Alþýðublaðið - 07.02.1958, Blaðsíða 5

5
Fostudagur 7. fébrúar 1958
AtþýliiblaSiD
• 1016. Gizurar- þú sja og sannfærast um þai\
'ramhakl hans, að Fasti alþjóðadómstóllinn
og eiðstafirnir, fékk alls ekki opinberlega í
einvaMsstuV. hsndur fullnægjandi gögn, tii
<óna,vo(?i 1662. að geta ákveðið það hvaða landi
vfir Grænlandi undir Nor-agskrónu Grænland
íslanrK frrrpt tilheyröi fyrir 1814, né hvaða
r os síðar Ðnna landi undir krónu Danmerkur
wjsgyvr ; Grænland 1 i ih.eyroi C'ftir 1814.
n. Um hetta Dómstóllinn virðjst líta. • á öll
og hafs diifivpí lönd undir krónu Noregs sem
or ! norsk---'Nor-eg, og á öll lönd
ttimla pð++w,!írq ’ undir krónu Danmerkur eftir
og Járnsíðu 1814 sem dönsk=Ðanmörfe.
?n þó einkor'- Slésvík-Holtsetaland, sem var
1281, var hlið fullvalda, virðist dómstóllinn

i
Græalandi,
A BLAÐSÍDU 46 í Græn-
lan.dsdámu:m er alls ekki minnst
á drottinvald eða jafngildi þess
á erlendu ir.áli, inperium, Þar
er talað um yfirráðarétt, öðru
nafni fuiiveidi (suverænitet),
sem er bæði allt annaö og allt
annars eðlis en drottinvald. —
Hvort þú ruglar þj óðfélagsvaldi
og yfirráðarétti (jafnvel stund-
um stjórnarframfevæmdinni)
saman í eitt hugtak, drottin-
vald, eins og virðist vera mikil
lenska meðal vísindajöfra Há-
skóla íslands, mátt þú bezt sjálí
ur vita.
En þótt þú hafir aldrei Græn
landsdóminn séð, þá spyr ég
:þig, hvort þú eða nokkur geti
útskýrt þetta, sem raunveru-
lega stendur í Grænlandsdómn
am: að fram til 1921 eða 1931
hafi ekkert annað land en Dan-
mörk gert kröfu til yfirráða á
Grænlandi?
Dr. Jón Dúason
Srðari grein
hinnar forngermönsku þing-
stjórnar, stcxfnað íslenzkt kon-
ungsvald og íslenzk konungs-
stjórn yfir Grænlandi. Önnur
konungsstjórn og konunglegur
yfirráðaréttur en þessi íslenzki
hsfir aldrei til verið yfir Græn-
landi. Það var þessi íslenzki yf-
irráðaréttur, sem gekk yfir til
Noregskonungs (en sá var titili;
konungs íslands í lögbókunum).
nálægt miðri 13. öld, og sem j
Fasti alþjóðadómurinn í raun !
líta á sem hluta Danmerkur
fyrir 1864. Að dómstóllinn leit
á ísland sem hluta Danmerkur,
var á yfirborðinu á góðum rök-
um rökum reist, því iullveldi
þess var ekkl viðurkennt, og
Danmörk fór með utanríkisniál
þass, svo að danski utanríkis-
ír álaráðherrann heíöi með und-
Heíði Grænland verið full-
valda þjóðfélag í fornöld, eins
og málsaðilamir komu sér sam
an um að halda fram, myndi
. það sjálft hafa gert kröfu til
yfirráða yfir þeim víðáttumiklu
landflæonum, sem í fornöld töld
fust til Grænlands.
Svo kemur ísland. AHar lög-
bækur íslands: Grágás, Járn-
ísíða, Kristinnréttur Árna bisk- i
ups og Jónsbók, sem enn er vor
lögíbók (þótt allar hinar séu það
.íað vissu Isytí líka), telja á
fjöída staða Grænland svo. og
allt hnattsvæðið í vestur frá
Íslandi. haf og land, innan-
.lands. Samr'^mir bessu eru fll- |
. :tr sáttrrálar ísVndinga við Nor-
egskonunga: Sáttmálinn við
Ölaf diera eftir 1016. Gizurar-
sáttmálí os framhald hans,
Gatnl i sáttiráli og eiðstafirnir.
við há. svo o» einvaMss^'dd-
bindinsin í Kónavosi 1662.
AHan sínn rétt vfi.r. Grænlardi
áttu konunsar ísland*;, fln-ot
NÍQreíf''fvontiva'i3r os síðar Dana
Sconu
1 .réttarhmmi!1 dum.
efni eru oW; 0g
til v'sr:'J'‘ aðrar
Sldir. Gamla
1262—1°,rt og Járnsíðu
1271—1273. en þó einkvn-
lega Jónsbók 1281, var hlið
og veru taldi, að hinir norsku
og dönsku konungar hefðu um
allar aldir haldið nægilega vel .
við fram til þess, að dómurinn !
gekk. Annar yfirráðaréttur
þeirra yfir Grænlandi var ekkf |
til. ,
Fram til 1814 laut ísland og
Grænland Noregskonungi og
Noregskrónu, svo fyrir þann i
tíma getur ekki verið um nokkr-
urt danskt réttartilkall til'
Grænlands að ræða, og raunar ,
efeki heldur fyrir 1848, því frarn |
tfl þess tíma stýrði hinn íslenzk
danski konungur öllum löndum
sínum sem einvaldur.
Garir þú nú, Gunnar minn,
mér þá ánægju að lesa máls-
skjöl Grænlandsmálsins, rnunt
þú sjá og r
að Fasti
l'ékk alls ■
l’n.art<K(
GrEenlancíi.
irskrift konungs einni og og
sinni meðundirskrift getað selt
það eða veðsett, þannig að þetta
væri aílt löglegt þjóðarréttar-
lega séð. Danmörk stóð. á því
bæðj. í hinum rituðu sóknar-
skjölum sínum og í himun
munnlega noálflutningi, að
norska ríkið allt hefði runnið
inn í hið danska, svo að eftir
1536 hefðu öll lönd danska kon
ungsins aðeins verið. eitt þjóð-
félag. Dómurinn gokk í þcgn
framhjá þessari staðhæfingu
Dana, en það finnst hvergi bóla
á því, að hann líti á ísland öðru
vísi en sem hlíua úr Danmö-r-k,
eftir 1814. Stúndum talar dóm-
stóllinn þó um allt. hið nprsk- j
danska veídi sem eitt land, Dan
mörk. Dómstóínum var- ekki
ætiað það starf, að skera úr því,
ht?aða landi undir krpnu Nor-
egs, eða síðar Danmerkur,
Grænl'and tilheyrði, heldur
aðeins að sfeera úr því,
hvort nám Norðipanna væri
löglegt eða ólöglegt. Mál-
flútningur aðila miðaðist yið
þetta. Og.dómstólnum var ekki
nauðsynlegt að fá nánari greiii
á stöðú Grænlands en það,
hvorri krónunni það tilheýrði,
til þess að geta skorið úr um
hvort nám Norðmanna væri lög
legt eða óíöglegt. Ólöglegi hlauí i
nám Norðmanna að vera, ef
Grænlandsóbýggðir voru unctir
yfirráðarétti, hver sem átt:
hann. Ihlen-yfirlýsingin var
ekki viðurkenning, eins og þú
segir, heldur aðeins loforð um
viðurkenning, en útilokaði
engu að síður Noreg frá að
nema á Grænlandi. Viðurkenn-
ingar Noregs á yíir-ráöarétti
Danmerkur yfir Grænlanui í
sáttmálum útilokaði Noreg írá
að nema, rpeðan Danakonung-
ur gerði tilkall tfl Grænlpnds,
hvert af löndum. hans s?em átti
yfirráðaréttinn þar.
Grænlandsdómnum er ekki
ætlað að vera sófenar- eða varn-
argagn fyrir neina þjóð, en
þjóðaréttarleg;a séð var ísland,
hluti úr Ðanmörku 1931—’33,
að áliti þvi nær allra ríkis-
stjórna og þjóðréttarhofunda.
Nokfcrir staðir í íorsendum
Grænlandsdómsins . kymiu.: aó
kasta Jjósi á það, hvað dóms-
menn hafa í huga, er þeir töl-
uðu um ósliKS og dmétmæh
tílkall Danmerkur tjl Græn-
laiuís á tímabilinu ca. 980—98>3
til 1921—1931. Á einúm staó
segja dómsmenn: „Fram til dag
setningar sáttn^álahs í Kiel
1814. hafði konungur rétt þann.
ssm hann ihafði yfir Grænlandi,
sem N'oregskpnungur. Græn-
íand er nefnt sem norsfct land
í 4. grsin þessa sáttmáia, þJr
sem konungur afsalar sér til
konungs Svíþjóðar konungsrík-
inu Noreg-Grænland ... (ísland
og Færeyjar) . . . ekki inpðt&l-
in, Yar nú Danmörk fyrir 1814
hJ.uti úr Noregskonungs veldi.
og gerði fjnir þennan. ííma,
sem norskt land, tilkall tU
Grænlands? Nei. En Island, var
það, og eins og áður er sagí,
rífctu Noregsfeonungar yfir
Grænlandi sem konungar ís-
iands, ekki Noregs. Svo beldur
þessi klausa í dámnum þannig
áfram: „Árangur sáttmálan.s
var, ao það, sem var norskt
land. varð eftir hjá kpnungi
Danmerkur og varð framvegis
danskt land“. Hér segir bein-
um og berum orðum, ao fslantl
og Færeyjar hafi orðtS dönsk
ISM °S séu það enu (framveg-
is. Og svo segir: „Að þessu frá
skiídu hafði Kielfriðurinn ekki
áhriif á, né útvíkkaði rétt kon-
ungs yfir Grænlandi.'1 Harm
bneytti heldur ekki réttarstöðu
Qrænlands til íslands, né Dan-
merkur til þessara lancja. Það
er fyrir löngu af öllum viður-
kennt. Á öðrum stað segja
dómsmenn: „Á hinn bóginp er
ekkert, er benti á, að Græn-
land hafi ekki á þessu tímabili
þ. e. 1380—-1814) að þyi leyti
sem. það var hjálenda krónunn-
ar, verið talið vera nfciskt
land.“ Hverra eða hvers hiá-
lenda var Grænland 1380—1811
umfram það, að vera hjá'enda
krúnunnar? í raun og saniileika
var það nýlenda íslands. — Á
þriðja staðnum segja dórns-
Framhalð á 8. siffu.
1814
I
ftC B0 ■ ■( •• ••«
I 2. tll 12. flokki eru 1®ÍSÍI viooingar, samtals 14 22® ©Cl® kr.
Eno er hægt aS fá heila og háifa miða,
&Sems 2 söiudagar eftir í 2* iSekkL Dr.egið á mámfdpg,
g * e 15 S f- fi 9 frS f*55 8'0 ÍÍ8S S5BI 8 0 »