur í bæjarblað-
ínu á mórgun. Þarna við
gluggana sérðu skrifar-
ana cg bæjarráðsmanninn
gamla.“
„Þá er bezt, að þeir fái
það sem þeir bafa til unnið,
og tók lúkufylli af leðju og
síetti framan i þá.“
„Þetta var vel af sér
vikið,“ sagði kóngsdóttir,
„þetta hefði eg ekki getað
gert, en þú skalt sjá, að eg
kemst upp á það.“
Og svo varð Hans klaufi
konungur og sat í hásæti
með drottninguna sér við
hlið, en sagan er tekin
beint úr blaði bæjarráðs-
mannsins — en það er nú
ekki allt af sem allra áreið-
:ast.