Vísir - 15.02.1958, Qupperneq 4

vísm
Laugardaginn 15. febrúar 1953
VISIH
D AGBLAÐ
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Sljrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: (11660 (fimm línur)
Vísir kostar kr. 20.00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Kirkjja oy triunál: .
Spár um heimsendi
Æska á viifigötum.
Áreiðanlega hefir slegið óhug
á bæjarbúa við þau tíðindi,
sem Vísir skýrði frá á mið-
vikudaginn, en þau voru á
þá leið, að fimm drengir á
aldrinum ellefu til fjórtán
ára hefðu komizt undir
manna hendúr, af því að
þeir höfðu gert sig seka um
mörg innbrot síðustu vik-
urnar. Eru þetta einhver
óhugnanlegustu tíðindi, sem
heyrzt hafa um langt skeið
þjóðarsálinni. ísland var þá
— enn fremur en nú — á
mörkum hins byggilega
heims, en þó var þjóðinni
sjaldan eins hætt og einmitt
um þessar mundir, þegar
einangrun hennar hefir ver-
ið rofin, þégar hún hefir svo
að segja færzt nær umheim-
inum og komizt í snertingu,
sem ætti að vera á margan
hátt til bóta, en ætlar að
verða að mestu til bölvunar.
hér í bænum, og verður þó En eftir því sem áhrif heimil-
ekki annað sagt en að
Reykjavík hafi oft orðið að
heyra ótrúlegar fréttir, sem
menn hefðu varla trúað, að
gætu orðið til annars staðar
en í spillingu stórborganna.
Almenningur gerir sér grein
fyrir því, að misjafn sauður
er í mörgu fé, og íslending-
ar eru engir englar, enda
þótt þeir hafi jafnan fengið
orð fyrir að vera með heið-
arlegri þjóðum. Svo hafa
útiendingar að minnsta
kosti borið þeim söguna, eða
gerðu fyrr á öldum, en upp
á síðkastið virðist kjölfestan
hafa raskazt verulega eða
horfið algerlega úr sumum.
Það er upplausn í þjóðfé-
laginu á marga lund, og þótt j>etta er
mikið sé um það rætt, 'að
þessu verði að kippa í liðinn,
og hér sé margskonar
„fræðingar“, er hafi lært til
: vei’ka á því sviði, hefir ár-
angur varla orðið sýnileg-
ur enn sem komið er, hver
sem hann verður síðar.
Til sKamms tíma var heimilið
miðstöð fjölskyldunnar, og
hún var aftur meginstoð
þjóðfélagsins í heild. Þjóðin
var fátæk og gat ekki veitt
sér munað, en hún gat iðk-
að ýmis þjóðleg fræði,. sem
voru ekki geymd í söfnum,
en varðveittust aðeins í hug'
; og hjarta einstaklinganna-og
Margvíslegar hættur.
Mikið er um það talað hér og bókstaflega tortímzt.
annars staðar, að þjóðum En við íslendingar hljótum að
anna hafa minnkað og önn-
ur tekið við, hefir öllu far-
ið aftur, spilling leitað á í
mörgum myndum og áhrif-
in birtast á ýmsum sviðum,
sem óþarfi er að telja upp —
meðal annars í afbrotum
barna. Bót vérður ekki held-
ur ráðin á þessu með því að
reyna að stemma stigu við
hinum óhollu áhrifum á að-
eins einum „vígstöðvum“,
því að breyting verður ekki
nema margir aðilar leggist
á eitt, heimili, skólar, æsku-
lýðsfélög, útgefendur bóka
og' blaða, kvikmyndahúsin
og þar fram eftir götunum.
Allir verða að taka þátt í
baráttunni.
verkefni, sem allir
góðir menn ættu að geta
sameinazt um, hvar í flokki
sem þeir standa að öðru
leyti. Það þarf að hugsa um
framtíð þjóðarinnar, og ef
henni á að vera borgið,
verður hún öll að taka á, því
að enginn getur bjargað
henni, ef hún vill það ekki
sálf og gerir tilraun til þess.
Andlegir leiðtogar á mörg-
um sviðum verða að taka
höndum saman, því að það
er einmitt á hinum material-
istisku sviðum, sem sökina
fyrir vandræðunum er að
finna.
Biblían er öruggur leiðarvisir
handa manni og mannkyni á
vegferð lífs og sögu. Það er hún
vegna þess, að hún vitnar um
hann, sem segir: „Ég er ljós
heimsins, hver, sem fylgir mér,
mun ekki ganga i myrkrinu,
heldur hafa ljós líífsins.“ Hann
er lifandi Drottinn, sem sjálfur
lýkur upp orði sinu til leiðsagn-
ar í hverjum fyrirliggjandi að-
stæðum. Ekki þannig, að þar séu
sundurliðuð fyrirmæli um hvað-
eina •—• það var misskilningur
Fariseanna. Heldur á þann veg,
að það vísar til hans sjálfs sem
fyrirmyndar og frelsara. Og ekki
er Biblían heldur slík leiðsögu-
bók, er helztu áfangastaðir á
ferli mannkynsins séu fyrirfram
merktir á, svo að við getum
fundið eftir henni, hvað langt sé
eftir til leiðarloka. Við hljótum
oft að spyrja eins og spámaður-
inn: Hvað líður nóttinni? Við
fáum ekki annað Svar en hann:
Morguninn kemur og þó sr nótt.
Kristnir menn stefna í morgun-
inn „og vitna um daginn, vara
við myrkrinu og hafna því. Þeir
vita, að dagurinn er nærri, þvi
að birtan hefur sigrað i Jesú
Kristi, hún á aðeins eftir að
brjótast fram og verða allsráð-
andi. Sú stund er nálæg, hefur
verið i nánd síðan páskasólin
rann upp, verður nálæg héðan i
frá, hversu margar aldir, sem
enn kunna að hverfa i tímans
móðu áður en „dauðinn verður
uppsvelgdur af lífinu." En sú
stund er ekki mörkuð neinum
þeim merkjum, sem okkur sé'æ'tl
að að ráða, þvi að allar kynslóðir
eiga að lifa í nánd hennar og i
eftirvæntingu hennar. Verið þér
því viðbúnir, því að Mannsson-
urinn kemur á þeirri stundu.
sem þér eigi ætlið (Lúk. 12,40).
Þetta er sagt við alla lærisveina.
hina fyrstu og alla aðra.
hvar sér hefði skjátlazt: Hin
miklu tiðindi áttu að gerast árið
1734. Hann lifði líka þetta ár til
enda og ekki rættist spá hans. Þá
tók hann enn til við timatal sitt
og komst að efalausri niður-
stöðu: Koma þúsundáraríkisins
var fyrirhuguð árið 1866. Þá var
hann búinn að liggja í gröf sinni
í marga áratugi og gat ekki leið-
í’étt dæmin sín.
Einn mesti eðlis- og stærð-
fræðingur sögunnar, Isaac New-
ton, komst einnig að ákveðinni
niðurstöðu um væntanleg enda-
lok heims, reiknaði það út eftir
tákntölum Daníels- og Opinber-
unarbókar. En honum brást
reikningslistin að þvi sinni.
Ágætur lærdómsmaður, J. A.
Bengel, sem vann hið merkasta
verk á sviði textarannsókna og
bibliuskýringa (d. 1752), taldi
sig geta reiknað út komandi
heimssöguleg tíðindi og aldur
veraldar út frá Opinberun Jó-
hannesar. Taldi hann sig mega
fullyrða, að endurkoma Krists
ætti að verða 18. júní 1836.
Bændur í héraði hans eru sagðir
hafa verið svo ugglausir um á-
lyktanir þessa lærða og guð-
rækna manns, að þeir unnu eng-
ar voryrkjur þetta vor, þar eð
þeir töldu, að heimur væri að
endalokum kominn.
Þessi dæmi eru fullnægjandi
aðvörun þeim, sem aðvörun geta
tekið, um það, að Biblian verður
ekki nötuð á þennan veg. Allir,
sem hafa rýnt hana í því skyni (
að ráða framtíðina með þessu < ag fólkinu, sem sér kvikmynd
Isl. textar í
lwikmyndujn.
Austurbæjarbíó sýnir nú ame-
ríska mynd með islenzkum texta.
Er þetta sakamálamynd, en alls
ekki af lakara taginu, heldur
efnismikil mynd og vel leikin.
Þetta er fyrsta ameriska mynd-
in, sem hér er sýnd, með íslenzk
um texta. Hér er um athyglis-
verða nýbreytni að ræða og ekki
að efa, að hún verður vinsæl
meðal þorfa manna. Bæði er
það, að hér er um metnaðarat-
riði að ræða. Mönnum ætti að
vera það metnaðarmál, að mynd-
ir séu sýndar með ísl. textum,
ef unnt er, en auk þess er fjöldi
fólks, sem ekki hefur myndanna
full not, þegar bæði tal og texti
er á erlendu máli. Um þetta hef-
ur verið rætt áður fyiT í blöðum
og kvikmyndahúsaeigendur
voru þá alls ekki áhugalausir
um málið, en ef ég man rétt, var
það talið allt of kostnaðarsamt
að ráðast i slikt þá og fleiri erf-
iðleikar kunnu að hafa verið
þarna þrándur i götu.
Virðmgarverð tilraun.
Nú er Reykjavík miklu mann-
fleiri bær — og kvikmyndahús-
in að visu fleiri —- og ef til vill
betri skilyrði til þess að fara út
á þessa braut. Hér hefur nú
verið’ gerð virðingarverð tilraun,
og ef hún fellur fólki í geð, og
aðsókn eykst vegna íslenzks
texta, svo aðhún greiðir kostn-
aðinn, viröist mega vænta þess,
að von verði fleiri mynda fram-
vegis með ísl. texta. Og a. m. k.
ætti að fást mikilvæg reynsla af
þessari tilraun. Þess er að geta,
heimsins stafi ógn og mikil
hætta af allskonar vopnum
og vígvélum, og er það
hverju orði sannara. Þó er
það von margra, aö einmitt
hinn ógurlegi tortímingar-
máttur þeirra vopna, sem
manninuni hefir tekizt að
skapa, verði til þess að koma
í veg fyrir styrjaldir fram-
vegis — eða a. m. k. heims-
styrjaldir — því að aUir
skilji, að enginn geti lengur
sigrað í atom- eða vetnis-.
istríði, en allir tapað eða.
sjá að þjóðinni getur stafað
hætta af öðru en sprengj-
um. Dæmi þess blasa næst-
um við okkur í öllum áttum,
og það er meiri að segja svo,
að velmegunin, sem þjóðin
þráði öldum saman, virðist
ætla að verða henni næsta
hættuleg. Að minnsta kosti
kann hún ekki að hegða sér,
enda þarf sterk bein til að
þola góða daga. Þær eru
margvíslegar hætturnar, sem
að steðja, og við þeim verð-
ur ékki spornað nema þjóð-
En oft hafa menn „tímasett"
komu Drottins, þótzt geta reikn-
að út fyrirfram, hvenær hans
væri von. Margir trúðu því t. d.,
að hann myndi koma og þessi
heimur liða undir lok árið 1000.
Menn byggðu það á þvi, að „þús-
und árin“, sem talað er um jí 20.
kap. Opinberunarbókar, ættu að
skiljast bókstaflega, að fæðing
Krists væri upphaf þess tíma-
bils og að því liðnu ætti endir-
inn að verða. Þegar þessi alda-
mót liðu hjá ári þess að heimur-
inn færist, fóru menn að endur-
skoða reikninga sína: Ef til vill
áttu þúsund árin að teljast-frá
krossfestingu Krists. En árið
1033 leið einnig til enda. Þá varð
það til ráðs, að „þúsundárarík-
ið“ hefði runnið upp um leið og
ofsóknum rómverska ríkisins
gegn kristnum mönnum slotaði.
Eftir þvi mátt'i telja; að endur-
koma Krists og dómsdagur yrði
upp úr 1300.
Áfram mætti rekja þessa sögu
um aldirnar. Kunnur, enskur
stærðfræðingur, William' Whis-
ton, reiknaði það út með „vís-
indalegri" nákvæmni um alda-
mótin 1700, að „þúsundáraríkið"
ætti að hefjast árið 1715. Þegar
það ár var liðið, endurskðaði
hann vísindi sín og þóttist sjá,
in láti skynsemi og' hófsemi
ráða, en þeim fornu dyggð-
um hefir vérið varpað fyrir
borð eins og’ fleiri.
móti, hafa orðið blekktir og
blekkt aðra. Biblian á ekki sök
á þessu, heldur mannleg hjátrú,
sú tilefnislausa ímyndun, að Guð
liafi með hálfkveðnum visum,
einhverju dulmálu tímatali eða
öðrum brögðum, gefið í skyn
einstök atriði í ' heimsáætlun
sinni, sem hann ætli böi-num sín-
um að brjóta heilann um og
ráða í. Allur þorri kristinna
manna, sem vilja lúta leiðsögn
Nýja test. um biblíutúlkun og á-
byrgri hugsun, hafa verið og eru
samdóma um það, að þessi í-
myndun sé ekki aðeins barnaleg
fásinna, heldur skaðleg villa,
sem leiði athygli frá því, er
mestu varðar í kristnum boð-
skap og bindi hana við hégóm-
leg heilabrot og geri Ijós Guðs
orðs að hrævarleiftrum. Enda
þróast þessi biblíutúlkun helzt
með trúarlegum ævintýramönn-
um, svo sem foringjum þess trú-
flokks, sem kallar sig . „Votta
Jehóva". Sem aðeins eitt dæmi
um spádóma þeirra skal -nefna,
að þeir fullyrtu árið 1935. að
sjöiinda plágan. sem talað er um
i Op. Jóh. 16,17—21. hefði komið
árið 1928, þegar fyrstu merkja
heimskreppunnar varð vart
Ameríku. Kreppan var m. ö. o.
siíðasta plágan, sem á að ganga
yfir heiminn skv. orði Guðs.
Ekki mun mönnum almennt
þykja örgrannt. að nokkrar
plágur hafi dunið yfir heiminn
sííðan. En þessum spámönnum
hefur ekki orðið skotaskuld úr
þ\á .að „bjarga" máli sínu með
nýjum skýringum, en það er eig-
inlega snjallast í fari allra slikra
manna, hvað þeim gengur gi’eitt
að kyngja sínum eigin spásögn-
um og setja síðan taflið upp að
nýju eins og ekkert hefði í skor-
Lzt.
ina, er gefinn kostur á, að segja
álit sitt í málinu, og verður fróð-
legt að sjá úrslitin. Ber að mæla
með þvi, að menn sjái myndina
og láti álit sitt í ljós.
Myndin.
Hún er efnismikil og vel leik-
in, sem fyrr var sagt. Hún nefn-
ist á ensku: I confess (Eg játa).
Leikstjóri \úð gerð hennar var
Alfred Hithcok, mjög kunnUr
leikstjóri, og kunnh’ leikarar
fara með öll veigamestu hlut-
verkin: Montgomery Clift, Anne
Baxter, Karl Malden o. fl. —
Kvikmyndahandritið gerðu Ge-
orge Tabori og William Archi-
bald, eftir leikriti Paul Anthelm-
es. — 1.
Guimundur Ferré
sýnlr í
Guðmundur Guðmundsson,
Ferró, opnaði málverkasýh-
ingu í Jerúsalem þann 1. þ. m.
í Sýnir hann' þar 81 mynd og
e'r aðsókn mjög mikil.
Ferró, er hér var á ferð í
fyrra og hélt hér málverka-
sýningu opnaði þann 1. þ. m.
sýningu í Bezalal National
Museum í Jerúsalem. í bréfi
sem hann skrifaði heim nýlega
segir hann að 28 myndir hafi
selzt við opnun sýningarinnar
en aðsókn verið feiknagóð.
Á sýningu þessari sýnir
Ferró alls 61 mynd, 20 málverk
og 41 teikningu. Kona Ferros,
listakonan -Bat Yousef, mun
opna sýningu í Tel Aviv í marz„